(Luận án tiến sĩ) Khu Vực Nam Á Trong Sáng Kiến Vành Đai, Con Đường Của Trung Quốc

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.53 MB, 197 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>TRịNG ắI HịC KHOA HịC X HịI V NHN VN </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>TRịNG ắI HịC KHOA HịC X HịI V NHN VN </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Tụi xin cam oan ây là cơng trình nghiên cÿu cÿa cá nhân tơi và tơi xin chßu trách nhißm vß tính trung thÿc cÿa các thơng tin, sß lißu ±a ra trong lu¿n án.

<b>Nguyßn Thu Hà </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Hồn thành Lu¿n án này là mßt b±ßc ngo¿t quan trßng ßi vßi cá nhân tơi. Tr±ßc h¿t, tơi xin bày tß lịng bi¿t ¡n sâu s¿c và sÿ kính trßng ßi vßi cơ giáo h±ßng d¿n cÿa tơi là PGS.TS Phùng Thß H và PGS.TS Bùi Hßng H¿nh, ng±ßi ã t¿n tâm giúp ÿ, dìu d¿t, truyßn ngßn lÿa am mê nghiên cÿu, tinh th¿n c¿u thß và nghiêm túc trong khoa hßc ß tơi có thß b±ßc vào con ±ßng chun mơn thu¿n lÿi, hồn thành Lu¿n án ti¿n s) úng ti¿n ß nh± mong ÿi.

Tơi trân trßng c¿m ¡n các th¿y cô t¿i Khoa Qußc t¿ hßc, Tr±ßng ¿i hßc Khoa hßc Xã hßi và Nhân Vn 3 n¡i mà tơi ã g¿n bó trong st nhÿng nm hßc vÿa qua. Các Th¿y Cơ ã dìu d¿t, giúp ÿ t¿n tình ß tơi hồn thành vißc hßc t¿p t¿i khoa và tr±ßng vßi k¿t qu¿ tßt ¿p nh¿t.

Tơi xin trân trßng c¿m ¡n Phịng ào t¿o, Th± vißn Tr±ßng ¿i hßc Khoa hßc Xã hßi và Nhân Vn, Th± vißn Hßc vißn Ngo¿i giao, Vißn Quan hß qc t¿ - Hßc vißn Chính trß qc gia Hß Chí Minh và các c¡ quan có liên quan ã giúp ÿ vß m¿t thÿ tÿc, t± lißu trong q trình hßc t¿p và hồn thành lu¿n án.

Tôi xin c¿m ¡n Liên hißp khoa hßc, ¿u t±, hß trÿ nhân ¿o và phát trißn cßng ßng- Hßi Liên hißp Khoa hßc và Kÿ thu¿t Vißt Nam ã t¿o ißu kißn thu¿n lÿi vß cơng vißc, thßi gian, sÿ ÿng hß nhißt thành và sÿ khích lß m¿nh m¿ ß tơi có ßng lÿc ph¿n ¿u v±¡n lên hồn thành nhißm vÿ hßc t¿p, ¿y m¿nh cơng tác nghiên cÿu trong st thßi gian qua.

Tơi xin c¿m ¡n nhÿng ng±ßi thân u trong gia ình ã ln g¿n gii, chia s¿, c¿m thơng và ßng viên kßp thßi ß tơi có thß t¿p trung thßi gian cho vißc hồn thành ch±¡ng trình hßc cÿa mình.

<i>Hà Nßi, ngày tháng nm 2023 </i>

<b> Nguyßn Thu Hà </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

CH¯¡NG 1. TịNG QUAN TèNH HèNH NGHIấN CỵU ... 13

1.1 Cỏc cơng trình nghiên cÿu liên quan ¿n lu¿n án ... 13

1.1.1. Các cơng trình nghiên cÿu cÿa Trung Qußc vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á ... 13

1.1.2. Các cơng trình nghiên cÿu cÿa các n±ßc khác vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc ß Nam Á ... 22

1.1.3 Các cơng trình nghiên cÿu cÿa Vißt Nam vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng= t¿i Nam Á ... 26

1.2. Nh¿n xét k¿t qu¿ nghiên cÿu cÿa các cơng trình ã cơng bß và nhÿng v¿n ß lu¿n án c¿n ti¿p tÿc gi¿i quy¿t ... 28

1.2.1 Nh¿n xét các cơng trình nghiên cÿu ã cơng bß ... 28

1.2.2 Nhÿng v¿n ß lu¿n án k¿ thÿa và nhÿng kho¿ng trßng c¿n bß sung nghiờn cu ... 32

CHĂNG 2. KHU VỵC NAM TRONG SNG KIắN VNH AI, CON ịNG CĂ Sị Lí LUắN V THỵC TIịN ... 35

2.1 CĂ sß lý lu¿n cÿa ß tài ... 35

2.1.1 Chÿ ngh)a hißn thÿc ... 35

2.1.2 Chÿ ngh)a tÿ do ... 38

2.1.3 Chÿ ngh)a Mácxit mßi ... 40

2.1.4 Chÿ ngh)a Ki¿n t¿o ... 41

2.2 C¡ sß thÿc tißn nghiên cÿu ß tài ... 42

2.2.1 Khái quát vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qc ... 42

2.2.2 Vß trí, vai trị cÿa khu vÿc Nam Á trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng .... 51

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

TIịU KắT CHĂNG 2 ... 67

CHĂNG 3. THỵC TRắNG TRIịN KHAI SNG KIắN VNH AI, CON ịNG CỵA TRUNG QUịC TắI NAM Á ... 69

3.1 Các ho¿t ßng trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ß Nam Á ... 69

3.1.1 Xây dÿng Hành lang Kinh t¿ trên bß ... 70

3.1.2 Xây dÿng Hành lang kinh t¿ trên bißn 3 MRS ... 85

3.1.3 Xây dÿng con ±ßng t¡ lÿa k) thu¿t sß - DSR ... 92

3.2 Tác ßng cÿa vißc trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ß Nam Á ... 99

4.1 Dÿ báo vißc trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á ... 125

4.1.1. Nhÿng thu¿n lÿi và khó khn ßi vßi trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á ... 126

4.1.2. Trißn vßng thÿc hißn Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á ... 139

4.2 Mßt sß hàm ý chính sách cho Vißt Nam ... 144

4.2.1. Vß th¿ cÿa Vißt Nam trong Sáng ki¿n <Vành ai, Con ±ßng= cÿa Trung Qußc ... 144

4.2.2. Tác ßng cÿa Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ßi vßi Vißt Nam ... 145

4.2.3 Mÿc tiêu và ph±¡ng châm cÿa Vißt Nam khi tham gia Sáng ki¿n Vành ai và Con ±ßng ... 154

4.3 Hàm ý chính sách ßi vßi Vißt Nam ... 155

4.3.1 Ph¿m vi và mÿc ß tham gia < Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng= cÿa Vißt Nam ... 159

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

4.3.2 Mßt sß gi¿i pháp ßi vßi Vißt Nam khi tham gia Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc ... 159 TIịU KắT CHĂNG 4 ... 168 KắT LUắN ... 170 DANH MỵC CễNG TRèNH KHOA HịC CỵA TC GI¾ LIÊN QUAN ¾N LU¾N ÁN ... 173

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

ADB Asian Development Bank Ngân hàng phát trißn Châu Á AIIB <sup>Asian Infrastructure Investment </sup>

Bank

Ngân hàng ¿u t± c¡ sß h¿ t¿ng Châu Á

ANRP Afghanistan Nation Railway Plan <sup>K¿ ho¿ch ±ßng s¿t Qußc gia </sup>Afghanistan

ASEAN <sup>Association of South East Asian </sup>Nations

Hißp hßi các qc gia ơng Nam Á

BBIN

The Bangladesh, Bhutan, India, Nepal Initiative

Hành lang v¿n t¿i 4 n±ßc gòm Bangladesh, Bhutan, ắn ò v Nepal

BCIM <sup></sup>Myanmar Economic Corridor

China-India-Hành lang Kinh t TrungQuòc-ắnò-Myanmar BCIM-EC <sup>Bangladesh-China-India-Myanmar </sup>

Bangladesh-Economic Corridor

Hành lang kinh t¿ Bangladesh 3 Trung Quòc 3 ắn ò 3 Myanmar BIMSTEC

Bay of Bengal Initiative for Multi Sectoral Technical and Economic Cooperation

K¿ ho¿ch hÿp tác kinh t¿ kÿ thu¿t a ngành quanh vßnh Bengal BOT Build-Operate-Transfer Xây dÿng-V¿n hành-Chuyßn giao BRI Belt and Road Initiative Sáng ki¿n Vành ai và Con ±ßng CAFTA China- Asean Free Trade Agreement <sup>Hißp ßnh khu vÿc th±¡ng m¿i tÿ </sup>

do Trung Qußc 3 ASEAN CBEZ <sup>Capacity Building for Cross-Border </sup>

Economic Zones

Khu vÿc kinh t¿ qua biên gißi

CCCC <sup>China Communications </sup>Construction

T¿p oàn xây dÿng giao thơng Trung Qc

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

CEIZ <sup>Chinese Economic and Industrial </sup>Zone

Khu kinh t¿ cơng nghißp Trung Qc

CHEC <sup>China Harbour Engineering </sup>Company

Cơng ty c¡ khí C¿ng Trung Qc CGD Central Gobal Development Trung tâm Phát trißn Tồn c¿u CICT Container Internationnal Colombo <sup>C¿ng Cơng-ten-n¡ Qc t¿ </sup>

Colombo CMEC

China Myanmar Economic Corridor <sup>Hành lang Kinh t¿ Trung Qußc 3 </sup>Myanmar

CPEC China Pakistan Economic Corridor <sup>Hành lang kinh t¿ Trung Qußc - </sup>Pakistan

CIIS <sup>China International Institude </sup>Strategy

Vißn nghiên cÿu qußc t¿ Trung Qußc

CRM China Rusian Mongolia <sup>Hành lang Trung Qc-Mơng </sup>Nga

Cß-ETIM East Turkestan Islamic Movement Phong trào Hßi giáo ơng Thß FDI Foreign Direct Investment ¿u t± trÿc ti¿p n±ßc ngồi FTA Free Trade Agreement Hißp ßnh th±¡ng m¿i tÿ do IEA International Energy Agency C¡ quan nng l±ÿng qußc t¿ GDP Gross Domestic Product Tßng s¿n ph¿m qußc nßi

GMS Greater Mekong Subregion <sup>Ch±¡ng trình hÿp tác Tißu vùng </sup>Mê Cơng mß rßng

MDP Madives Democratic Party <sup>ßi ngi lãnh ¿o ¿ng Dân chÿ </sup>Maldvies

MPAC Master Plan for Asean Conectivity <sup>K¿ ho¿ch tßng thß vß K¿t nßi </sup>ASEAN

MSR Maritime Silk Road Con ±ßng t¡ lÿa trên bißn

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

NDT Nhân dân tß OECD <sup>Organization for Economic </sup>

Cooperation and Development

Tß chÿc Hÿp tác và Phát trißn Kinh t¿

PLA People9s Liberation Army Quân Gi¿i phóng Trung Qc RCEP <sup>Regional Comprehensive Economic </sup>

Hißp hßi hÿp tác khu vÿc Nam Á

SAGAR <sup>Security and Growth Intiatives for </sup>all Regions

Sáng ki¿n An ninh và Tng tr±ßng cho t¿t c¿ khu vÿc

ZTE <sup>Zhongxing Telecommunication </sup>Equipment Corporation

T¿p oàn Vißn thơng Trung H±ng ( Trung Qc)

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Sau khi Chÿ tßch Trung Qußc T¿p C¿n Bình ß xu¿t Sáng ki¿n <Vành ai, Con ±ßng= (BRI) vào nm 2013, Trung Qußc xác ßnh ây là chi¿n l±ÿc trßng ißm qußc gia và ¿y m¿nh trißn khai thÿc hißn c¿ trong n±ßc và ngồi n±ßc. Cho ¿n nay, sáng ki¿n này ±ÿc trißn khai trên ph¿m vi rßng lßn kh¿p th¿ gißi. Vß b¿n ch¿t, Sáng ki¿n <Vành ai, Con ±ßng= là mßt ¿i chi¿n l±ÿc cÿa Trung Qußc trong thßi kÿ mßi, nh¿m thÿc hißn tham vßng thi¿t l¿p tr¿t tÿ th¿ gißi mßi do Trung Qußc d¿n d¿t. Trung Qußc mong mn hißn thÿc hóa sáng ki¿n này theo lß trình tÿ <ßng thu¿n tồn c¿u= ¿n <hành ßng tồn c¿u= vßi d¿u mßc là Dißn àn c¿p cao hÿp tác qußc t¿ Vành ai, Con ±ßng l¿n thÿ nh¿t tß chÿc t¿i B¿c Kinh tháng 05/2017 và l¿n thÿ 2 vào tháng 4/2019. Trung Qußc kh¿ng ßnh trong 10 nm qua, vißc trißn khai BRI ã ¿t ±ÿc nhißu thành qu¿ quan trßng trên ph¿m vi tồn c¿u. Tuy nhiên, d± lu¿n qc t¿ ngày càng có nhißu ý ki¿n trái chißu vß mÿc ích, ý ß cÿa Trung Qc cing nh± ch¿t l±ÿng và hißu qu¿ hÿp tác BRI trên tồn th¿ gißi. ßng thßi, vßi nhÿng h¿n ch¿ tßn t¿i trong q trình trißn khai BRI nh¿t là v¿n ß <ngo¿i giao b¿y nÿ= thì vß trí tßi quan trßng cÿa Sáng ki¿n Vành ai và Con ±ßng ang d¿n ±ÿc thay th¿ bßi nhÿng sáng ki¿n mßi cÿa các nhà c¿m quyßn Trung Qc nh± <Sáng ki¿n Phát trißn tồn c¿u= và <Sáng ki¿n An ninh tồn c¿u= ±ÿc Trung Qc ±a ra t¿i ¿i hßi XX nm 2022.

Nam Á ±ÿc Trung Qc xác ßnh có vß trí, vai trị tßi quan trßng trong sáng ki¿n này. ây là khu vÿc có vß trí ßa kinh t¿, ßa chính trß, ßa chi¿n l±ÿc trßng y¿u ßi vßi nhißu n±ßc trong ó có Trung Qc vì tuy¿n ±ßng v¿n t¿i huy¿t m¿ch trên bißn i qua khu vÿc này. B¿t kÿ sÿ gián o¿n nào x¿y ra trên tuy¿n ±ßng v¿n t¿i bißn này ßu ¿nh h±ßng lßn ¿n kinh t¿ cÿa nhißu n±ßc, kß c¿ Trung Qc. Bên c¿nh ó, Nam Á là láng gißng chung biên gißi khá dài cÿa Trung Qc, có mßi quan hß lßch sÿ vßi khu vÿc mißn Tây n±ßc này. Sÿ ßn ßnh cÿa Nam Á ¿nh h±ßng khơng nhß ¿n sÿ ßn ßnh, thßnh v±ÿng cÿa các tßnh mißn Tây n±ßc này nh± Tân C±¡ng, Tây T¿ng. Quan trßng nh¿t là, Trung Qußc nh¿n ßnh Nam Á là cÿa ngõ ß Trung Qußc v±¡n ra Trung Á, Trung ơng, Châu Âu, mß rßng khơng gian chi¿n

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

lc ra khu vc ắn ò DĂng. õy chính là lý do Trung Qc trißn khai các dÿ án BRI nhißu nh¿t t¿i Nam Á.

Sau kho¿ng 10 nm i vào thÿc tißn trên ph¿m vi tồn c¿u (tÿ nm 2013 ¿n nay), các dÿ án BRI t¿i Nam Á cÿa Trung Qc có nhißu thành qu¿ nh¿t ßnh, giúp Trung Qußc ¿t ±ÿc mßt sß mÿc tiêu ã ß ra, cÿng cß và tng c±ßng quan hß hÿp tác giÿa Trung Qußc vßi các n±ßc trong khu vÿc này. Tuy nhiên, các dÿ án trong khuôn khß BRI t¿i Nam Á cing ón nh¿n khơng ít ph¿n hßi tiêu cÿc nh± ch¿m ti¿n ß, ßi vßn, ơ nhißm mơi tr±ßng, ißn hình là Sri Lanka r¡i vào <b¿y nÿ= cÿa Trung Qußc d¿n ¿n vÿ nÿ. Do ó, BRI cing g¿p ph¿i nhÿng ph¿n ÿng tiêu cÿc tÿ các qußc gia khu vÿc này. ¿i dßch Covid-19 cing ã ¿nh h±ßng khơng nhß th¿m chí khi¿n mßt sß dÿ án trong BRI khơng thß thÿc hißn ±ÿc. ây cing là thßi ißm ß c¿ Trung Qußc và các n±ßc Nam Á nhìn nh¿n l¿i q trình thÿc hißn và tìm ra các h±ßng ißu chßnh các dÿ án BRI t¿i Nam Á trong thßi gian tßi.

Sáng ki¿n Vành ai và Con ±ßng ã, ang và s¿ có tác ßng lßn ¿n ßi sßng chính trß, kinh t¿, an ninh qc phịng & ß nhÿng n¡i mà các dÿ án trong khn khß sáng ki¿n này i qua trong ó có khu vÿc Nam Á. Thÿc tr¿ng này ịi hßi các n±ßc trong khu vÿc Nam Á ph¿i có nhÿng gi¿i pháp ÿng phó phù hÿp khi tham gia sáng ki¿n này. Kinh nghißm cÿa các qußc gia Nam Á vß vißc ti¿p c¿n và trißn khai BRI r¿t có giá trß tham kh¿o ßi vßi Vißt Nam, trong bßi c¿nh Vißt Nam vÿa n¿m ß giao ißm giÿa ißm mút ¿u cÿa <Vành ai= và ißm xu¿t phát cÿa <Con ±ßng= trong BRI.

Cho ¿n nay, gißi hßc thu¿t trong và ngồi n±ßc ã có nhißu nghiên cÿu vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qc, d±ßi nhißu góc ti¿p c¿n, ph¿m vi và mÿc ß ánh giá khác nhau. Tuy nhiên, ch±a mßt cơng trình nào nghiên cÿu tồn dißn, sâu s¿c, cÿ thß vß nßi dung Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc t¿i Nam Á. Trong khi ó, nßi dung nghiên cÿu này l¿i có ý ngh)a khoa hßc và thÿc tißn h¿t sÿc c¿p thi¿t, nh¿m hißu rõ b¿n ch¿t BRI cÿa Trung Qußc và ki¿n gi¿i cách

Lu¿n án ti¿n sÿ chuyên ngành Quan hß qußc t¿.

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>2. Mÿc tiêu và nhißm vÿ nghiên cÿu cÿa ß tài </b>

<i>2.1 Mÿc tiêu nghiên cÿu </i>

Lu¿n án nh¿m mÿc tiêu chính sau: (1) Làm rõ mÿc ích cÿa Trung Qc khi thÿc hißn các dÿ án trong khn khß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á. (2) Làm rõ vß trí, vai trị và sÿ tham gia cÿa các n±ßc Nam Á vào Sáng ki¿n này. (3) Thÿc tr¿ng ti¿n hành các dÿ án cÿa Trung Qc trong khn khß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i khu vÿc Nam Á và các tác ßng cÿa nó. (4) Dÿ báo xu h±ßng hÿp tác cÿa Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ß Nam Á trong thßi gian tßi và khuy¿n nghß mßt sß hàm ý chính sách ßi vßi Vißt Nam khi tham gia Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng.

<i>2.2 Nhißm vÿ nghiên cÿu </i>

Trên c¡ sß nhÿng mÿc tiêu nghiên cÿu ß ra, Lu¿n án c¿n gi¿i quy¿t các nhißm vÿ cÿ thß sau ây:

-C¡ sß lý lu¿n và thÿc tißn cÿa khu vÿc Nam Á trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng.

- Khái quát vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng và mÿc tiêu cÿa Trung Qußc khi thÿc hißn Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á.

- Làm rõ thÿc tr¿ng trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc t¿i Nam Á.

- ánh giá thành tÿu, h¿n ch¿ và tác ßng cÿa Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ßi vßi Trung Qußc và các n±ßc Nam Á.

- Dÿ báo trißn vßng trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i khu vÿc Nam Á trong thßi gian tßi.

- Khuy¿n nghß hàm ý chính sách cho Vißt Nam khi tham gia Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc.

<b>3. ßi t±ÿng và ph¿m vi nghiên cÿu </b>

<i>3.1 ßi t±ÿng nghiên cÿu </i>

Lu¿n án nghiên cÿu sÿ tham gia cÿa các n±ßc Nam Á vào trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc và mßt sß khuy¿n nghß chính sách cho Vißt Nam.

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<i>3.2 Ph¿m vi nghiên cÿu </i>

- Ph¿m vi thßi gian: tÿ tháng 5/2013 ¿n tháng 5/2020. Tháng 5/2013 là thßi ißm khi Trung Qußc ±a ra Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng. Tính ¿n tháng 5/2020 ây là giai o¿n Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ±ÿc trißn khai m¿nh m¿ nh¿t trên ph¿m vi tồn c¿u trong ó có khu vÿc Nam Á. Sau kho¿ng thßi gian này, h¿u nh± các dÿ án n¿m trong khn khß này t¿i khu vÿc Nam Á t¿m ng±ng vì nhißu lý do trong ó có sÿ ¿nh h±ßng sâu s¿c cÿa ¿i dßch Covid 3 19.

- Ph¿m vi không gian: khu vÿc Nam Á, Trung Qc

- Ph¿m vi nßi dung: Vß trí, vai trò cÿa khu vÿc Nam Á trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng, sÿ trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i các n±ßc trong khu vÿc Nam Á; Tác ßng, t±¡ng lai hÿp tác cÿa Trung Qußc vßi các n±ßc Nam Á trong khn khß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng và hàm ý chính sách cho Vißt Nam khi tham gia sáng ki¿n này.

<b>4. Ph±¡ng pháp nghiên cÿu </b>

Lu¿n án dÿa trên c¡ sß lý lu¿n sau: Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng là mßt dÿ án hÿp tác kinh t¿ quy mơ lßn nh¿t tÿ tr±ßc ¿n nay cÿa Trung Qußc. Dÿa trên các quan ißm vß kinh t¿ thß tr±ßng cÿa chÿ ngh)a Mác 3 Lênin và quan ißm ngo¿i giao trong T± t±ßng Hß Chí Minh ß phân tích mÿc tiêu, lÿi ích cÿa mßi qc gia khi tham gia vào Sáng ki¿n BRI cÿa Trung Qußc. V¿n dÿng các lu¿n ißm chính cÿa lý thuy¿t quan hß qc t¿ hißn ¿i gßm Chÿ ngh)a hißn thÿc, Chÿ ngh)a tÿ do, Chÿ ngh)a ki¿n t¿o ß phân tích thÿc tr¿ng và tác ßng cÿa các dÿ án trong khn khß BRI ßi vßi khu vÿc Nam Á. Bên c¿nh ó, lý thuy¿t, c¡ sß lßch sÿ và thÿc tißn hình thành quan ißm, T± t±ßng T¿p C¿n Bình ß ti¿n hành nghiên cÿu quan hß hÿp tác giÿa Trung Qußc vßi các qußc gia Nam Á trong khn khß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng. V¿n dÿng các chÿ tr±¡ng, ±ßng lßi ßi ngo¿i cÿa ¿ng Cßng s¿n Vißt Nam ß gÿi mß nhÿng hàm ý chính sách phù hÿp vßi thÿc tißn khi Vißt Nam tham gia BRI cÿa Trung Qußc.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<i>4.2 Các ph±¡ng pháp nghiên cÿu chÿ y¿u </i>

Hoàn thành Lu¿n án này, nghiên cÿu sinh chÿ y¿u sÿ dÿng các ph±¡ng pháp cÿ thß sau ây:

-<i> Ph±¡ng pháp lßch sÿ: dùng ß phác hßa bßi c¿nh, quá trình hình thành và </i>

phát trißn cÿa Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng nói chung và t¿i Nam Á nói riêng. - Ph±¡ng pháp Logic: dùng ß làm rõ nßi hàm sâu sa cÿa Trung Qußc khi thÿc hißn Sáng ki¿n này t¿i Nam Á, ánh giá nhÿng thành tÿu và h¿n ch¿ trong q trình trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i khu vÿc Nam Á.

-<i> Ph±¡ng pháp phân tích: dùng ß phân tích, ánh giá các tác ßng cÿa sÿ </i>

trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ßi vßi các n±ßc t¿i Nam Á và Trung Qußc cing nh± ßi vßi khu vÿc và th¿ gißi trên t¿t c¿ các bình dißn.

-<i> Ph±¡ng pháp tßng hÿp và so sánh: dùng ß nghiên cÿu mơi tr±ßng ßa </i>

chi¿n l±ÿc khu vÿc, các nhân tß tác ßng, ¿c bißt là tÿ quan ißm chính sách, các bißn pháp ÿng phó, thích nghi cÿa các n±ßc liên quan ¿n Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc.

-<i> Ph±¡ng pháp dÿ báo: dùng ß dÿ báo trißn vßng hÿp tác các dÿ án trong </i>

khn khß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á trong thßi gian tßi.

-<i> Ph±¡ng pháp phân tích chính sách: dùng ß phân tích các chính sách/chi¿n </i>

l±ÿc cÿa các n±ßc tham gia ho¿c ph¿n ßi Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng và úc rút nhÿng kinh nghißm có thß tham kh¿o ßi vßi Vißt Nam khi tham gia Sáng ki¿n này cÿa Trung Qc.

<b>5. Nhÿng óng góp mßi cÿa Lu¿n án </b>

Lu¿n án là cơng trình nghiên cÿu có hß thßng và chun sâu ¿u tiên ß Vißt Nam vß vß trí, vai trị cÿa Nam Á trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng và thÿc tr¿ng trißn khai các dÿ án trong khn khß sáng ki¿n này t¿i khu vÿc Nam Á. Thơng qua vißc phân tích nßi hàm, quy mơ, q trình thÿc hißn Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á, Lu¿n án ánh giá thành tÿu, h¿n ch¿ cÿa sáng ki¿n này, tác ßng cÿa nó ßi vßi các n±ßc tham gia, khu vÿc và th¿ gißi. ßng thßi, tác gi¿ lu¿n án

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

phân tích thu¿n lÿi, khó khn, và ph¿n ÿng cÿa các n±ßc ßi vßi Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng. ó là nhÿng c¡ sß khoa hßc ß dÿ báo xu h±ßng trißn khai và kh¿ nng thành công cÿa Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á, làm cÿ lißu cho nhÿng ki¿n nghß chính sách vßi Vißt Nam.

Cn cÿ vào k¿t qu¿ nghiên cÿu, ánh giá khoa hßc vß vai trị, vß trí cÿa Nam Á trong BRI cing nh± tác ßng cÿa BRI ßi vßi sÿ phát trißn cÿa Nam Á, Lu¿n án ß xu¿t mßt sß ki¿n nghß, gi¿i pháp cho Vißt Nam vß cách ÿng xÿ phù hÿp, hißu qu¿ khi tham gia Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng. Lu¿n án cịn là tài lißu tham kh¿o hÿu ích cho cơng tác nghiên cÿu, gi¿ng d¿y vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng nói riêng

<b>và chi¿n l±ÿc cÿa Trung Qc nói chung t¿i Vißt Nam. </b>

Ngồi ph¿n Mß ¿u và K¿t lu¿n, Tài lißu tham kh¿o, Lu¿n án ±ÿc chia làm 4 ch±¡ng:

Ch±¡ng 1: Tßng quan tình hình nghiên cÿu

Ch±¡ng 2: Khu vÿc Nam Á trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng: C¡ sß lý lu¿n và thÿc tißn

Ch±¡ng 3: Sÿ trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc t¿i Nam Á

Ch±¡ng 4: Trißn vßng trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc t¿i khu vÿc Nam Á và khuy¿n nghß chính sách cho Vißt Nam.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<i><b>1.1.1. Các cơng trình nghiên cÿu cÿa Trung Qc vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á </b></i>

Ph¿n lßn các cơng trình cÿa gißi nghiên cÿu Trung Qc vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng nói chung và vi¿t vß BRI t¿i Nam Á nói riêng ßu ca ngÿi nhÿng ±u ißm cÿa Sáng ki¿n này, dành nhißu mÿ tÿ vß BRI, coi ó là nßn t¿ng vß phát trißn kinh t¿, là sáng ki¿n v) ¿i ±a th¿ gißi h±ßng tßi ti¿n bß xã hßi và phát trißn thßnh v±ÿng. ßng thßi, gißi nghiên cÿu Trung Qußc r¿t ít ß c¿p ¿n nhÿng h¿n ch¿ tßn t¿i khi thÿc hißn Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng. Cÿ thß là:

<i> ây là quan ißm phß bi¿n trong gißi nghiên cÿu Trung Qußc, cho r¿ng BRI </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

gia tng hßi nh¿p khu vÿc, t¿o mơi tr±ßng an ninh ßn ßnh h¡n, ¿c bißt ßi vßi các khu vÿc xung quanh s±ßn Tây và s±ßn Nam cÿa n±ßc này. Theo ơng T¿p C¿n Bình, thơng qua mßi liên k¿t trên hai trÿc <Vành ai, Con ±ßng=, các n±ßc trong khu vÿc s¿

<i>cùng hÿp tác phát trißn kinh t¿ và gìn giÿ an ninh, theo nguyên t¿c <Cßng ßng chung </i>

<i>v¿n mßnh=. Mÿc tiêu cÿa Trung Qußc là gi¿m thißu các thách thÿc an ninh trong và </i>

xung quanh biên gißi Trung Qußc nh± khÿng bß, ly khai, cÿc oan mà Trung Qußc gßi là <3 th¿ lÿc=, tranh ch¿p lãnh thß vßi ¾n ß t¿i Himalaya và mßt sß qußc gia ơng Nam Á t¿i Bißn ơng, <Dißn bi¿n Hịa bình= do Mÿ ti¿n hành.

<i>Hai-yun cho r¿ng tng tr±ßng kinh t¿ do BRI t¿o ra s¿ giúp xóa bß ói nghèo vßn là </i>

cn nguyên sâu xa cÿa khÿng bß và cÿc oan, óng vai trị tháo ngịi nß xung ßt cÿa các nßn vn minh, t¿o tâm lý hịa dßu t¿i các khu vÿc Hßi giáo. ißu này có thß làm gi¿m mßi e dßa tÿ các ph¿n tÿ ly khai cÿa ng±ßi Uighur và các phi¿n quân IS xâm nh¿p vào Trung Qußc.[69]

<i>Trong bài vi¿t <Nam Á và Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng: C¡ hßi, thách </i>

<i>thÿc và trißn vßng= ng trên World Scientific (2016), tác gi¿ Zhaoli Wu cho r¿ng, </i>

Nam Á là khu vÿc láng gißng có t¿m quan trßng chi¿n l±ÿc ßi vßi Trung Qußc ß thÿc thi chi¿n l±ÿc ngo¿i giao láng gißng: thân thißn, chân thành, hịa ßng, cùng có lÿi, và là khu vÿc chÿ chßt ß tái thi¿t l¿p hành lang kinh t¿ và Con ±ßng t¡ lÿa trên bißn th¿ kÿ XXI. Bên c¿nh ó, BRI phù hÿp vßi chi¿n l±ÿc cÿa các n±ßc Nam Á vß phát trißn kinh t¿ xã hßi và mß ra c¡ hßi cho sÿ tng tr±ßng kinh t¿ khu vÿc. Do ó, sáng ki¿n này nh¿n ±ÿc sÿ chào ón cÿa h¿u h¿t các n±ßc Nam Á. Tuy nhiên, tình hình an ninh t¿i Nam Á, quan hß ngo¿i giao cÿa Nam vòi quòc t, vòi ắn ò, s nghi kò chin lc gia ắn ò v Trung Quòc to ra nhißu thách thÿc trong q trình thúc ¿y BRI t¿i Nam Á.[71]

<i>Hßc gi¿ Li Gang, trong bài vi¿t <Khai thác quan hß n±ßc lßn kißu mßi trong </i>

c±ßng sÿ tin c¿y l¿n nhau giÿa các n±ßc. Theo ơng Li, BRI cho th¿y sÿ cßi mß, tin

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

c¿y, giá trß, hịa nh¿p và phát trißn. ißu này thuy¿t phÿc các n±ßc vß sÿ <trßi d¿y hịa bình= cÿa Trung Qc. [78] Cịn hßc gi¿ Sun Xianpu trong bài vi¿t <Sáng ki¿n Vành

<i>ai, Con ±ßng và vißc tái ißu chßnh hình thái Chi¿n l±ÿc Ngo¿i giao láng gißng= </i>

ng trên T¿p chí Khoa hßc Xã hßi Vân Nam sß 3 (2016) cho r¿ng, Trung Qc có thß tng c±ßng chia s¿ thơng tin tình báo chßng khÿng bß vßi Pakistan, ơng cing ß xu¿t vißc tng c±ßng hÿp tác chßng ma túy vßi các qc gia ơng Nam Á và chßng c±ßp bißn t¿i Nam Á thơng qua BRI.[76] Theo Giáo s± Meng Xiangqing, BRI s¿ d¿n ¿n sÿ hÿp tác g¿n gii h¡n vß chßng khÿng bß giÿa các thành viên cÿa Tß chÿc Hÿp tác Th±ÿng H¿i (SCO), ißu này là c¿n thi¿t ß xóa bß chÿ ngh)a cÿc oan b¿o lÿc, t¿o sÿ ßn ßnh t¿i Afghanistan sau khi Mÿ rút khßi n±ßc này.[78] Khi bàn vß nßi dung này, gißi nghiên cÿu Trung Qußc ßu cho r¿ng sÿ hßi nh¿p th±¡ng m¿i khu vÿc giúp gi¿m xung ßt. Tuy nhiên, hß khơng th¿y ±ÿc sÿ hßi nh¿p khu vÿc có thß làm gia tng các mßi e dßa an ninh xuyên qußc gia.

<i>Thÿ hai, BRI c¿i thißn an ninh nng l±ÿng </i>

Tßc ß tng tr±ßng kinh t¿ trong h¡n hai th¿p kÿ qua làm cho Trung Qußc phÿ thußc ngày càng nhißu vào ngn nng l±ÿng nh¿p kh¿u, ¿c bißt là d¿u thơ và khí ßt. Gißi nghiên cÿu Trung Qc cho r¿ng, các dÿ án phát trißn c¡ sß h¿ t¿ng thußc BRI s¿ c¿i thißn v¿n ß an ninh nng l±ÿng cho Trung Qußc. B¿t kÿ sÿ gián o¿n nào ßi vßi tuy¿n ±ßng v¿n t¿i huy¿t m¿ch trên bißn, ¿c bißt là eo bißn Malacca cing s¿ ¿nh h±ßng r¿t lßn ¿n an ninh nng l±ÿng cÿa Trung Qußc. Theo các hßc gi¿ Trung Qc, nhißu dÿ án BRI có thß gi¿i quy¿t ±ÿc th¿ l±ÿng nan t¿i eo bißn Malacca cho n±ßc này:

<i>Trong cußn sách <Thách thÿc và C¡ hßi cÿa Sáng ki¿n Vành ai, Con </i>

<i>±ßng= do nhà xu¿t b¿n Renmin University Press ¿n hành nm 2015, giáo s± Wang </i>

Yiwei cho r¿ng, thơng qua vißc xây dÿng các c¿ng bißn, ¿c bißt các h¿i cng ti ắn ò DĂng nh cng Gwadar (Pakitstan), Columbo (Sri Lanka) s¿ giúp Trung Qc tìm ki¿m tuy¿n ±ßng v¿n t¿i nng l±ÿng thay th¿, gi¿m bßt sÿ phÿ thußc vào eo bißn Malacca. Theo Ông Wang, C¿ng Gwadar óng vai trị là tr¿m ci phía nam cÿa tuy¿n ±ßng d¿n 1 trißu thùng d¿u mßi ngày, theo dÿ ki¿n s¿ v¿n chuyßn

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

du t Biòn ắ Rp tòi khu vc Tây B¿c Trung Qußc. ißu này giúp Trung Qußc ¿m b¿o an ninh nng l±ÿng trong bßi c¿nh tình hình b¿t ßn t¿i Bißn ơng. Cịn h¿i c¿ng Columbo cùng các dÿ án t¿i Tanzania và Hi L¿p s¿ mang l¿i lÿi ích vß v¿n t¿i chi¿n l±ÿc cho Trung Qc, trong ó có v¿n t¿i nng l±ÿng. [73]

<i>Trong bài vi¿t <Tng c±ßng an ninh nng l±ÿng t¿p thß châu Á thông qua Sáng </i>

<i>ki¿n Vành ai, Con ±ßng= ng trên Foreign Affairs Observer, 07/08/2015 Huang </i>

Xiaoyong cho r¿ng có thß kh¿c phÿc sÿ cß Malacca b¿ng cách xây dÿng tuy¿n ±ßng v¿n t¿i d¿u khí trên bß. Tuy¿n ±ßng d¿n d¿u Gwadar-Kashgar thußc dÿ án Hành lang kinh t¿ Trung Qußc - Pakistan (CPEC) cùng vßi mßt tuy¿n ±ßng v¿n chun d¿u khí tÿ Vßnh Bengal tßi Vân Nam i qua Myanmar s¿ giúp Trung Qußc gi¿m phÿ thc vào eo bißn Malacca. Ngồi ra, tuy¿n ±ßng khác thc Hành lang kinh t¿ Trung Qc-Nga-Mơng Cß s¿ giúp ¿m b¿o an ninh nng l±ÿng trong tr±ßng hÿp x¿y ra xung ßt t¿i Bißn ơng và t¿i Bán ¿o Trißu Tiên. Cho dù có tuy¿n ±ßng d¿n d¿u mßi, nh±ng Trung Qußc v¿n phÿ thußc vào tuy¿n ±ßng v¿n chuyßn nng l±ÿng trên bißn. Hßc gi¿ này ß xu¿t Trung Qußc c¿n tng c±ßng hÿp tác vßi các qc gia ven bißn ß b¿o vß an tồn cho tuy¿n ±ßng huy¿t m¿ch quan trßng này.[77]

<i>Thÿ ba, BRI giúp Trung Qußc gia tng ¿nh h±ßng chi¿n l±ÿc t¿i khu vÿc Âu, tránh c¿nh tranh trÿc ti¿p vßi Mÿ </i>

Á-Mßt trong nhÿng v¿n ß hóc búa ßi vßi các nhà chi¿n l±ÿc Trung Qußc trong vài th¿p kÿ nay là làm sao có thß ßi phó vßi k¿ ho¿ch kißm ch¿ cÿa Mÿ ßi vßi sÿ trßi d¿y cÿa Trung Qußc, ßng thßi duy trì ßn ßnh quan hß Trung-Mÿ ß phát trißn ¿t n±ßc. ß lo¿i bß khó khn này, gißi nghiên cÿu Trung Qußc cho r¿ng n±ßc này nên mß rßng ¿nh h±ßng cÿa mình dßc theo biên gißi phía Tây, khu vÿc ít có sÿ hißn dißn cÿa Mÿ h¡n.

<i>Trong bài vi¿t <Tây ti¿n, tái cân b¿ng ßa chi¿n l±ÿc cÿa Trung Qußc=, </i>

ng trên Thßi báo Hoàn C¿u ngày 17/10/2012, Giáo s± Wang Jisi cho r¿ng, Chi¿n l±ÿc <H±ßng Tây= là b±ßc i giúp Trung Qc ¿t ±ÿc hai mÿc tiêu lßn. ó là xây dÿng quan hß ßi tác khu vÿc nh¿m giÿ ßn ßnh khu vÿc mißn Tây Trung Qußc ßng thßi h¿n ch¿ cß xát chi¿n l±ÿc vßi Mÿ. Quan ißm cÿa ông Wang ¿nh h±ßng

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

r¿t lßn ¿n nhißu hßc gi¿ Trung Qußc khi bàn vß BRI sau này.[91] Mßt hßc gi¿ khác - ông Sun Xianpu cho r¿ng, phát trißn mißn Tây giúp gi¿m <sÿc ép tÿ bên ngoài=, tránh sÿ ßi ¿u Trung -Mÿ. Ơng nh¿n ßnh, chính BRI làm cho quan hß Trung-Mÿ trß nên g¿n gii h¡n. Các dÿ án BRI phát trißn c¡ sß h¿ t¿ng c¡ b¿n ß Nam Á ¿c bißt góp ph¿n tái thi¿t Afghanistan, hoàn toàn phù hÿp vßi mÿc tiêu chi¿n l±ÿc cÿa Mÿ[89]. Cịn hßc gi¿ Peng Bo, Vißn Quan hß Qc t¿ cÿa PLA vßi

Tham kh¿o Nghiên cÿu Qußc t¿ sß 9 (2015) cho r¿ng BRI s¿ giúp Trung Qußc thi¿t l¿p quan hß kinh t¿ vßi nhißu qußc gia châu Á ßng thßi tránh cß xát chi¿n l±ÿc vßi Mÿ t¿i khu vÿc dun h¿i phía ơng.[87]

<i>D±ßi góc ß c¿nh tranh quy¿t lißt h¡n vßi Mÿ, Giáo s± Qiao Liang trong bài </i>

c¿nh tranh trÿc ti¿p vßi Washington do Mÿ có ±u th¿ t±¡ng ßi vß sÿc m¿nh cÿng và sÿc m¿nh mßm nh±ng Trung Qc có thß sÿ dÿng BRI nh± mßt hình thÿc gây sÿc ép chi¿n l±ÿc khơn ngoan, mà khơng c¿n ßi ¿u. [88] Cịn hßc gi¿ Li Yonghui,

<i>trong bài vi¿t <T± t±ßng vß ý ngh)a Chi¿n l±ÿc và thúc ¿y Hành lang Kinh t¿ </i>

<i>Trung Qc-Nga-Mơng Cß= ng trên T¿p Chí Nghiên cÿu ơng Á sß 4 (2015) thì </i>

cho r¿ng, phát trißn Hành lang kinh t¿ Trung Qc-Nga-Mơng Cß s¿ có ích cho vißc lo¿i bß ¿nh h±ßng cÿa Mÿ t¿i Mơng Cß ßng thßi vißc phát trißn tam giác chi¿n l±ÿc giÿa ba n±ßc có thß giúp ßi phó vßi quan hß ßng minh Nh¿t-Mÿ và b¿o vß lÿi ích an ninh ßa chi¿n l±ÿc cÿa Trung Qußc.[80] Hßc gi¿ Wang Haiyun miêu t¿ BRI là cách thÿc ß ßi phó vßi sÿc ép tÿ phía bißn thơng qua mß rßng sÿc m¿nh trên bß và cho r¿ng ißu này s¿ giúp Trung Qc có lÿi th¿ c¿nh tranh ¿nh h±ßng khu vÿc b¿ng cách phân bißt r¿ch rịi ch±¡ng trình nghß sÿ tßt ¿p vß <phát trißn chung= vßi <chính trß qun lÿc và c±ßng qun= cÿa mßt c±ßng qußc cÿ thß. [70]

Tÿu chung, vß ±u th¿ cÿa BRI, gißi nghiên cÿu Trung Qußc t¿p trung bàn th¿o vß lÿi ích cÿa BRI, cách thÿc phát huy tßi a lÿi th¿ cÿa các dÿ án BRI ß

<i>giành ±u th¿ c¿nh tranh cÿa Trung Qußc ßi vßi Mÿ t¿i khu vÿc. </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<i>Thÿ t±, nhÿng rÿi ro, thách thÿc trong quá trình thÿc hißn BRI và gi¿i pháp </i> B¿c Kinh ln dùng nhÿng ngơn tÿ l¿c quan vß trißn vßng và lÿi ích mà BRI mang l¿i Gißi nghiên cÿu n±ßc ngồi th±ßng ß c¿p nhißu ¿n nhÿng c¿n trß vß m¿t kinh t¿ cÿa BRI nh± rÿi ro kho¿n vay, rÿi ro kinh t¿ v) mô, thách thÿc vß pháp lý, ti¿n ß thi cơng, cách thÿc qu¿n lý y¿u kém, tham nhing t¿i các qußc gia ßi tác, xung ßt khu vÿc, khÿng bß và c±ßp bißn; sÿ ph¿n ßi cÿa mßt sß c±ßng qußc ßi vßi các nß lÿc cÿa Trung Qußc t¿i mßt sß khu vÿc chÿ chßt. Ng±ÿc l¿i, các hßc gi¿ Trung Qc ln sÿ dÿng nhÿng ngơn tÿ l¿c quan vß trißn vßng và lÿi ích chung mà BRI em l¿i.

<i>Hßc gi¿ Chen Xiangyang trong bài vi¿t <Góc nhìn nhanh vß mÿc ß rÿi ro </i>

Liaowang, 14/04/2014 cho r¿ng, các nhóm ly khai ng±ßi Uighur ang trú ¿n t¿i Nam Á hÿp tác vßi các nhóm khÿng bß ßa ph±¡ng e dßa ¿n vißc thÿc thi các dÿ án BRI t¿i khu vÿc, ti¿n hành t¿n công, b¿t con tin, gây tßn h¿i vß ng±ßi và cÿa ßi vßi cơng nhân Trung Qc làm vißc t¿i các dÿ án BRI. [75]

<i>Trong bài vi¿t <Nghiên cÿu vß rÿi ro, thách thÿc mà Sáng ki¿n Vành ai, </i>

<i>Con ±ßng ph¿i ßi m¿t, ßi sách=, ng trên t¿p chí China Leadership Science sß </i>

8 (2015), Wang Weixing cho r¿ng, các tuy¿n ±ßng BRI i qua nhißu khu vÿc mong manh vß ßa chính trß vßi các v¿n ß lßch sÿ phÿc t¿p, tranh ch¿p lãnh thß, xung ßt s¿c tßc, tơn giáo, th±ßng xun x¿y ra xung ßt vi trang. ¿c bißt, xung ßt tơn giáo ¿y vißc xây dÿng BRI vào tình tr¿ng hßn lo¿n, e dßa ¿n an ninh các dÿ án ¿u t± và công dân ca Trung Quòc.[93]

ị cp ò chin lc, triòn vòng c¿nh tranh hay ph¿n ßi tÿ các c±ßng qußc

<i>khác cing t¿o ra thách thÿc ßi vßi BRI. Wang Weixing trong bài vi¿t <Sáng ki¿n </i>

<i>Vành ai, Con ±ßng d±ßi t¿m nhìn qc t¿: rÿi ro và thách thÿc=, ng trên t¿p </i>

chí Frontier sß 5 (2015) cho r¿ng, các dÿ án BRI ±ÿc thÿc hißn t¿i nhÿng khu vÿc mà các c±ßng qußc khác coi là ph¿m vi ¿nh h±ßng cÿa mình nh± Mÿ ß ơng Nam Á, Nga ò Trung , ắn ò ò Nam . ễng cing coi Nh¿t B¿n là <ßi thÿ= ang cß g¿ng ngn ch¿n nhÿng b±ßc ti¿n cÿa Trung Qußc. Wang k¿t lu¿n r¿ng t¿t c¿ các n±ßc này thußc ph¿m vi c¿nh giác cao ßi vßi BRI, mßi n±ßc ßu có nhÿng ßi

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

sách riêng vßi BRI. Wang và các nhà phân tích khác t¿p trung nghiên cÿu, phân tích ánh giá cÿa các n±ßc, nh¿m xác ßnh rõ các b±ßc i riêng l¿ hay hÿp tác cÿa nhÿng n±ßc ph¿n ßi BRI. [92]

<i>Trong bài vi¿t <Thúc ¿y Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng, nêu b¿t nhÿng </i>

<i>trßng tâm nßi b¿t= ng trên T¿p chí World Affairs sß 21 (2016), Lin Limin ánh </i>

giá r¿ng BRI g¿p ph¿i <hß en ßa chính trß=, bißu hißn ß ch¿ ß chính trß khơng ßn ßnh, tham nhing tràn lan ß mßt sß n±ßc tham gia BRI. ißu này bußc nhißu nhà ¿u t± quay l±ng và gây khó khn cho vißc trißn khai m¿ng l±ßi tàu cao tßc. [79]

<i>+ Vß qu¿n lý rÿi ro và ßi phó hißu qu¿ vßi thách thÿc trong q trình thÿc hißn Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng </i>

Gißi nghiên cÿu Trung Qußc chß ra r¿ng, c¿n thi¿t ph¿i xây dÿng kh¿ nng quân sÿ ho¿t ßng t¿m xa, kh¿ nng ánh giá rÿi ro tßt h¡n, hÿp tác ch¿t ch¿ chßng khÿng bß, thơng tin liên l¿c chi¿n l±ÿc hißu qu¿ h¡n và qu¿n lý tßt h¡n quan hß vßi các n±ßc lßn. ißu này s¿ ¿m b¿o tßt sÿc sßng lâu dài cÿa BRI ßng thßi giúp

<i>Trung Qc mß rßng lÿi ích lßn h¡n ra ngồi n±ßc. </i>

<i>Liang Fang, trong tác ph¿m <rÿi ro Con ±ßng t¡ lÿa trên bißn là r¿t lßn= </i>

ng trên T¿p chí Tham kh¿o Qc phịng ngày 11/02/2015, cho r¿ng mß rßng ph¿m vi ho¿t ßng t¿m xa cÿa lÿc quân và h¿i quân Trung Qußc hồn tồn phù hÿp vßi mÿc tiêu phát trißn cÿa qn ßi n±ßc này. ó là phát trißn lÿc l±ÿng H¿i quân <n±ßc xanh=, trißn khai các h¿m ßi chuyên trách ß nhÿng khu vÿc xa ß b¿o vß tuy¿n ±ßng v¿n t¿i huy¿t m¿ch trên bißn g¿n vßi MSR. Ơng cịn cho r¿ng nhÿng tàu này có chÿc nng tác chi¿n hÿu hißu nh± ngn ch¿n, phong tßa h¿i c¿ng cÿa ßi ph±¡ng khi có khÿng ho¿ng.[81]

<i>Trong bài vi¿t <Sÿ dßch chuyßn chi¿n l±ÿc h±ßng ơng cÿa Mÿ và Chi¿n </i>

<i>l±ÿc Tây ti¿n cÿa Trung Qußc= ng trên T¿p san High End Talk sß 5 (2015), Qiao </i>

Liang kêu gßi Qn Gi¿i phóng Trung Qußc (PLA) xây dÿng lÿc l±ÿng lÿc quân h¿ng nh¿ h¡n, có kh¿ nng c¡ ßng h¡n, bao gßm c¿ lÿc l±ÿng tác chi¿n ¿c bißt và lÿc l±ÿng khơng qn và lÿc qn có thß ho¿t ßng ß nhÿng ßa hình phÿc t¿p nh± Afghanistan. ißu này giúp PLA có thß ti¿n hành các ho¿t ßng qn sÿ nh± di t¿n

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

phi tác chi¿n và chßng khÿng bß.[88]

nhÿng <thay ßi chính trß= và d± lu¿n t¿i các n±ßc ßi tác, cung c¿p các dÿ lißu cÿ thß và chi ti¿t h¡n vß các l)nh vÿc nh± thßi ti¿t và ißu kißn khí t±ÿng, thÿy vn. Ơng cing ß xu¿t thành l¿p trung tâm chßng khÿng bß thußc Hßi ßng An ninh Qußc gia ß qu¿n lý ánh giá rÿi ro, t¿o thu¿n lÿi cho sÿ phßi hÿp tßt h¡n giÿa các bß ph¿n trong các tß chÿc chßng khÿng bß cÿa Trung Qußc. [82] Cÿ thß:

<i>+ Tng c±ßng hÿp tác chòng khng bò khu vc. </i>

ị kờnh chớnh thc, Meng Jianzhu, ỵy viờn Bò Chớnh trò, thuòc Bò Cơng an kêu gßi các ßi tác BRI tng c±ßng chia s¿ thông tin, làm sâu s¿c thêm quan hß hÿp tác giÿa các c¡ quan thÿc thi pháp lu¿t, tham gia gi¿i quy¿t các mßi quan ng¿i vß khÿng bß.[40] Các nhà phân tích cÿa Trung Qc ß xu¿t nhißu cách ß ¿t ±ÿc mÿc tiêu này. Mßt trong sß ó là thành l¿p các ¡n vß chßng khÿng bß chuyên bißt n¿m d±ßi sÿ chß ¿o cÿa Hßi ßng An ninh Qc gia, trong ó, các quan chÿc cÿa qn ßi, c¿nh sát, cơng an duy trì kênh liên l¿c vßi các ßi tác ß trißn khai khi c¿n thi¿t. Mßt sß ß xu¿t khác ß c¿p ¿n vißc thành l¿p mßt trung tâm chßng khÿng bß chuyên trách ß hÿp tác vßi các ßi tác BRI, t¿o ißu kißn ß trao ßi thơng tin, c¿nh báo tßi các ¿i sÿ quán, tßng lãnh sÿ quán trong khu vÿc và ti¿n hành hu¿n lun cho các nhân viên, cơng ty cách thÿc ßi phó vßi các tình hng khÿng bß.

<i>+ ònh hòng d lun. ị cp ò lòn hĂn, gißi nghiên cÿu Trung Qc coi thơng </i>

tin, trun thơng chi¿n l±ÿc có ý ngh)a quan trßng trong vißc lo¿i bß sÿ hồi nghi qc t¿, làm gi¿m sÿ chßng ßi BRI ß mßt sß n±ßc. M¿t khác, hß cing khuy¿n khích thÿc thi chi¿n l±ÿc trun thơng thân thißn ±a tin BRI thơng qua lng kính cÿa các dÿ án và cá nhân cÿ thß nh¿m ±a Trung Qußc trß thành ßi tác cùng th¿ng trong BRI.[92]

<i>+ K¿t n¿p các ßi thÿ c¿nh tranh. Mßt v¿n ß ±ÿc ¿t ra là làm th¿ nào ß </i>

qu¿n lý mßi quan hß giÿa các n±ßc lßn ß tránh c¿nh tranh chi¿n l±ÿc. Mßt sß nhà phân tích Trung Qc cho r¿ng, thay vì ßi ¿u trÿc ti¿p, chi¿n l±ÿc hÿu hißu nh¿t là thu hút Mÿ, Nh¿t B¿n, ¾n ß và Nga tham gia BRI. Wang Weixing ÿng hß vißc tng c±ßng hÿp tác vß cơng nghß và ¿u t± nh±ng cing tß thái ß dè d¿t khi tác ßng vào

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<¿u não chi¿n l±ÿc nh¿y c¿m= cÿa các c±ßng qußc khác. T±¡ng tÿ, Zhang Jie, trong

<i>World Affairs sß 9 (2017) cho r¿ng: Trung Qc nên cß g¿ng lơi kéo các cơng ty tÿ các </i>

c±ßng qc khác tham gia và chia s¿ cơng nghß trong các dÿ án BRI. ißu này s¿ giúp tác ßng vào <t± t±ßng h¿p hịi= cÿa lãnh ¿o các n±ßc cho dù khơng thß xóa bß ±ÿc mßi nghi ngß tÿ các n±ßc. [94] Mßt sß hßc gi¿ khác cho r¿ng c¿n k¿t nßi CPEC vßi chi¿n l±ÿc phát trißn cÿa các n±ßc khác, mßi chào các công ty ph±¡ng Tây tham gia và các dÿ án CPEC thơng qua hình thÿc cùng ¿u th¿u. Liên quan ¿n nßi dung này, gißi nghiên cÿu ß xu¿t Trung Qußc nên t¿p trung vào mÿc tiêu thúc ¿y quan hò vòi hai nòc l ắn ò v M.

<i>Trong bi vit <S phn òi ca ắn ò ßi vßi BRI có ngh)a là ánh m¿t c¡ </i>

<i>hßi= ng trên thßi báo Hồn C¿u ngày 08/04/2019, Ơng Lou Chunhao cho rng ắn </i>

ò t chòi tham gia BRI ßng ngh)a vßi vißc n±ßc này tÿ mình bß lÿ c¡ hßi tng tr±ßng và làm tßn h¿i ¿n sÿ k¿t nßi cÿa hß vßi các n±ßc khác ß Nam Á. Tác gi¿ cing kh¿ng ßnh t¿m quan trßng cÿa Nam Á ßi vßi các dÿ án BRI và cho r¿ng mÿc ß ti¿n trißn cÿa các dÿ án BRI ã làm thay ßi dißn m¿o Nam Á và BRI hißn ang ti¿n vào giai o¿n mßi vßi sÿ tham gia cÿa nhißu ßi tác thÿ ba. Sáng ki¿n này s¿ mß rßng h¡n nÿa vào vào các châu lÿc khác nh± châu Phi và châu Âu cing nh± cỏc khu vc xung quanh ắn ò DĂng. Viòc xõy dÿng c¡ sß h¿ t¿ng theo sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ã ¿t tßi sÿ tng tr±ßng ßn ßnh ß nhißu n±ßc Nam Á.[55]

Bên c¿nh nhÿng bài vi¿t ng trên các t¿p chí khoa hßc cịn có mßt sß cußn sách cÿa hßc gi¿ Trung Qußc bàn vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á=.

<i>Nßi b¿t nh¿t là Cußn sách China9s Belt and Road Innitiatives and its neighbouring </i>

<i>Diplomacy cÿa Vißn Qußc gia vß Chi¿n l±ÿc Qußc t¿, Vißn Hàn lâm Khoa hßc Xã </i>

hßi Trung Qußc, do nhà xu¿t b¿n World Scienctic Publishing phát hành nm 2016, nghiên cÿu vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng và ngo¿i giao láng gißng cÿa Trung Qußc. Cußn sách gßm 4 ph¿n: Tßng quan vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng; bßn trung tâm quyßn lÿc; Vành ai con ±ßng và các khu vÿc; Vành ai và Con ±ßng vßi các v¿n ß nóng. Ph¿n tßng quan nêu rõ ßnh h±ßng chi¿n l±ÿc, hàm ý, bißn

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

Bình D±¡ng cÿa bòn nòc gòm M, Nga, Nht Bn, ắn ò v quan hß cÿa các n±ßc này vßi Trung Qußc cùng ßi sách vßi BRI. Ph¿n ba bàn vß Vành ai, Con ±ßng vßi bßn khu vÿc ơng B¿c Á, Nam Á, ông Nam Á và Trung Á, ánh giá thái ß và ßi sách cÿa các qußc gia trong nhÿng khu vÿc này ßi vßi Vành ai, Con ±ßng cùng nhÿng thách thÿc chi¿n l±ÿc ßi vßi BRI. Ph¿n bßn ß c¿p ¿n nhÿng v¿n ß nóng trong ó có an ninh phi trun thßng, tranh ch¿p Bißn ơng, và phân tích vß ßi mßi mơi tr±ßng ¿u t±.[74]

<i><b>1.1.2. Các cơng trình nghiên cÿu cÿa các n±ßc khác vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc ß Nam Á </b></i>

Các hßc gi¿ n±ßc ngồi nghiên cÿu vß BRI t¿i Nam Á khơng nhißu, vì Nam Á khơng ph¿i là khu vÿc ±u tiên hàng ¿u trong thÿc thi chính sách ßi ngo¿i cÿa các n±ßc, ¿c bißt là các n±ßc lßn. Mßt sß cơng trình áng chú ý:

-<i> Vß vai trị cÿa Trung Qc trong <Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng= t¿i </i>

<i> Nhà báo Yasir Habib Khan cÿa Bangladesh có bài vi¿t ng trên ChinaToday ngày 28/09/2018 vßi tiêu ß <Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng: mang l¿i sÿc sßng </i>

kinh t¿ ß Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka. Các qußc gia khác nh± Afghanistan, Bhutan, Nepal, Maldives có c¡ hßi tng tr±ßng kinh t¿ n¿u tham gia BRI. Các dÿ án BRI ã c¿i thißn c¡ sß h¿ t¿ng, kh¿c phÿc tình tr¿ng thi¿u ißn, phát trißn h¿i c¿ng, tng thêm vißc làm cho ng±ßi dân. Tác gi¿ cho r¿ng, chính BRI giúp Bangladesh có thß trß thành n±ßc thu nh¿p trung bình vào nm 2021.[170]

<i>Trong bài vi¿t <Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc t¿i Nam v </i>

<i>òi sỏch ca ắn ò= ng trờn Research Gate tháng 06/2019, Giáo s± Jingdong Yuan </i>

cho r¿ng BRI là dÿ án ¿y tham vßng cÿa Trung Qußc nh¿m chuyßn ßi kinh t¿ trên các l)nh vÿc th±¡ng m¿i, ¿u t± và cung ÿng nng l±ÿng. Sáng ki¿n <Vành ai, Con ±ßng= óng vai trị c¿u nßi giÿa Trung Quòc vòi khu vc -u, Nam v ắn ò D±¡ng. Nam Á có ý ngh)a chi¿n l±ÿc ßi vßi Trung Qc, mang l¿i lÿi ích to lßn cho n±ßc này khi B¿c Kinh tìm cách mß rßng sÿ hißn dißn kinh t¿ t¿i khu vÿc tißu lÿc ßa b¿ng cách cung c¿p ngußn lÿc phát trißn h¿ t¿ng, ¿c bißt là c¿ng bißn. Cùng vßi sÿ gia tng vß th±¡ng m¿i và ¿u t±, B¿c Kinh cịn mß rßng ¿nh h±ßng ngo¿i giao vào khu

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

vÿc ±ÿc coi là vùng ¿nh h±ßng tÿ lâu cÿa ¾n ß. Quan hß ¾n ß - Trung Qußc vßn tÿ lâu thi¿u nißm tin chi¿n l±ÿc, tßn t¿i tranh ch¿p lãnh thß ch±a ±ÿc gi¿i quy¿t, New Delhi nghi ngß ý ßnh cÿa B¿c Kinh và quan ng¿i sÿ gia tng ¿nh h±ßng vào khu vÿc vßn n¿m trong vũng nh hòng ca ắn ò. Trong bòi cnh nh v¿y, BRI có nguy c¡ làm gia tng ßi u gia ắn ò v Trung Quòc. [51]

<i>Trong cußn sách <BRI and South Asia= do Nhà xu¿t b¿n Palgrave </i>

<i>Macmillan, Singapore phát hành (2020), tác gi¿ Pradumna B. Rana i sâu nghiên </i>

cÿu vißc thÿc thi các dÿ án BRI t¿i Nam Á. Tác gi¿ chß ra r¿ng, BRI tng c±ßng k¿t nßi v¿n t¿i trong n±ßc ßi vßi Pakistan và có tißm nng c¿i thißn k¿t nßi th±¡ng m¿i và v¿n t¿i qußc t¿ vßi qußc gia n¿m sâu trong lÿc ßa nh± Nepal, làm c¿u nòi trờn bò gia ắn ò v Trung Quòc. Cỏc dÿ án nng l±ÿng do BRI tài trÿ nh± nhà máy ißn, m¿ng l±ßi truyßn t¿i ißn làm gi¿m tình tr¿ng thi¿u ißn trong khu vÿc. Các khu cơng nghißp và ¿c khu kinh t¿ ±ÿc xây dÿng thußc BRI t¿o ßng lÿc cho Nam Á phát trißn theo h±ßng cơng nghißp hóa và hißn ¿i hóa. Rÿi ro ßi vßi các dÿ án BRI ß Nam Á bao gßm sÿ ph¿n òi ca ắn ò dn n s bt òn chính trß, sÿ <thay ßi ch¿ ß= ß Sri Lanka và Maldives tß lß nÿ tng cao ß các qußc gia nh± Pakistan và Sri Lanka làm tr¿m trßng thêm tình tr¿ng tham nhing tràn lan ß các qußc gia khu vÿc.[56]

<i>Á-China9s Belt and Road Innitiative in South Asia= cÿa Ti¿n s) Jabin T. Jacob do Nhà </i>

xu¿t b¿n Routledge, London phát hành 07/2020 cho r¿ng BRI là t¿m nhìn và k¿ ho¿ch cÿa ¿ng Cßng s¿n Trung Qc và Tßng bí Th±, Chÿ tßch n±ßc T¿p C¿n Bình nh¿m ±a n±ßc này trß thành n±ßc lãnh ¿o th¿ gißi. Cußn sách ß c¿p ¿n nhÿng bißn pháp chÿ chßt mà Trung Qußc áp dÿng ß thúc ¿y BRI t¿i các n±ßc Nam Á. Vßi nét ¿c tr±ng cÿa Nam Á là khu vÿc tßn t¿i nhißu v¿n ß nh¿y c¿m, tranh ch¿p biên gißi, bißn pháp ti¿p c¿n cÿa Trung Qc vÿa có nét khác bißt vÿa có nét t±¡ng ßng vßi nhÿng bißn pháp mà hß ti¿n hành ß khu vÿc khác trên th¿ gißi. Sáng ki¿n <Vành ai, Con ±ßng= là sÿ hißn thân cÿa ngo¿i giao kinh t¿ trong ó có ngo¿i giao c¡ sß h¿ t¿ng, ây chính là ph±¡ng tißn ß Trung Qc giành ±u th¿ vß chính trß ngo¿i giao và chi¿n l±ÿc

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

t¿i các n±ßc láng gißng châu Á nh¿m cÿng cß vß th¿ cÿa Trung Qußc là n±ßc ÿng ¿u châu Á. Ngo¿i giao h¿ t¿ng còn bao hàm c¿ bán/t¿ng vi khí, ¿n d±ÿc cho Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, cung c¿p bng thông internet bß sung cho Nepal và Trung Qußc là ngußn du lßch lßn nh¿t cho Maldives.[49]

-<i> Vß ph¿n ÿng cÿa các qußc gia Nam Á </i>

Nhìn chung, ph¿n lßn hßc gi¿ ¿n tÿ các qußc gia Nam Á cho r¿ng BRI mang l¿i sÿ thßnh v±ÿng, phát trißn cho khu vÿc nhß ngußn vßn ¿u t± lßn tÿ Trung Qußc và k¿t nßi các n±ßc trong khu vÿc vßi th¿ gißi. Các cơng trình này t¿p trung phân tích ý ß, tham vßng cÿa Trung Qußc và các thách thÿc cÿa các dÿ án BRI t¿i Nam Á ßi vßi an ninh, li ớch chin lc ca ắn ò.

<i>Tin s) Surendra Kumar, ngòi ắn ò trong bi vit <Sỏng kin Vành ai, Con </i>

<i>±ßng: quan ng¿i, ßi sách và chi¿n lc ca ắn ò= ng trờn tp chớ Nghiờn cu </i>

Trung Qußc sß 10 (2019) cho r¿ng: sÿ trßi d¿y cÿa Trung Qc ¿t ±ÿc nhißu lÿi ích trong xu th¿ tồn c¿u hóa. ó là, tng tr±ßng kinh t¿ nhanh, hißn thÿc hóa các chi¿n l±ÿc, sÿ k¿t nßi vßi cßng ßng Hoa kißu, ¿c bißt ß các n±ßc ph±¡ng Tây, hißn ¿i hóa qn ßi, thúc ¿y th±¡ng m¿i trên bißn ¿n t±ÿng... Tuy v¿y, BRI s¿ khơng mang l¿i hißu qu¿ n¿u bß qua vai trũ quan tròng ca ắn ò. Tỏc gi chò ra nhÿng y¿u tß Trung Qußc c¿n th¿n trßng khi trißn khai BRI cing nh± tác ßng cÿa nó ßi vßi sÿ trßi d¿y hịa bình cÿa Trung Qc v khu vc. òi sỏch v Chin lc ca ắn ß ßi vßi BRI ±ÿc tác gi¿ phân tích h¿t sÿc cÿ thß. Cußi cùng, bài vi¿t chß ra nhÿng ißm t±¡ng ßng vß lÿi ích giÿa Trung Qc và ¾n ß ß trißn khai thành cơng BRI t¿i Nam Á. [65]

<i> Trong Báo cáo sß 79 dài 190 trang vßi tiêu ß <Sáng ki¿n Vành ai, Con </i>

<i>±ßng cÿa Trung Qußc: ¿nh h±ßng cÿa nó ßi vßi Mÿ= nhóm nghiên cÿu ßc l¿p </i>

thußc Hßi ßng ßi ngo¿i Hoa Kÿ do Jacob J.Lew và Gary Roughead ÿng ¿u cho r¿ng các dÿ án cÿa BRI thi¿u minh b¿ch, khơng có thß ch¿ qu¿n lý trung ±¡ng, do ó, khi các dÿ án g¿p r¿c rßi, B¿c Kinh th±ßng gây sÿc ép b¿t các n±ßc àm phán riêng l¿. Nhóm này cho r¿ng BRI t¿o ra nhÿng kho¿n nÿ khßng lß, t¿o gánh n¿ng cho nhißu qußc gia tham gia, khi¿n các qußc gia này phÿ thußc vào kinh t¿ và chính trß Trung Qc. Nhóm này cing i sâu phân tích cách thÿc ¿i dßch Covid-19

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

ßnh hình l¿i BRI. Theo hß, ¿i dßch Covid-19 ã làm bßc lß nhÿng y¿u kém cÿa Trung Qußc và các kho¿n nÿ tÿ các dÿ án thc BRI có thß tng lên và s¿ r¡i vào tình tr¿ng khó thÿc thi h¡n. [41]

<i>Nhà xu¿t b¿n Amsterdam University Press phát hành 2020, tác gi¿ Richard Ghiasy </i>

xem xét mÿc ß ¿nh h±ßng cÿa BRI ßi vßi Nam Á. Tác gi¿ ã nghiên cÿu quan ißm cÿa gißi nghiên cÿu ắn ò v Pakistan, òi sách cÿa hai n±ßc này ßi vßi BRI kß tÿ nm 2013. ắn ò phn ßi và tÿ chßi tham gia BRI, trong khi ó, Pakistan chào ón các dÿ án BRI cÿa Trung Qc và là qußc gia nh¿n ¿u t± BRI lßn nh¿t th¿ gißi. Thơng qua phßng v¿n các hßc gi¿ hàng ¿u ti ắn ò v Pakistan, cụng trỡnh ny cũn thò hißn góc nhìn cÿa tác gi¿ ßi vßi vai trị cÿa Trung Qc và mÿc ß ¿nh h±ßng cÿa BRI t¿i Nam Á trong tình tr¿ng khu vÿc này có sÿ chia r¿ vß ßa chính trß. [59]

-<i> Vß mÿc ích cÿa <Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng= </i>

<i> Trong bài vi¿t <Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc: tác ßng </i>

<i>vß m¿t an ninh òi vòi ắn ò v khu vc ắn ò DĂng-Thỏi Bỡnh DĂng v chin lc òi phú ca ắn ß= cÿa ¿i tá Sugreev, ng trên t¿p chí sß 614 thỏng 10-</i>

12/2018 ca Viòn Liờn quõn ắn ò ó ánh giá và phân tích BRI c¿ vß lý lu¿n và thÿc tißn, so sánh góc nhìn cÿa Trung Qc v ắn ò òi vòi BRI, cỏch thc hò tr tài chính và kh¿ nng thÿc thi hißu qu¿ các dÿ án BRI. Tác gi¿ i sâu nghiên cÿu tác ßng an ninh cÿa các dÿ án BRI ß Nam òi vòi li ớch an ninh ca ắn ß. Sugreev cho r¿ng, BRI vß m¿t ngơn tÿ là sáng ki¿n có lÿi cho khu vÿc nh±ng trên thÿc t¿ là chi¿n l±ÿc tồn c¿u cÿa Trung Qc , phÿc vÿ tham vßng mß rßng ph¿m vi ¿nh h±ßng ra th¿ gißi. M¿c dù BRI ±ÿc coi là ch¿t xúc tác phi quân sÿ nh±ng các b±ßc i cÿa Trung Qußc t¿i Nam Á gây quan ng¿i cho ắn ò khi nòc này ang có ý ßnh xây dÿng h¡n 18 cn c quõn s ngoi nòc ti Khu vc ắn ß D±¡ng và Tây Thái Bình D±¡ng ß b¿o vß an ninh nng lng. Khu vc ắn ò DĂng chÿng ki¿n sÿ gia tng ho¿t ßng cÿa các tàu h¿i quân, tàu ng¿m Trung Qußc. Các qußc gia Djibouti, Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh, Myanmar và

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

D±¡ng. Trên c¡ sß ó, tác gi ò ra nhng òi sỏch phự hp ca ắn ß ßi vßi BRI cÿa Trung Qußc t¿i Nam Á.[64]

Mÿ và các qc gia ßng minh cing có mßt sß nghiên cÿu liên quan ¿n các dÿ án BRI cÿa Trung Qußc t¿i Nam Á. Ph¿n lßn các nghiên cÿu ßu i sâu lu¿n gi¿i ¿nh h±ßng tiêu cÿc cÿa BRI ßi vßi khu vÿc và tÿng qußc gia. Hß cß g¿ng sÿ dÿng trun thơng ß c¿p nhÿng y¿u kém cÿa BRI, i sâu phân tích kh¿ nng r¡i vào <b¿y nÿ= Trung Qußc khi các n±ßc Nam Á tham gia BRI .

<i>Qußc-Pakistan= cÿa tác gi¿ James Schwemlein, Trung tâm Nghiên cÿu Chi¿n l±ÿc, Mÿ, ngày 12/2019 cho r¿ng Trung Qußc ¿u t± kho¿n tißn lßn vào CPEC nh¿m ¿t 3 </i>

mÿc ích: chÿng minh Trung Qußc là ßi tác cÿa Pakistan; xu¿t kh¿u mơ hình phát trißn cÿa Trung Qc và sÿ dÿng Pakistan làm nhân tß chi¿n l±ÿc ß c¿nh tranh vßi M v ắn ò ti Nam . Cỏc hot òng quân sÿ cÿa h¿i quân và lÿc quân Trung Qußc t¿i Pakistan thu hút sÿ chú ý cÿa Mÿ. Tuy nhiên, tùy thußc mÿc ß trißn khai lÿc l±ÿng cÿa Trung Qc t¿i Pakistan, Mÿ mßi có bißn pháp ßi phó hÿp lý. Bên c¿nh ó, tác gi¿ cing ß xu¿t Mÿ có thß hÿp tác vßi Pakistan ß xác ßnh cách thÿc phát huy các dÿ án cÿa Trung Qußc ß phát trißn qußc gia Nam Á này. [50]

<i>tác gi¿ Shahar Hameiri, thußc Vißn Lowy ng ngày 09/09/2020 trên tß The </i>

Interpreter l¿y ví dÿ dÿ án phát trißn H¿i c¿ng Hambantota cÿa Sri Lanka ß làm sáng tß <ngo¿i giao b¿y nÿ= cÿa Trung Qußc. Trung Qußc cho Sri Lanka vay tißn ß phát trißn h¿i c¿ng nh±ng do khó khn khơng thß tr¿ nÿ nên B¿c Kinh sÿ dÿng quyßn v¿n hành h¿i c¿ng này cho ho¿t ßng cÿa h¿i quân Trung Qußc. Sÿ kißn Hambantota chß ra ý ß chi¿n l±ÿc cÿa Trung Qußc nh±ng ßng thßi cho th¿y r¿t rõ kh¿ nng qu¿n lý y¿u kém cÿa qußc gia tham gia BRI. Tác gi¿ ki¿n nghß các nhà ho¿ch ßnh chính sách Australia c¿n hÿp tác vßi các n±ßc khác nh¿m hß trÿ phát trißn c¡ sß h¿ t¿ng theo h±ßng minh b¿ch, qu¿n trß tßt bußc Trung Qußc ph¿i ißu chßnh cách thÿc ti¿n hành các dÿ án BRI.[63]

<i><b>1.1.3 Các cơng trình nghiên cÿu cÿa Vißt Nam vß Sáng ki¿n Vành ai, Con </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

Nhìn chung, các nghiên cÿu cÿa hßc gi¿ Vißt Nam chÿ y¿u ß c¿p ¿n bßi c¿nh ra ßi, nßi dung, q trình trißn khai BRI và tác ßng cÿa nó ßi vßi Vißt Nam... Các cơng trình a ph¿n t¿p trung nghiên cÿu BRI t¿i khu vÿc ông Á, r¿t ít bàn vß BRI ß Nam Á, n¿u có thì cịn khá chung chung, th¿m chí là mß nh¿t, h¿u nh± không i sâu phân tích vß t¿m quan trßng cÿa Nam Á ho¿c thÿc tr¿ng trißn khai, ph¿n ÿng và ßi sách cÿa các n±ßc Nam Á ßi vßi BRI. Trong q trình hồn thành Lu¿n án, Nghiên cÿu sinh chß ti¿p c¿n ±ÿc mßt sß ít tài lißu liên quan ¿n nßi dung cÿa ß tài Lu¿n án sau:

<i>tròc Sỏng ki¿n Mßt Vành ai, Mßt Con ±ßng cÿa Trung Qußc= (Nguyßn Minh </i>

Giang chÿ biên) nm 2019 ã ß c¿p ¿n bßi c¿nh ra ßi, ti¿n trình trißn khai, k¿t qu¿ thÿc hißn và tác ßng cÿa BRI ßi vßi kinh t, chớnh trò, an ninh, òi ngoi ca ắn ß. Tuy nhiên, nßi dung ß c¿p ¿n BRI t¿i Nam Á còn quá h¿n h¿p, chÿ y¿u là nhÿng trích d¿n liên quan ¿n ánh giá cÿa hßc gi¿ n±ßc ngồi vß tác òng ca CPEC òi vòi ắn ò.[7]

<i> Trong bài vi¿t <Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng: 6 nm nhìn l¿i=, Cß v¿n cao </i>

<i>c¿p Ngun Vinh Quang, nm 2019, Trung tâm Nghiên cÿu Chi¿n l±ÿc và Phát trißn </i>

Quan hß Qußc t¿ (CSSD) cho r¿ng, BRI ã ¿t ±ÿc nhÿng thành tÿu áng ghi nh¿n nh±ng Trung Qc cing g¿p nhißu khó khn khi v¿p ph¿i sÿ ph¿n ßi m¿nh m¿ cÿa Hoa Kÿ và ßng minh. Các nhà lãnh ¿o Hoa Kÿ cơng khai chß trích sáng ki¿n này tr±ßc các dißn àn qc t¿, c¿nh báo các n±ßc tham gia BRI khơng nên sa vào vòng ngo¿i giao b¿y nÿ d¿n ¿n lß thc vào Trung Qc. Mÿ cịn gây sÿc ép vßi các n±ßc ßng minh nh¿m t¿y chay BRI, ra sÿc tun trun m¿t trái cÿa BRI, ch¿t v¿n tính minh b¿ch và tính bßn vÿng cÿa sáng ki¿n này. Trên thÿc t¿, ã có nhÿng qc gia g¿p v¿n ß vß các v¿n ß nh± tham nhing, nguy c¡ vÿ nÿ, chÿ quyßn qußc gia, .... liên quan ¿n BRI. ißn hình nh± Sri Lanka ph¿i trao qun kißm sốt c¿ng Hambantota cho Trung Qc 99 nm vì khơng ÿ tißn tr¿ nÿ. Mßt sß qc gia và khu vÿc dßc tuy¿n ±ßng phát sinh nhÿng mâu thu¿n mßi, th¿m chí d¿n ¿n xung ßt, ch¿c ch¿n trên

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

ch¿ng ±ßng s¿p tßi, Trung Qußc ph¿i v±ÿt qua nhißu gian nan. [12]

<i> Trong bài vi¿t <Vành ai, Con ±ßng: H±ßng tßi <Gi¿c mßng Trung Hoa= </i>

ng trên T¿p chí Cßng s¿n ngày 02/08/2017, tác gi¿ Tr¿n Vißt Thái cho r¿ng BRI h±ßng tßi mÿc tiêu chi¿n l±ÿc vß chính trß, an ninh, kinh t¿, chÿ quyßn lãnh thß và h±ßng tßi xây dÿng mßt khn khß lu¿t ch¡i mßi trong khu vÿc và trên th¿ gißi, trong ó, Trung Qc óng vai trị d¿n d¿t. Þ t¿m chi¿n l±ÿc, BRI ±ÿc ±a ra nh¿m hißn thÿc hóa mÿc tiêu <Gi¿c mßng Trung Hoa= mà tr±ßc h¿t là t¿o dÿng sÿ hißn dißn, nâng cao ¿nh h±ßng vß kinh t¿ t¿i khu vÿc xung quanh Trung Qußc. Nh± v¿y, BRI xét vß b¿n ch¿t là mßt cơng cÿ chi¿n l±ÿc giúp Trung Qußc phát trißn chi¿n l±ÿc quân sÿ, chi¿n l±ÿc ßi ngo¿i, ít nh¿t trong giai o¿n tr±ßc m¿t. Tuy nhiên, v¿n cịn mßt sß quan ng¿i liên quan ¿n vißc trißn khai BRI nh± c¿nh tranh Mÿ-Trung, tranh ch¿p lãnh thß, tính ch¿t <ß sß= cÿa các dÿ án xây dÿng k¿t c¿u h¿ t¿ng, sÿ khơng hài lịng cÿa mßt sß vùng c± dân, tính liên thơng giÿa các dÿ án cịn t±¡ng ßi y¿u, Trung Qc ch±a ÿ sÿc óng vai trị d¿n d¿t...[13]

Bên c¿nh ó là nhÿng cơng trình phân tích, ánh giá BRI t¿i các khu vÿc khác, mang ý ngh)a nh± mßt sÿ so sánh, tham chi¿u vß vai trị, vß th¿ cÿa Nam Á trong Sáng

<i>ki¿n Vành ai, Con ±ßng. Nßi b¿t trong ó là Cn sách <Sáng ki¿n Vành ai, Con </i>

<i>±ßng lÿa chßn nào cÿa ơng Nam Á= cÿa Ti¿n s) Ph¿m Sÿ Thành do Nhà xu¿t b¿n </i>

Th¿ gißi phát hành nm 2019. Ci sách trình bày tßng quan vß BRI tÿ khi nó là mßt ý t±ßng ¿n khi ±ÿc ¿i hßi XIX ¿ng Cßng s¿n Trung Qc chính thÿc ±a vào ißu lß ¿ng (10/2017); vß trí cÿa ơng Nam Á trong sáng ki¿n BRI, quan ißm cÿa các n±ßc ơng Nam Á ßi vßi sáng ki¿n này; thÿc tißn hÿp tác giÿa Vißt Nam và Trung Qc, các hàm ý chính sách ß t¿n dÿng c¡ hßi, h¿n ch¿ rÿi ro tÿ BRI ßi vßi chi¿n l±ÿc an ninh và phát trißn kinh t¿ cÿa Vißt Nam.[14]

<b>1.2. Nh¿n xét k¿t qu¿ nghiên cÿu cÿa các cơng trình ã cơng bß và nhÿng v¿n ß lu¿n án c¿n ti¿p tÿc gi¿i quy¿t </b>

Nói chung, ã có khá nhißu cơng trình khoa hßc nghiên cÿu vß v¿n ß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ±ÿc cơng bß d±ßi nhißu hình thÿc khác nhau

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

nh± bài t¿p chí chuyên ngành, sách chuyên kh¿o, tham kh¿o, bài báo ißn tÿ, các ß tài nghiên cÿu các c¿p &.. Các nghiên cÿu này ±ÿc ti¿p c¿n d±ßi nhißu góc ß khác nhau, nh¿m nhÿng mÿc tiêu nghiên cÿu và ±ÿc nghiên cÿu trong các ph¿m vi khơng gian, thßi gian, nßi dung khác nhau. Theo ó, tßng hÿp các cơng trình này cung c¿p cho tác gi¿ lu¿n án bÿc tranh tßng thß, nhißu màu s¿c vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng nói chung và Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ß khu vÿc Nam Á nói riêng.

Ngußn tài lißu mà Lu¿n án ti¿p c¿n ±ÿc tÿ các cơng trình nghiên cÿu cÿa Trung Qußc chÿ y¿u là các bài báo khoa hßc cÿa các hßc gi¿ có uy tín thc các vißn nghiên cÿu lßn trÿc thc Chính phÿ, qn ßi Trung Qc nh± Vißn Nghiên cÿu các v¿n ß qußc t¿ ±¡ng ¿i, Vißn Khoa hßc xã hßi Trung Qc, ¿i hßc Qc phịng Trung Qc, Vißn nghiên cÿu các v¿n ß qußc t¿,... ây là ngußn tham kh¿o r¿t hÿu ích ßi vßi Lu¿n án. Ph¿n lßn các cơng trình cÿa gißi nghiên cÿu Trung Qc vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng ßu nh¿m theo ßnh h±ßng cÿa Chính phÿ, tuyên truyßn và cß xuý cho tham vßng chính trß trß thành siêu c±ßng th¿ gißi cÿa Trung Qußc. Gißi nghiên cÿu Trung Qußc dành nhißu tâm sÿc ß ngÿi ca BRI, coi ó là nßn t¿ng vß phát trißn kinh t¿, là <chuy¿n tàu tßc hành= ±a Trung Qußc cùng các n±ßc trên th¿ gißi h±ßng tßi ti¿n bß xã hßi và phát trißn thßnh v±ÿng. Vißc kh¿ng ßnh nhÿng lÿi ích mà BRI mang l¿i, cß vi và khuy¿ch tr±¡ng giá trß cÿa BRI nh¿m nâng cao vß th¿, vai trị cÿa Trung Qußc trên tr±ßng qußc t¿, nh¿m t¿p hÿp lÿc l±ÿng cho Trung Qußc ß c¿nh tranh vßi Mÿ. a ph¿n các cơng trình nghiên cÿu cÿa Trung Qc cß tình l¿ng tránh ß c¿p ¿n lÿi ích chi¿n l±ÿc to lßn mà BRI mang l¿i cho Trung Qußc, nhÿng tác ßng tiêu cÿc cÿa BRI ßi vßi khu vÿc và an ninh qußc gia cÿa các n±ßc tham gia, tránh bàn lu¿n vß sÿ gia tng lÿc l±ÿng cÿa Trung Qußc t¿i các khu vÿc mà BRI i qua. Gißi nghiên cÿu n±ßc này ß c¿p ¿n khía c¿nh an ninh nh±ng chÿ y¿u chß t¿p trung ánh giá mÿc ß rÿi ro và thách thÿc an ninh phi trun thßng ßi vßi cơng nhân Trung Qußc và các dÿ án ¿u t± cÿa Trung Qc ß n±ßc ngồi. ây là sÿ thi¿u sót trong các nghiên cÿu cÿa gißi hßc gi¿ Trung Qußc.

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

Các nghiên cÿu cÿa hßc gi¿ Trung Qußc cing t¿p trung ánh giá vß thu¿n lÿi và thách thÿc khi trißn khai BRI t¿i Nam Á d±ßi góc nhìn cÿa Trung Qc. Mßt sß nghiên cÿu ß c¿p ¿n h¿n ch¿ cÿa Trung Qußc khi trißn khai BRI t¿i khu vÿc này nh±ng ch±a thÿc sÿ sâu s¿c. Mßt sß hßc gi¿ Trung Qußc ß c¿p ¿n t¿m quan trßng cÿa Nam Á ßi vßi Trung Qußc nh±ng khá mß nh¿t. Cách thÿc ánh giá vß mÿc ß thành cơng, h¿n ch¿ mßi chß dÿng l¿i m¿t bß nßi, hß tìm cách che gi¿u ý ß thÿc ch¿t cÿa Trung Qußc khi trißn khai BRI t¿i Nam Á. Mßt sß cơng trình nghiên cÿu cÿa Trung Qc có ß c¿p ¿n v¿n ß Bißn ơng khi trißn khai BRI nh±ng ch±a i trÿc dißn vào nhÿng v¿n ß nßi cßm do Trung Qußc và BRI t¿o nên.

Trong khi ó, a ph¿n các cơng trình nghiên cÿu cÿa các hßc gi¿ qußc t¿ khác ¿c bißt là các nhà nghiên cÿu tÿ Mÿ và các n±ßc ßng minh cÿa Mÿ ßu xu¿t phát tÿ các c¡ quan chun trách cÿa Chính phÿ và các vißn nghiên cÿu danh ti¿ng cÿa Mÿ l¿i có cái nhìn khác bißt so vßi gißi hßc gi¿ Trung Qußc. Nhißu hßc gi¿ ph±¡ng Tây cing nhìn nh¿n nhÿng nét tích cÿc cÿa BRI t¿i Nam Á nh± sáng ki¿n này ã góp ph¿n t¿o ra dißn m¿o mßi t¿i mßt sß n±ßc Nam Á ho¿c giúp Nam Á k¿t nßi hißu qu¿ h¡n vßi các khu vÿc khác trên th¿ gißi. Tuy v¿y, trßng tâm cÿa các nghiên cÿu ßu t¿p trung chß ra ý ß cÿa Trung Qußc khi trißn khai BRI t¿i Nam Á, tác ßng cÿa BRI ßi vßi an ninh và lÿi ích cÿa các qc gia Nam Á và ß xu¿t ßi sách cho các n±ßc Nam Á khi tham gia vào các dÿ án trong khuôn khß Sáng ki¿n này. Trong ó, các nghiên cÿu cÿa Mÿ và ph±¡ng Tây ln tìm cách khai thác nhÿng m¿t tiêu cÿc cÿa BRI, nh¿n m¿nh nguy c¡ b¿y nÿ do các dÿ án BRI ±a ¿n, phân tích sâu nhÿng dÿ án y¿u kém t¿i các n±ßc tham gia BRI ß làm gi¿m uy tín cÿa Trung Qc, ßng thßi nh¿n m¿nh tham vßng bá qun cÿa Trung Qc thơng qua BRI. Mÿc ích cÿa các cơng trình nghiên cÿu nêu trên là nh¿m h±ßng các n±ßc theo quan ißm ph¿n ßi BRI và ngn ch¿n ý ß lơi kéo cÿa Trung Qußc ßi vßi các n±ßc này. ißm h¿n ch¿ tÿ các cơng trình nghiên cÿu cÿa Mÿ và ph±¡ng Tây là ít ánh giá nhÿng tác ßng tích cÿc cÿa BRI ßi vßi Nam Á, r¿t ít tài lißu ß c¿p ¿n bài hßc kinh nghißm cÿa các n±ßc Nam Á khi tham gia BRI; các cơng trình nghiên

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

cÿu cing ch±a có nhÿng dÿ báo vß chißu h±ßng trißn khai BRI t¿i Nam Á trong t±¡ng lai g¿n.

Các cơng trình cÿa hßc gi¿ Nam Á chÿ y¿u l cỏc tỏc gi ca ắn ò cú cỏch nhỡn khác nhau tùy thußc mÿc ß tham gia BRI cÿa mòi nòc. Cỏc cụng trỡnh nghiờn cu ca ắn ò òu do cỏc viòn nghiờn cu danh ting ắn ò thÿc hißn. Cing gißng các nghiên cÿu cÿa ph±¡ng Tây, giòi nghiờn cu ắn ò tp trung lm rừ ý ß cÿa Trung Qußc khi trißn khai BRI t¿i Nam Á, nhÿng thu¿n lÿi, khó khn cÿa q trình này. c biòt, cỏc nghiờn cu ca ắn ò cp nht vß mÿc ß trißn khai BRI t¿i các n±ßc Nam Á kèm theo khuy¿n cáo nhÿng tác ßng tiêu cÿc òi vòi cỏc nòc Nam v ắn ò, ßng thßi thß hißn t±¡ng ßi rõ nét ßi sách m ắn ò ng x vòi BRI. Hn ch trong cỏc nghiờn cu ca ắn ò l cha cú d báo trißn vßng các dÿ án BRI t¿i Nam Á, tuy có ß c¿p ¿n t¿m quan trßng cÿa Nam Á ßi vßi Trung Qc nh±ng s¡ sài; ít nhìn th¿y nhÿng tác ßng tích cÿc cÿa BRI ßi vßi Nam .

Ngoi tr ắn ò v Bhutan, a ph¿n các n±ßc Nam Á có cách nhìn t±¡ng ßi tích cÿc vß BRI vì các dÿ án thc sáng ki¿n này có tác dÿng c¿i thißn bß m¿t ¿t n±ßc, ßi sßng ng±ßi dân, nâng c¿p c¡ sß h¿ t¿ng, thúc ¿y kinh t¿ tng tr±ßng. Mßt sß nghiên cÿu ß c¿p ¿n bài hßc kinh nghißm cÿa n±ßc mình khi tham gia BRI nh±ng khá s¡ sài. Nhÿng công trình này cing ít ß c¿p ¿n tác ßng tiêu cÿc cÿa BRI ßi vßi an ninh, lÿi ích qc gia, nh¿t là <b¿y nÿ= h¿ t¿ng, có thß do lo ng¿i nhÿng ¿nh h±ßng ¿n quan hß vßi Trung Qußc.

Các nghiên cÿu cÿa Vißt Nam ß c¿p r¿t ít ¿n BRI t¿i Nam Á. Mßt sß nghiên cÿu có gÿi mß nhÿng hàm ý vßi Vißt Nam trên các l)nh vÿc chính trß, kinh t¿, qc phịng, an ninh, khi ß c¿p ¿n nhÿng tác ßng tích cÿc và tiêu cÿc cÿa BRI t¿i các qußc gia Nam Á cing nh± các khu vÿc khác. Tuy nhiên, nhÿng phân tích, ánh giá vß v¿n ß này cịn chung chung, ch±a sâu s¿c. Hißn t¿i, ch±a có mßt cơng trình nghiên cÿu chuyên sâu nào cÿa Vißt Nam vß BRI t¿i Nam Á.

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<i><b>1.2.2 Nhÿng v¿n ß lu¿n án k¿ thÿa và nhÿng kho¿ng trßng c¿n bß sung nghiên cÿu </b></i>

Nhìn chung, các cơng trình nghiên cÿu trong n±ßc và qußc t¿ vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc t¿i khu vÿc Nam Á là ngn t± lißu có giá trß tham kh¿o r¿t lßn, cung c¿p cho nghiên cÿu sinh cách nhìn a chißu và tồn dißn h¡n vß BRI cÿa Trung Qußc, giúp tác gi¿ khai thác, ti¿p c¿n, k¿ thÿa nh¿m i sâu nghiên cÿu nhÿng nßi dung c¿n lu¿n gi¿i trong Lu¿n án. Cÿ thß là:

(1) Các nghiên cÿu ã trình bày và phân tích bÿc tranh tồn c¿nh vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qc nói chung gßm bßi c¿nh ra ßi, mÿc ích, ph¿m vi, nßi dung và thÿc tr¿ng q trình trißn khai sáng ki¿n này trên ph¿m vi toàn c¿u, ánh giá nhÿng thành tÿu và h¿n ch¿ cÿa các dÿ án ã hoàn thành trong khn khß BRI. ây là dÿ lißu c¡ cß ß nghiên cÿu tßng quan cÿa BRI t¿i Nam Á.

(2) Các nghiên cÿu ã trình bày và phân tích vß trí, vai trị quan trßng cÿa khu vÿc Nam Á ßi vßi ßa chính trß, ßa kinh t¿ và ßa chi¿n l±ÿc tồn c¿u nói chung và ßi vßi Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qc nói riêng, ó là c¡ sß lý gi¿i t¿i sao Trung Qußc ¿c bißt quan tâm ¿n khu vÿc này trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng.

(3) Mßt sß cơng trình mơ t¿ và phân tích q trình trißn khai các dÿ án cÿa Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i Nam Á,c¿p nh¿t tình tr¿ng ¿n mßt mßc thßi gian c¿n ph¿m vi nghiên cÿu vß thßi gian cÿa lu¿n án, cung c¿p dÿ lißu cho vißc hồn thành ch±¡ng 3 - thÿc tr¿ng BRI t¿i Nam Á trong thßi gian nghiên cÿu ã ß ra.

(4) Các hßc gi¿ phân tích tác ßng khi trißn khai các dÿ án trong khn khß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qc t¿i khu vÿc Nam Á, phân tích các thái ß và cách thÿc ÿng xÿ cÿa mßt sß qußc gia trong khu vÿc ßi vßi các dÿ án cÿa BRI. ây là dÿ lißu quan trßng ß tác gi¿ k¿ thÿa, ti¿p tÿc phân tích và trình bày trong lu¿n án.

(5) Mßt sß nghiên cÿu ã trình bày và phân tích các ph¿n ÿng cÿa d±

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

lu¿n th¿ gißi vß Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qc t¿i khu vÿc Nam Á, tÿ ó ±a ra các ki¿n gi¿i cho các n±ßc trong khu vÿc khi tham gia ¿i k¿ ho¿ch này, ¿c bißt là nhÿng khuy¿n nghß chính sách ß tránh r¡i vào <b¿y nÿ= và cái b¿y tÿ <ngo¿i giao kinh t¿ d¿n ¿n chi phßi vß chính trß= và thâu tóm chÿ qun qc gia.

C¿n kh¿ng ßnh r¿ng, các cơng trình nghiên cÿu ã cơng bß là ngn dÿ lißu q giá cho vißc hồn thành lu¿n án cÿa Ngiên cÿu sinh. Tuy nhiên, xét mßt cách tßng thß, ch±a có cơng trình khoa hßc nào nghiên cÿu mßt cách hß thßng vß <Khu vÿc Nam Á trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc=, ¿c bißt là ch±a có các k¿t qu¿ nghiên cÿu t¿i Vißt Nam. Các cơng trình ã cơng bß ph¿n lßn v¿n bß gißi h¿n vß nßi dung, ph¿m vi khơng gian nhß (chß ßi vßi mßt n±ßc nào ó trong khu vÿc Nam chng hn nh ắn ò) v thòi gian nht ßnh (ch±a có cơng trình nào ti¿p c¿n ¿n tháng 5/2020). Nhißu cơng trình nghiên cÿu chßu sÿ chi phßi cÿa y¿u tß chính trß nßi bß mßi n±ßc nên cịn mang n¿ng quan ißm chính trß (ví dÿ nh± các cơng trình cÿa Trung Qc). Mßt sß các cơng trình khác cing bß ¿nh h±ßng bßi mÿc tiêu nghiên cÿu (ví dÿ nh± các cơng trình cÿa Mÿ) ho¿c góc ti¿p c¿n và quan ißm cá nhân cÿa các hòc gi (vớ d nh cỏc cụng trỡnh ca ắn ß).

Nam Á là khu vÿc có vß trí ßa chi¿n l±ÿc quan trßng trong quan hß qußc t¿, là n¡i có tuy¿n ±ßng v¿n t¿i huy¿t m¿ch trên bißn i qua. ây cing là khu vÿc có nhißu dÿ án BRI lßn nh¿t trên th¿ gißi ßng thßi cing là khu vÿc dß r¡i vào tình tr¿ng b¿t ßn tr±ßc sÿ c¿nh tranh cÿa các n±ßc lßn, sÿ qu¿n lý y¿u kém, mâu thu¿n s¿c tßc, tơn giáo gay g¿t. Bài hßc cÿa các n±ßc tham gia BRI c¿n ±ÿc nghiên cÿu kÿ l±ÿng ß giúp Vißt Nam có ßi sách phù hÿp vßi BRI. Tÿ k¿t qu¿ nghiên cÿu cÿa các cơng trình khoa hßc liên quan ã cơng bß trong và ngồi n±ßc ß áp ÿng mÿc tiêu, nhißm vÿ nghiên cÿu ¿t ra, Lu¿n án c¿n i sâu phân tích, làm rõ mßt sß nßi dung cÿ thß sau:

(1) Cß sß lý lu¿n và thÿc tißn nghiên cÿu vß khu vÿc Nam Á trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc.

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

(2) Làm rõ mÿc tiêu, ph¿m vi, quy mơ, nßi dung cÿa Trung Qc khi thÿc hißn Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i khu vÿc Nam Á.

(3) Làm rõ Vß trí, vai trị quan trßng cÿa khu vÿc Nam Á trong Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng cÿa Trung Qußc.

(4) Thÿc tr¿ng trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i khu vÿc Nam Á, ánh giá nhÿng thành tÿu và h¿n ch¿.

(5) ánh giá nhÿng tác ßng cÿa vißc trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i khu vÿc Nam Á ßi vßi các n±ßc có liên quan và khu vÿc

(6) Phân tích làm rõ nhÿng thu¿n lÿi và khó khn mà Trung Qc khi ti¿p tÿc trißn khai Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng t¿i khu vÿc Nam Á trong thßi gian tßi, dÿ báo trißn vßng hÿp tác cÿa BRI t¿i Nam Á.

(7) Làm rõ nhÿng bài hßc kinh nghißm rút ra tÿ các n±ßc Nam Á khi tham gia BRI và khuy¿n nghß hàm ý chính sách ßi vßi Vißt Nam.

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

Lu¿n án dÿa trên các lu¿n ißm cÿa các Lý thuy¿t quan hß qußc t¿ ß lu¿n gi¿i các câu hßi nghiên cÿu ã ß ra. Có nhißu lý thuy¿t quan hß qc t¿ ±ÿc các hßc gi¿ sáng t¿o và ±ÿc áp dÿng phß bi¿n trong gißi nghiên cÿu tÿ th¿ kÿ IXX cho tßi nay. Trong ó ph¿i kß tßi Chÿ ngh)a Hißn thÿc, Chÿ ngh)a Tÿ do, Chÿ ngh)a Ki¿n t¿o và Lý thuy¿t cÿa Chÿ ngh)a Mác vß quan hß qußc t¿.

Chÿ ngh)a hißn thÿc là mßt trong các tr±ßng phái lý thuy¿t quan trßng nh¿t trong quan hß qc t¿, ±ÿc ßnh hình tÿ lâu ßi và có ¿nh h±ßng m¿nh m¿ ßi vßi t± duy ho¿ch ßnh chính sách ßi ngo¿i cÿa các qußc gia. Kß tÿ khi ra ßi, chÿ ngh)a hißn thÿc ã có các b±ßc phát trißn vßi nhißu bß sung khác nhau. Hißn nay, chÿ ngh)a hißn thÿc ±ÿc chia làm hai phân nhánh chính, ó là chÿ ngh)a Hißn thÿc cß ißn (Classical realism) và chÿ ngh)a Hißn thÿc mßi (Neo-realism).

Chÿ ngh)a Hißn thÿc cß ißn cho r¿ng các qc gia có chÿ qun là chÿ thß chính và ln tìm cách theo ußi quyßn lÿc. Chính b¿n ch¿t ích kÿ, ham mußn

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

quyßn lÿc cÿa con ng±ßi ã khi¿n các qußc gia và cá nhân ¿t lÿi ích lên trên các giá trß khác. Cịn các nhà tân hißn thÿc l¿i cho r¿ng trong mßt hß thßng vơ chính phÿ, sÿ phân bß qun lÿc t±¡ng ßi giÿa các qußc gia trong hß thßng chính là y¿u tß then chßt ßi vßi an ninh cÿa mßi qc gia. Vì th¿, các qc gia tìm cách nâng cao qun lÿc, vì càng có nhißu qun lÿc thì vß trí cÿa n±ßc ó trong hß thßng th¿ gißi càng cao, an ninh cÿa qc gia ó càng ±ÿc b¿o ¿m. Các qc gia cing tìm cách cân b¿ng quyßn lÿc vßi nhÿng qußc gia m¿nh h¡n nh¿m gi¿m thißu sÿ chênh lßch vß quyßn lÿc, ßng ngh)a vßi gi¿m thißu các e dßa vß an ninh. Tuy cùng ß cao quyßn lÿc nh±ng chÿ ngh)a hißn thÿc cß ißn nh¿n m¿nh c¿p ß phân tích cá nhân, cịn chÿ ngh)a tân hißn thÿc nh¿n m¿nh c¿p ß phân tích hß thßng qc t¿ khi phân tích ngun nhân các qc gia tìm cách theo i qun lÿc.

Bên c¿nh ó thì Chÿ ngh)a Hißn thÿc cing chß ra r¿ng do theo ußi mÿc tiêu là lÿi ích qc gia, quyßn lÿc và t¿m ¿nh h±ßng nên trong quan hß qußc t¿, mßi qußc gia ßu cß g¿ng giành ±ÿc nhißu ngn lÿc cho mình. ißu này d¿n tßi vißc các qc gia ln ß trong th¿ c¿nh tranh và ßi ¿u l¿n nhau, khơng thß duy trì vißc hÿp tác mßt cách lâu dài vì mÿc tiêu chính là qun lÿc tßi th±ÿng.

V¿n dÿng nhÿng lu¿n ißm tiêu bißu cÿa Chÿ ngh)a Hißn thÿc ß phân tích v¿n ß Sáng ki¿n <Vành ai, Con ±ßng= cÿa Trung Qc t¿i Nam Á, có thß lu¿n gi¿i nh± sau:

(1) Chÿ thß chính là qc gia 3 dân tßc có chÿ qun. Lý thuy¿t này cho r¿ng, chÿ thß c¡ b¿n và quan trßng nh¿t trong hß thßng qc t¿ là các qc gia-dân tßc có chÿ qun trong khi các chÿ thß khác nh± các tß chÿc qc t¿, các tß chÿc phi chính phÿ, các cơng ty a qc gia, các nhóm hay các cá nhân khơng có vai trị áng kß. Và ßi vßi mßt ¿t n±ßc rßng lßn nh± Trung Qc thì vißc theo ußi quyßn lÿc là ±¡ng nhiên ß trß thành mßt c±ßng qc v±¡n lên ÿng ¿u tồn c¿u. Chính vì v¿y mà ngay sau khi lên n¿m quyßn Chÿ tßch n±ßc Cßng hồ Nhân dân Trung Hoa (3/2013), Chÿ tßch T¿p C¿n Bình ã ±a ra Sáng ki¿n Vành ai, Con ±ßng nh¿m tái thi¿t ¿t n±ßc Trung Qußc trß nên hùng c±ßng nh± ã tÿng có trong q khÿ. Vißc làm này cÿa Chÿ tßch T¿p C¿n Bình cing giúp chun hố các nng lÿc qc gia thành hành ßng ßi ngo¿i nh¿m thÿc hißn lÿi ích qc gia.

</div>

(Luận án tiến sĩ) Khu Vực Nam Á Trong Sáng Kiến Vành Đai, Con Đường Của Trung Quốc

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về