CÔNG TÁC KIỂM SÁT MỘT SÓ GIẢI PHÁP NÔNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THỤC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ VÀ KIỂM SÁT ĐIỂU TRA CÁC VỤ ÁN VỀ THAM NHŨNG, CHÚC VỤ

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<i><small>*Văn phòng Viện kiêm sát nhândân tối cao.</small></i>

<b>Trongnhữngnămgần đây, tìnhhình tội phạmvề tham nhũng, </b>

<b>chức vụcó diễn biến phức tạpvà cóchiều hướng gia tăng. Dođó, việc</b>

<b>chia sẻ những kỉnh nghiệm,đề ra nhữnggiảiphápđể nâng cao hiệu </b>

<b>quả công tácthực hànhquyền công tố và kiểm sátđiềutra các tộiphạm</b>

<b>tham nhũng, chức vụ làcầnthiết, góp phần thực hiệntốt chức năng,</b>

<b>nhiệm vụcủa ngànhKiểm sát nhân dân thời giantới.</b>

<i>Từ khóa: Vụ án về thamnhũng,chức vụ; thực hành quyền côngtố;kiêm sát điều tra.</i>

<i>Nhận bài: 25/5/2022;biêntậpxong: 26/5/2022; duyệt bài:27/5/2022.</i>

<b>T</b>

^hựcquyền^{tiễn công} công tố^tác(THQCT)^thực ^hànhvà

kiểm sát điều tra (KSĐT) các vụ

án tham nhũng, chức vụ, đặc biệt thông qua việc phát hiện và giảiquyết các vụ án lớnvề

thamnhũng, chức vụ,các vụ án kinh tếliênquan đến loại chủ thể có chức vụ, quyền

hạn thời gian gần đây, cho thấy tính chủ

động, quyết định của Viện kiểm sát nhândân

(VKSND) có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Vìhầuhết các vụ ánvề tham nhũng, chức

vụ có tính chất phức tạp, liên quan nhiều

ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực, nhiều

nhóm đối tượng, phạm vi địa bàn phạm

tội rộng; hành vi phạm tội thường xảy ra trong thời gian dài; đối tượng phạm tội làngười có chức vụ, quyền hạn, có thủđoạn

tinh vi gây khó khăn cho việc thu thập tài liệu, chứng cứ, xác minh, thu hồi tài sản tham nhũng...

<b><small>Tạp chí _________KIẾM SẤT SỐ 11/202210</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b><small>CÕNGTÁC KIỂM SÁT</small></b>

Quá trình giải quyết,cólúc, có nơi cơng

tác phối hợp của các cơ quan tiến hành tố

tụng chưa thực sự hiệu quả... Do đó, q

trình phát hiện, xử lý gặp rất nhiều khó

khăn, thách thức, cả trong thực hiện các

hoạt độngđiềutra, thu thập chứngcứ cũng như THQCT và KSĐT loại tội phạm này.Trong khuôn khố bài viết này, tác giả đề

cập đến mộtsố vấn đềvà đưa ramột số giải

pháp cơ bản nhằmgópphần nâng cao chất

lượng cơng tác THQCTvà KSĐT tội phạm về tham nhũng, chức vụ.

<b>1. Mộtsốkết quả đạtđượctrong thòi </b>

cho thấy tình hình tội phạm tham nhũng diễn biến phức tạp, nhưng tỉ lệ phát hiện,

khởi tố, điều tra các tội phạm tham nhũng của các cơquan chức năng ngày càng tăng.

Trong cơcấu các tội phạmtham nhũng thì

Tội tham ơtàisản; Tội nhận hốilộ; Tội lạm

dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạttài sản

và Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trongkhi thi hànhcôngvụlà phổbiến và thường

xuyên xảy ra. Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hướng đối với người khác để trục lợi chiếm tỉ lệ thấp. Quá trình giảiquyết các vụ án về tham nhũng, chức vụ,

VKSND đã nêu cao tinh thầntrách nhiệm,

thực hiệnquyết liệt cácbiện pháp tố tụng, phối hợp với Cơ quan điều tra (CQĐT) và các đonvị, tổ chức liên quan phát hiện và xử lýnhiều vụ án đặc biệt lớn,gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, được ĐảngvàNhànước ghi nhận, được đơng đảoquần chúng

nhân dân đồng tình và đánh giá cao. Điển

hình, Vụ thực hành quyền cơngtố và kiểm sát điều tra ántham nhũng, chức vụ (Vụ 5)VKSND tối cao đã thụ lý, giải quyết 02chuyên án lớn và nhiều vụ án lớn, nghiêm

trọng,phức tạp. Cụ thểnhư sau:

Vụ án ĐinhLa Thăng, Trịnh Xuân Thanh cùng các đồng phạm về Tội cố ý làm tráiquy định của Nhà nướcvề quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọngvà Tội tham ô tài sản(thiệt hại đặc biệt lớn, thất thoátsố tiền

của Nhà nước là 119 tỉđồng; đã thu hồi tài sản 7,996 tỉ đồng; kê biên 02 tài sản là bất

động sản của Trịnh XuânThanh).

Đối với vụ án này, một trong những khó

khăn trong việc chứng minh hành vi của các bị can theo tộidanhlàtàiliệu xác minh,

thu thập từ nhiều nguồn khác nhau nên việc

tiếp cận tài liệu của Kiểm sát viênchưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu nghiên cứu, đánh giá.

Hồ sơ dự án có sai phạm được triển khai

thực hiện từ trước khi khởi tốhơn 10năm, trải qua nhiều giai đoạn, rất nhiều tài liệuliên quan đến hệ thống các quy định của

pháp luật về đầu tư, xây dựng cơng trình,thực hiện phê duyệt hồ sơ kỹ thuật, hồ sơ

yêu cầu, hồ sơ thi cơng... Trong khi đó,

tại thời điểm phê chuẩn khởi tố điều tra,

thì 01 bị can chính củavụ án đã bỏ trốn ra

<b><small>_________Tạp chíSỐ 11/2O22\_K1ỀM SÁT11</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b><small>CƠNGTÁC KIỂM SÁT</small></b>

nước ngồi, nên việc mở rộng điều tra là

hết sức khó khăn. Vì vậy, lãnh đạo VKSNDtối cao đã biệtpháicánbộtrực tiếp KSĐTvụ

Cácvụán liên quanđếnPhanVăn AnhVũ

và các đồng phạm về các tội cố ý làm lộ

bí mật Nhà nước; lợi dụng chức vụ, quyền

hạn trong khi thi hành công vụ; vi phạm

quy định về quản lý, đất đai; vi phạm quy

địnhvề quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thốt lãng phí; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, xảy ra tại Hà

Nội, Đà Nằngvà Thành phố Hồ Chí Minh. Viện kiểm sát nhân dân tối cao đãphối hợpchặt chẽ với CQĐT trong quá trình điều

tra và khẩn trươngtruy tố; đã phối hợp với

CQĐT kê biên, phong tỏa để bảo đảm thuhồitài sảntrên 19.222 tỉ đồng, trong đó giai đoạn truy tố, VKSND tối cao đã ban hành quyết định kê biên tàisản củacácbịcantổng

Quátrình giải quyết vụ án này, Vụ 5 đã chủ

động báo cáo lãnh đạo VKSND tối cao ban

hành 04 văn bản yêu cầu CQĐT Bộ Công

an khởi tố, bắttạm giam đối với 04 bị can; trong đó có 02 bị cannguyên là Thứtrưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vàbị can nguyên Tổng giám đốc Bảohiểmxãhội Việt Nam; đồng thòi yêucầu phong tỏa

các tài khoản và kê biên các tài sản gồm: 590 triệu đồng, 8.550,72 USD và 200,22 EUR;

06 tài sản là bấtđộng sản (nhà vàđấtở).Ket

quả xét xử sơ thẩm 06 bị cáo lần lượt nhận

các mức án từ 02nămđến 14năm tù, đượcdư luận đồng tình, ủng hộ.

về thuhồi tài sản tham nhũng, theo báo cáo công tác của Vụ 5 VKSNDtối cao, từ năm 2015 đến hết 06 tháng đầunăm 2020 cho thấy, thiệt hại do các tội phạm tham nhũng gây ra được phát hiện là 47.823 tỉ

đồngvà 1.522.300 m2 đất; số tài sản đãthu

hồi, khắcphục đượclà 22.756,9 tỉ đồng và814.950 m2 đất.Đặc biệt, năm 2019 kết quả

đã thu giữ, kêbiên, phong tỏa được 20.833,9 tỉ đồng, đạt70% so vớitổng số tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt(28.900 tỉ đồng).

<b>2. Mộtsố giải phápnâng cao hiệu quả</b>

<b>côngtác thựchành quyềncôngtố và </b>

<b>kiểmsát điều tra các vụ án tham nhũng, </b>

Bên cạnh các kết quả tích cực mà

VKSND đãđạtđượctrongcơng tác phịng,

<b><small>Tạp chí _________KIEM SẤI SỐ 11/202212</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b><small>CƠNGTÁC KIÉM SÃT</small></b>

chống tội phạm tham nhũng, chức vụ; vẫn còn những mặt hạn chế, tồn tại cần có giải pháp đồngbộ và cụ thể. Từ thực tiễn côngtác THQCT và KSĐT các vụ án này, tác

giả đề xuất một số giảipháp sau đây:

<i>Một là, </i>quán triệt, nắm vững và thựchiện nghiêmcácvăn bản củaĐảng, của Ban Chỉ đạo Trung ưongvề phòng, chốngthamnhũng trong giải quyết các vụ án; cácvăn

bản chỉ đạo của ngành Kiểm sát nhân dânđối với công tác đấu tranh phòng,chống tội

phạmtham nhũng, chức vụ vàcác yêucầu

đổi mới trong THQCT và KSĐT vụ án về tham nhũng, chức vụ để xử lý vụ án triệtđể, đúng quy địnhcủa pháp luật; khơng có

vùng cấm, khơng bỏ lọt tội phạm nhưng

cũngkhônglàm oan người vô tội.

Trong quá trình giải quyết các vụ án,

cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng và ủy ban kiểm tra của

Đảng, Ban Nội chính cùng các cơ quangiám định, Thanh tra, Kiểm toán để giải

quyết dứt điểm, nghiêm minh các vụ ántham nhũng, chức vụ nghiêm trọng, nhấtlàđối với những vụ án dư luận xã hội quan

tâm, thuộc diện theo dõi, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trungương về phòng,chống thamnhũngvàBanThườngvụtỉnh ủy, thành ủy.

<i>Hai là, </i>đổi mới công tác quản lý, chỉđạo, điều hành, phân định trách nhiệm

trong công tácTHQCTvà KSĐT,cụ thể là:

(1) Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo trongTHQCT và KSĐT các vụ án tham nhũng, chức vụthông qua họp giao ban định kỳ và

đột xuất, nắm bắt đầy đủ, kịp thời những

khó khăn, vướng mắc phát sinh, từ đó cóbiệnpháp xử lý, giải quyếtđúngpháp luật;(2) Tăng cường cơngtác kiểm tranộibộ của

lãnh đạo đơn vị đối với công tácTHQCT vàKSĐT các vụántham nhũng để nâng cao ý thức trách nhiệm của Kiểm sátviên, Kiểm

tra viên; (3) Tổ chức thực hiện đúng các quy định của quy chế nghiệpvụ trong kiểm sát việc khởi tố vụ án, bị can, ápdụng các

biện pháp ngăn chặn và trực tiếp tham gia các hoạtđộngđiều tra của CQĐT; (4) Tiếptục hoàn thiệnhệthốngtổ chức bộ máy, đổimới và giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa nguyên tắc tập trung thống nhất lãnh

đạo trong ngành với nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động. Bảo đảm tính độc lập trong hoạt động công tố

vàkiểm sát hoạt động tư pháp,bảo đảm sự lãnh đạo của cấp ủyĐảng, sự giám sátcủa

cơ quan dân cử và của Nhândân, sự phối họp chặt chẽcủa các cấp, các ngành. Phân

định rõ thẩmquyềnquảnlý hành chính với

trách nhiệm, quyềnhạntư pháp; tăng quyền hạn và trách nhiệm cho Kiểm sát viên để chủ động trong THQCT và KSĐT, nâng

cao tính độc lập của Kiểm sát viên và chịutrách nhiệm trước pháp luật về các hành vi

và quyết định tố tụng của mình; (5) Hiện

đại hóa và ứng dụng thành tựu khoa học

kỹthuật, công nghệthông tin vào công tác

quản lý, chỉ đạo, điều hành trong ngành

<i>Ba là,</i> nâng cao trách nhiệm và năng lực

THQCT và KSĐT vụ án tham nhũng, chức

<b><small>_________ TạpchíSố 11/2022\__KIẺM SÁT13</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b><small>CÓNGTÁC KIỂM SÁT</small></b>

vụ của Kiểm sátviên. Theo đó, cần bố trí,

phân cơng những Kiểm sát viên, Kiểm

tra viên có bản lĩnh, trình độkinh nghiệm dày dặn trong các đơnvị chuyên trách giải

quyết án tham nhũng của VKSND; làm

tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng năng lực,

kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý, nghiệp vụ công tác giải quyết án tham nhũng choKiểm sát viên, Kiểm tra viên làm côngtác

THQCT và KSĐT các vụ án tham nhũng; đồng thời, chú trọng công tác giáo dục,

rèn luyện nâng cao năng lực, ý thức tráchnhiệm cho độingũ cán bộ đếKiểm sát viên có lập trường, tưtưởngvữngvàng, có bản lĩnh, khơng dao động trước bất kỳ cám dỗ haysức ép nào; luôn cảnh giác với các đốitượng nghi vấn để tránh bị lợi dụng hoặc

mắc sai lầm; nêu cao và duy trì tinh thần đồn kếtnội bộ.

Rà soát nănglựcKiếm sát viên,Kiểm tra viên để mở những lớp tập huấn kiến thức,

kỳ năng chuyên sâu, chuyên ngành theo

từng lình vực để Kiểm sát viên THQCT

và KSĐT vụ án tham nhũng, chức vụ nắm

chắc chuyên môn, nghiệp vụ. Từ đó, kiểm

sát chặt chẽ các hoạt động diễn ra trong giai

đoạnđiều tra bảo đảm mọi quyết định khởitố vụ án, khởi tố bị can đều có căn cứ và

đúng pháp luật, tránh tình trạng bắt, giữ,

giam, khởi tố, truy tố oan, sai; đề ra yêu

cầu điều tra cụ thể, rõràng và kịpthời. Đẻ

làm tốt điều đó, Kiếm sát viên cần nghiên cứu, phân tích các tài liệu ban đầu thu thập

được một cách tổng thể; phán đoán bản chất của vụ án, vụ việc, phương pháp, thủ

đoạn thực hiện hànhvi vi phạm, mục đích

mà tội phạm hướng đến. Các vụ án lớn,

phứctạp thường có số lượng tài liệu,chứngcứ rất lớn; nhiều hành vi phạm tội, nhiều

thời điểm, liên quan đến nhiều đối tượng,

nhiều địa phương... nên nếu điều tra làm

rõ cùng một lúc thìkhơng thểđảm bảo tiến

độ giải quyếtvụ án. Vì vậy, cần phối hợp

với CQĐT, chọn điểm độtphá để điều tra mở rộng vụ án, cóphạm vi về không gian, thờigian rõ ràng; không dàn trải, chứng cứ rõ đến đâu xửlý đến đó trêntinhthầnquyết

tâm cao, đáp ứng yêu cầu về tiến độ nhưng

vẫn đảm bảo chất lượnggiảiquyết vụ án.

Bên cạnh đó, cần tăng cường cơ sở vật

chất, phương tiện làm việc cho VKSND

và hoàn thiện chế độ chính sách đối với Kiểm sát viên, Kiểm tra viên làm côngtác

THQCT và KSĐT vụ án tham nhũng, chứcvụ; thựchiện tốt quan hệ phối hợp giữa các

đơn vị trong THQCT và KSĐT các vụ ántham nhũng; nghiên cứu đềxuất sửađổi, bổsung để hoàn thiện hệ thống pháp luật về phịng, chống tham nhũng và tăng cường cơng tác giảithích, hướng dần phápluật.n

<b><small>Tạp chí _________KIEM SÁI SỒ 11/202214</small></b>

</div>