Báo cáo khoa học: Báo chí quốc ngữ Latinh với sự hình thành và phát triển của tiểu thuyết Nam Bộ Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX pptx

TẠP CHÍ PHT TRIỂN KH&CN, TẬP 9, SỐ 3-2006
Trang 47

BÁO CHÍ QUỐC NGỮ LATINH VỚI SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA
TIỂU THUYẾT NAM BỘ CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
Võ Văn Nhơn
Trường ĐHKHXH&NV – ĐHQG-HCM


TÓM TẮT : Văn học Việt Nam hiện đại đã khởi đầu từ báo chí quốc ngữ latinh.
Báo chí là bà đỡ mát tay cho văn học quốc ngữ và đã góp phần hình thành nên đời sống
văn học hiện đại. Có thể
kể đến sự đóng góp rất lớn của Trương Vĩnh Ký với những tờ
báo quốc ngữ đầu tiên như Gia Định báo, Thông loại khóa trình. Đặc biệt là từ đầu thế kỷ
XX, với các tờ báo như Nông cổ mín đàm, Lục tỉnh tân văn, Nam Kỳ địa phận, Công luận
báo, Phụ nữ tân văn… , một đội ngũ các nhà viết tiểu thuyết đã xuất hiện. Nhiề
u nhà văn
nổi tiếng của Nam Bộ như Trần Chánh Chiếu, Hồ Biểu Chánh, Lê Hoằng Mưu, Phú Đức,
Bửu Đình … trước khi là nhà tiểu thuyết đã là các nhà báo. Hầu hết các tác phẩm của họ
trước khi xuất bản thành sách đã được in nhiều kỳ trên báo chí. Các tờ báo quốc ngữ là
môi trường tốt nhất cho các nhà văn rèn luyện ngòi bút của mình, là nơi kích thích sự
sáng tạo của họ, giúp họ nhanh nhạy nắ
m bắt thị hiếu của công chúng độc giả. Báo chí
cũng góp phần định hình quan niệm về thể loại, đa dạng hóa các thể tài của tiểu thuyết
đầu thế kỷ XX.
Nhưng báo chí cũng ảnh hưởng không nhỏ đến nghệ thuật viết tiểu thuyết của các
nhà văn Nam Bộ. Do chiều theo thị hiếu của công chúng, do phải chạy theo tốc độ xuất
bản nên tiểu thuyế
t trên các báo còn nhiều hạn chế trong việc lựa chọn đề tài, trong kết
cấu, trong ngôn ngữ nghệ thuật…

Sự đóng góp của báo chí Quốc
ngữ đầu thế kỷ 20 cho nền văn học
Việt Nam hiện đại là hết sức to lớn.
Cùng với chữ Quốc ngữ được dùng
thay thế chữ Hán và chữ Nôm ở Nam
Kỳ trước Trung Kỳ và Bắc Kỳ, báo chí
chữ Quốc ngữ
ra đời ở Nam Kỳ đã tạo
điều kiện cho Nam Kỳ đi trước một
bước trong sự hình thành và phát triển
tiểu thuyết văn xuôi Quốc ngữ. Nhiều
nhà nghiên cứu đã khẳng định điều
này, từ Vũ Ngọc Phan những năm 40
của thế kỷ 20 với Nhà văn hiện đại cho
đến các tác giả của Địa chí văn hóa
thành phố Hồ Chí Minh
trong thời kỳ
đổi mới, từ sách báo của miền Nam
cho đến các giáo trình đại học ở miền
Bắc, từ trong nước cho đến ngoài nước
như Maurice M. Durand và Nguyễn
Trần Huân trong Introduction à la
littérature vietnamienne.
Thiếu Sơn trong bài diễn thuyết
Báo giới và văn học quốc ngữ năm 1933
tại Hội Nam Kỳ Khuyến học Sài Gòn đã
thấy sự quan hệ đặc biệt của văn học và
báo chí
ở Việt Nam: “Ở các nước văn
minh tiên tiến thì văn học đều có trước

báo chí, mà ở nước ta thì chính lại nhờ
báo chí xây dựng nền văn học”
1
.
Phạm Thế Ngũ trong Việt Nam
văn học sử giản ước tân biên đã coi “vai
trò tiên phong của báo chí” như là một
trong “mấy yếu tính” của văn học giai
đoạn 1907 – 1932. Thanh Lãng trong
Bảng lược đồ văn học Việt Nam cũng đặc
biệt nhấn mạnh tới tầm quan trọng của
báo chí khi nói đến “văn học thế hệ
1913” và dành hẳn một chương cho

1
Thiếu Sơn, Phê bình và cảo luận, Nam Ký xuất
bản, Hà Nội, 1933, tr. 115.
TẠP CHÍ PHT TRIỂN KH&CN, TẬP 9, SỐ 3-2006

Trang 48

Nguyễn Văn Vĩnh và Phạm Quỳnh với
hai tờ Đông Dương tạp chí và Nam
Phong tạp chí, hai nhà văn – nhà báo
và hai tờ báo theo ông là tiêu biểu
đương thời. Bùi Đức Tịnh trong
Những bước đầu của báo chí, tiểu
thuyết và thơ mới, Bằng Giang trong
Văn học Quốc ngữ ở Nam Kỳ 1865 –
1930 cũng cho báo chí là một “bộ môn

tiên phong của nền văn học mới” đồng
th
ời là “môi trường nảy sinh và phát
triển của tất cả các bộ môn khác”. Các
tác giả của Địa chí văn hóa thành phố
Hồ Chí Minh khẳng định “báo ở Sài
Gòn thật sự có đóng góp vào sự phát
triển của văn học”
2
. Ở miền Bắc, vai
trò của báo chí đối với sự hình thành
của nền văn học mới cũng thường
xuyên được nhắc tới và nhấn mạnh
trong các giáo trình lịch sử văn học
như Văn học Việt Nam 1900 – 1930
của Trần Đình Hượu, Lê Chí Dũng;
Lịch sử văn học Việt Nam (Thời kỳ II:
Giai đoạn II: Đầu thế kỷ XX – 1930)
c
ủa Lê Trí Viễn, Nguyễn Đình Chú.
Tờ báo Quốc ngữ đầu tiên là
Gia Định báo. Lúc đầu chỉ là một tờ
báo công vụ, nhưng từ khi Trương
Vĩnh Ký nhận chức tổng tài thì báo đã
có những đóng góp quan trọng trong
việc cổ động sử dụng chữ Quốc ngữ
thay cho chữ Hán, chữ Nôm, khuyến
khích tầng lớp trí thức đương thời tập
viết báo, viết văn bằ
ng chữ Quốc ngữ,

ít nhiều nó đã đóng vai trò thúc đẩy sự
chuyển tiếp của một nền văn chương
cổ sang văn chương hiện đại.
Thông loại khóa trình, do
Trương Vĩnh Ký chủ trương, tờ báo tư
nhân đầu tiên, tạp chí văn học đầu tiên
của nước ta, nơi ghi lại những cực
nhục cuối đời của Trương Vĩnh Ký
cũng r
ất đáng chú ý. Mảng văn chương
trên Thông loại khóa trình đã dạy cho
độc giả (đối tượng của Thông loại

2
Nhiều tác giả, Địa chí văn hóa thành phố Hồ
Chí Minh, tập II: Văn học – Báo chí – Giáo dục,
Nxb TP. Hồ Chí Minh, 1998, tr.334.
khóa trình là học sinh như tôn chỉ ghi
trên trang bìa) biết chữ nghĩa văn chương
và tập viết văn chương.
Trong các tờ báo Quốc ngữ đầu
tiên, Nông cổ mín đàm là cái nôi của tiểu
thuyết Nam Bộ. Mục đích của báo, như
chủ nhân của nó là Canavaggio nói là để
“luận việc nông cổ, trước là để cho thông
tình cùng nhau, sau là để cho anh em ai
có điều chi lợi ích về việc nông cổ thì xin
tỏ cùng bổn quán in ra cho kẻ
đồng chí
xem chơi. Hoặc là có nghĩ đặng điều chi

ích lợi thì làm mà chung nhờ cùng nhau”,
“chẳng phải là có ý tiện mãi văn chương
hay là sức phí văn quả mà khoe tài”
3
.
Nhưng ngay từ số đầu tiên, người đọc đã
thấy xuất hiện Tam quốc chí tục dịch,
dịch giả chính là Canavaggio, chủ nhân
của báo. Đây là bản dịch đầu tiên của
Tam quốc chí ở nước ta, mà lại do một
người nước ngoài thực hiện!
Nông cổ mín đàm cũng chính là tờ
báo tổ chức cuộc thi viết tiểu thuyết đầu
tiên ở n
ước ta khi “ông Phủ Minh Tân”
Gilbert Trần Chánh Chiếu về làm chủ
bút. Cuộc thi mở ra từ tháng 10 năm
1906, mang tên là Quốc âm thí cuộc với
giải thích như sau: “Người Langsa gọi
Roman nghĩa là lấy trí riêng mình mà đặt
ra một truyện tùy theo nhơn vật, phong
tục trong xứ, dường như truyện có thiệt
vậy”
4
. Cuộc thi không đạt được kết quả
như ý khi chỉ có tác giả Nguyễn Khánh
Nhương dự thi với tác phẩm Lương Hoa
truyện, nhưng cuộc thi đã là tiền đề cho
sự phát triển mạnh mẽ của thể loại non
trẻ này chỉ trong vài năm sau.

Nông cổ mín đàm theo Bằng
Giang, là tờ báo đầu tiên đăng một bộ
tiểu thuyết dày dặn, đúng nghĩa của nó
(
Hà Hương phong nguyệt của Lê Hoằng
Mưu); là nơi xuất hiện những tiểu thuyết
đầu tiên của văn xuôi Nam Bộ: Hà
Hương phong nguyệt (1912), Ai làm

3
Canavaggio, Đáp từ, Nông cổ mín đàm số 7,
12.9.1901.
4
Nông cổ mín đàm số 262, 23.10.1905.
TẠP CHÍ PHT TRIỂN KH&CN, TẬP 9, SỐ 3-2006
Trang 49
được (1919) của Hồ Biểu Chánh,
Nghĩa hiệp kỳ duyên (1920) của
Nguyễn Chánh Sắt… Chính nhờ Nông
cổ mín đàm mà Lê Hoằng Mưu và
Nguyễn Chánh Sắt đã trở thành những
nhà văn danh tiếng của Nam Bộ. Phạm
Minh Kiên, cây bút viết tiểu thuyết
lịch sử khỏe nhất của Nam Bộ, tác giả
của hàng loạt tiểu thuyết như Việt Nam
Lý trung hưng, Việt Nam anh kiệ
t, Lê
triều Lý thị, Tiền Lê vận mạt, Trần
Hưng Đạo… cũng từ Nông cổ mín đàm
mà trưởng thành.

Với 23 năm tồn tại, Nông cổ
mín đàm không chỉ được biết tới như
một tờ báo kinh tế đầu tiên của đất
nước mà còn là mảnh đất ươm mầm
cho thể loại tiểu thuyết non trẻ của văn
học hi
ện đại.
Lục Tỉnh tân văn cũng là tờ báo
có uy tín vào bậc nhất ở Nam kỳ vào
thời kỳ đó. Nhiều cây bút của xứ Bắc,
Trung đã từng vào Sài Gòn học nghề
làm báo ở tờ này, từ Nguyễn Văn
Vĩnh, Phan Khôi đến Trần Huy Liệu,
Tản Đà… Ngay Đông Dương tạp chí
khi mới ra đời phải ghi trên măng-xét
của mình là “Ấn phẩm đặc biệt c
ủa
Lục Tỉnh tân văn cho xứ Bắc và Trung
kỳ”. Từ khi Lê Hoằng Mưu về làm chủ
bút năm 1921, mảng văn chương trên
Lục Tỉnh tân văn mới bắt đầu khởi sắc
với hàng loạt tác phẩm của chính ông
như Oan kia theo mãi hay Ba mươi
đêm Hồ Cảnh Tiên tự thuật, Đỗ Triệu
kỳ duyên, Hoan hỉ kỳ oan, Đêm rốt của
người t
ội tử hình…
Ra đời sau Lục Tỉnh tân văn,
nhưng Công luận báo (chào đời năm
1916) đã đóng góp cho tiểu thuyết

Nam Bộ rất nhiều tác phẩm của những
tên tuổi như Biến Ngũ Nhy, Lê Hoằng
Mưu, Hồ Biểu Chánh, Phú Đức,
Dương Minh Đạt, Nam Đình Nguyễn
Thế Phương, Nguyễn Ý Bửu, Trần
Quang Nghiệp, Bửu Đình… Đây là
nơi xu
ất hiện Kim thời dị sử – Ba Lâu
ròng nghề đạo tặc của Biến Ngũ Nhy,
quyển tiểu thuyết trinh thám đầu tiên ở
nước ta. Các tác phẩm nổi tiếng của Phú
Đức như Hiệp phố châu hườn, Lửa lòng,
Tiểu anh hùng Võ Kiết… cũng xuất hiện
đầu tiên trên Công luận báo. Chúa Tàu
Kim Quy của Hồ Biểu Chánh; Oan hồn
yểu tử, Bình vỡ gương tan củ
a Dương
Minh Đạt; Bó hoa lài, Vô oan trái, Giọt
lệ má hồng, Khép cửa phòng thu, Di hận
ngàn thu của Nam Đình Nguyễn Thế
Phương; Giọt máu anh hùng, Cù lao
Thanh Thủy của Trần Quang Nghiệp;
Một thiên tuyệt bút trường hận của Bửu
Đình… cũng đăng lần đầu trên tờ báo
này.
Phụ nữ tân văn cũng là một tờ
báo có nhiều đóng góp cho văn học Việt
Nam trong giai đoạn giao th
ời. Theo Vũ
Ngọc Phan, đó là “một tạp chí mà sức

truyền bá đã rất mạnh trong đám trí thức
đương thời”
5
. Đây cũng là nơi đăng
nhiều tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh,
của Bửu Đình; là nơi phát pháo khai cuộc
tấn công vào thành trì của thơ cũ với bài
báo Một lối thơ mới trình chánh giữa
làng thơ và Tình già, bài thơ được cho là
bài thơ mới đầu tiên của Phan Khôi.
Có thể nói ngoại trừ Nguyễn
Trọng Quản do du học ở Algérie nên xa
sinh hoạt văn học trong nước và do
đó đã
cho ra đời truyện Thầy Lazarô Phiền đi
trước thời đại như một cánh chim lạ, còn
hầu hết các nhà tiểu thuyết của chúng ta
đều từ cái nôi báo chí mà ra, kể cả Hồ
Biểu Chánh. Có người do nhầm lẫn nên
cho Hồ Biểu Chánh là một ngoại lệ khi
nói rằng “hầu như mọi tác phẩm của nhà
văn có bút lực phi thường này chỉ là ấn
phẩm của các nhà xuấ
t bản ở Tiền Giang
và ở Sài Gòn”
6
. Thật ra tác phẩm văn
xuôi đầu tay của Hồ Biểu Chánh là Ai
làm được đã đăng trên Nông cổ mín đàm
năm 1919, đến 1922 mới xuất bản thành

sách. Nhiều tiểu thuyết khác của ông như
như Cay đắng mùi đời, Vì một chữ tình,
Tỉnh mộng, Nhơn tình ấm lạnh, Ngọn cỏ

5
Vũ Ngọc Phan, Nhà văn hiện đại, tập I, Nxb Khoa
học Xã hội, Hà Nội, 1989, tr. 335.
6
Trần Thị Trâm, Vai trò của báo chí trong sự phát
triển văn học dân tộc đầu thế kỷ XX, Văn học số 6.
1994, tr.7.
TẠP CHÍ PHT TRIỂN KH&CN, TẬP 9, SỐ 3-2006

Trang 50

gió đùa, Nam Cực tinh huy đã đăng
trên Đông pháp thời báo; Chúa Tàu
Kim Quy đăng trên Công luận báo; Vì
nghĩa vì tình, Cha con nghĩa nặng,
Khóc thầm, Con nhà giàu, Con nhà
nghèo trước khi in thành sách cũng đã
đăng trên Phụ nữ tân văn. Các tiểu
thuyết Mảnh trăng thu, Cậu Tám Lọ
của nhà văn, nhà yêu nước Bửu Đình
còn lưu lại được cũng là nhờ Phụ nữ
tân văn đăng vào nhữ
ng năm 30.
Nhiều nhà văn cũng chúng ta đồng
thời là nhà báo. Trần Chánh Chiếu đã
làm chủ bút nhiều tờ báo nổi tiếng như

Nông cổ mín đàm, Lục tỉnh tân văn…
Lê Hoằng Mưu với tiểu thuyết “bán
chạy như tôm tươi giữa chợ buổi sớm”
đồng thời cũng là một nhà báo kỳ cựu,
“khét tiếng” trong báo giới thời kỳ mới
phôi thai, là người có lương chủ
bút
cao nhất thời đó. Bửu Đình từng cộng
tác với tờ Công luận với bút danh Hà
Trì, là người sáng lập ra tờ Nam Kỳ
kinh tế báo.
Nhìn chung, qua sự phát triển
của báo chí Quốc ngữ đầu thế kỷ XX,
chúng ta cũng thấy được sự hình thành
và phát triển của tiểu thuyết Nam Bộ
nói riêng và tiểu thuyết Việt Nam nói
chung. Quan sát báo chí đầu thế kỷ 20,
chúng ta có thể thấy sự
phát triển của
tiểu thuyết hiện đại Việt Nam. Ở thập
niên đầu của thế kỷ 20, trong Nông cổ
mín đàm, Lục tỉnh tân văn, Nam Kỳ
địa phận… chỉ mới có truyện dịch và
các bút ký, đoản thiên tiểu thuyết,
trường hợp của Hoàng Tố Anh hàm
oan của Trần Thiên Trung (tức Trần
Chánh Chiếu) và Phan Yên ngoại sử –
Tiết phụ gian truân của Tr
ương Duy
Toản là rất hiếm hoi. Đến thập niên

thứ hai, chúng ta mới bắt đầu có tiểu
thuyết với Hà Hương phong nguyệt
(1912), Ai làm được (1919) của Hồ
Biểu Chánh, Nghĩa hiệp kỳ duyên
(1920) của Nguyễn Chánh Sắt… trên
Nông cổ mín đàm; Kim thời dị sử – Ba
Lâu ròng nghề đạo tặc (1917) của
Biến Ngũ Nhy trên Công luận báo.
Thập niên thứ ba là thập niên phát
triển mạ
nh mẽ nhất của tiểu thuyết Quốc
ngữ Nam Bộ như chúng ta thấy trên các
báo Lục tỉnh tân văn, Công luận báo
Đến Nam Kỳ địa phận, tờ báo của Công
giáo cũng dành đất để đăng tiểu thuyết và
đến năm 1926 báo tăng thêm số trang và
dành hẳn phần phụ trương (supplément
du N.K.Đ.P.) gồm 4 trang chuyên đăng
quảng cáo và truyện, tiểu thuyết. Các tiểu
thuyết đă
ng trên phụ trương như Người
mặt sắt (1932), Mối thù mật nhiệm
(1934) là những tiểu thuyết phiêu lưu,
mạo hiểm và có cả tiểu thuyết hình sự
như Trên đường quản hạt (1932). Đến
1925 Nam Kỳ địa phận đã có các truyện
có cốt truyện Việt Nam, nhân vật Việt
Nam như Bạch Mai truyện của J.Trần T.
và Huỳnh Ng
ọc Diệp của T.N.C.Đ.

Báo chí là nơi định hình quan
niệm về tiểu thuyết, là diễn đàn, là nơi
giới thiệu, phê bình các tiểu thuyết mới
ra đời. Nhiều trận bút chiến nảy lửa đã nổ
ra như trận bút chiến quanh tiểu thuyết
Hà Hương hoa nguyệt của Lê Hoằng
Mưu. Công Luận báo thời đó đã gọi Lê
Hoằng Mưu là “đứa tộ
i nhơn lớn nhứt
của An Nam”
7
. Cuối cùng chính quyền
thuộc địa đã ra lệnh tịch thu và tiêu huỷ
tác phẩm. Tác phẩm Lỗi bước phong tình
của Nguyễn Thành Long cũng đã chịu
búa rìu dư luận trên Nam Kỳ kinh tế
báo…Những cuộc thi tiểu thuyết trên
Nông cổ mín đàm, trên Đuốc Nhà Nam…
đã góp phần vào phong trào viết tiểu
thuyết và đã giới thiệu được nhiều tác giả
mới và tác phẩm có giá trị nh
ư Nguyễn
Khánh Nhương, Phan Huấn Chương…
với Lương Hoa truyện, Hòn máu bỏ rơi
…
Nhưng báo chí cũng có lúc “làm
hại” tiểu thuyết. Yếu tố giải trí được coi
trọng hơn các chức năng khác, việc chạy
theo thị hiếu quần chúng dẫn đến loại
tiểu thuyết feuilleton viết nhanh, viết

ẩu… Một vài tiểu thuyết như Hồ Thể

7
Công luận báo, số 40- 41, năm 1928.
TẠP CHÍ PHT TRIỂN KH&CN, TẬP 9, SỐ 3-2006
Trang 51
Ngọc, Hà Hương phong nguyệt (Lê
Hoằng Mưu), Một duyên hai nợ ba
tình (Nguyễn Phú Hựu), Hồng phấn
phiêu lưu (Vạn Trọng Huân)… đã ở
trong tình trạng dở dang, đang hồi vào
cao trào thì ngưng đăng, làm công
chúng rất ấm ức. Không có phần kết
thúc là chuyện thường ngày của nhiều
tiểu thuyết đăng báo thời ấy.
Do chiều theo thị hiếu của công
chúng và do phải chạy theo tố
c độ xuất
bản nên tiểu thuyết trên các báo còn
nhiều hạn chế trong việc lựa chọn đề
tài, trong kết cấu, trong ngôn ngữ nghệ
thuật… Tiểu thuyết tình yêu có lúc đã
chiếm số lượng chủ yếu do thị hiếu của
công chúng thành thị. Tùng Lâm trên
Công luận báo có nhận xét: “Xã hội ta
hiện giờ, phần nhiều lại ưa đọc tiểu
thuyết TÌNH, bất kì chuyện gì, bất kể
lối văn gì, miễn cho có chuyện tình là
ưa đọc lắm”
8

. Có tác phẩm khi đăng
báo phần đầu rất mới mẻ, như Hà
Hương phong nguyệt của Lê Hoằng
Mưu chẳng hạn, nhưng vì chiều theo
thị hiếu độc giả nên phần sau lại quay
về với lối văn biền ngẫu cũ kỹ. Nam
Đình Nguyễn Thế Phương có lẽ cũng ý
thức được hạn chế của loại tiểu thuyết
feuilleton nên khi xuấ
t bản Chén thuốc
độc có nói thêm ở cuối sách: “Tiểu
thuyết Chén thuốc độc nay viết từng
ngày đăng báo, thành thử còn nhiều
chỗ sống sượng. Ngay đến khi xuất
bản thành quyển, tôi cũng vẫn giữ
nguyên văn không sửa một chữ nào.
Độc giả tưởng cũng biết mà thứ cho”.
Phi Vân trong lời nói đầu tập phóng sự
– tiểu thuyết Đồng quê cũng cho:“Đây
là nhữ
ng bài báo. Bởi thế cách hành
văn cũng như nội dung đều có tính
cách “nhật trình”. Lối văn gần như cẩu
thả. Câu chuyện có vẻ nhất thời”.
Nhìn chung, cho đến hiện nay,
các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể tổng
kết hết những đóng góp cụ thể của báo
chí Quốc ngữ đầu thế kỷ 20 đối với sự
phát triển của văn học nói chung và

8
Công luận báo số 45, 21.3.1925.
tiểu thuyết nói riêng. Đó là do tư liệu tản
mát, thất lạc phần lớn và còn do quan
niệm sai lầm của chúng ta. Như Nam Kỳ
địa phận, xuất hiện cùng thời với Nông
cổ mín đàm và Lục Tỉnh tân văn và tồn
tại gần 40 năm, tờ báo được nhà nghiên
cứu Nguyễn Văn Trung cho là Nam
Phong của Nam Kỳ, nhưng lâu nay Nam
Kỳ địa phận ít đượ
c giới nghiên cứu văn
học chú ý, có lẽ do có sự ngộ nhận khi
thấy đây là một tờ báo của tôn giáo. Nam
Kỳ kinh tế báo do cái tên của nó nên
cũng ít được quan tâm. Ngoài ra còn
Đông pháp thời báo, nơi đăng Giấc
mộng con của Tản Đà và những tiểu
thuyết ban đầu của Hồ Biểu Chánh; nơi
đăng nhiều tác phẩm của Trần Quang
Nghiệp, Bửu Đình. Rồi còn
Thần chung,
Trung lập báo, Tân đợi thời báo… Đó là
nhũng “hóa thạch văn hóa” cần phải
được khai thác kỹ để khôi phục lại diện
mạo cho văn học Nam Bộ và văn học
Việt Nam nói chung.
TẠP CHÍ PHT TRIỂN KH&CN, TẬP 9, SỐ 3-2006
Trang 52

THE LATIN-BASED NATIONAL LANGUAGE PRESS AND ITS ROLE IN
ESTABLISHING AND DEVELOPING THE NOVEL IN COCHINCHINA AT THE
TURN OF THE 20
th
CENTURY
Vo Van Nhon
University of Social Sciences of Humanities, VNU-HCM
ABSTRACT : Modern Vietnamese literature rose from the Latin-based national
language press. This press has been considered a "skillful midwife" for the literature in
the national language, giving birth to Vietnamese modern literature of today. It is
important to note the great contribution to this press by Truong Vinh Ky with his writings
in the first national language press like Gia Dinh Bao or Thong loai khoa trinh. The
beginning of the 20
th
century saw the mushroomings of other national language
newspapers such as Nong Co Min Dam, Luc tinh tan van, Nam Ky dia phan, Cong luan
bao, Phu nu tan van, etc, and with them the appearance of a new generation of novelists.
Many of the famous writers in Cochinchina such as Tran Chanh Chieu, Ho Bieu Chanh,
Le Hoang Muu, Phu Duc, Buu Dinh had been journalists before they became novelists.
Many of their works had appeared in newspapers in serialised form before they were
published in book form. The national language press provided the best environment for
writers to practise their writing skills, stimulating their creativity and helping them to
quickly understand the reader's taste. The press also helped establishing the notion of
genres and diversifying different types of novels at the beginning of the 20
th
century.
On the other hand, the press also left some negative influences on the art of writing
of novelists in Cochinchina. As they were writing only to the reader's taste and the
demand of the publisher, these novels written in serialised form still had a number of
limitations in terms of theme choice, structure, and diction.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Nguyễn Thị Kim Anh (chủ biên) (2004), Tiểu thuyết Nam bộ cuối thế kỷ XIX đầu
thế kỷ XX, Nxb Đại học Quốc gia TP. HCM.
[2]. Maurice M. Durand and Nguyen Tran Huan (1985), An Introduction to Vietnamese
Literature, translated by D. M. Hawke, New York: Columbia University Press.
[3]. Bằng Giang (1992), Văn học Quốc ngữ ở Nam Kỳ 1865 – 1930, Nxb Trẻ, Thành
phố Hồ Chí Minh.
[4]. Trần Văn Giàu, Trần Bạch Đằng (chủ biên) (1988), Địa chí văn hoá TP. Hồ
Chí
Minh, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.
[5]. Đỗ Quang Hưng (2000), Lịch sử báo chí Việt Nam 1985 – 1945, NXB Đại học
Quốc gia Hà Nội.
TẠP CHÍ PHT TRIỂN KH&CN, TẬP 9, SỐ 3-2006
Trang 53
[6]. Trần Đình Hượu, Lê Chí Dũng (1988), Văn học Việt Nam giai đoạn giao thời
(1900 – 1930), Nxb ĐH và THCN, Hà Nội.
[7]. Vũ Ngọc Phan (1989), Nhà văn hiện đại, tập I, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội.
[8]. Bùi Đức Tịnh (2002), Những bước đầu của báo chí, truyện ngắn, tiểu thuyết và
Thơ mới, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.
[9]. Huỳnh Văn Tòng (2000), Báo chí Việt Nam từ khởi thu
ỷ đến 1945, Nxb Thành
phố Hồ Chí Minh.
[10]. Lê Trí Viễn, Nguyễn Đình Chú (1976), Lịch sử văn học Việt Nam (Thời kỳ II:
Giai đoạn II: Đầu thế kỷ XX – 1930), in lần thứ 4, Nxb Giáo dục, Hà Nội.