(Luận án tiến sĩ) Nghiên Cứu Đánh Giá Trình Độ Tập Luyện Cho Nữ Vận Động Viên Bóng Bàn Trẻ 16-18 Tuổi Các Tỉnh Phía Nam Sau 2 Năm Tập Luyện

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

==================

<b>PH¾M TRUNG HIàP </b>

<b>CHO NĀ VN ịNG VIấN BểNG BN TRắ 16-18 TUI CC TõNH PHÍA NAM SAU 2 NM TÀP LUYàN= </b>

<b>LUÀN ÁN TIắN S) GIO DC HổC </b>

<b>TP.Hị CH MINH NM 2023 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<small>================== </small>

<b>PH¾M TRUNG HIàP </b>

<b>CHO N VN ịNG VIấN BểNG BN TRắ 16-18 TUI CC TâNH PHÍA NAM SAU 2 NM TÀP LUYàN= </b>

<b>Ngcnh: Giỏo dc hỗc M sữ: 9140101 </b>

<b>LUN N TIắN S) GIO DC HổC </b>

<b>Cỏn bò hòng dn khoa hỗc: 1. TS. Lờ Hòng SÂn </b>

<b>2. PGS.TS Nguyòn Thiỏt Tỡnh </b>

<b>TP.HÞ CHÍ MINH – NM 2023</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LàI CAM ĐOAN </b>

Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cću này là cąa riêng tôi. Các sá liáu, kÁt quả trình bày trong luÁn án là trung thāc và ch°a từng đ°āc công bá trong bất kỳ công trình nghiên cću nào.

<b>Tác giÁ luÁn án </b>

<i><b>Phạm Trung Hiệp </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

1.1. Khái niám và quan điám đánh giá trình độ tÁp luyán: ... 4

1.2 Đặc điám hoạt động mơn bóng bàn ... 7

1.2.1. Đặc tính cąa mơn bóng bàn ... 7

1.2.2. Đặc điám đặc tr°ng cąa mơn bóng bàn ... 9

1.2.3. Xu thÁ phát trián bóng bàn trên thÁ giới ... 20

1.3. C¡ sá lý luÁn vß đào tạo và huấn luyán VĐV bóng bàn ... 22

1.3.1. Đặc điám các giai đoạn huấn luyán cąa VĐV bóng bàn ... 22

1.3.2. C¡ sá sinh lý cąa huấn luyán thá thao thanh thiÁu niên: ... 23

1.3.3. Tuái và các giai đoạn huấn lun trong quy trình huấn lun nhißu nm VĐV bóng bàn trẻ: ... 24

1.4. Đặc điám đặc tr°ng các u tá cấu thành trình độ VĐV bóng bàn cấp cao 311.4.1. Các chỉ tiêu hình thái: ... 31

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

2.3.2. KÁ hoạch nghiên cću: ... 71

2.3.3. Địa điám nghiên cću: ... 72

<b>CH¯¡NG 3: K¾T QUÀ NGHIÊN CĆU VÀ BÀN LUÀN ... 73 </b>

3.1. Nghiên cću xây dāng há tháng các chỉ sá và test đánh giá trình độ tÁp luyán cąa nÿ vÁn động viên bóng bàn trẻ 16-18 tuái. ... 73

3.1.1. Há tháng hóa các test thơng qua các tài liáu, các cơng trình nghiên cću khoa học. ... 73

3.1.2. S¡ l°āc lāa chọn theo kinh nghiám cąa bản thân đá lāa chọn cho phù hāp với đặc điám cąa khách thá nghiên cću đißu kián thāc tißn: ... 85

3.1.3. Phßng vấn chun gia, huấn lun viên bóng bàn: ... 85

3.1.4. Kiám nghiám độ tin cÁy và tính khách quan cąa test. ... 88

3.1.5. Kiám nghiám tính thơng báo cąa test ... 90

3.1.6. Bàn ln vß xây dāng há tháng các chỉ sá và test đánh giá trình độ tÁp lun cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16 – 18 tuái. ... 92

3.2. Ćng dăng các chỉ sá và test đánh giá sā phát trián TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía nam qua 2 nm tÁp luyán. ... 95

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

3.2.1. Ćng dăng há tháng các chỉ tiêu đ°āc chọn đánh giá thāc trạng ban đầu TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam. ... 96 3.2.2. Đánh giá sā phát trián trình độ tÁp lun cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam sau 2 nm tÁp luyán. ... 107 3.2.3. Bàn luÁn vß ćng dăng các chỉ tiêu đánh giá sā phát trián TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam qua 2 nm tÁp luyán. .... 126 3.3 Xây dāng tiêu chuẩn và ćng dăng kiám nghiám đánh giá trình độ tÁp lun cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái qua 2 nm tÁp luyán. ... 129 3.3.1. Xây dāng tiêu chuẩn đánh giá TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16 - 18 tuái các tỉnh phía Nam qua 2 nm tÁp luyán. ... 129 3.3.2. Kiám định và phân phái chuẩn cąa các sá liáu kiám tra trong đánh giá TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam. ... 130 3.3.3. Xây dāng thang điám tiêu chuẩn cho từng chỉ sá và test ćng với từng thßi điám kiám tra cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam. ... 131 3.3.4. Phân loại tiêu chuẩn cho từng chỉ tiêu và táng hāp các chỉ tiêu đánh giá cho các nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam... 135 3.3.5. Ćng dăng kiám nghiám tiêu chuẩn các chỉ sá và test đánh giá TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái qua 2 nm tÁp luyán. ... 136 3.3.6. Xác định mćc độ ảnh h°áng giÿa các yÁu tá cąa TĐTL với thành tích thi đấu cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 ti các tỉnh phía Nam. ... 138 3.3.7. Xây dāng ph°¡ng trình hßi quy các u tá cấu thành thành tích thá thao. ... 141 3.3.8. Kiám nghiám đánh giá táng hāp trình độ tÁp luyán cąa nÿ vđv bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam. ... 142 3.3.9. Bàn ln vß xây dāng tiêu chuẩn và ćng dăng kiám nghiám đánh giá trình độ tÁp luyán cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái qua 2 nm tÁp luyán. ... 146

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>K¾T LUÀN VÀ KI¾N NGHä ... 148 K¾T LUÀN: ... 148 KI¾N NGHä ... 150 DANH MĂC CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CĆU CĄA TÁC GIÀ ĐÃ </b>

<b>Phă lăc </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>DANH MĂC CHĀ VI¾T TÂT </b>

(International Table Tennis Federation)

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

27

Bảng 1.2 ^{Cách phân chia các giai đoạn trong quy trình huấn}

Bảng 1.3 ^{Tác độ phản ćng cąa VĐV bóng bàn °u tú (Trung}

Bảng 1.4 ^{Phân tích đặc tính các yÁu tá c¡ bản trong nng lāc}

tồn dián thá thao cąa VĐV bóng bàn cấp cao ³⁷Bảng 2.1

Đánh giá theo chuẩn cąa Tá chćc Y tÁ thÁ giới (WHO) và dành riêng cho ng°ßi châu Á (IDI&WPRO)

57

Bảng 3.1

Táng hāp kÁt quả phßng vấn chuyên gia vß các tiêu chí đánh giá TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái

89

Bảng 3.4

Há sá t°¡ng quan thć bÁc giÿa các test đánh giá trình độ thá lāc, kā-chiÁn thuÁt với thành tích thi đấu cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16 – 18 tuái (n=16)

91

Bảng 3.5 ^{KÁt quả kiám tra ban đầu vß hình thái cąa nÿ VĐV}

bóng bàn trẻ 16 – 18 tuái các tỉnh phía Nam (n=16) ⁹⁷

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Bảng 3.6

Thāc trạng ban đầu vß cấu trúc thá hình Somatotype theo ph°¡ng pháp Heath – Carte đái với VĐV nÿ bóng bàn trẻ 16 – 18 tuái.

Sau 99

Bảng 3.7 ^{KÁt quả kiám tra ban đầu vß tâm lý cąa nÿ VĐV}

bóng bàn trẻ 16-18 ti các tỉnh phía Nam (n=16). ¹⁰⁰Bảng 3.8

KÁt quả kiám tra ban đầu vß chćc nng sinh lý cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16 – 18 tuái các tỉnh phía Nam (n=16).

101

Bảng 3.9 ^{KÁt quả kiám tra ban đầu vß thá lāc cąa nÿ VĐV}

bóng bàn trẻ 16 – 18 tuái các tỉnh phía Nam (n=16). ¹⁰²Bảng 3.10 ^{KÁt quả kiám tra ban đầu vß kā tht cąa nÿ VĐV}

bóng bàn trẻ 16 – 18 tuái các tính phía Nam (n=16). ¹⁰⁴Bảng 3.11

KÁt quả kiám tra ban đầu vß chiÁn thuÁt cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16 – 18 tuái các tỉnh phía Nam (n=16).

106

Bảng 3.12 ^{Sā phát trián hình thái nÿ VĐV BB trẻ 16 – 18 tuái}

các tỉnh phía Nam qua 2 nm tÁp luyán. (n=16) ¹⁰⁸Bảng 3.13

Sā phát trián tâm lý nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam trong 2 nm tÁp luyán. (n=16)

113

Bảng 3.14

Sā phát trián chćc nng sinh lý cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh khu vāc phía Nam qua 2 nm tÁp luyán. (n=16)

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

(n=16)

Bảng 3.17

Sā phát trián chiÁn thuÁt nÿ VĐV bóng bàn trẻ 18 tuái các tỉnh phía Nam trong 2 nm tÁp luyán. (n=16)

16-124

Bảng 3.18

Kiám định phân phái chuẩn các chỉ sá/test đánh giá trình độ tÁp luyán cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 ti các tỉnh phía Nam thßi điám ban đầu

Sau 128

Bảng 3.19

Kiám định phân phái chuẩn các chỉ sá/test đánh giá trình độ tÁp luyán cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam sau 1 nm

Sau 128

Bảng 3.20

Kiám định phân phái chuẩn các chỉ sá/test đánh giá trình độ tÁp lun cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam sau 2 nm

Sau 128

Bảng 3.21a 3.22

Thang điám vß hình thái cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ

16-18 ti các tỉnh phía Nam thßi điám ban đầu ¹³¹Bảng 3.21b

3.23

Thang điám vß hình thái cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ

16-18 ti các tỉnh phía Nam thßi điám sau 1 nm ¹³²Bảng 3.21c

3.24

Thang điám vß hình thái cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ

16-18 ti các tỉnh phía Nam thßi điám sau 2 nm ¹³²Bảng 3.22a

3.25

Thang điám các test tâm lý cąa nÿ VĐV bóng bàn

trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam thßi điám ban đầu ¹³²Bảng 3.22b

3.26

Thang điám các test tâm lý cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam thßi điám sau 1 nm

133

Bảng 3.22c 3.27

Thang điám các test tâm lý cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam thßi điám sau 2 nm

133

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Bảng 3.23a 3.28

Thang điám vß chćc nng sinh lý nÿ VĐV BB trẻ

16-18 ti các tỉnh phía Nam thßi điám ban đầu ^{Sau 133}Bảng 3.23b

3.29

Thang điám vß chćc nng sinh lý nÿ VĐV BB trẻ

16-18 tuái các tỉnh phía Nam thßi điám sau 1 nm ^{Sau 133}Bảng 3.23c

3.30

Thang điám vß chćc nng sinh lý nÿ VĐV BB trẻ

16-18 tuái các tỉnh phía Nam thßi điám sau 2 nm ^{Sau 133}Bảng 3.24a

3.31

Thang điám các test thá lāc cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 ti các tỉnh phía Nam kiám tra thßi điám ban đầu

Sau 134

Bảng 3.24c 3.32

Thang điám các test thá lāc cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ

Bảng 3.25a 3.33

Thang điám các test kā thuÁt cąa nÿ VĐV BB trẻ 16-18 tuái các tỉnh khu vāc phía Nam thßi điám ban đầu

Sau 134

Bảng 3.25b 3.34

Thang điám các test kā thuÁt cąa nÿ VĐV BB trẻ

16-18 tuái các tỉnh phía Nam thßi điám sau 1 nm ^{Sau 134}Bảng 3.25c

3.35

Thang điám các test kā thuÁt cąa nÿ VĐV BB trẻ

16-18 tuái các tỉnh phía Nam thßi điám sau 2 nm ^{Sau 134}Bảng 3.26a

3.36

Thang điám các test chiÁn thuÁt cąa nÿ VĐV BB trẻ

16-18 tuái các tỉnh phía Nam thßi điám ban đầu ^{Sau 134}Bảng 3.26b

3.37

Thang điám các test chiÁn thuÁt cąa nÿ VĐV BB trẻ

16-18 ti các tỉnh phía Nam thßi điám sau 1 nm ^{Sau 134}Bảng 3.27

3.38

Phân loại từng yÁu tá và táng hāp các yÁu tá đánh giá trình độ tÁp lun cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam

135

Bảng 3.28 3.39

Phân loại táng hāp các yÁu tá cấu thành TĐTL cąa

nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam ¹³⁶

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

lúc ban đầu (n=16) Bảng 3.29

Phân loại táng hāp các yÁu tá cấu thành TĐTL cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 ti các tỉnh phía Nam sau 1 nm (n=16)

137

Bảng 3.30

Phân loại táng hāp các yÁu tá cấu thành TĐTL cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam sau 2 nm (n=16)

138

Bảng 3.31

Há sá t°¡ng quan giÿa các chỉ sá và test đánh giá trình độ tÁp luyán cąa nÿ VĐV BB 16-18 tuái các tỉnh phía Nam

Sau 139

Bảng 3.32

Há sá t°¡ng quan giÿa từng yÁu tá cąa trình độ tÁp luyán với thành tích thi đấu cąa nÿ VĐV bóng bàn 16-18 tuái các tỉnh phía Nam

142

Bảng 3.35

Bảng xÁp hạng thành tích và điám phân loại táng hāp cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 ti các tỉnh phía Nam thßi điám ban đầu (n=16)

143

Bảng 3.36

Bảng xÁp hạng thành tích và điám phân loại táng hāp cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ các tỉnh phía Nam thßi điám sau 1 nm (n=16)

144

Bảng 3.37

Bảng xÁp hạng thành tích và điám phân loại táng hāp cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ các tỉnh phía Nam thßi điám sau 2 nm (n=16)

145

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>DANH MĂC CC BIU ị </b>

SĂ ò 1.1 ^{Cỏc yu tá hāp thành chất l°āng kā - chiÁn thuÁt}_{cąa VĐV bóng bàn cấp cao} 36

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>PHÄN Mâ ĐÄU </b>

Bóng bàn Viát Nam vào thÁp niên 50 cąa thÁ kÿ tr°ớc là một c°ßng qc bóng bàn cąa khu vāc Châu Á và quác tÁ với các danh thą nh°: Mai Vn Hòa, Lê Vn TiÁt, Lê Vn Inh, Trần Cảnh Đ°āc….. Sau thßi kỳ này do ảnh h°áng cąa chiÁn tranh bóng bàn Viát Nam dần mất chiÁm °u thÁ á các đấu tr°ßng khu vāc và qc tÁ nên khơng có thành tích nào ká. Tuy nhiên từ nm 1985 trá lại đây nhß sā quan tâm cąa Đảng và Nhà n°ớc nên bóng bàn Viát Nam đã có đ°āc một sá thành tích trong khu vāc Đông Nam Á với các vÁn động viên nam nh°: Trần Tuấn Anh, Vũ Mạnh C°ßng, Đồn KiÁn Qc, Trần Tuấn Quỳnh, Nguyßn Anh Tú.... vß vÁn động viên nÿ có: Nhan Vị Qn, Trần Thu Hà, Ngơ Thu Thąy, Mai Hồng Mā Trang….. Trong đó có một sá vÁn động viên nÿ nái bÁt nh°: Nhan Vị Qn (Thành phá Hß Chí Minh (TP.HCM)) và Trần Thu Hà (Hải Phòng) đã giành HCV nội dung đßng đội nÿ Seagames 16 nm 1991, Ngơ Thu Thąy (Hà Nội) đạt HCV nội dung đôi nam nÿ tại Seagames 19 nm 1997, Mai Hoàng Mā Trang đạt HCĐ đ¡n nÿ tại Seagames 27 nm 2017 nh°ng á tầm châu lăc thì chúng ta ch°a có thành tích đáng ká nào.

Huấn luyán vÁn động viên cho thá thao thành tích cao nói chung và cho mơn bóng bàn nói riêng là một q trình đào tạo, huấn lun cąa nhißu nm địi hßi huấn lun viên phải đß ra kÁ hoạch huấn luyán hāp lý. Tuy nhiên trong q trình huấn lun ln phćc tạp, khó khn và khơng ít tán kém mà nhißu khi kÁt quả lại th°ßng khơng đạt đ°āc chỉ tiêu đß ra. Vì vÁy viác kiám tra đánh giá trình độ tÁp luyán cąa các vÁn động viên bóng bàn trong q trình tÁp luyán là hÁt sćc cần thiÁt đá so sánh, đái chiÁu các kÁt quả huấn luyán theo từng giai đoạn đá có nhÿng đißu chỉnh cần thiÁt giúp cho vÁn động viên phát huy cao nhất các nng lāc cąa bản thân đá đạt thành tích cao trong thi đấu..

Tr°ớc đây đã có một sá cơng trình nghiên cću đánh giá trình độ tÁp luyán cho vÁn động viên bóng bàn đ°āc cơng bá nh°ng chỉ là với các đái t°āng nam vÁn động viên bóng bàn, cịn á nÿ chỉ nghiên cću một sá chỉ tiêu đánh giá cąa

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

từng mặt trình độ tÁp luyán cąa vÁn động viên lća tuái nhß. Riêng đái với nÿ vÁn động viên bóng bàn trẻ 16-18 ti thì ch°a có một cơng trình nghiên cću nào nghiên cću một cách đầy đą, toàn dián, và há tháng. Vì vÁy, từng là vÁn động viên (VĐV) và hián là một giảng viên bộ mơn bóng bàn, nên với mong mn đóng góp một phần cơng sćc cąa mình vào kho tàng lý ln cąa mơn bóng

<i><b>bàn, vì thÁ tơi chọn nghiên cću đß tài <Nghiên cứu đánh giá trình độ tập luyện </b></i>

<i><b>cho nữ vận động viên bóng bàn trẻ 16-18 tuổi các tỉnh phía Nam sau 2 năm tập luyện= đá góp một phần vào viác phát trián mơn bóng bàn. </b></i>

<b>Măc đích nghiên cću: </b>

Xây dāng há tháng các chỉ tiêu và tiêu chuẩn qua đó đánh giá trình độ tÁp lun cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái qua 2 nm tÁp luyán.

<b>Măc tiêu nghiên cću: </b>

Đá đạt đ°āc măc đích nghiên cću trên, luÁn án cần giải quyÁt các măc tiêu sau:

<b> 1. Xây </b>dāng há tháng các chỉ sá và test đánh giá trình độ tÁp luyán cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam.

- Há tháng hóa các chỉ sá và test thông qua các tài liáu, các cơng trình nghiên cću khoa học.

- S¡ l°āc lāa chọn theo kinh nghiám cąa bản thân phù hāp với đặc điám VĐV nÿ và độ tuái, đặc điám đißu kián thāc tißn tại các đ¡n vị c¡ sá hoặc tránh sā trùng lặp vß tính thơng báo cąa test.

- Phßng vấn các chuyên gia, huấn luyán viên đá lāa chọn đ°āc há tháng các chỉ sá và test đánh giá trình độ tÁp luyán (TĐTL) cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái.

- Kiám nghiám độ tin cÁy và tính khách quan cúa các chỉ sá và test. - Kiám nghiêm tính thơng báo cąa test.

<b> 2. </b>Ćng dăng các chỉ sá và test đánh giá sā phát trián trình độ tÁp luyán cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 ti các tỉnh phía Nam qua 2 nm tÁp luyán.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

- Ćng dăng há tháng các chỉ sá và test đã đ°āc chọn đánh giá thāc trạng ban đầu TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 ti các tỉnh phía Nam.

- Đánh giá sā phát trián TĐTL cho nÿ vÁn động viên bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam qua 2 nm tÁp luyán (2016-2018).

<b> 3. </b>Xây dāng tiêu chuẩn và ćng dăng kiám nghiám đánh giá trình độ tÁp lun cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái qua 2 nm tÁp luyán.

- Xây dāng tiêu chuẩn đánh giá TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái qua 2 nm tÁp luyán.

- Ćng dăng kiám nghiám tiêu chuẩn các chỉ sá và test đánh giá TĐTL cho nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái qua 2 nm tÁp luyán.

- Xác định mái t°¡ng quan giÿa các chỉ sá và test đánh giá TĐTL cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam.

- Xác định mćc độ ảnh h°áng giÿa các yÁu tá cąa trình độ tÁp lun với thành tích thi đấu cąa nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái các tỉnh phía Nam.

- Xây dāng ph°¡ng trình hßi quy các u tá cấu thành thnh tớch thỏ thao.

<b>+ Gi thuyt khoa hỗc ca ln án: </b>

Hián nay đã có các cơng trình nghiên cću vß nÿ vÁn động viên bóng bàn đ°āc cơng bá nh°ng cịn rất ít và ch°a có một há tháng đầy đą vß chỉ tiêu và tiêu chuẩn đánh giá trình độ tÁp lun, đßng thßi giÿa các tác giả ch°a có sā tháng nhất, bái thÁ viác tham khảo và ćng dăng các kÁt quả nghiên cću tr°ớc đây cịn khó khn. Vì vÁy viác nghiên cću đánh giá trình độ tÁp lun nÿ VĐV bóng bàn trẻ 16-18 tuái s¿ giúp cho viác xây dāng há tháng chỉ sá, test cùng các tiêu chuẩn một cách toàn dián và có đầy đą c¡ sá khoa học, có ý nghĩa thāc tißn phăc vă cho cơng tác đào tạo nÿ VĐV bóng bàn trẻ tại các đ¡n vị c¡ sá. Là tài liáu tham khảo giúp các huấn luyán viên (HLV) dß dàng tiÁp cÁn đá xem xét, đái chiÁu, so sánh theo từng giai đoạn huấn luyán cąa chu kỳ huấn luyán nm. Qua đó có nhÿng đißu chỉnh bá sung cần thiÁt trong q trình huấn luyán nm đá đạt

<b>thành tích thá thao cao. </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

Đái với các tác giả ngoài n°ớc đã đ°a ra một sá khái niám trình độ tÁp luyán thá thao nh° sau:

-<i>Theo Aulic I.V, 1982, trong cuán <Đánh giá trình độ tập luyện thể thao= </i>

<i>cho rằng: <Việc đánh giá trình độ tập luyện khơng phải mục đích tự thân. Là nhiệm vụ hàng thā hai, nó như là một phương tiện kiểm tra cần phải có để phục vụ cho vấn đề chính, đó là phương pháp luyện tập tạo điều kiện đạt được những thành tích thể thao cao= [3] </i>

- <i>I.V Xmirơnơp, 1984, thì: <Trình độ tập luyện cÿa VĐV là kết quả tổng hợp </i>

<i>cÿa quá trình huấn luyện thể thao, nó phản ánh sự nâng cao khả năng chāc phận cÿa cơ thể VĐV, khả năng làm việc chung và chun mơn, trình độ hồn thiện kỹ năng kỹ xảo vận động; Trình độ tập luyện cÿa VĐV được đánh giá và được kiểm tra bằng những khả năng cÿa VĐV thể hiện ở thành tích thể thao= [67]. </i>

<i>TiÁn sĩ Harre D, 1996, cho rằng: <Trình độ tập luyện cÿa VĐV thể hiện ở </i>

<i>sự nâng cao năng lực thể thao nhờ ảnh hưởng cÿa lượng vận động tập luyện, lượng vận động đặc biệt và các biện pháp khác= [12]. </i>

à trong n°ớc cũng có nhißu bài báo trên các tạp chí, luÁn án cąa các tác giả đã đ°a ra nhÿng khái niám vß trình độ tÁp lun khác nhau nh°:

Theo <i>Ngun Tốn và TS Phạm Danh Tán (1993), <Trình độ tập luyện </i>

<i>cÿa VĐV là kết quả tổng hợp cÿa việc giải quyết các nhiệm vụ trong thực tiễn huấn luyện thể thao. Nó thể hiện ở māc nâng cao khả năng chāc phận cÿa cơ </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<i>thể, năng lực hoạt động chung và chuyên môn cÿa VĐV ở māc độ hoàn thiện các kỹ năng kỹ xảo thể thao phù hợp=.[51] </i>

<i>Theo Trịnh Trung HiÁu và Nguyßn Sĩ Hà (1994), <Trình độ tập luyện là </i>

<i>trạng thái gắn liền với những biến đổi thích nghi cÿa các đặc tính sinh học trong cơ thể VĐV, những biến đổi đó xác định māc độ khả năng cÿa các hệ thống chāc năng trong cơ thể=.[17] </i>

<i>Theo quan điám cąa Tr°¡ng Anh Tuấn (1995), <Do ảnh hưởng cÿa lượng </i>

<i>vận động trong tập luyện và thi đấu, năng lực thể thao cÿa VĐV được nâng cao phù hợp với từng giai đoạn huấn luyện, trình độ được nâng cao cÿa các năng lực thể thao được gọi là trình độ tập luyện=. [59] </i>

Theo <i>L°u Quang Hiáp: <Māc độ thích nghi cÿa cơ thể với một hoạt động </i>

<i>cụ thể nào đó đạt được bằng tập luyện đặc biệt, được gọi là trình độ tập luyện=. </i>

[14]

Trong cuán sách <Tiêu chuẩn đách giá trình độ tÁp luyán trong tuyán chọn và huấn luyán thá thao= nm 2002 cąa Vián Khoa học TDTT-Ąy ban TDTT:

<i><Trình độ tập luyện là một phāc hợp gồm nhiều thành tố Y-sinh, tâm lý, kỹ-chiến </i>

<i>thuật, thể lực ngày càng được nâng cao nhờ ảnh hưởng trực tiếp lâu dài cÿa lượng vận động tập luyện và thi đấu cũng như các liệu pháp hỗ trợ ngoại sinh khác</i>=. [69]

à mơn bóng bàn với đặc điám c¡ bản địi hßi VĐV phải có kā-chiÁn tht c¡ bản toàn dián, tác độ phản ćng nhanh, thần kinh linh hoạt, có khả nng phán đốn chính xác, tính qut đoán, tâm lý vÿng vàng. Từ nhÿng đặc điám trên các nhà chuyên môn đã đ°a ra các khái niám că thá h¡n, đặc tr°ng h¡n cąa mơn bóng bàn.

Theo <i>Ngun Danh Thái (1999), <Trình độ tập luyện cÿa VĐV bóng bàn </i>

<i>là trình độ điêu luyện về kỹ-chiến thuật, māc độ phát triển về tố chất thể lực và sự vững vàng nhạy bén về tinh thần và các ý thāc đề đáp āng yêu cầu đạt thành tích thể thao ngày càng cao=. Theo tác giả nhÿng yÁu tá quan trọng nhất cấu </i>

thành trình độ tÁp lun đó là:

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

Cấu trúc hình thái, các chỉ chćc nng sinh lý, sinh hóa và tâm lý cąa VĐV. Trình độ chuẩn bị thá lāc chung và chun mơn.

Trình độ điêu lun vß kā tht và khả nng tiÁp tăc hồn thiên phù hāp với quy luÁt sinh c¡ học.

T° duy chiÁn thuÁt, bản lĩnh chiÁn l°āc thāc hián các trÁn đấu then chát. Trạng thái sćc khße và khả nng hßi phăc cąa c¡ thá.[44]

<i>Trong luÁn án tiÁn sĩ cąa tác giả Bùi Huy Quang, 1996, <Trình độ tập </i>

<i>luyện cÿa VĐV là khả năng thích āng ngày càng cao cÿa VĐV đạt được trong quá trình tập luyện và thi đấu. Khả năng thích āng này được biểu hiện bằng sự phát triển tổng hợp những năng lực về kỹ thuật, chiến thuật tố chất thể lực và tâm lý</i>=.[37]

<i>Trong luÁn án tiÁn sĩ cąa Ngun Tiên TiÁn (2001), <Trình độ tập luyện </i>

<i>cÿa VĐV bóng bàn tuổi 12-15 là thước đo khả năng hoàn thiện về kỹ-chiến thuật và māc độ phát triển ngày càng cao cÿa các tố chất thể lực, tâm lý cùng những biến đổi thích āng về sinh học cho phù hợp với đặc thù cÿa môn bóng bàn thơng qua q trình huấn luyện và thi đấu=. [49] </i>

Theo tÁp thá tác giả Lê Quý Ph°āng, Ngun Kim Minh, Ngơ Đćc Nhn,

<i>Ngun Thị TuyÁt (1997 - 1998), đã tiÁn hành nghiên cću đß tài <Xác định </i>

<i>chuẩn mực đánh giá TĐTL cÿa VĐV một số môn thể thao trọng điểm trong chương trình thể thao quốc gia=, với măc đích: Xây dāng há tháng dÿ liáu quản </i>

lý VĐV theo các nhiám vă că thá. B°ớc đầu, xây dāng chuẩn māc đánh giá TĐTL và đß xuất các chỉ tiêu tuyán chọn và đào tạo VĐV tại các trung tâm huấn luyán quác gia [34]. Các tác giả b°ớc đầu đã đ°a ra nhÿng sá liáu có ý nghĩa đái với các mơn thá thao nói chung và đã lāa chọn đ°āc nhÿng chỉ tiêu có đą độ tin cÁy thuộc các nhóm u tá hình thái, chćc nng và chuyên môn.

Qua thu thÁp tài liáu, chúng tơi tìm đ°āc một sá kÁt quả nghiên cću từng mặt TĐTL cąa VĐV mơn bóng bàn.

Từ các quan điám trên cąa các tác giả vß đánh giá trình độ tÁp lun cąa

<i>VĐV bóng bàn,ln án cho rằng: <Trình độ tập luyện cÿa nữ VĐV bóng bàn trẻ </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<i>16-18 tuổi là māc độ hoàn thiện về kỹ-chiến thuật và māc độ phát triển cao về hình thái, thể lực, tâm lý cùng những biến đổi thích āng về sinh học cho phù hợp với đặc trưng cÿa mơn bóng bàn thơng qua tập luyện và thi đấu=. </i>

<b>1.2. Đặc điÃm ho¿t đßng mơn bóng bàn 1.2.1. Đặc tính cąa mơn bóng bcn </b>

Bóng bàn là mơn thá thao mang tính kā nng, kā xảo, nghá thuÁt và cũng là môn thá thao đái kháng khác sân có l°ới ngn cách đái thą; bàn bóng nhß nhẹ tác động cąa lāc vào bóng phải thơng qua vāt sao cho bóng chun động nhißu ph°¡ng, chißu tới các địa điám chạm bàn khác nhau với biÁn hoá tác độ, độ xoáy khác nhau nhằm măc đích đái ph°¡ng khơng phán đốn đ°āc đ°ßng bóng, điám r¡i, h°ớng sau chạm bàn, đá ta đ°āc điám, thắng ván thắng trÁn. Muán giành thắng lāi VĐV phải đạt đ°āc nng lāc thi đấu cao vß các mặt kā thuÁt, chiÁn thuÁt thá lāc và tâm lý… đißu này đ°āc thá hián bằng nng lāc kháng chÁ đißu khián bóng cąa VĐV phải điêu lun, giải qut mọi tình huáng că thá cąa từng quả bóng với từng đái thą khác nhau, có định h°ớng chiÁn l°āc, chiÁn thuÁt khác nhau.

Bóng bàn chą yÁu là thi đấu cá nhân nh°ng rèn luyán tranh tài phải nằm trong tÁp thá đội, không thá tÁp luyán cá nhân đ¡n độc. Khi sắp xÁp huấn luyán

<i>HLV phải chú ý giải quyÁt vấn đß chung toàn đội (nội dung kế hoạch huấn luyện </i>

<i>và yêu cầu), lại phải giải quyÁt tát thấu đáo các vấn đß nâng cao trình độ cá nhân </i>

từng ng°ßi. Nên nhớ rằng tài nng, nng khiÁu bóng bàn mang thuộc tính cá nhân nên huấn luyán tuy bá trí chung nh°ng quyÁt định nhất lại là cá nhân phát huy hÁt nng khiÁu hình thành nng lāc cá nhân đá có sá tr°ßng độc đáo riêng trên c¡ sá tồn dián. Chỉ có nh° vÁy mới làm cho bóng bàn có sáng tạo, đặc sắc ln ln mới [44].

Từ nhÿng tính chất trên bóng bàn có nhÿng đặc điám sau:

<i>Tính phương hướng: Từ lịch sử phát trián cąa bóng bàn ta thấy thßi đại </i>

khác nhau, ph°¡ng h°ớng phát trián kā thuÁt có khác nhau. Tác độ nhanh, hiám

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

ác, mạnh là xu thÁ phát trián cąa bóng bàn thÁ giới ngày nay. Đại bộ phÁn VĐV °u tú thÁ giới th°ßng có phong cách kā thuÁt tác độ nhanh, sung, mạnh, hiám.

<i>Tính phāc tạp: Trong thi đấu bóng bàn phải đái phó với các loại lái đánh </i>

khác nhau, tính nng cơng că khác nhau, các đ°ßng bóng biÁn hố xốy, tác độ, sćc mạnh, điám r¡i khác nhau tạo nên tính phćc tạp địi hßi VĐV phải có nng lāc thích ćng, nng lāc ćng biÁn và nng lāc đißu tiÁt t°¡ng đái tát mới có thá trá thành VĐV °u tú nhất – nhÿng nhà vơ địch.

<i>Tính đối kháng: Thi đấu bóng bàn là sā so sánh tác chiÁn chą thá các mặt, </i>

trong mỗi một điám bóng và mỗi một ván đßu tßn tại có sā so đo tấn cơng và phịng thą, nhanh và chÁm, chą động và bị động, kháng chÁ và phản kháng chÁ do đó trong huấn luyán cần tng ý thćc và nng lāc huấn luyán c°ßng độ lớn, tng c°ßng tính đái kháng, tng c°ßng tác độ nhanh, cơng - thą.

<i>Tính tuỳ cơ: Trong huấn lun bóng bàn cần suy nghĩ đÁn đặc điám tính </i>

tuỳ c¡ vÁn dăng do đó VĐV cần nắm vÿng nhißu loại kā thuÁt c¡ bản chắc chắn, điêu luyán, nhißu loại chiÁn tht có tính tá hāp, kÁt hāp và nng lāc táng hāp đá vÁn dăng là rất quan trọng.

Tính chính xác: Tính chính xác cąa kā xảo chuyên mơn cąa bóng bàn rất nghiêm ngặt địi hßi độ chính xác cao và trong thßi gian huấn lun t°¡ng ćng kā xảo đã hình thành s¿ có kÁt quả khác nhau. Trình độ huấn luyán vÁn động càng cao, độ chính xác cąa kā xảo chun mơn cũng càng cao [44].

Bóng bàn hián đại địi hßi vÁn động viên phải có kā tht tồn dián, kÁt hāp giÿa xoáy, tác độ, sćc mạnh và điám r¡i một cách nhanh, chuẩn xác, biÁn hóa và xốy cùng với t° t°áng chỉ đạo cąa chiÁn thuÁt là tích cāc chą động, tấn cơng tồn dián và nhanh chóng dćt điám [44].

Đá giành thắng lāi trong thi đấu bóng bàn, phải đánh chuẩn, đánh nhanh, đánh mạnh, đánh xoáy và đánh có điám r¡i tát, chính là 5 u tá nâng cao kā thuÁt và hiáu quả cąa bóng bàn. Nhÿng yÁu tá này rất cần thiÁt cho các VĐV có lái đánh khác nhau, ai sử dăng điêu luyán h¡n s¿ giành chą động và thắng lāi. Mặc dù có lúc mâu thu¿n nhau, song giÿa chúng lại có mái liên há chặt ch¿,

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

cùng tßn tại trong một lái đánh, một loại kā thuÁt, có tác dăng bá sung cho nhau, thúc đẩy l¿n nhau.

<b>1.2.2. Đặc điÃm đặc tr°ng cąa mơn bóng bàn </b>

Đặc điám mơn bóng bàn hián đại là tính linh hoạt và tác độ, sā nắm vÿng kā thuÁt và phái hāp tát á mọi vị trí. C¡ sá cąa một trÁn đấu là nhịp độ nhanh, nng lāc, tác độ, phản ćng kịp thßi, khả nng phái hāp, sā tÁp trung chú ý cao và sā án định vß tâm lý. Qua đó tun chọn và đánh giá trình độ tÁp lun VĐV bóng bàn đ°āc xác định qua các yÁu tá c¡ bản đặc tr°ng sau: hình thái, kā thuÁt, chiÁn thuÁt, thá lāc, tâm lý và các chỉ sá chćc nng trong c¡ thá VĐV.

<i><b>Về hình thái: </b></i>

Trong mơn bóng bàn khơng có một hình m¿u nào cho VĐV, Đặng Á Bình - Trung Quác 8 lần vô địch thÁ giới, 2 lần vô địch Olympic chỉ cao ch°a đÁn 150cm [80]; tuy nhiên VĐV Ding Ning - Trung Quác cây vāt sá 1 thÁ giới (2/2013) lại cao 170cm [93]. Do đó khơng có một hình m¿u vß chißu cao cąa một VĐV bóng bàn.

Theo nghiên cću cąa Ben Larcombe (2012) tác giả đo đạc chißu cao, cân nặng và chỉ sá khái c¡ thá Body Mass Index (BMI) cąa 50 VĐV bóng bàn hàng đầu thÁ giới tham dā Olympic Luân Đôn nm 2012 cho thấy: Chißu cao trung bình cąa các VĐV bóng bàn nam trong top 50 thÁ giới là 1.79m; trong đó cao nhất là các VĐV Alexander Shibaev 1.94m, Kirill Skachkov cao 1.91m và Vladimir Samsonov cao 1.89m; thấp nhất là các VĐV Koki Niwa cao 1.62m, Chuang Chih-Yuan cao 1.67m và Seiya Kishikawa cao 1.68m. [96]

Theo nghiên cću cąa tác giả có 8 trong sá 50 tay vāt hàng đầu bảng xÁp hạng Liên đoàn Bóng bàn quác tÁ (International Table Tennis Federation (ITTF)) là có chỉ sá BMI lớn h¡n 25 thuộc dạng thừa cân; trong đó BMI cao nhất là Patrick Baum 26.37, Jian Zhan 26.09 và Jens Lundqvist 25.95; khơng có ai có chỉ sá BMI d°ới 18,5. Ba VĐV có chỉ sá BMI thấp nhất là Koki Niwa

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

19.43, Alexander Shibaev 20.46 và Xu Xin 20.49. BMI trung bình cąa các tay vāt °u tú là 23.02, phá biÁn là từ 21.25 đÁn 24.80.

Qua kÁt quả trên cho thấy khơng có một m¿u hình thái lý t°áng cho VĐV bóng bàn, tuy nhiên tác giả cho thấy VĐV bóng bàn cần có chißu cao và chỉ sá BMI á mćc trung bình từ 21.25 đÁn 24.80.

Theo nghiên cću cąa Larry Hodges (2010) trong mơn bóng bàn khơng có hình m¿u lý t°áng nào cho VĐV, cao hay thấp khơng tạo sā khác biát vß chiÁn tht trong viác lāa chọn một phong cách ch¡i, đißu quan trọng là VĐV phải biÁt sử dăng nhÿng gì mình có. VĐV cao có lāi thÁ lớn vß tầm kháng chÁ rộng h¡n VĐV thấp. Do thấp nên VĐV phải di chun nhißu, do đó phát trián chân tát và xoay trá tát h¡n. Theo tác giả VĐV thấp cịn có °u thÁ h¡n VĐV cao một chút trong phản xạ. Xung thần kinh đi từ não đÁn các c¡ bắp á khoảng 300 feet mỗi giây (205 mph), và do đó, một máy nghe nhạc nhß phản ćng nhanh h¡n một chút. NÁu khoảng cách từ não đÁn cá tay trên hai VĐV khác nhau, VĐV nào thấp h¡n s¿ có thá thay đái góc vāt cąa mình nhanh h¡n [96].

Theo các nhà nghiên cću Trung Quác (2001) thì các chỉ sá hình thái trong tuyán chọn VĐV bóng bàn khơng có điám chung. Qua thāc tÁ cho thấy, các VĐV đạt đ°āc giải quán quân thÁ giới ta có thá minh chćng. Tuy nhiên khi nghiên cću các VĐV °u tú cąa Trung Quác thì các chỉ sá hình thái quan trọng có liên quan đÁn thành tích cąa họ là rộng vai tr°ớc/độ dài chi trên*100, rộng vai/chißu cao*100. Phân tích các chỉ sá này cho thấy mái liên quan chą yÁu là do động tác kā thÁt cąa VĐV bóng bàn trong lúc tiÁp xúc bóng lấy điám mác đá tiÁn hành xoay chuyán tác độ, đá có đ°āc sćc mạnh, tác độ và sā xoay chuyán lớn nhất. Từ góc độ sinh vÁt lāc học mà nói, vai trên h¡i ngắn có thá giúp VĐV phát huy sćc mạnh bản thân có hiáu quả h¡n, đá nâng cao chất l°āng đánh bóng [90].

<i><b>Về kỹ thuật: </b></i>

Trong hoạt động đánh bóng bàn viác thāc hián động tác đánh bóng địi hßi sā phái hāp cąa nhißu cử động trong các tình hng ln thay đái, do sā tác động qua lại cąa đái thą cũng nh° các đißu kián khác nên trong thāc tÁ kā thuÁt đánh bóng

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<i>phải ln ln đái mới và hồn thián. Vậy kỹ thuật bóng bàn là tập hợp tất cả các </i>

<i>động tác hợp lý nhằm đánh bóng sang bàn đối phương đạt hiệu suất cao nhất. [44] </i>

Kā thuÁt là nßn tảng cąa chiÁn thuÁt, nó cùng với sā quyÁt định ph°¡ng án chiÁn thuÁt trong thi đấu và phát huy trình độ chiÁn thuÁt có quan há mÁt thiÁt với nhau, là đảm bảo chỉ tiêu nßn tảng đá VĐV b°ớc lên đỉnh cao cąa bóng bàn thÁ giới. Nh°ng do tr°ớc mắt kā thuÁt cąa VĐV bóng bàn khá nhißu, nhÿng VĐV có lái đánh khơng giáng nhau và VĐV sử dăng vāt khơng giáng nhau trên u cầu vß chất l°āng và chi tiÁt kā thuÁt cũng khác nhau.

Giao bóng là một kā thuÁt c¡ bản cąa mơn bóng bàn và là kā tht đầu tiên bắt đầu đ°a bóng vào cuộc. Ngày nay mọi ng°ßi đßu cơng nhÁn giao bóng là quả tấn cơng đầu tiên và nguy hiám nhất. VĐV nắm giao bóng s¿ hồn tồn chą động chiÁn tht theo ý mn cąa mình. Măc đích cao nhất cąa giao bóng là thắng điám trāc tiÁp; giao bóng tát giúp VĐV hồn tồn chą động, chiÁm °u thÁ tạo c¡ hội nhanh chóng dćt điám; giao bóng tát có thá phá vÿ chiÁn thuÁt cąa đái ph°¡ng, thuÁn lāi cho viác áp đặt chiÁn tht cąa mình.

Kā tht giao bóng rất đa dạng và phong phú, cn cć vào đặc điám, tính chất xốy cąa bóng và đ°ßng vịng cung bóng bay mà ng°ßi ta chia kā tht giao bóng thành giao bóng tác độ, giao bóng xốy một chißu, giao bóng xốy hỗn hāp và giao bóng điám r¡i.

Trong các kā tht tấn cơng giÁt bóng, bạt bóng, văt bóng và đánh bóng báng thì giÁt bóng là kā tht khơng thá thiÁu á một vÁn động viên bóng bàn hián đại. GiÁt bóng là kā tht tấn cơng dćt điám chą yÁu dùng sćc mạnh và sćc xoáy khi đánh bóng. GiÁt bóng có thá tạo ra đ°ßng vịng cung án định, nên đái phó đ°āc với tất cả các loại bóng với tính chất xốy khác nhau, vào các thßi điám khác nhau.

GiÁt bóng là sā kÁt hāp hài hòa giÿa lāc tác dăng với tác độ và sćc xốy lên mạnh, nên bóng đánh sang có tác độ nhanh, sćc xốy lớn gây khó khn cho đái ph°¡ng. Mặt khác, giÁt bóng yêu cầu ma sát giÿa vāt và bóng cao, động tác nhanh, gọn và dćt khốt nên nó có tính án định cao và uy lāc tấn công rất lớn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

GiÁt bóng kÁt hāp với di chuyán b°ớc chân trá thành nhÿng kā thuÁt chuyên dùng cąa các VĐV bóng bàn hián đại.

Kā tht phịng thą nhằm cháng lại kā thuÁt tấn công cąa đái ph°¡ng. Cùng với sā phát trián cąa các kā tht tấn cơng, kā tht phịng thą ngày càng hồn thián góp phần làm phong phú các kā thuÁt trong mơn bóng bàn. Bóng bàn hián đại, các đấu thą phịng thą khơng chỉ sử dăng các kā tht phịng thą đ¡n thuần, bị động mà còn chą động phái hāp với các kā tht tấn cơng, gây bất ngß th°ßng đạt hiáu quả cao trong thi đấu. Trong thāc tÁ thi đấu, một VĐV bóng bàn hián đại có lái đánh sá tr°ßng là tấn cơng cũng phải nắm vÿng và thāc hián tát các kā thuÁt phòng thą khi r¡i vào thÁ bị động. Do đó, kā thuÁt phịng thą đóng vai trị hÁt sćc quan trọng trong tÁp luyán và thi đấu bóng bàn.

Trong các kā thuÁt phòng thą gò, chặn – đẩy, cắt và thả bóng báng thì gị bóng là kā tht khơng thá thiÁu cąa một VĐV bóng bàn hián đại. Gị bóng đánh bóng xốy xng đái phó với bóng xốy xng cąa đái ph°¡ng. Gị bóng đćng gần bàn, biên độ động tác nhß, vāt tiÁp xúc bóng chą u á trên mặt bàn. Một VĐV bóng bàn hián đại phải biÁt gị bóng kÁt hāp với độ xốy và điám r¡i hạn chÁ khả nng tấn công cąa đái ph°¡ng, giành thÁ chą động tấn công dćt điám.

<i><b>Về chiến thuật: </b></i>

Ngay từ khi mới ra đßi, kā tht tÁp lun và thi đấu bóng bàn cịn đ¡n giản nh°ng ng°ßi ta cũng biÁt sử dăng kā thuÁt nh° thÁ nào cho có hiáu quả. Ngày nay, kā thuÁt bóng bàn phát trián rất đa dạng, phong phú mà đặc điám nái bÁt cąa nó là viác sử dăng kā thuÁt một cách hāp lý. Sử dăng kā thuÁt sao cho hiáu quả chính là chiÁn thuÁt. VÁy chiÁn thuÁt trong bóng bàn là nhÿng ph°¡ng pháp, hình thćc tiÁn hành trong thi đấu một cách hāp lý, có ý thćc, có măc đích và có tính đÁn đißu kián că thá cąa trÁn đấu, dāa trên trình độ cąa kā thuÁt nhằm giành đ°āc thắng lāi.

Kā thuÁt và chiÁn thuÁt có mái quan há chặt ch¿, khơng thá tách rßi nhau trong q trình thi đấu. VĐV càng nắm đ°āc nhißu kā thuÁt, thāc hián chúng

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

một cách điêu luyán thì chiÁn tht càng phong phú, càng tạo đißu kián thuÁn lāi trong thi đấu đá giành hiáu quả cao.

Theo các chuyên gia Trung Quác (2001) chiÁn thuÁt giÿ vị trí quan trọng trong tuyán chọn VĐV °u tú. Bái vì, đội tuyán quác gia đã minh chćng trong thßi gian dài là nhÿng VĐV khơng gißi vß t° duy, nÁu bßi d°ÿng họ vß ý thćc chiÁn tht là một cơng viác rất khó khn, trong xu thÁ thi đấu bóng bàn hián đại ngày nay, viác theo dõi, chỉ đạo cąa huấn luyán viên ngoài sân trá nên khá khó khn. Qua nghiên cću các ph°¡ng pháp phán đốn chiÁn tht bóng bàn ngày càng hồn thián h¡n. Từ đó có thá phán đốn chính xác h¡n trình độ chiÁn thuÁt và °u khuyÁt điám trong chiÁn thuÁt cąa VĐV. Tuy nhiên sā khác biát giÿa nhÿng lái đánh khác nhau và đái thą trong thi đấu, chỉ dāa vào quan sát khách quan v¿n ch°a thá hoàn toàn đánh giá đ°āc trình độ chiÁn tht cąa VĐV. Từ đó u cầu VĐV phải có t° duy chiÁn thuÁt độc lÁp á mỗi thßi điám quan trọng và á mỗi ván thi đấu (mỗi trÁn chỉ có 1 lần tạm dừng), đßng thßi khi cần thiÁt phải kịp thßi thay đái chiÁn thuÁt đá đảm bảo thắng lāi trong thi đấu [89].

Trong thi đấu bóng bàn thì sā thắng bại, đặc biát là sā thắng bại tr°ớc các đấu thą có thāc lāc kā tht t°¡ng đ°¡ng thì th°ßng đ°āc quyÁt định bái chiÁn thuÁt thi đấu có hāp lý hay khơng.

Ngày nay một VĐV bóng bàn hián đại phải có chiÁn tht t°¡ng đái tồn dián, các VĐV có lái đánh tấn cơng phải biÁt vÁn dăng các kā, chiÁn thuÁt trong phòng thą khi cần thiÁt và ng°āc lại các VĐV có lái ch¡i phịng thą cũng phải biÁt phản cơng, đột kích tạo đißu kián thn lāi cho mình. Bên cạnh đó cũng có nhißu VĐV có thá vÁn dăng cả hai lái đánh phịng thą và tấn cơng t°¡ng đái đßng đßu…

Trong bóng bàn giÿa chiÁn thuÁt và kā thuÁt có mái quan há hÿu c¡ với nhau. ChiÁn thuÁt bóng bàn th°ßng đ°āc cấu thành từ hai loại hình kā tht đ¡n trá lên kÁt hāp với nhau. Trong tr°ßng hāp đặc biát thì một loại kā tht cũng có thá cấu thành chiÁn thuÁt. Do vÁy kā thuÁt bóng bàn là nßn tảng cąa chiÁn tht bóng bàn. Chỉ có thơng qua tÁp lun và nắm vÿng các loại hình kā thuÁt

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

c¡ bản một cách thành thạo mới có thá vÁn dăng đ°āc theo ý mn các loại chiÁn tht trong thi đấu địi hßi có chiÁn thuÁt tiên tiÁn và hāp lý s¿ thúc đẩy đ°āc viác phát huy sá tr°ßng kā thuÁt cąa bản thân đ°āc tát h¡n, từ đó phát huy tái đa trình độ bản thân trong thi đấu.

Tùy thuộc vào các lái đánh khác nhau s¿ có các chiÁn thuÁt khác nhau. Ví dă nh° chiÁn thuÁt cąa lái đánh tấn công nhanh lấy viác phát huy đầy đą sā dũng mãnh và tác độ nhanh trong tấn cơng nhanh gần bàn, linh hoạt biÁn hóa nhißu làm chính; cịn sử dăng chiÁn tht với lái giÁt líp vßng thì lại lấy viác phát huy tấn cơng chą động cąa bóng giÁt vßng, xốy lên mạnh m¿ đßng thßi kÁt hāp với đÁp văt mạnh làm chính; chiÁn thuÁt cąa lái đánh kÁt hāp cắt bóng, tấn cơng lấy viác phát huy biÁn hóa độ xốy độ xốy cắt bóng dũng mãnh đÁp văt tác độ nhanh làm chính...

Vì vÁy đá làm cho chiÁn tht có thá phát huy tái đa sá tr°ßng kā tht cąa các loại hình lái đánh khác nhau nên sử dăng các kā thuÁt thích hāp khác nhau đá tá hāp thành chiÁn thuÁt thích hāp với lái đánh cąa mình.

Loại hình lái đánh cąa mơn bóng bàn hián đại có rất nhißu, bất kỳ một loại lái đánh nào cũng đßu có rất nhißu chiÁn tht đặc tr°ng.

Ngày nay đặc tr°ng kā chiÁn thuÁt cąa VĐV bóng bàn có thá biáu hián á nhÿng VĐV khơng có nhÿng sai sót rõ rát vß kā tht, thÁ mạnh nái bÁt cąa chiÁn thuÁt là nỗ lāc nâng cao khả nng tấn cơng ngay khi giao bóng cąa mình, đặc biát là nng lāc tấn cơng bóng trong bàn. Ngồi viác tích cāc chą động, thay đái tác độ liên tăc, v°āt trên đái thą, v°āt trên ranh giới, tranh thą thßi gian, giành điám r¡i, cịn phải nâng cao khả nng phòng ngā, khả nng biÁn hóa tấn cơng phịng ngā, biÁn bị động thành chą động, từ đó nâng cao nng lāc kā thuÁt thi đấu cąa mình. Ngồi ra, viác giao bóng cũng nằm trong qui tắc cho phép, gia tng và biÁn hóa bóng, đặc biát phải có sā sáng tạo trong giao bóng.

<i><b>Về thể lực: </b></i>

Đặc điám cąa mơn bóng bàn là sân bãi nhß, trong phịng kín, tính kā xảo và u cầu tính chuẩn xác vß kā thuÁt cao, mÁt độ động tác dầy, c°ßng độ lớn,

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

nh°ng thßi gian làm viác liên tăc lại ngắn, xen k¿ có nhÿng đoạn nghỉ nhất định. Từ nhÿng đặc điám trên ta thấy, bóng bàn là mơn mang tính kā xảo rất cao, do kā thuÁt, chiÁn thuÁt hián đại phát trián mạnh nên đặt ra u cầu vß trình độ thá lāc rất lớn. Trong thi đấu bóng bàn hián đại, ng°ßi ta th°ßng sử dăng các nhÿng kā tht tấn cơng làm chính nh° kā thuÁt giÁt bóng, văt bóng, bạt bóng... và đó cũng chính là nhÿng kā tht mà vÁn động viên th°ßng đ°āc tÁp luyán nhißu nhất trong một buái tÁp. Sá lần vung tay đánh bóng trong một trÁn đấu rất nhißu và tác độ đánh bóng rất nhanh, đá thāc hián đ°āc nh° thÁ, vÁn động viên phải đ°āc huấn luyán với l°āng vÁn động hàng ngày là rất lớn, động tác đ°āc lặp đi, lặp lại nhißu lần. Mặt khác trong một giải thi đấu thßi gian thi đấu kéo dài nhißu ngày nên dß tạo ra sā mát mßi thần kinh, tinh thần tiêu hao lớn, nên vÁn động viên bóng bàn rất cần có thá lāc tồn dián [44].

Thá lāc chun mơn cho các vÁn động viên bóng bàn đ°āc nhißu nhà khoa học trong và ngoài n°ớc quan tâm và nghiên cću. Một sá tác giả đã nghiên cću và xác định một sá tá chất thá lāc đặc tr°ng cąa môn bóng bàn nh° sau:

Theo A. N. Amelin vi<i>Át trong cuán "Bóng bàn hián đại" có nêu: "Về thể </i>

<i>lực cần hoàn thiện các tố chất vận động, đặc biệt chú trọng: Sāc bền tốc độ, tốc độ di chuyển, tốc độ lăng tay nhanh..." [1]. </i>

<i>Theo Nguyßn Danh Thái (1990) cho rằng: "Sāc mạnh tốc độ, mềm dẻo, </i>

<i>khéo léo và sāc bền chuyên môn là cơ sở vận động cÿa các VĐV bóng bàn" </i>

[44].

Trong thi đấu bóng bàn thần kinh ln cng thẳng nhất là vß đại não, ln tÁp trung chú ý quan sát theo dõi đái ph°¡ng trên các mặt kā chiÁn tht xử lý thơng tin nhanh và chính xác đá các giải pháp đái phó hāp lý và hiáu quả. Ngồi ra u tá xúc động cąa tình cảm cũng ảnh h°áng rất lớn, gây nên tình trạng cng thẳng trong suát quá trình thi đấu.

Nh° ta biÁt, trong thi đấu bóng bàn cần phán đốn nhanh, phản ćng nhanh, di chuyán nhanh, vung tay nhanh, động tác và ph°¡ng h°ớng biÁn đái nhanh. Chỉ có nh° thÁ mới giành đ°āc thßi c¡, có lāi trong thi đấu tác độ nhanh, biÁn

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

hố đa dạng, phćc tạp hián nay, giành đ°āc qun chą động đá chiÁn thắng đái ph°¡ng. Muán nh° vÁy phải có tá chất tác độ và linh hoạt.

Tá chất tác độ chuyên môn mà vÁn động viên bóng bàn cần có là tác độ cąa động tác riêng lẻ, khơng mang tính chu kỳ, tćc là khi văt bóng cần tác độ vung tay và đá có góc độ thích hāp đón văt bóng. Khi bóng đÁn cần có tác độ di chuyán c¡ thá nhanh. Tác độ di chuyán trong bóng bàn có sā khác biát với tác độ chạy ngắn, do vung tay văt bóng và di chun vị trí khơng theo chu kỳ. NÁu xem xét từ góc độ động tác văt bóng riêng lẻ và di chuyán hay nói cách khác là xem xét cách vung tay phái hāp nhịp nhàng với cách di chun b°ớc chân thì mặc dù có quy lt nhất định, nh°ng vÁn dăng trong thi đấu theo thć tā tr°ớc, sau ra sao lại phă thuộc vào điám r¡i và tác độ bóng đÁn, mà điám r¡i và tác độ bóng đÁn khơng có quy lt, biÁn đái bất th°ßng. Đây là một trong nhÿng đặc điám tác độ cąa bóng bàn.

Trong thi đấu, tác độ, biên độ vung tay, phạm vi di chuyán cąa chân và mćc độ dùng sćc khi văt bóng cąa vÁn động viên là có giới hạn. Sau động tác nhanh riêng lẻ, c¡ bắp đ°āc thả lßng và nghỉ ng¡i trong một thßi gian ngắn. Do c¡ bắp làm viác thay nhau nên c¡ thá làm viác đ°āc lâu và khơng bị mát mßi. Đó là đặc điám thć hai cąa tác độ trong bóng bàn.

Mặt khác, chúng ta phải chú ý đÁn huấn luyán sćc mạnh tác độ, lāc văt vào bóng là lāc bột phát. Trong thi đấu vÁn động viên muán đánh bóng mạnh phải nâng cao tác độ lng tay, lāc bột phát trong bóng bàn khơng giáng nh° dùng sćc cąa các mơn ném đẩy, mà á đây đó là lāc mà vÁn động viên kháng chÁ hoạt động cąa tay, chân, đặc biát là lāc co tay. NÁu lāc này càng lớn thì tác độ lng tay càng cao.

Nng lāc tác độ và nng lāc sử dăng tác độ là nng lāc khơng thá thiÁu cąa VĐV bóng bàn. VĐV bóng bàn lấy tấn cơng nhanh làm chính thì phải đặc biát nhấn mạnh tầm quan trọng cąa tác độ. Tá chất chun mơn cąa VĐV bóng bàn là phán đoán nhanh, phản ćng nhanh, vung tay nhanh, di chuyán nhanh, biÁn đái ph°¡ng h°ớng nhanh...Tác độ nhanh hay chÁm ảnh h°áng đÁn kÁt quả

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

thắng thua cąa VĐV bóng bàn. Bên cạnh tác độ tính linh hoạt cũng có tầm quan trọng đặc biát đái với mơn bóng bàn, vì nó có quan há với sā biÁn đái nhanh chóng các hoạt động chiÁn thuÁt, kā thuÁt và thá lāc.

VĐV có tính linh hoạt tát s¿ tng tính nhịp điáu cąa động tác kā thuÁt chuyên môn. NÁu động tác không nhịp điáu (khơng ká các tá chất khác) chắc chắn tính linh hoạt cąa VĐV kém. Mặt khác, nÁu VĐV không thá làm và đißu khián c¡ thá cąa mình một cách tùy ý và tùy c¡ ćng biÁn, không thá kháng chÁ chính xác động tác cąa bản thân, thì đißu đó nói lên tính linh hoạt cąa VĐV đó kém và thiÁu.

Nâng cao nng lāc phán đoán ý đß tấn cơng cąa đái ph°¡ng, nâng cao nng lāc bắt đầu động tác nhanh và sćc phản ćng nhanh đßu có thá nâng cao hiáu quả cąa tính linh hoạt.

VÁn động viên bóng bàn °u tú có thá lấy chiÁn tht thm dị hoặc chiÁn tht dă đái ph°¡ng, lừa đái ph°¡ng, dùng thą pháp vừa nhanh vừa khéo, hß văt là thắng. Đó chính là biáu hián cąa tá chất linh hoạt.

Từ nhÿng điám nêu trên ta có thá thấy rất rõ: tác độ chuyên môn và linh hoạt là yêu cầu cąa mơn bóng bàn. Nó phải đ°āc phát trián đầu tiên trong thāc tißn tÁp lun. Nhÿng vÁn động viên có trình độ kā thuÁt khác nhau thì trình độ phát trián tá chất tác độ chuyên môn và linh hoạt cũng khác nhau; kā thuÁt đ°āc nâng lên thì hai tá chất đó cũng đ°āc nâng lên. Hai tá chất này phát trián càng tát, càng thúc đẩy nhanh chóng sā phát trián kā thuÁt [63].

Ngoài ra, trong tình huáng phải đánh đą 7 ván cần duy trì thßi gian từ 18 phút 36 giây đÁn 48 phút 8 giây, khơng ká thßi gian nhặt bóng. MÁt độ chiÁm 51% - 81,3%. Các vÁn động viên có lái đánh khác nhau thì thßi gian và mÁt độ thi đấu cũng có sā khác biát [63].

Khi đánh đą 7 ván sá lần vung tay có thá đạt đ°āc từ 302 – 1246 lần. Sá lần vung tay mỗi giây là 0,26 – 0,69 lần. Đái cơng thì sá lần vung tay ít nh°ng c°ßng độ lớn; lái đánh gị bóng, cắt bóng... thì sá lần vung tay nhißu nh°ng c°ßng độ thấp. Sá lần di chuyán từ 100 – 250 lần, cā ly di chuyán từ 1000 –

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

3000m. Có nhÿng giải thi đấu kéo dài 9 – 10 ngày liên tăc, mỗi ngày thi đấu mấy trÁn. H¡n nÿa càng vào sâu tính chất lại càng gay go, qut liát, vì vÁy vÁn động viên bóng bàn cần có sćc bßn chun mơn cao [20].

<i><b>Về tâm lý: </b></i>

Bóng bàn là mơn đái kháng cá nhân, địi hßi ý chí rất cao vì kÁt quả thi đấu gắn chặt với q trình dißn biÁn tâm lý cąa VĐV. Qut đốn, dũng cảm, m°u trí, vÿng vàng là nhÿng phẩm chất tâm lý chą yÁu cąa VĐV bóng bàn. Bóng bàn hián đại thiên vß tác độ nên thßi gian thāc hián động tác rất nhanh, mćc độ tÁp trung chú ý cao và liên tăc. Mặt khác VĐV cần phải có cảm giác vÁn động, lāc đánh bóng rất chính xác và nhạy bén.

Bóng bàn là mơn thá thao cần linh hoạt, biÁn hóa đa dạng, nên đặt ra yêu cầu đái với há thần kinh cąa VĐV bóng bàn rất cao. Yêu cầu vß thị giác cąa họ phải tinh nhanh, động tác phải có tác độ, đßng thßi tinh thần phải tÁp trung cao độ. Phải phán đốn chính xác và nhanh qua thái độ, t° thÁ động tác và đ°ßng bóng cąa đái ph°¡ng. Do vÁy các c¡ quan phân tích, đặt biát là cơng nng cąa c¡ quan phân tích vÁn động và thị giác rất quan trọng. Đ°¡ng nhiên là có quan há mÁt thiÁt giÿa sā linh hoạt, nhạy cảm cąa há tháng thần kinh với sā hoàn thián kā thuÁt vÁn động. Tćc là làm cho c¡ quan phân tích vÁn động tác dăng thāc chất đÁn sā hình thành phản ćng thần kinh táng hāp cąa các c¡ quan cảm giác thị giác, thính giác [39].

Nét đặc tr°ng cąa bóng bàn là sā phát trián cao cảm giác chuyên môn nh° cảm giác bàn bóng, cảm giác bóng, cảm giác tác độ bóng, cảm giác thßi gian…C¡ sá cąa nhÿng tri giác chuyên môn này là sā phân biát tinh vi các kích thích đi từ các c¡ quan phân tích khác nhau trong đó cảm giác vÁn động c¡, thị giác, thính giác và tißn đình là rất quan trọng.

Theo Nguyßn Ngọc Cừ (1998) bên cạnh các yÁu tá tâm lý cần thiÁt là loại hình thần kinh và phản xạ thì á mơn bóng bàn, do đặc điám cąa nó u cầu cao á VĐV khơng chỉ thá lāc, kā chiÁn tht mà nó cịn có u cầu rất cao nhÿng đặc tr°ng tâm lý nhanh, nhạy, thông minh, tÁp trung và phân phái chú ý cao độ,

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

phán đoán nhanh và quyÁt đốn. Do vÁy, ngồi các trắc nghiám chung chúng tơi cịn tiÁn hành trắc nghiám vß khả nng xử lý thơng tin, khả nng chú ý và khả nng trí t [8].

Vß đánh giá khả nng trí t thì theo tác giả:"ng°ßi tham gia hoạt động thá thao thành tích cao – đặc biát là mơn bóng bàn phải có khả nng quan sát tìm ra mái quan há giÿa các thao tác cąa đái ph°¡ng, cąa chính mình và đ°ßng đi cąa bóng từ đó phát trián đ°āc một ph°¡ng pháp suy luÁn và phán đoán nhanh trong các tình huáng xảy ra [8].

<i>Cũng theo tác giả đái với khả nng xử lý thông tin thì: "Bóng bàn là mơn </i>

<i>bóng có đối tượng hoạt động (bóng) nhỏ, di động nhanh, biến hóa khơn lường. Vì vậy VĐV phải có khả năng thu nhận, lưu trữ và xử lý thông tin qua kênh thị giác tốt [8]. </i>

<i>Vß khả nng chú ý theo tác giả: 88Trong hoạt động thể thao bóng bàn, </i>

<i>VĐV ln phải quan sát đối tượng nhỏ, hoạt động linh hoạt và chính xác trong phạm vi khơng rộng lớn lắm. Vì vậy họ phải có nhiều phẩm chất tốt cÿa chú ý như: khả năng tập trung chú ý, khả năng phân phối và di chuyển chú ý<. </i>

<i><b>Về chức năng: </b></i>

Nh° ta biÁt sćc bßn cąa VĐV trong hoạt động thá lāc liên quan trāc tiÁp tới sćc bßn cąa há tim mạch. Sćc bßn cąa há tim mạch chỉ là nng lāc c¡ nng cąa há tháng tuần hoàn, nng lāc cung cấp oxy cho tÁ bào c¡ thá. Nhß huấn luyán thá thao, sćc bßn tim mạch đ°āc phát trián, há tuần hoàn đ°āc cải thián, cung cấp oxy đÁn tÁ bào, thúc đẩy quá trình oxy hóa c¡ thá, đßng thßi vÁn chuyán và đ°a các chất phÁ thải đÁn c¡ quan bài tiÁt. Đá phát trián sćc bßn tim mạch có thá thơng qua con đ°ßng huấn luyán °a khí và huấn luyán yÁm khí kÁt hāp với tá chất tác độ và linh hoạt.

Theo tháng kê cąa liên đồn bóng bàn Trung Qc, mÁt độ cąa một trÁn thi đấu bóng bàn đạt tới 52% - 81.3% trong một trÁn đấu (khơng ká thßi gian nhặt bóng). C°ßng độ thi đấu cũng rất cao, biáu hián mạch đÁp sau thi đấu so với tr°ớc thi đấu cąa nam tng bình quân 54 lần/phút, nÿ tng 42 lần/phút. Khi

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

thi đấu cng thẳng mạch đÁp cąa VĐV có thá đạt tới 192 lần/phút. Còn huyÁt áp tái đa sau thi đấu cąa nam tng bình quân 16mmHg, nÿ tng 17mmHg. HuyÁt áp tái thiáu cąa nam h¡i giảm và á nÿ c¡ bản khơng có sā biÁn đái [20].

Do thßi gian thi đấu sau mỗi lần giao bóng đÁn kÁt thúc t°¡ng đái ngắn, chỉ dißn ra từ khoảng 3 - 5 giây, nhất là đái với VĐV lấy tấn cơng làm chính hoặc VĐV cầm vāt dọc, nên tá chất sćc mạnh, bßn cąa VĐV có ý nghĩa đặt biát quan trọng. Chính vì vÁy, VĐV bóng bàn cần đ°āc thích ćng với c¡ chÁ cung cấp nng l°āng ATP, CP đá duy trì sćc bßn m khí. Đá duy trì thá lāc thi đấu cho đÁn quả cuái cùng trong nhÿng trÁn đấu cng thẳng kéo dài, VĐV bóng bàn cần có một nßn tảng sćc bßn °a khí tát. Nâng cao khả nng °a khí cũng là yÁu tá quan trọng đá nâng cao khả nng m khí tạo đißu kián thn lāi cho viác thāc hián nhÿng hoạt động m khí. Sćc bßn °a khí giúp hồn thián các tá chất thá lāc, cịn sćc bßn m khí trāc tiÁp đem lại hiáu quả cao trong thi đấu [62].

<b>1.2.3. Xu th¿ phát triÃn bóng bàn trên th¿ gißi </b>

Ngày nay bóng bàn thÁ giới phát trián rất đa dạng và phong phú với các lái đánh, các phong cách kā thuÁt cąa đái thą từng n°ớc, từng khu vāc đã chuyán biÁn mạnh m¿ và có nhißu sáng tạo. Hầu hÁt các VĐV các n°ớc đßu có nhÿng tiÁn bộ lớn vß kā - chiÁn thuÁt cũng nh° phong cách lái đánh. Bóng bàn hián đại địi hßi vÁn động viên phải có kā tht tồn dián, kÁt hāp giÿa xốy, tác độ, sćc mạnh và điám r¡i một cách hāp lý cùng với t° t°áng chỉ đạo cąa chiÁn thuÁt là tích cāc chą động, tấn cơng tồn dián và nhanh chóng dćt điám. Bóng bàn là mơn thá thao đái kháng cá nhân, cũng là mơn thá thao có tính đa dạng, phong phú và ln biÁn hóa. Sā đa dạng, phong phú và ln biÁn hóa thá hián thơng qua các động tác kā tht trong mơn bóng bàn. Qua quan sát phong cách lái đánh cąa các vÁn động viên bóng bàn tiêu biáu trên thÁ giới, đại dián cho các tr°ßng phái khác nhau, xu thÁ phát trián cąa bóng bàn hián đại có nhÿng đặc điám tiêu biáu sau:

Nói đÁn bóng bàn hián đại tr°ớc hÁt phải đß cÁp đÁn vấn đß bóng xốy. Trong bóng bàn, có thá coi u tá xốy bóng nh° một yÁu tá đặc tr°ng, có ảnh

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

h°áng trāc tiÁp và mạnh m¿ đÁn các kā, chiÁn tht cąa vÁn động viên. Độ xốy lớn có thá làm thay đái quā đạo bay cąa bóng. NÁu biÁt kÁt hāp giÿa sćc mạnh và sćc xốy tát có thá cho phép đánh bất cć đ°ßng bóng nào ká cả bóng xốy lên, xốy xng, xốy ngang, thÁm chí các quả bóng gần l°ới hoặc thấp h¡n mặt bàn cąa đái ph°¡ng đánh sang. Viác sử dăng và đißu khián sćc xốy khi đánh bóng có vai trị vơ cùng quan trọng trong bóng bàn hián đại. Với ph°¡ng đánh bóng, lāc tác dăng, độ ma sát và động tác đánh bóng khác nhau tạo ra bóng có chißu xốy khác nhau. Độ xốy và sā biÁn hóa cąa bóng xốy vơ cùng phćc tạp. Do đó, nắm rõ ngun nhân tạo nên bóng xốy và các qui lt biÁn hóa cąa các loại xốy, từ đó có thá sử dăng tát các loại xốy gây khó khn cho đái ph°¡ng, giành thÁ chą động tạo c¡ hội dćt điám.

Kā thuÁt giÁt bóng là kā thuÁt tiêu biáu tạo ra đ°ßng bóng có độ xốy lớn nhất, với độ xốy lớn nó v¿n đảm bảo đ°āc độ chuẩn xác và gây sćc uy hiÁp cao giành thắng lāi. Hián nay kā thuÁt giÁt bóng đã đ°āc các VĐV sử dăng rất điêu luyán và biÁn hóa đa dạng. Với nhÿng °u điám trên, trong t°¡ng lai giÁt bóng s¿ tiÁp tăc phát trián á mćc độ cao và là kā thuÁt không thá thiÁu á một vÁn động viên bóng bàn hián đại.

Giao bóng là đặc điám quan trọng cąa bóng bàn hián đại. Ngày nay, giao bóng là ph°¡ng tián tấn cơng đầu tiên nguy hiám nhất và có thá thắng điám trāc tiÁp. Giao bóng tát giúp vÁn động viên chą động trong viác thāc hián chiÁn tht cąa mình, tạo ra thßi c¡ thuÁn lāi, nhanh chóng dćt điám.

Kháng chÁ bóng ngắn là yêu cầu quan trọng cąa bóng bàn hián đại. NÁu khơng kháng chÁ đ°āc bóng ngắn, vÁn động viên s¿ chấp nhÁn bị r¡i vào thÁ bị động, nh°ßng thÁ chą động cho đái ph°¡ng. Kháng chÁ bóng ngắn giúp vÁn động viên hạn chÁ tái đa khả nng tấn công cąa đái ph°¡ng đßng thßi tạo ra c¡ hội cho mình, giành thÁ chą động tấn công dćt điám.

Một yÁu tá quan trọng trong bóng bàn hián đại là di chuyán b°ớc chân nhanh và hāp lý. Theo các chuyên gia bóng bàn <di chuyán b°ớc chân đánh bóng là linh hßn cąa mơn bóng bàn= [19]. Đá di chuyán tát, vÁn động viên phải

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

phán đốn tát đ°ßng bóng cąa đái ph°¡ng, suy nghĩ tình huáng sử dăng kā, chiÁn thuÁt đánh bóng. Thāc hián tát đißu trên là mấu chát c¡ bản đá đánh bóng trong mơn bóng bàn.

<i>Nhìn táng hāp hián trạng cąa bóng bàn thÁ giới (trong những giải thế giới </i>

<i>gần đây đặc biệt đầu thế kỷ 21) chúng ta có thá nhÁn ra xu thÁ phát trián cąa </i>

<i>bóng bàn thÁ giới hián đại ngày nay là <càng tăng cường tranh giành tích cực </i>

<i>chÿ động, đặc biệt trên cơ sở kỹ thuật tồn diện (khơng có lổ hổng rõ trong kỹ thuật) sở trường mũi nhọn đột xuất, chiến thuận biến hóa đa dạng=. </i>

Với sā thay đái các qui tắc cąa ITTF đái với mọi ng°ßi, mọi quác gia trên thÁ giới là bình đẳng. Mấu chát là xem ai có thá đi lên phía tr°ớc d¿n đầu; ai nghiên cću tr°ớc, táng kÁt ra qui luÁt cąa 3 khía cạnh cải cách mới sớm đá áp dăng vào huấn lun thì ng°ßi đó có thá giành đ°āc chą động.

ChiÁn thuÁt trong bóng bàn hián đại cũng vơ cùng đa dạng và biÁn hóa... mỗi một n°ớc, mỗi khu vāc có nhÿng đặc điám riêng, phong cách riêng. Hián nay trên ThÁ giới có 2 tr°ßng phái đánh bóng tiêu biáu là: Châu Âu và Châu Á. Châu Âu thiên vß lái đánh đẹp, hoa mā, còn các vÁn động viên Châu Á là tìm con đ°ßng ngắn nhất đÁn chiÁn thắng là sử dăng các kā thuÁt chính xác, nhanh cùng với sā tÁp trung cao độ, ý chí thi đấu kiên c°ßng nên hiáu quả cąa chiÁn thuÁt s¿ đ°āc phát huy cao độ.

<b>1.3. C¢ sã lý luÁn vÁ đào t¿o và huÃn luyán VĐV bóng bàn </b>

<b>1.3.1. Đặc điÃm các giai đo¿n huÃn luyán cąa VĐV bóng bcn </b>

Thành tích cąa vÁn động viên bóng bàn đ°āc nâng cao phần lớn dāa vào hiáu quả cąa há tháng huấn luyán nhißu nm cho vÁn động viên trẻ, tćc là quá trình tá chćc hāp lý viác giáo dăc và huấn luyán nhi đßng, thanh thiÁu niên, trong các tr°ßng nghiáp d° và nng khiÁu thá thao.

Đá đảm bảo hiáu quả huấn luyán nhißu nm, trong từng giai đoạn huấn luyán phải chú ý tới nhÿng chỉ sá sau: [44]

- Lća tuái tái °u đá đạt thành tích cao nhất trong thá thao. - Ph°¡ng pháp huấn luyán °u thÁ trong từng giai đoạn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

- Trình độ thá chất, kā-chiÁn thuÁt, tâm lý mà vÁn động viên phải đạt đÁn. - Nhÿng tá hāp nhÿng ph°¡ng tián, ph°¡ng pháp, hình thćc tá chćc có hiáu quả trong huấn luyán.

- L°āng vÁn động trong huấn luyán và thi đấu s¿ sử dăng.

- Nhÿng tiêu chuẩn kiám tra đánh giá trình độ chuyên môn cho VĐV. Khi xây dāng ch°¡ng trình huấn luyán phải định h°ớng đúng theo lća tuái mà á tuái đó vÁn động viên có thá đạt đ°āc thành tích cao nhất.

Đißu kián chą u đào tạo vÁn động viên có trình độ cao là th°ßng xun tÁp lun quanh nm. Nghiên cću tiáu sử các vÁn động viên kián t°ớng, cấp I Viát Nam cho thấy th°ßng phải tÁp bóng bàn từ 8-10 nm mới có thành tích.

Trong lý ln thá thao hián đại ng°ßi ta chia q trình lÁp thành tích thành

<i>3 vùng (thßi hạn): vùng nhÿng thành tích cao đầu tiên (bước lên trình độ quốc tế </i>

<i>trong các nhóm thanh, thiếu niên), vùng nhÿng khả nng tái °u (vươn lên trình độ những VĐV mạnh thế giới); vùng duy trì nhÿng thành tích cao nhất. </i>

<b>1.3.2. C¢ sã sinh lý cąa huÃn luyán thà thao thanh thi¿u niên </b>

Đặc điám quan trọng bÁt nhất cąa công tác huấn luyán thá thao cho thanh thiÁu niên là q trình huấn lun dißn ra trên c¡ thá cịn đang tr°áng thành và phát trián. Đißu đó làm cho cơng tác huấn lun VĐV trẻ thêm phćc tạp và địi hßi HLV phải nắm vÿng các đặc điám lća tuái cũng nh° áp dăng chúng phải dāa trên nguyên tắc sao cho phù hāp với măc tiêu và nội dung huấn luyán.

Trong huấn luyán thá thao cho thanh thiÁu niên, HLV cần chú ý và quán triát một cách đầy đą các đặc điám sinh lý, tâm lý lća tuái mà vÁn dăng vào thāc tißn huấn luyán. Nhÿng đặc điám tâm-sinh lý lća tuái phải đ°āc xem xét một cách hÿu c¡ trong toàn bộ quá trình huấn luyán, đặc biát là giai đoạn huấn luyán thá thao cho thanh thiÁu niên. Bên cạnh đó viác huấn luyán thá thao cho thanh thiÁu niên cần phải đặc biát chú ý đÁn sā phù hāp giÿa l°āng vÁn động tÁp luyán và thi đấu với mćc độ phát trián tâm-sinh lý cąa các em. L°āng vÁn động cāc đại không làm phát trián các phản ćng thích nghi cần thiÁt cho sā phát trián trình

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

độ thá thao. Ng°āc lại sử dăng l°āng vÁn động quá sćc s¿ làm cạn kiát khả nng dā trÿ cąa c¡ thá, d¿n đÁn nhÿng hián t°āng rái loạn bánh lý.

Đái với c¡ thá VĐV thanh thiÁu niên trong huấn luyán thá thao cần chú ý tránh tÁp lun nóng vội có tính chất <đát cháy giai đoạn=, sử dăng các bài tÁp chuyên mơn hạn hẹp chạy theo thành tích, nÁu khơng cũng s¿ gây ảnh h°áng xấu đÁn sā phát trián thá lāc cũng nh° thành tích cąa bản thân các em sau này. Mặt khác trong tÁp luyán trạng thái án định cąa VĐV thiÁu niên cũng ngắn h¡n cąa ng°ßi lớn. Chẳng hạn, khi thāc hián bài tÁp có cơng suất trung bình ( 30–40 phút trên xe đạp lāc kÁ ), trạng thái án định cąa các em 14 -15 tuái kéo dài 20 – 22 phút trong khi các VĐV 25 – 26 tuái kéo dài 30 – 32 phút.

<b>1.3.3. Tuái vc các giai đo¿n huÃn luyán trong quy trình huÃn luyán nhiÁu nm VĐV bóng bcn tr¿ </b>

<i>a) Độ tuổi bắt đầu tập luyện bóng bàn: </i>

Viác xác định chính xác, hāp lý độ tuái bắt đầu tÁp luyán á một môn thá thao chun sâu có ý nghĩa quan trọng. Bái vì chun mơn hóa thá thao khơng đúng lúc muộn hoặc sớm q đßu có ảnh h°áng trāc tiÁp đÁn q trình phát trián VĐV sau này, Từ đó làm cho măc đích huấn lun khơng thá đạt đ°āc, càng gặp khó khn trong định h°ớng và tuyán chọn tài nng trẻ. Vì thÁ á mơn bóng bàn theo kinh nghiám á n°ớc ngồi thì hián nay khuynh h°ớng hạ dần độ ti bắt đầu tÁp lun thá thao á nhißu mơn thá thao nh°: B¡i lội, Thá thao dăng că, Thá dăc nghá tht, Nhảy cầu, các mơn bóng…thá hián rất rõ.

à Liên Xơ ti tiÁp nhÁn vào tr°ßng nng khiÁu (mơn bóng bàn) là 7 – 8 ti. à Tiáp Khắc lća tuái bắt đầu tÁp luyán bóng bàn th°ßng 7 tuái. à Trung Quác từ lâu đã dạy bóng bàn cho trẻ á một sá tr°ßng m¿u giáo ćng với nhÿng trẻ từ 3 – 5 tuái. Tuy vÁy viác phá cÁp giảng dạy mơn bóng bàn và đ°āc coi nh° là một phần trong ch°¡ng trình tÁp luyán thá lāc, trong các tr°ßng tiáu học các em học sinh đ°āc bắt đầu từ 6 tuái [22]. Thāc tÁ theo khảo sát cąa chuyên gia bóng bàn Mã Minh Hßng [18] thì một sá VĐV cấp cao cąa Trung Qc hián nay đßu bắt đầu tÁp bóng bàn khá sớm nh° Kháng Lánh Huy tÁp bóng bàn lúc 6

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

tuái, V°¡ng Đào 6 tuái. Đặc biát VĐV nÿ vơ địch thÁ giới nhißu nm Đặng Á Bình bắt đầu tÁp bóng bàn lúc 5 tuái. Nh° vÁy có thá nói rằng tuái bắt đầu tÁp luyán bóng bàn á Trung Quác là 6 – 7 tuái, sớm là 5 tuái.

à Viát Nam qua tháng kê tuái bắt đầu tÁp luyán á một sá VĐV bóng bàn cấp cao cąa Ngun Kim Minh (1983) [27] là 12,5 ti. Đißu đó cho thấy từ nm 1983 trá vß tr°ớc, xu h°ớng trẻ hóa (chun mơn hóa sớm VĐV) trong thá thao ch°a đ°āc chú ý, đặc biát là n°ớc ta. ĐÁn nm 1996, theo nghiên cću cąa Bùi Huy Quang [66] thì lća tuái thích hāp tÁp lun mơn bóng bàn á n°ớc ta là 8 tuái, sớm là 7 tuái. Chćng tß xu h°ớng trẻ hóa VĐV trong huấn luyán thá thao hián đại ngày càng thá hián rõ.

b) Độ tuái đạt thành tích cao cąa các VĐV bóng bàn: Theo chun gia bóng bàn Mã Minh Hßng [18] thì các VĐV °u tú Trung Quác đạt thành tích xuất sắc đầu tiên trong độ tuái 18 – 20. Sau khi đ°āc huấn luyán từ 8 – 10 nm. à Viát Nam các VĐV cấp cao đạt thành tích lần đầu trong độ tuái 18 – 20 và thßi gian huấn luyán từ 10 – 14 nm (36). Tuy nhiên, cũng có nhÿng VĐV cá biát, nh° hián t°āng VĐV nÿ Đặng Á Bình (Trung Quác) bắt đầu tÁp lúc 5 tuái sau 8 nm huấn luyán, khi 13 tuái đã đạt đ°āc thành tích xuất sắc (vơ địch cúp bóng bàn Trung Qc) và sau đó cịn liên tăc nhißu nm lißn giÿ vị trí vơ địch thÁ giới hay nÿ VĐV bóng bàn Viát Nam Nhan Vị Quân, bắt đầu tÁp bóng bàn nm 7 tuái đÁn nm 14 tuái đoạt chćc vô địch đôi nÿ và hạng 3 đ¡n nÿ giải bóng bàn Tồn qc, 15 ti đoạt chćc vô địch đ¡n nÿ, đôi nÿ, đôi nam nÿ, đßng đội nÿ tồn qc. Vì vÁy chúng ta cần phải suy nghĩ trong viác trẻ hóa lća tuái đá VĐV đạt thành tích cao và cũng là đá kéo dài thßi gian duy trì đ°āc thành tích xuất sắc cho VĐV.

Viác xác định độ tuái bắt đầu tÁp luyán và tuái lần đầu đạt thành tích xuất sắc cąa các VĐV cũng là cn cć đá phân chia các giai đoạn trong huấn luyán nhißu nm cho VĐV trẻ.

c) Các giai đoạn huấn luyán VĐV bóng bàn trẻ: Quá trình đào tạo VĐV trẻ là quá trình huấn lun nhißu nm, vì thÁ khó có thá dā báo chính xác tißm

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

nng phát trián cąa VĐV trẻ sau nhißu nm. Cho nên viác đánh giá trình độ tÁp luyán cho VĐV trẻ cũng phải là một q trình liên tăc, th°ßng xun theo nhißu giai đoạn trong nhißu nm. Vì thÁ đá có c¡ sá xem xét đánh giá trình độ tÁp luyán cąa VĐV trẻ cần nghiên cću xem xét sā phân chia các giai đoạn huấn luyán VĐV bóng bàn trẻ. Có nhißu quan điám khác nhau vß sā phân chia các giai đoạn huấn luyán nhißu nm.

Platonop (1984) chia q trình huấn lun nhißu nm thành 5 giai đoạn: 1) Huấn luyán ban đầu; 2) Huấn luyán s¡ bộ; 3) Huấn luyán chuyên sâu c¡ sá; 4) Phát huy tái đa tißm nng cá nhân; 5) Duy trì thành tích thá thao.[49]

M.I.A Nabatnhicova [49], chia q trình đào tạo VĐV trẻ 4 giai đoạn: 1) Giai đoạn ban đầu (2-3 nm); 2) Giai đoạn chun mơn hóa (2 nm); 3) Giai đoạn huấn luyán chuyên sâu môn thá thao lāa chọn (2-3 nm); 4) Giai đoạn hoàn thián thá thao (2-3 nm).

Philin [32], cũng chia q trình đào tạo VĐV trẻ nhißu nm theo 4 giai đoạn: 1) Giai đoạn huấn luyán ban đầu; 2) giai đoạn chun mơn hóa; 3) Giai đoạn huấn lun chun sâu mơn thá thao chính; 4) Giai đoạn hoàn thián thá thao.

Trong các sách báo chuyên môn cąa Viát Nam các tác giả cũng chia quá trình huấn luyán VĐV trẻ theo 4 giai đoạn đó là: 1) Bßi d°ÿng s¡ bộ; 2) Khái đầu bßi d°ÿng chun mơn; 3) Lun tÁp chun một mơn; 4) Hồn thián thá thao. Thßi gian tÁp mỗi giai đoạn tùy thuộc đặc điám từng môn thá thao [49].

Bảng 1.1 d°ới đây s¿ trình bày táng hāp các quan điám cąa các tác giả vß viác phân chia giai đoạn trong há tháng huấn luyán nhißu nm cho VĐV trẻ.

</div>