tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4 MB, 105 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH </b>

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamTac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet Nam

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH </b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG </b>

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Lê Phan Thị Diệu Thảo

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>Ý KIẾN CHO PHÉP BẢO VỆ LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN </b>

Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS Lê Phan Thị Diệu Thảo

<i><b>Tên đề tài: Tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương </b></i>

<i>Ý kiến của giáo viên hướng dẫn về việc cho phép học viên Đặng Thị Ngọc Hoa được bảo vệ </i>

luận văn trước Hội đồng:

Học viên đã nỗ lực trong học tập và cố gắng hoàn thành luận văn trong thời hạn cho phép của chương trình đào tạo. Học viên có khả năng ứng dụng phương pháp nghiên cứu khoa học phù hợp để xử lý một vấn đề nảy sinh trong thực tiễn. Luận văn đã giới thiệu nghiên cứu, lược khảo lý thuyết và nghiên cứu thực nghiệm có liên quan; giới thiệu chi tiết phương pháp nghiên cứu; trình bày rõ ràng kết quả nghiên cứu và gợi ý chính sách cho các bên liên quan. Luận văn cũng nhận thức được các hạn chế và xác định hướng nghiên cứu tiếp theo trong tương lai.

<b> Tơi đồng ý cho học viên nộp và trình luận văn trước Hội đồng đánh giá luận văn thạc sỹ </b>

của Trường.

<i>Thành phố Hồ Chí Minh, ngay 15 tháng 11năm 2021 </i>

Người nhận xét

PGS.TS Lê Phan Thị Diệu Thảo

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Tên đề tài: <i><b>Tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam </b></i>

<b>Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng </b>

Họ tên người hướng dẫn: PGS.TS Lê Phan Thị Diệu Thảo

<b>Ý KIẾN NHẬN XÉT </b>

<b>1. Tinh thần thái độ học tập, nghiên cứu của học viên </b>

Học viên đã nỗ lực trong học tập và cố gắng hoàn thành luận văn trong thời hạn cho phép của chương trình đào tạo

<i><b>2. Khả năng nghiên cứu khoa học </b></i>

Học viên có khả năng chọn lựa và ứng dụng phương pháp nghiên cứu khoa học phù hợp để xử lý một vấn đề nảy sinh trong thực tiễn.

<i><b>3. Tóm tắt kết quả nghiên cứu luận văn </b></i>

Luận văn đã giới thiệu nghiên cứu, lược khảo lý thuyết và nghiên cứu thực nghiệm có liên quan; giới thiệu chi tiết phương pháp nghiên cứu; trình bày rõ ràng kết quả nghiên cứu và gợi ý chính sách cho các bên liên quan. Luận văn cũng nhận thức được các hạn chế và xác định hướng nghiên cứu tiếp theo trong tương lai.

<b> Tôi đồng ý cho học viên nộp và trình luận văn trước Hội đồng đánh giá luận văn thạc sỹ </b>

của Trường.

<i>TP.HCM, ngày 08 tháng 11 năm 2021 </i>

Giảng viên hướng dẫn

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>LỜI CAM ĐOAN </b>

Tôi cam đoan rằng luận văn “Tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam” là bài nghiên cứu của chính tơi. Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tơi cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác. Khơng có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn này mà khơng được trích dẫn theo đúng quy định. Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

Thành phố Hồ Chí Minh, Năm 2021

Đặng Thị Ngọc Hoa

123docz.net - File bi loi xin lienhe:

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>LỜI CẢM ƠN </b>

Để hoàn thành bài nghiên cứu, bên cạnh những lỗ lực của bản thân, tôi đã may mắn nhận được sự giúp đỡ từ nhà trường, gia đình và bạn bè. Trước hết, tôi cũng xin chân thành cảm ơn Trường Đại học Mở TP. Hồ Chí Minh, Khoa Sau Đại học của Trường cùng các thầy cô đã giúp tôi trang bị kiến thức, nhiệt tình giúp đỡ và tạo điều kiện cho tơi nghiên cứu và hồn thành khóa luận này. Tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến cô Lê Phan Thị Diệu Thảo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong suốt thời gian thực hiện khóa luận. Và cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, nơi đã chia sẻ, định hướng và động viên tôi. Tôi không quên gửi lời cảm ơn đến những người bạn, anh/chị trong lớp MFB019A đã đồng hành cùng tôi.

Xin chân thành cảm ơn!

123docz.net - File bi loi xin lienhe:

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>TÓM TẮT </b>

Nghiên cứu “Tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các NHTM Việt Nam” giới thiệu khung lý thuyết và các khái niệm có liên quan đến vốn huy động và rủi ro tín dụng của ngân hàng, đồng thời nghiên cứu ảnh hưởng của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của NHTM Việt Nam. Thơng qua việc sử dụng phương pháp ước lượng bình phương bé nhất tổng quát khả thi (General Least square GLS) với dữ liệu được thu thập từ 26 NHTM Việt Nam giai đoạn 2008-2020 để đánh giá tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng, từ đó gợi ý một số giải pháp nhằm giúp các nhà quản trị ngân hàng lựa chọn được quy mô vốn huy động phù hợp với chiến lược hoạt động nhằm tối đa hóa khả năng sinh lời, đồng thời góp phần kiểm sốt và giảm thiểu rủi ro trong q trình hoạt động. Bỏ qua các yếu tố ảnh hưởng khác, kết quả nghiên cứu cho thấy vốn huy động tác động cùng chiều đến rủi ro tín dụng của ngân hàng và kết quả này phù hợp với lý thuyết Trade-off của Campbell & Kelly (1994) và giả thuyết về quản lý kém của Berger & Deyoung (1997).

Từ khóa:

Vốn huy động, rủi ro tín dụng, ngân hàng thương mại.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>ABSTRACT </b>

The study “The impact of deposit on credit risk of Vietnam’s commercial banks” introduces the theory framework and concepts which as related to deposit and credit risk of bank, and it is also examined the effects of deposit on credit risk of Vietnam’s commercial banks. By using the estimated method of general least squares (GLS) with the data collected of 26 Vietnam’s commercial banks from 2008 to 2020 to evaluate the impact of deposit on credit risk, from this result guggest some solutions to support bank administrators choose the appropriate size of deposit with the operational strategy to maximize profitability, and it is also contributed to control and decrease risks during operation. With no regard to other determinants, its results indicate that deposit positively associated with credit risk of commercial banks in Viet Nama and this result is consistent with the Trade-off theory of Campbell & Kelly (1994) and Bad management hypothesis of Berger & Deyoung (1997).

Key words:

Bank deposit, credit risk, commercial banks.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

1.2 Mục tiêu nghiên cứu ... 2

1.3 Câu hỏi nghiên cứu ... 3

1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ... 3

1.5 Phương pháp nghiên cứu ... 3

1.6 Ý nghĩa nghiên cứu ... 3

1.7 Kết cấu luận văn ... 4

<b>CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM VỀ HUY ĐỘNG VỐN VÀ RỦI RO TÍN DỤNG ... 6 </b>

2.1 Vốn huy động ... 6

2.1.1 Khái niệm ... 6

2.1.2 Đặc điểm của vốn huy động ... 7

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

2.1.3 Vai trò của vốn huy động ... 7

2.1.4 Các hình thức huy động vốn... 8

2.2 Rủi ro tín dụng ... 12

2.2.1 Khái niệm ... 12

2.2.2 Phân loại rủi ro tín dụng ... 13

2.2.3 Đo lường rủi ro tín dụng ... 14

2.2.4 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ... 19

2.3 Lý thuyết về mối quan hệ giữa vốn huy động và rủi ro tín dụng ... 21

2.3.1 Lý thuyết đánh đổi (Trade-off Theory) ... 22

2.3.2 Lý thuyết rủi ro đạo đức (Moral Hazard Hypothesis) ... 23

2.3.3 Giả thuyết về quản lý kém (Bad Management Hypothesis) ... 23

2.3.4 Lý thuyết về vốn ngân hàng ... 24

2.4 Nghiên cứu thực nghiệm ... 25

2.4.1 Vốn huy động có tác động cùng chiều đến rủi ro tín dụng ... 25

2.4.2 Vốn huy động có tác động ngược chiều đến rủi ro tín dụng ... 27

2.4.3 Vốn huy động khơng có tác động đến rủi ro tín dụng ... 30

<b>CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 32 </b>

3.1 Giả thuyết nghiên cứu ... 32

3.2 Mơ hình nghiên cứu ... 32

3.3 Dữ liệu nghiên cứu ... 38

3.4 Trình tự xử lý dữ liệu nghiên cứu ... 40

3.4.1 Xử lý dữ liệu ... 40

3.4.2 Mơ hình hồi quy ... 41

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

3.4.3 Kiểm định mơ hình ... 43

<b>CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ... 45 </b>

4.1 Thống kê mô tả ... 45

4.2 Phân tích tương quan ... 51

4.3 Phân tích hồi quy ... 53

4.3.1 Hồi quy theo phương pháp Pooled OLS, FEM và REM ... 53

4.3.2 Kiểm định khuyết tật mơ hình ... 56

4.3.3 Khắc phục các vi phạm của mơ hình ... 58

4.4 Thảo luận kết quả nghiên cứu ... 60

<b>CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ... 63 </b>

5.1 Kết luận ... 63

5.2 Khuyến nghị ... 64

5.3 Hạn chế của nghiên cứu ... 65

<b>PHỤ LỤC: Kết quả ước lượng từ phần mền Stata ... 73 </b>

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ</b>

<b> </b>

Trang Hình 4.1 Thực trạng nợ xấu bình quân 26 ngân hàng từ 2008 đến 2020 ... 4 6 Hình 4.2 Tỷ lệ vốn huy động trên tổng tài sản bình quân 26 ngân hàng từ 2008 đến 2020 ... 48

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>DANH MỤC CÁC BẢNG </b>

Trang

Bảng 3.1: Mô tả các biến trong mơ hình nghiên cứu ... 35

Bảng 3.2: Danh sách ngân hàng được chọn là mẫu trong nghiên cứu ... 39

Bảng 4.1: Thống kê mô tả các biến sử dụng trong mơ hình hồi quy ... 45

Bảng 4.2: Ma trận tương quan giữa các biến trong mơ hình ... 52

Bảng 4.3: Hệ số phóng đại (VIF) của các biến trong mơ hình ... 53

Bảng 4.4: Kết quả hồi quy mơ hình theo phương pháp Pooled OLS, FEM và REM54 Bảng 4.5: Kiểm định F (LR Test) ... 55

Bảng 4.6: Kiểm định Hausman Test ... 56

Bảng 4.7: Kết quả hiện tượng phương sai sai số thay đổi... 57

Bảng 4.8: Kết quả hiện tượng tự tương quan ... 58

Bảng 4.9: Kết quả ước lượng hồi quy theo phương pháp GLS ... 59

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT </b>

1 BASEL Hiệp ước vốn Basel (The Basel Capital Accord) 2 DNNN Doanh nghiệp nhà nước

3 CAR Chỉ số an toàn vốn (Capital adequacy ratio) 4 CPI Chỉ số giá tiêu dùng (Consumer price index)

5 FEM Mô hình hồi quy tác động cố định (Fixed Effects Model) 6 GDP Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) 7 GLS <sup>Mơ hình hồi quy bình phương nhỏ nhất tổng quát </sup>

(Generalized Least Squares) 8 INF Lạm phát (Inflation)

9 NHNN Ngân hàng nhà nước 10 NHTM Ngân hàng thương mại

11 OLS <sup>Mơ hình hồi quy bình phương tối thiểu (Ordinary Least </sup>Squares)

12 REM <sup>Mơ hình hồi quy tác động ngẫu nhiên (Random Effects </sup>Model)

13 RRTD Rủi ro tín dụng 14 TCTD Tổ chức tín dụng 15 TMCP Thương mại cổ phần

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU 1.1 Vấn đề nghiên cứu </b>

Trong hoạt động ngân hàng, huy động vốn và cho vay là hai trong số những hoạt động chính yếu đem lại thu nhập cho ngân hàng, đảm bảo cho chức năng trung gian kết nối giữa cung và cầu tiền trong nền kinh tế.

Vốn ngân hàng là những giá trị tiền tệ do bản thân ngân hàng tạo lập hoặc huy động được dùng để cho vay, đầu tư hoặc thực hiện các dịch vụ kinh doanh khác. Vốn ngân hàng gồm vốn chủ sở hữu, vốn huy động, vốn đi vay và vốn khác. Trong đó, vốn huy động bao gồm huy động từ tiền gửi tại thị trường dân cư (hay còn gọi là huy động từ thị trường 1) và huy động từ các tổ chức tín dụng khác (hay còn gọi là huy động từ thị trường 2). Trong đó, vốn huy động từ thị trường 1 thường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn. Nếu vốn chủ sở hữu được xem là tấm đệm chống lại rủi ro và thường chiếm tỷ trọng thấp hơn so với vốn huy động từ tiền gửi, thì vốn huy động từ tiền gửi lại đa phần chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu vốn của các ngân hàng thương mại. Điều đó cũng có nghĩa là vốn huy động từ tiền gửi là nguồn vốn chủ yếu cho hoạt động đầu tư và kinh doanh tại các ngân hàng thương mại. Nếu ngân hàng có nguồn vốn huy động càng lớn thì ngân hàng đó càng có cơ hội mở rộng kinh doanh và đầu tư, do vậy ngân hàng sẽ tăng được lợi nhuận, cùng với đó rủi ro sẽ tăng.

Từ những phân tích trên, cho thấy hoạt động ngân hàng là hoạt động huy động vốn để cho vay. Đặc biệt, đối với các NHTM tại Việt Nam thì huy động vốn từ thị trường dân cư thường chiếm tỷ lệ cao 72% (Lâm Chí Dũng & Võ Hoàng Diễm Trinh, 2020). Trong bối cảnh hiện nay, dòng tiền trong nền kinh tế sẽ chảy về đâu ? Người có tiền nhàn rỗi muốn đầu tư sinh lời sẽ lựa chọn gửi tiền vào ngân hàng, đầu tư chứng khoán hay mua bất động sản. Hiện nay, do ảnh hưởng của đại dịch Covid19 trên toàn thế giới, lãi suất huy động tiền gửi của các ngân hàng đều giảm, thậm chí các tổ chức tài chính đưa lãi suất về bằng 0 cho thấy ngân hàng không cần tiền. Tại sao ? Do trong bối cảnh đại dịch Covid19 các hoạt động sản

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

xuất kinh doanh bị ngừng trệ trên toàn thế giới và Việt Nam cũng chịu tác động nghiêm trọng, do vậy các doanh nghiệp khơng có nhu cầu vay vốn để phát triển sản xuất kinh doanh dẫn đến ngân hàng bị ứ đọng vốn trong khi vẫn phải trả lãi những khoản tiền gửi huy động đến hạn. Điều này gây ảnh hưởng đến hoạt động của ngân hàng thậm chí làm ngân hàng bị lỗ, do vậy bắt buộc ngân hàng phải giảm lãi suất, không chỉ ngân hàng mà các tổ chức tài chính nói chung đều đưa lãi suất huy động vốn xuống rất thấp, thậm chí bằng 0. Khi ngân hàng huy động được nhiều vốn mà không tuân thủ đảm bảo an tồn hay sử dụng vốn ẩu thì càng gia tăng rủi ro trong tương lai. Ở Việt Nam các nghiên cứu thực nghiệm dành cho NHTM còn hạn chế. Xuất phát từ bối cảnh nêu trên, đề tài nghiên cứu về tiền gửi huy động của NHTM cũng như sự tác động của tiền gửi huy động đến rủi ro tín dụng của NHTM tại Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2008 đến 2020. Để từ đó gợi ý một số giải pháp góp phần giúp cơ quan quản lý và các nhà quản trị ngân hàng có thể đánh giá, lựa chọn quy mơ huy động tiền gửi phù hợp với chiến lược hoạt động, kinh doanh, đầu tư để tối đa hóa khả năng sinh lời, đồng thời kiểm soát và giảm thiểu rủi ro trong quá trình hoạt động.

Nghiên cứu nhằm đánh giá sự tác động của tiền gửi huy động đến rủi ro tín dụng tại Việt Nam để từ đó đưa ra các giải pháp thích hợp nhằm khắc phục những hạn chế và phát huy những mặt tích cực của tiền gửi huy động đến rủi ro tín dụng tại Việt Nam.

<b>1.2 Mục tiêu nghiên cứu </b>

Đề tài được nghiên cứu với mục tiêu đánh giá sự tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụngcủa các ngân hàng thương mại Việt Nam; từ đó gợi ý giải pháp nhằm góp phần giúp các nhà quản trị ngân hàng lựa chọn quy mô vốn huy động phù hợp với chiến lược hoạt động đồng thời góp phần kiểm sốt và giảm thiểu rủi ro trong quá trình hoạt động.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<b>1.3 Câu hỏi nghiên cứu </b>

Để đạt được mục tiêu trên nghiên cứu tập trung vào câu hỏi sau đây cần được giải quyết: Vốn huy động tác động như thế nào đến rủi ro tín dụng tại các NHTM Việt Nam.

<b>1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu </b>

Đối tượng nghiên cứu, nghiên cứu sự tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các NHTM Việt Nam.

Phạm vi nghiên cứu, nghiên cứu trong phạm vi các ngân hàng thương mại tại Việt Nam và rủi ro tín dụng tại Việt Nam từ năm 2008 đến năm 2020.

<b>1.5 Phương pháp nghiên cứu </b>

Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong bài là nghiên cứu định lượng với số liệu thu thập được là dữ liệu bảng. Cấu trúc dữ liệu bảng được kết hợp từ dữ liệu chéo và dữ liệu thời gian. Nghiên cứu sử dụng phương pháp ước lượng mơ hình ban đầu là phương pháp ước lượng bình phương nhỏ nhất (Ordinary Least Squares – Pooled OLS), phương pháp phân tích tác động cố định (Fixed Effects Model – FEM), phương pháp phân tích tác động ngẫu nhiên (Random Effects Model – REM). Sau đó nghiên cứu dùng kiểm định F-test và kiểm định Hausman test để kiểm tra xem mơ hình hồi quy nào sẽ là mơ hình tốt nhất dùng để giải thích quan hệ giữa biến phụ thuộc và biến giải thích. Tiếp đến nghiên cứu kiểm định sự phù hợp của mơ hình, nếu mơ hình được chọn là phù hợp sẽ tiến hành kiểm định những khuyết tật của mơ hình. Do mơ hình được chọn có xảy ra hiện tượng phương sai sai số thay đổi và hiện tượng tự tương quan dẫn đến kết quả ước lượng các hệ số hồi quy có thể khơng đáng tin cậy nên nghiên cứu sử dụng phương pháp GLS theo Gujarati (2004) để thực hiện hồi quy mơ hình và thảo luận kết quả nghiên cứu.

<b>1.6 Ý nghĩa nghiên cứu </b>

Về khoa học, luận văn cung cấp thêm bằng chứng thực nghiệm về ảnh hưởng của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của NHTM Việt Nam. Về thực tiễn, luận văn gợi ý một số giải pháp giúp các nhà quản trị ngân hàng và các bên liên quan về vốn

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

huy động nhằm kiểm soát rủi ro trong hoạt động tín dụng của hệ thống NHTM Việt Nam trong tương lai.

Luận văn được trình bày gồm 5 chương

<b>Chương 1. Giới thiệu nghiên cứu. Chương này trình bày lý do chọn đề tài </b>

hay vấn đề nghiên cứu, xác định mục tiêu nghiên cứu từ đó đưa ra câu hỏi nghiên cứu. Đồng thời, xác định phạm vi và đối tượng trong nghiên cứu từ đó đưa ra phương pháp nghiên cứu. Cuối cùng, luận văn trình bàyý nghĩa nghiên cứu và tóm tắt kết cấu trong luận văn.

<b>Chương 2. Nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm. Chương này giới thiệu </b>

khung lý thuyết về “Tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các NHTM Việt Nam”. Đầu tiên, chương này trình bày các khái niệm có liên quan như khái niệm vốn huy động và rủi ro tín dụng. Tiếp theo là nêu tóm tắt các lý thuyết về mối quan hệ giữa vốn huy động và rủi ro tín dụng bao gồm các lý thuyết Đánh đổi (Trade-off), lý thuyết rủi ro đạo đức (Moral Hazard Hypothesis), giả thuyết về quản lý kém (Regulatory Hypothesis) và lý thuyết về vốn ngân hàng. Cuối cùng là lược khảo các nghiên cứu thực nghiệm trước đây.

<b>Chương 3. Phương pháp nghiên cứu và mơ hình nghiên cứu. Chương này </b>

trình bày giả thuyết nghiên cứu và mơ hình định lượng để kiểm định tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các NHTM Việt Nam. Tiếp đến trình bày dữ liệu nghiên cứu của 26 NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2008-2020. Cuối cùng là trình tự xử lý dữ liệu nghiên cứu.

<b>Chương 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận. Chương này trình bày thống kê </b>

mô tả các biến phụ thuộc và biến độc lập, phân tích tương quan giữa các biến trong mơ hình, kết quả phân tích hồi quy, kiểm định các khuyết tật của mơ hình và đưa ra phương pháp khắc phục các vi phạm của mơ hình, cuối cùng là thảo luận kết quả nghiên cứu.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<b>Chương 5. Kết luận và khuyến nghị. Chương này sẽ đưa ra những kết luận </b>

và một số khuyến nghị dựa trên kết quả nghiên cứu định lượng và cơ sở lý thuyết nhằm gợi ý một số giải pháp giúp các nhà quản trị ngân hàng và các bên liên quan sử dụng hiệu quả vốn huy động đồng thời kiểm soát rủi ro trong hoạt động tín dụng của hệ thống NHTM Việt Nam trong tương lai.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<b>CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM VỀ HUY ĐỘNG VỐN VÀ RỦI RO TÍN DỤNG </b>

Hoạt động ngành ngân hàng Việt Nam đang phát triển khá mạnh trong khoảng thời gian vài năm gần đây với giá trị tổng tài sản ngày càng lớn, thu hút sự quan tâm của nhiều thành phần trong xã hội. Theo Fitch (2000) “Tổ chức ngân hàng, thường là một công ty, nhận tiền gửi, thực hiện cho vay, thanh toán séc, và thực hiện các dịch vụ liên quan cho công chúng”. Tại Việt Nam, Luật số 47/2010/QH12 của Quốc hội ngày 16/6/2010 về việc ban hành Luật Các tổ chức tín dụng thì Ngân hàng thương mại là một loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động khác có liên quan, như: nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung ứng dịch vụ thanh tốn tài khoản.

Vốn huy động là một trong ba hoạt động chính yếu của NHTM và được coi là hoạt động cơ bản có tính chất sống cịn đối với bất kỳ một NHTM nào, vì hoạt động này tạo ra nguồn vốn chủ yếu cho các NHTM. Từ nguồn vốn huy động này các ngân hàng tiến hành các hoạt động cho vay, đầu tư, dự trữ… mang lại lợi nhuận cho ngân hàng. Hoạt động chính của các NHTM là huy động vốn để cho vay với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro đặc biệt là rủi ro tín dụng. Do vậy, vốn huy động và rủi ro tín dụng gắn bó mật thiết với nhau trong hoạt động NHTM. Để hiểu rõ hơn mối quan hệ giữa vốn huy động và rủi ro tín dụng của NHTM, sau đây tác giả giới thiệu các khái niệm, nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm có liên quan.

Vốn huy động là những giá trị tiền tệ mà ngân hàng huy động được từ các tổ chức kinh tế và cá nhân trong xã hội được ngân hàng tạm thời quản lý và sử dụng kinh doanh trong một thời gian nhất định sau đó sẽ hồn trả đúng gốc và lãi khi đến hạn. Nguyễn Đăng Dờn (2010) đã định nghĩa “Vốn huy động là tài sản bằng tiền của các tổ chức và cá nhân mà ngân hàng đang tạm thời quản lý và sử dụng với

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

trách nhiệm hoàn trả, vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu và quan trọng nhất của bất kỳ một NHTM nào. Chỉ có các NHTM mới được quyền huy động vốn dưới nhiều hình thức khác nhau”.

Nguyễn Đăng Dờn (2010) cho rằng vốn huy động của NHTM mang những đặc điểm chính như sau:

Một là, vốn huy động trong NHTM chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn. Các NHTM hoạt động được chủ yếu nhờ vào nguồn vốn này. Do vậy chi phí trả lãi chiếm tỷ trọng lớn trong hoạt động kinh doanh của các NHTM. Trong vốn huy động thì vốn huy động từ tiền gửi thường chiếm tỷ trọng lớn nhất. Tiền gửi là khoản mục duy nhất trên Bảng cân đối kế toán giúp phân biệt ngân hàng với các loại hình doanh nghiệp khác. Huy động vốn là cơ sở chính của các khoản cho vay và do đó nó là nguồn gốc sâu xa của lợi nhuận, rủi ro và sự phát triển trong ngân hàng.

Hai là, về mặt lý thuyết vốn huy động là một nguồn vốn không ổn định, do khách hàng có thể rút tiền của họ bất cứ lúc nào. Do vậy để sẵn sàng đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng các NHTM cần phải duy trì một khoản “dự trữ thanh khoản”.

Ba là, đây là nguồn vốn có tính cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng. Do vậy các ngân hàng luôn đổi mới để phát triển trong hoạt động huy động vốn nhằm thu hút được nhiều nguồn vốn huy động hơn. Hoạt động huy động vốn bao gồm: huy động từ tiền gửi của khách hàng và huy động từ các tổ chức tín dụng khác.

Vốn huy động giữ vai trò quan trọng trong hoạt động của NHTM. Theo Nguyễn Minh Kiều (2009a) thì khơng có vốn huy động xem như khơng có hoạt động của NHTM. Ngân hàng cần phải huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau để có vốn phục vụ cho các hoạt động như cho vay, đầu tư tài chính…. Vốn huy động đóng vai trị quan trọng đối với ngân hàng cũng như đối với khách hàng.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<i><b>Đối với ngân hàng, vốn huy động là nguồn vốn để ngân hàng thực hiện các </b></i>

hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, vốn huy động cịn đo lường được uy tín cũng như sự tín nhiệm của khách hàng đối với ngân hàng. Ngân hàng có vốn huy động từ tiền gửi khách hàng càng lớn cho thấy ngân hàng đó khơng những xây dựng được hình ảnh thương hiệu uy tín mà cịn có được lịng tin của khách hàng gửi tiền.

<i><b>Đối với khách hàng, vốn huy động cung cấp cho khách hàng một loại hình </b></i>

cất giữ tiền nhàn rỗi vừa an tồn lại vừa sinh lời, đó là các loại hình tiền gửi tiết kiệm, đây vừa là một kênh tiết kiệm vừa là kênh đầu tư cho khách hàng gửi tiền để tìm kiếm lợi nhuận. Cuối cùng vốn huy động cung cấp cho khách hàng các dịch vụ đa dạng của ngân hàng như: dịch vụ thanh toán, chuyển khoản, phát hành séc, thấu chi, thanh toán L/C, dịch vụ cho vay, bảo lãnh, thế chấp, cầm cố… khi khách hàng cần vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh hoặc tiêu dùng.

Để kiểm sốt rủi ro tín dụng một cách hiệu quả buộc các ngân hàng phải quản lý được các loại tiền tệ và các khoản tiền gửi đến hạn. Do vậy các ngân hàng phân loại các hình thức huy động vốn căn cứ vào loại tiền tệ và kỳ hạn.

Huy động vốn căn cứ vào loại tiền tệ gồm huy động vốn nội tệ (VND) và huy động vốn ngoại tệ.

Huy động vốn căn cứ vào tính chất huy động và kỳ hạn gồm huy động vốn tiền gửi, phát hành giấy tờ có giá, vốn vay và vốn khác.

Huy động vốn tiền gửi là hình thức huy động vốn từ người gửi tiền. Theo Nguyễn Minh Kiều (2009a) “Huy động vốn thơng qua hình thức tiền gửi là hình thức huy động truyền thống của NHTM, đây cũng là điểm khác biệt giữa NHTM và các tổ chức tài chính phi ngân hàng, hình thức này làm cho ngân hàng được nhận ký thác hay còn gọi là tổ chức nhận ký thác trong khi đó các tổ chức tài chính phi ngân hàng khơng nhận ký thác và được gọi là tổ chức không nhận ký thác”.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

Theo lý thuyết về nhu cầu tiền của Skidelsky (2014), mọi người nắm giữ tiền với ba động cơ chính là giao dịch, phịng ngừa và đầu tư. Các ngân hàng đã sớm nhận ra điều này và cung cấp các loại hình tiền gửi khác nhau gồm tiền gửi và tiền gửi tiết kiệm. Nếu tiền gửi nhằm mục đích thực hiện các giao dịch hàng ngày thì người gửi tiền tiết kiệm nhằm mục đích an tồn mà vẫn sinh lời đối với khoản tiền tạm thời nhàn rỗi.

x Tiền gửi không kỳ hạn

- Tiền gửi không kỳ hạn là tiền gửi tạm thời của các tổ chức kinh tế, dân cư, có thể rút ra bất cứ lúc nào để sử dụng. Loại tiền gửi này biến động thường xuyên nhưng vẫn ổn định do số tiền gửi vào rút ra có thể bù trừ cho nhau, do vậy ngân hàng có thể sử dụng nguồn vốn này để cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Do khách hàng gửi tiền gửi không kỳ hạn nhằm mục đích sử dụng các dịch vụ thanh tốn của ngân hàng nên loại tiền gửi này ngân hàng trả lãi rất thấp.

- Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn là một loại hình của tiền gửi tiết kiệm do vậy người gửi tiền không được sử dụng dùng để thanh toán, chuyển khoản, chuyển tiền chi trả cho người khác. Do thời hạn gửi tiền là không kỳ hạn nên người gửi tiền có thể rút ra một phần hoặc toàn bộ số tiền bất cứ lúc nào với lãi suất rất thấp.

x Tiền gửi có kỳ hạn

- Tiền gửi có kỳ hạn, Nguyễn Đăng Dờn (2010) định nghĩa “Tiền gửi có kỳ hạn là khoản tiền khách hàng gửi vào ngân hàng mà có sự thỏa thuận về thời hạn và khách hàng có thể rút trước hạn hoặc khơng rút trước hạn tùy theo nguyện vọng của khách hàng”. Tiền gửi có kỳ hạn gồm tiền gửi của dân cư, các tổ chức kinh tế, …người gửi tiền nhằm mục đích sinh lời. Thời gian gửi càng dài thì lãi suất tiền gửi càng cao do độ ổn định của nguồn vốn. Đây là nguồn vốn tương đối ổn định nên ngân hàng có thể sử dụng để cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

- Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn, dành cho cá nhân có mục tiêu sinh lời, kỳ hạn gửi càng dài thì lãi suất huy động càng cao và khách hàng chỉ được rút tiền ra khi đến hạn. Nhưng trong thực tế để khuyến khích, thu hút người gửi tiền các

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

NHTM vẫn cho khách hàng rút trước hạn và hưởng lãi suất không kỳ hạn. Nguồn vốn huy động từ loại tiền gửi này mang tính ổn định cao.

<b> Huy động vốn thông qua phát hành giấy tờ có giá </b>

Các NHTM ln tìm các biện pháp để có thể huy động được đủ nguồn vốn phục vụ cho nhu cầu sử dụng vốn của mình. Do vậy, các NHTM không chỉ sử dụng huy động vốn theo cách truyền thống mà cịn đưa ra các hình thức mới, có hiệu quả hơn để huy động vốn như phát hành kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu hay cịn gọi là giấy tờ có giá. Nguyễn Minh Kiều (2012) định nghĩa “Giấy tờ có giá là chứng nhận của tổ chức phát hành để huy động vốn, trong đó xác nhận nghĩa vụ trả nợ một khoản tiền trong một thời gian nhất định, theo điều kiện trả lãi và các khoản cam kết khác giữa tổ chức tín dụng và người mua”. Nguyễn Đăng Dờn (2010) cho rằng đây là nguồn vốn ổn định nhất của NHTM với lãi suất (chi phí sử dụng vốn) thường cao hơn lãi suất tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm do đó hấp dẫn hơn đối với khách hàng. Huy động vốn thông qua phát hành giấy tờ có giá là một hình thức huy động vốn mới của ngân hàng ở các nước đang phát triển. Do vốn huy động thông qua phát hành giấy tờ có giá là nguồn vốn ổn định nên ngân hàng sử dụng nguồn vốn này để đầu tư cho các dự án trung và dài hạn. Tại Việt Nam, huy động vốn thông qua phát hành giấy tờ có giá khơng phải là hình thức huy động vốn mới, đã được các ngân hàng sử dụng từ năm 1992 đến năm 2020 là 29 năm. Tuy nhiên, huy động vốn bằng hình thức này vẫn thấp hơn rất nhiều so với các hình thức huy động vốn truyền thống khác. Nguyên nhân do thị trường vốn (thị trường chứng khoán) tại Việt Nam chưa phát triển mạnh.

Một là, vay tổ chức tín dụng khác. Các NHTM vay vốn của nhau qua thị trường liên ngân hàng để đảm bảo khả năng thanh toán khi mất cân đối vốn giữa vốn huy động và sử dụng vốn. Thị trường liên ngân hàng giúp các ngân hàng bổ sung nguồn vốn cho nhau nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt vốn tạm thời trong thanh toán. Các ngân hàng cho nhau vay dưới hình thức: vay kỳ hạn, vay qua đêm,

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

hợp đồng gia hạn với thời gian rất ngắn, nguyên nhân do chi phí của nguồn vốn này cao hơn so với huy động từ thị trường 1 (thị trường dân cư).

Hai là, vay Ngân hàng Trung ương. Khi các NHTM đã hết khả năng vay mượn của nhau mà vẫn thiếu vốn hoặc mất khả năng thanh tốn thì các NHTM thực hiện vay vốn tại Ngân hàng Trung ương. Lúc này Ngân hàng Trung ương sẽ cho các NHTM vay để đảm bảo khả năng thanh toán và thanh khoản của nền kinh tế, giữ cho tình hình kinh tế chính trị tại địa phương được ổn định. Do vay từ Ngân hàng Trung ương lãi suất cao hơn so với vay trên thị trường liên ngân hàng nên thời hạn vay thường ngắn hơn so với các hình thức huy động vốn khác.

<b> Nguồn vốn khác </b>

Nguồn vốn khác là nguồn vốn nhận từ các tổ chức tín dụng nước ngồi nhằm mục đích tài trợ thơng qua các dự án của Chính phủ các nước. Hoặc vốn nhận từ ngân sách nhà nước…để tài trợ cho các dự án về phát triển kinh tế xã hội…Vốn nhận từ các quỹ này dùng để cho vay các doanh nghiệp và cá nhân với lãi suất được ưu đãi thấp hơn. Do vậy, nguồn vốn này chỉ được sử dụng theo đúng mục tiêu và đối tượng đã được xác định.

Các NHTM huy động vốn dưới nhiều hình thức khác nhau: huy động vốn tiền gửi, huy động vốn thông qua phát hành giấy tờ có giá, huy động vốn thơng qua hình thức đi vay và huy động vốn thông qua tiếp nhận vốn từ các tổ chức tài chính để tài trợ cho chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội, mỗi hình thức huy động vốn đều có huy động theo loại tiền nội tệ hoặc ngoại tệ. Trong nghiên cứu này tác giả sử dụng số liệu huy động vốn tiền gửi do đây là hình thức huy động vốn truyền thống của các NHTM tại Việt Nam, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn của NHTM và vốn huy động từ tiền gửi là nguồn vốn các NHTM sử dụng cho hoạt động tín dụng qua đó sẽ cho thấy tác động của vốn huy động từ tiền gửi đến rủi ro tín dụng của các NHTM tại Việt Nam.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

Theo Jorion (2009), rủi ro tín dụng là việc khách hàng vay không thể thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ được quy định trong hợp đồng được kí kết giữa ngân hàng và khách hàng vay vốn, gây lêntổn thất kinh tế cho ngân hàng.

Theo Nguyễn Minh Kiều (2009b) thì rủi ro tín dụng là loại rủi ro phát sinh do khách nợ khơng cịn khả năng chi trả.

Theo Ủy ban giám sát Basel, rủi ro tín dụng là khả năng mà ngân hàng thất thoát một phần hoặc tồn bộ khoản vay khi người đi vay khơng thực hiện nghĩa vụ tài chính hoặc nghĩa vụ theo hợp đồng đối với ngân hàng, bao gồm cả việc khơng thực hiện thanh tốn nợ cho dù đấy là nợ gốc hay nợ lãi khi khoản nợ đến hạn. Rủi ro tín dụng cịn được gọi là rủi ro vỡ nợ, phát sinh từ việc khách hàng vay vốn khơng hồn trả các khoản nợ cho ngân hàng.

Theo Thơng tư số 41/2016/TT-NHNN thì “Rủi ro tín dụng là rủi ro do khách hàng không thực hiện hoặc khơng có khả năng thực hiện một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ trả nợ theo hợp đồng hoặc thỏa thuận với ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngồi”.

Chung quy lại, rủi ro tín dụng là tổn thất ngân hàng gặp phải khi khách hàng không có khả năng thực hiện nghĩa vụ trả nợ hoặc khách hàng khơng thực hiện một phần hoặc tồn bộ nghĩa vụ trả nợ của mình theo cam kết. Rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro phổ biến của các NHTM, đây là loại rủi ro không thể loại trừ mà các NHTM chỉ có thể cố gắng kiểm soát và giữ chúng ở một mức độ nhất định có thể chấp nhận được.Ở mức độ cao hơn, nếu nợ xấu của một ngân hàng phát triển theo chiều hướng xấu, không được giải quyết, ngân hàng có thể đổ vỡ dẫn đến hiệu ứng dây chuyền đối với hệ thống. Nếu nguồn bù đắp rủi ro khơng đủ, nợ xấu sẽ ăn vào vốn tự có của ngân hàng. Theo Bessis (2002) đã nhấn mạnh rằng chỉ cần một số lượng nhỏ các khách hàng chính của ngân hàng mất khả năng thanh toán nợ cũng có

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

thể dẫn đến những tổn thất lớn cho ngân hàng. Do vậy cácngân hàng cần đặc biệt quan tâm đến rủi ro tín dụng.

Theo Rose & Hudgins (2013), căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro, rủi ro tín dụng được chia thành rủi ro danh mục và rủi rogiao dịch:

<b>Rủi ro danh mục là rủi ro phát sinh trong quản lý danh mục cho vay, xuất </b>

phát từ phía nội tại của khách hàng hoặc chính sách định hướng cho vay của ngân hàng, được chia làm hai loại: rủi ro nội tại và rủi ro tập trung.

Rủi ro nội tại xuất phát từ phía khách hàng, là các đặc điểm mang tính riêng biệt của mỗi chủ thể đi vay như nghành nghề, lĩnh vực cụ thể, đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, mục đích sử dụng vốn vay của khách hàng vay vốn. Rủi ro tập trung là trường hợp ngân hàng tập trung cho vay phần lớn vốn đối với một khách hàng, hoặc doanh nghiệp hoạt động trong cùng một nghành nghề, lĩnh vực kinh doanh, hoặc trong cùng một địa phương và cùng một loại hình cho vay.

<b>Rủi ro giao dịch phát sinh trong quá trình giao dịch, xử lý hồ sơ vay, xét </b>

duyệt cho vay và hồ sơ thẩm định khách hàng vay vốn. Rủi ro giao dịch được phân loại thành ba loại rủi ro gồm rủi ro lựa chọn, rủi ro đảmbảo và rủi ro nghiệp vụ.

Rủi ro lựa chọn là rủi ro khi ngân hàng lựa chọn những phương án cho vay có hiệu quả để từ đó ngân hàng ra quyết định cho vay. Rủi ro lựa chọn phát sinh trong q trình đánh giá khách hàng và phân tích tín dụng. Rủi ro đảm bảo là rủi ro liên quan đến tài sản đảm bảo như loại tài sản đảm bảo, chủ thể của tài sản đảm bảo, cách thức đảm bảo, tỷ lệ cho vay trên giá trị của tài sản đảm bảo và các điều khoản trong hợp đồng cho vay. Rủi ro đảm bảo phát sinh trong quá trình thẩm định tài sản đảm bảo, soạn thảo và ký kết hợp đồng vay. Rủi ro nghiệp vụ là rủi ro phát sinh liên quan đến nhân sự như trình độ, năng lực và đạo đức trong công tác quản lý khoản vay, thực hiện hoạt động cho vay, kỹ thuật xử lý các khoản cho vay có vấn đề và việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<b>2.2.3 Đo lường rủi ro tín dụng </b>

Quản lý rủi ro tín dụng thành cơng phụ thuộc vào khả năng đo lường chúng. Thách thức chính của ngân hàng là làm thế nào để đo lường chính xác rủi ro tín dụng và mức độ rủi ro của danh mục cho vay để từ đó sớm có giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng. Đo lường RRTD của NHTM gồm có nhóm chỉ tiêu trực tiếp là nhóm chỉ tiêu thể hiện nợ xấu, nợ quá hạn của ngân hàng đã xảy ra rồi hoặc khả năng cao sẽ xảy ra (dự phịng RRTD) và nhóm chỉ tiêu gián tiếp là các nhân tố ảnh hưởng đến RRTD. Nếu nhóm chỉ tiêu trực tiếp thể hiện RRTD đã xảy ra rồi thì nhóm chỉ tiêu gián tiếp đóng vai trò quan trọng trong việc dự báo RRTD khả năng cao sẽ xảy ra trong tương lai gần.

<b>- Phương pháp đánh giá nội bộ (IRB) </b>

Theo Basel II, đánh giá rủi ro tín dụng dựa trên phương pháp đánh giá nội bộ (IRB). NHTM sử dụng các biến số như xác suất khách hàng không trả được nợ (PD), tổng dư nợ cho vay khách hàng tại thời điểm khách hàng không trả được nợ (EAD), tỷ trọng tổn thất ước tính (LGD). Thơng qua các biến số trên, NHTM xác định rủi ro tín dụng dựa trên cơng thức: EL = PD x LGD x EAD.

<b>- Tỷ lệ nợ xấu (Non Performing Loans-NPL) </b>

Theo Thông tư 02/2013/TT-NHNN ban hành ngày 21/01/2013 “Quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngồi” thì rủi ro tín dụng được đo lường thơng qua tỷ lệ nợ xấu (NPL). Tỷ lệ nợ xấu là tỷ lệ giữa nợ xấu so với tổng nợ từ nhóm 1 đến nhóm 5.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

nợ gốc và lãi khi đến hạn, có khả năng tổn thất, nợ quá hạn từ 91 ngày đến 180 ngày. Nợ nhóm 4 là các khoản nợ nghi ngờ, các khoản nợ được TCTD đánh giá là có khả năng tổn thất cao, các khoản nợ quá hạn từ 181 ngày đến 360 ngày. Nợ nhóm 5 là nợ có khả năng mất vốn, các khoản nợ được TCTD đánh giá là không còn khả năng thu hồi, mất vốn, là các khoản nợ quá hạn trên 360 ngày.

Tỷ lệ nợ xấu càng cao cho thấy chất lượng tín dụng càng thấp. Theo ngân hàng thế giới tỷ lệ này ở dưới mức 5% là có thể chấp nhận được, dưới 3% là tốt. Chỉ tiêu nợ xấu đã được các nghiên cứu của Zou & Li (2014), Moussa (2015), Mpuga (2002), Berger & Deyoung (1997) và Aduda & Gitonga (2011) sử dụng để đánh giá nợ xấu của ngân hàng.

Theo TT02/2013/TT-NHNN ban hành ngày 21/01/2013 thì “Khoản nợ quá hạn là khoản nợ mà một phần hoặc toàn bộ nợ gốc và/hoặc lãi đã quá hạn”. Nợ quá hạn được phản ánh qua 02 chỉ tiêu sau:

ዢዉዘ኶ ൌ <sup>ዐዛዘ኶</sup>

ዐዛዘ<sup>ͳͲͲ </sup>

Nợ quá hạn bao gồm các khoản nợ từ nhóm 2 đến nhóm 5. Theo ngân hàng thế giới tỷ lệ này ở dưới mức 10% là chấp nhận được, dưới 5% được cho là tốt và dưới 2% được cho là rất tốt. Tỷ lệ nợ quá hạn đã được nhiều nghiên cứu sử dụng để đo lường, đánh giá chất lượng tín dụng Aduda & Gitonga (2011),Nguyễn Thị Hồi Phương (2012), Nguyễn Thị Thu Đơng (2012).

ዢዉ×ዘ኶ ൌ <sup>ዎ×ዛዘ኶</sup>

ዐዎ <sup>ͳͲͲ </sup>Tỷ lệ khách hàng có nợ quá hạn cho biết có bao nhiêu khách hàng nợ quá hạn so với tổng số khách hàng vay vốn. Tỷ lệ này càng cao cho thấy chính sách tín dụng của ngân hàng chưa tốt dẫn đến khách hàng gặp khó khăn trong việc trả nợ. Tỷ lệ này cao phản ánh mức độ rủi ro tín dụng của ngân hàng lớn. Chỉ tiêu này đã

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

được nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Đông (2012) sử dụng để đánh giá rủi ro tín dụng của NHTM.

<b>- Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng (LLR) </b>

Căn cứ Thơng tư 02/2013/TT-NHNN ban hành ngày 21/01/2013 thì số tiền dự phịng cụ thể phải trích của từng khách hàng từ số dư nợ thứ 1 đến thứ n được xác định theo công thức Ri = (Ai – Ci) x r

Trong đó Ri là số tiền dự phịng cụ thể phải trích của từng khách hàng với số dư nợ gốc của khoản nợ thứ i, Ai là số dư nợ gốc thứ i, Ci là giá trị tài sản đảm bảo của khoản nợ thứ i, r là tỷ lệ trích lập dự phịng cụ thể. Tỷ lệ trích lập dự phịng cụ thể đối với từng nhóm nợ như sau: nhóm 1: 0%, nhóm 2: 5%, nhóm 3: 20%, nhóm 4: 50% và nhóm 5: 100%. Mức trích lập dự phịng chung bằng 0,75% tổng số dư các khoản nợ từ nhóm 1 đến nhóm 4. Dự phịng rủi ro tín dụng là khoản chi phí ngân hàng bỏ ra nhằm dự phòng hoặc bù đắp tổn thất kinh tế do khách hàng không thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo cam kết. Dự phịng rủi ro tín dụng được hạch tốn vào chi phí hoạt động của ngân hàng. Trích lập dự phịng rủi ro tín dụng là phương thức kiểm sốt tổn thất tín dụng và bù đắp rủi ro tín dụng. Rủi ro tín dụng cao sẽ dẫn đến dự phịng rủi ro tín dụng cao. Chỉ tiêu dự phịng rủi ro tín dụng gồm có hai chỉ tiêu sau:

ዢዉዠÖ ൌ <sup>ዠÖ</sup>

ዐዛዘ<sup>ͳͲͲΨ </sup>Hệ số khả năng bù đắp

khoản cho vay bị mất <sup>= </sup>

Dự phịng RRTD được trích lập

x 100 Dư nợ có khả năng mất vốn

Đây là chỉ tiêu tính tốn khả năng bù đắp của các khoản dự phịng RRTD được trích lập chiếm bao nhiêu phần trăm so với các khoản nợ có khả năng mất vốn. Đây là chỉ tiêu kết hợp hai cách tính dự phịng rủi ro tín dụng được trích lập so với tổng dư nợ cho vay và so với dư nợ có khả năng mất vốn. Chỉ tiêu này thể hiện rõ hơn về khả năng bù đắp khoản cho vay bị thất thoát đối với từng khoản nợ cụ thể.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

Đây là chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng dựa trên RRTD chưa xảy ra nhưng được tính tốn để đo lường trước những rủi ro sẽ xảy ra dựa trên những nhóm nợ có khả năng mất vốn. Một số nghiên cứu đã sử dụng chỉ tiêu này để đo lường rủi ro tín dụng như Tan & Floros (2013), Bitar, Saad, & Benlemlih (2016) và Nguyễn Văn Thuận & Dương Hồng Ngọc (2015).

<b>- Tốc độ tăng trưởng tín dụng </b>

Nghiên cứu của Laeven & Majnoni (2003) đã chỉ ra mối quan hệ giữa tăng trưởng tín dụng với rủi ro tín dụng. Tăng trưởng tín dụng là mong muốn của bất cứ NHTM nào. Tăng trưởng tín dụng cao hơn các năm trước cho thấy nhu cầu vốn của nền kinh tế rất lớn và khả năng hấp thụ vốn tương đối tốt. Tuy nhiên nếu tăng trưởng quá nhanh lại là một thách thức, ngân hàng gia tăng quy mô dư nợ quá nhanh dẫn tới ngân hàng bị mất kiểm sốt trong q trình cho vay dẫn đến rủi ro tín dụng.Thơng thường tốc độ tăng trưởng tín dụng ở những nước đang phát triển là từ 10% đến 20%, và ở nước phát triển là từ 5% đến 10%. Tăng trưởng tín dụng là định hướng phát triển của tất cả các ngân hàng qua các năm do đó khơng phải ngân hàng tăng trưởng tín dụng là tiềm ẩn rủi ro. Rủi ro tín dụng chỉ xảy ra khi ngân hàng tăng trưởng vượt mức tăng trưởng trung bình của nghành của từng quốc (Foos, Norden & Weber, 2010).<small> Foos, Norden, & Weber (2010) </small>

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

bao nhiêu phần trăm so với tổng dư nợ tại một thời điểm. Nếu chỉ tiêu này càng cao thể hiện rủi ro tập trung vào một nhóm khách hàng lớn. Theo Luật số 47/2010/QH12 Luật Các tổ chức tín dụng ban hành ngày 16/6/2010 thì tỷ trọng cho vay với một khách hàng khơng q 15% vốn tự có, với một nhóm khách hàng thì khơng q 25% vốn tự có.

ዢዌዛዘÀዙ ൌ <sup>ዛዘÀዙዚዝÂዠ</sup>

Đây là chỉ tiêu phản ánh dư nợ tập trung vào từng lĩnh vực tại một thời điểm. Chỉ tiêu này thể hiện danh mục đầu tư, quy mô đầu tư vào mỗi lĩnh vực cụ thể. Nếu chỉ tiêu này lớn cho thấy ngân hàng đang tập trung cho vay quá nhiều vào một lĩnh vực cụ thể nào đó thì mức độ rủi ro tập trung sẽ cao hơn. Theongân hàng thế giới thì dư nợ cho vay lĩnh vực nhạy cảm như cho vay đầu tưchứng khốn, bất động sản khơng vượt q 30% vốn tự có.

Chỉ tiêu cơ cấu tín dụng thể hiện mức độ rủi ro tín dụng tập trung vào một nghành nghề, lĩnh vực hoặc loại tiền. Chỉ tiêu này càng lớn là tín hiệu cho thấy rủi ro lớn trong tương lai. Do vậy, chỉ tiêu này phản ánh rủi ro tín dụng tiềm năng.

- C: Vốn tự có. Vốn tự có được xác định như sau: Vốn tự có = Vốn điều lệ + Các quỹ + Vốn đầu tư xây dựng cơ bản + Lợi nhuận chưa phân phối + Thặng dư vốn cổ phần + Phần chênh lệch do đánh giá lại TSCĐ, vốn góp + Nợ thứ cấp do NHNN phát hành - Lỗ lũy kế - Cổ phiếu quỹ - Lợi thế thương mại - Các khoản góp vốn, mua cổ phần.

- RWA: Tổng tài sản tính theo rủi ro tín dụng;

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

- KOR: Vốn yêu cầu cho rủi ro hoạt động; - KMR: Vốn yêu cầu cho rủi ro thị trường.

Theo cách tính hệ số an tồn vốn thì CAR tỷ lệ thuận với vốn tự có và tỷ lệ nghịch với tài sản có rủi ro, cho thấy tác động tiêu cực của nợ xấu đối với hệ số an toàn vốn. Thông tư quy định các NHTM, chi nhánh ngân hàng nước ngồi phải thường xun duy trì tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu 8%.

Tất cả các chỉ số trên cho thấy mức độ rủi ro tín dụng trong danh mục cho vay của một TCTD hoặc cả một hệ thống tài chính. Do vậy, các nước trên thế giới thường quy định các chỉ số an tồn, giới hạn mức độ rủi ro cho phép có thể chấp nhận được nhằm mục đích giúp cho các TCTD hoạt động an toàn, hiệu quả đảm bảo sự ổn định kinh tế chính trị. Các TCTD muốn đạt được mục tiêu duy trì các chỉ số đo lường rủi ro tín dụng theo quy định của NHNN thì các TCTD phải xây dựng được hệ thống đo lường rủi ro tín dụng theo các tiêu chí do NHNN quy định trong mỗi thời kỳ.

Có rất nhiều tiêu chí để đo lường RRTD như phương pháp đánh giá nội bộ, dự phòng RRTD, tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ an toàn vốn CAR, cơ cấu tín dụng theo thành phần kinh tế, theo nghành nghề, lĩnh vực hoạt động kinh doanh, tốc độ tăng trưởng tín dụng. Tuy nhiên, do khó khăn trong việc thu thập dữ liệu nên trong nghiên cứu này tác giả sử dụng chỉ tiêu tỷ lệ nợ xấu (NPL) đại diện cho rủi ro tín dụng để đo lường RRTD.

<b>2.2.4 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng </b>

Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng đã được một số nghiên cứu của Yurdakul (2014), Wang (2013) và Berger & Deyoung (1997) khẳng định. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng, tổng quan lại được phân loại bao gồm:

Nhóm ngun nhân khách quan như: chính sách tiền tệthay đổi do lạm phát, thất nghiệp, GDP (Yurdakul, 2014); mơi trường pháp lý chưa thực sự hồn chỉnh dẫn đến tồn tại những khe hở luật pháp tạo ra tình trạng tham ơ, chiếm đoạt tài sản…gây lên tình trạng kinh tế xã hội kém ổn định, môi trường kinh tế xã hội trong

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

và ngoài nước, hành vi đạo đức của người vay cố tình lừa đảo, vi phạm pháp luật (Wang, 2013). Nhóm ngun nhân từ mơi trường như biến đổi lớn về khí hậu, thời tiết, thiên tai, dịch họa gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các chủ thể kinh tế. Bên cạnh đó,hoạt động của các chủ thể kinh tế khác như đặc điểm văn hóa – xã hội,mơi trường kinh tế, mơi trường chính trị tại địa phương,…đều ảnh hưởng ít nhiều đến hoạt động tín dụng của các NHTM. Những nguyên nhân khách quan xuất hiện đột ngột, khó đốn, khó kiểm sốt, nó thường gây ra những thiệt hại lớn cho khách hàng và ngân hàng cho vay.

Nhóm ngun nhân từ phía ngân hàng là sự yếu kém của đội ngũ cán bộ, nhân viên ngân hàng nhưtrình độ nghiệp vụ,năng lực, đạo đức yếu kém, thiếu trách nhiệm dẫn tới cho vay những cá nhân, doanh nghiệp không đạt điều kiện,giá trị tài sản thế chấp, tài sản đảm bảo đánh giá không đúng (Wang, 2013).Bên cạnh đó, khi các NHTM cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh, phải chạy theo chỉ tiêu đồng nghĩa với việc mở rộng quy mơ tín dụng dẫn đến chất lượng tín dụng giảm do lựa chọn khách hàng, thẩm định tài sản đảm bảo và giám sát khách hàng vay khơng kỹ càng, và quy trình tín dụng bị lơi lỏng dẫn đến sự yếu kém trong quy trình thẩm định tín dụng trước, trong và sau khi cho vay, quy trình kiểm soát, giám sát khoản vay chưa chặt chẽ (Berger & Deyoung, 1997).

Nhóm ngun nhân từ phía khách hàng là khách hàng vay vốn với mục đích đầu tư vào các danh mục nhạy cảm như bất động sản, chứng khoán. Những danh mục đầu tư này mang nhiều rủi ro do phụ thuộc vào những biến động của thị trường khó lường trước hay dự đốn. Hoặc khách hàng cố tình lừa đảo ngân hàng để chiếm dụng vốn ngân hàng. Ngồi ra, một số cơng ty đứng ra bảo lãnh cho các chi nhánh trực thuộc vay vốn của NHTM nhưng lại không thực hiện nghĩa vụ trả nợ thay khi chi nhánh trực thuộc mất khả năng trả nợ dẫn đến NHTM bị thất thoát vốn.

Trong ba nhóm nguyên nhân dẫn đến RRTD nêu trên, nhóm ngun nhân từ phía ngân hàng là ngun nhân liên quan đến vốn huy động vì trước áp lực cạnh tranh, các ngân hàng có vốn thấp phải đẩy mạnh hoạt động cho vay để làm ra lợi

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

nhuậndẫn tới cho vay những cá nhân, doanh nghiệp không đủ điều kiện, đánh giá không đúng giá trịtài sản thế chấp, tài sản đảm bảo với những hồ sơ tín dụng có vấn đề dẫn đến rủi ro tín dụng tăng cao theo lý thuyết rủi ro đạo đức của Keeton & Morris (1987). Thứ hai, đó là sự yếu kém trong quy trình thẩm định tín dụng, kỹ năng kém trong chấm điểm tín dụng, quy trình thẩm định tài sản đảm bảo và giám sát khách hàng vay chưa chặt chẽ dẫn đến rủi ro tín dụng, nó chứng minh được giả thuyết về quản lý kém của Berger & Deyoung (1997).

Nghiên cứu các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng giúp các nhà quản trị ngân hàng hồn thiện quy trình cho vay, quy trình thẩm định tài sản đảm bảo và giám sát khách hàng vay,…hạn chế rủi ro tín dụng, tránh được những tổn thất xảy ra, đưa ra được những giải pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn rủi ro xảy ra.

<b>2.3 Lý thuyết về mối quan hệ giữa vốn huy động và rủi ro tín dụng </b>

Tiền gửi huy động được coi là nguồn kinh phí ổn định. Vì lý do đó các ngân hàng dựa nhiều hơn vào các khoản tiền gửi huy động để có nhiều khả năng tồn tại hơn. Trong khi cả ngân hàng và doanh nghiệp sử dụng vốn chủ sở hữu và trái phiếu, chỉ có ngân hàng sử dụng tiền gửi. Mặc dù vai trò của ngân hàng và doanh nghiệp đã thay đổi theo thời gian, tiền gửi vẫn là một nguồn tiền quan trọng cho các ngân hàng ở tất cả các quốc gia. Tiền gửi như một tỷ trọng nợ trong ngân hàng đối với một số quốc gia từ 1990-2009. Ở tất cả các quốc gia này, tiền gửi là hình thức chính của tài chính ngân hàng. Tiền gửi đóng một vai trị quan trọng trong cơ cấu tổng hợp nguồn vốn của nền kinh tế. Tiền gửi huy động cũng đóng một vai trị quan trọng trong cơ cấu nguồn vốn của các NHTM. Nó được coi là “Các khoản phải trả” hay nợ phải trả trong bảng cân đối tài khoản kế tốn của các NHTM. Ngồi tiền gửi của các hộ gia đình, một lượng đáng kể được huy động dưới hình thức này bởi các doanh nghiệp. Những số tiền này được giữ cho các mục đích giao dịch và dự trữ. Các ngân hàng tự tài trợ bằng vốn tự có và tiền gửi để đầu tư vào tài sản rủi ro. Tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng được giải thích dựa trên các lý thuyết sau:

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<b>2.3.1 Lý thuyết đánh đổi (Trade-off Theory) </b>

Lý thuyết Trade-off được Campbell & Kelly (1994) đưa ra. Lý thuyết này lý giải tại sao doanh nghiệp tài trợ một phần bằng nợ vay và một phần bằng vốn chủ sở hữu. Doanh nghiệp khơng hồn tồn tài trợ bằng nợ vay là vì bên cạnh việc nợ giúp các doanh nghiệp giảm chi phí thuế phải nộp thì nợ có một bất lợi khiến các doanh nghiệp ln phải xem xét, cân nhắc đó là chi phí khó khăn tài chính bao gồm chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp. Lợi ích từ tấm chắn thuế sẽ được bù trừ do phát sinh chi phí khó khăn tài chính và do đó mà cái tên “lý thuyết đánh đổi” (Trade-off Theory) được ra đời. “Đánh đổi” ở đây là đánh đổi giữa lợi ích và chi phí do việc vay nợ gây ra. Lý thuyết Trade-off sau đó được mở rộng nghiên cứu, nó quan tâm đến nhiều yếu tố hơn, để so sánh những thuận lợi và bất lợi của nợ.

Ngồi lợi ích mang lại từ tấm chắn thuế từ lãi vay, sử dụng nợ còn đem lại

<i>nhiều lợi ích cho NHTM. Trước hết, nợ là một công cụ hữu ích trong việc dự báo </i>

cho doanh nghiệp. Giá trị doanh nghiệp sẽ tăng cùng với đòn bẩy tài chính, bởi vì tăng địn bẩy tài chính sẽ làm tăng giá trị thị trường của doanh nghiệp. Các NHTM

<i>huy động được vốn càng nhiều thì giá trị thị trường của ngân hàng càng tăng. Kế tiếp, nợ là một công cụ hiệu quả trong việc giảm chi phí trung gian liên quan đến chủ sở hữu, hay còn gọi là vấn đề “đầu tư quá mức”. Đầu tư quá mức xảy ra khi </i>

nhà quản lý không làm việc vì lợi ích của cổ đơng và họ mang tiền đi đầu tư vào các dự án kém hiệu quả. Nợ phải trả của ngân hàng càng lớn là công cụ hiệu quả buộc các nhà quản trị ngân hàng phải tăng cường giám sát sử dụng tiền trong đầu tư.

<i>Cuối cùng, nợ làm giảm chi phí trung gian trong việc quản lý, chẳng hạn nó làm </i>

giảm sự tiêu xài quá mức của cấp quản lý.

Bên cạnh việc làm gia tăng chi phí khó khăn tài chính, sử dụng nợ cũng đem lại một số bất lợi. Các nhà quản lý hành động vì lợi ích của cổ đơng sẽ đầu tư vào các tài sản rủi ro hơn mà chi phí thì các nhà cho vay phải chịu. Vấn đề chi phí trung gian này được gọi là hiện tượng dịch chuyển rủi ro hoặc vấn đề thay thế tài sản (Jensen and Meekling, 1976). Các nhà quản lý có thể vay mượn nhiều hơn nữa để

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

trả cổ tức cho cổ đơng nhưng rủi ro thì các nhà cho vay phải chịu. Tại các NHTM huy động tiền gửi khi hoạt động kinh doanh có lời sẽ chia cổ tức cho cổ đông nhưng nếu rủi ro xảy ra thì người gửi tiền sẽ phải chịu rủi ro. Jensen & Meckling (1976)

<b>2.3.2 Lý thuyết rủi ro đạo đức (Moral Hazard Hypothesis) </b>

Theo lý thuyết rủi ro đạo đức của Keeton & Morris (1987) cho rằng vốn ngân hàng có quan hệ ngược chiều với rủi ro tín dụng. Các ngân hàng vốn lớn quản trị rủi ro tốt hơn dẫn đến nợ xấu giảm. Ngược lại, các ngân hàng có mức vốn hóa tương đối thấp khuyến khích rủi ro đạo đức khi tăng mức độ rủi ro của danh mục cho vay, đây là nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ nợ xấu tăng trong tương lai. Lý thuyết nhấn mạnh mối quan hệ giữa vốn và rủi ro là các tác động ngoài ý muốn, những dự kiến trong tương lai của các quy định, còn được gọi là mối quan hệ tiêu cực giữa vốn và rủi ro.

<b>2.3.3 Giả thuyết về quản lý kém (Bad Management Hypothesis) </b>

Giả thuyết về quản lý kém của Berger & Deyoung (1997) cho thấy mối quan hệ nhân quả cùng chiều giữa hiệu quả chi phí và nợ xấu. Hiệu quả chi phí cao cho thấy nguồn lực ít phân bổ để giám sát rủi ro cho vay và dẫn đến có thể nợ xấu cao trong tương lai. Hiệu quả hoạt động thấp quan hệ cùng chiều với sự gia tăng nợ xấu trong tương lai, quản lý kém liên quan đến các kỹ năng kém trong thẩm định hồ sơ vay, trước trong và sau khi cho vay, thẩm định tài sản đảm bảo, đánh giá khách hàng vay, chấm điểm tín dụng và giám sát khách hàng vay. Nợ xấu trong quá khứ tác động cùng chiều với nợ xấu hiện tại, trong quá khứ nợ xấu cao cho thấy ngân hàng kém trong công tác quản trị rủi ro cho vay. Giả thuyết này cho rằng các ngân hàng tăng vốn tương xứng với mức độ rủi ro cũng gia tăng. Khi vốn tăng, các ngân hàng có thêm nguồn lực tài chính để gia tăng hoạt động cho vay và cho vay dễ dàng hơn, làm tăng dư nợ cho vay. Tuy nhiên, nếu công tác quản trị rủi ro kém hiệu quả sẽ dẫn đến nợ xấu có xu hướng tăng cao, làm tăng rủi ro tín dụng ở các NHTM.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<b>2.3.4 Lý thuyết về vốn ngân hàng </b>

Trong bài nghiên cứu của Thakor (2014) thảo luận về các lý thuyết vốn ngân hàng ảnh hưởng như thế nào đến cho vay. Trong đó, tác giả tập trung vào các vấn đề trong mối quan hệ của ngân hàng với khách hàng vay và kết luận rằng vốn ngân hàng (gồm vốn huy động và vốn chủ sở hữu) cao hơn dẫn đến lựa chọn tài sản tốt hơn và giám sát người vay nhiều hơn, liên quan đến vốn huy động ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng có hai nhóm lý thuyết như sau:

Thứ nhất, theo Bhattacharya & Thakor (1993), Repullo (2004), Coval & Thakor (2005) cho rằng vốn ngân hàng (bao gồm vốn huy động và vốn chủ sở hữu) nhiều hơn giúp các ngân hàng hấp thụ rủi ro và mở rộng khả năng chịu rủi ro. Điều này khiến ngân hàng gặp rủi ro và những rủi ro tăng lên theo số lượng.

Thứ hai, Song & Thakor (2010) nhấn mạnh vai trò khác của vốn ngân hàng. Khi các ngân hàng phát triển để đáp ứng cải tiến trong việc sàn lọc tín dụng, họ đảm bảo các khoản tín dụng có chất lượng cao hơn. Điều này khuyến khích sự tham gia nhiều hơn của nhà đầu tư và kích thích sự phát triển của thị trường vốn, giúp các ngân hàng huy động vốn chủ sở hữu rẻ hơn và cho phép ngân hàng đáp ứng các yêu cầu về vốn nhạy cảm với rủi ro được tạo ra nội sinh liên quan đến việc cho vay đối với người đi vay. Do đó, vốn lớn hơn trong ngân hàng cho phép khu vực ngân hàng phục vụ một nhóm người vay lớn hơn và vốn thị trường phát triển tạo điều kiện thuận lợi cho việc này. Allen, Carletti, & Marquez (2011) chỉ ra rằng vốn ngân hàng (vốn chủ sở hữu, vốn huy động) cao hơn có thể giúp ngân hàng tăng thị phần. Các lý thuyết dựa trên giám sát này về cấu trúc vốn ngân hàng củng cố ý tưởng rằng vốn ngân hàng có tác động có lợi trong việc giảm thiểu rủi ro ngân hàng và do đó tăng cường hệ thống tài chính, sự ổn định mà lý thuyết thay thế tài sản, rủi ro đạo đức trước đó đã nêu bật.

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<b>2.4 Nghiên cứu thực nghiệm </b>

<b>2.4.1 Vốn huy động có tác động cùng chiều đến rủi ro tín dụng </b>

<i><b>Nier & Merrouche (2010) nghiên cứu “Điều gì đã gây ra cuộc khủng hoảng </b></i>

tài chính tồn cầu? Bằng chứng sự mất cân bằng tài chính giai đoạn khủng hoảng năm 1999-2007” với nghiên cứu đã chỉ ra yếu tố mất cân bằng dòng vốn. Nghiên cứu sử dụng hồi quy dữ liệu bảng, kiểm định Hausman thực hiện trên 36 nước kinh tế thị trường phát triển nhất thế giới (OECD) từ năm 1999 đến năm 2007. Tỷ lệ tín dụng/ tiền gửi ngân hàng được gọi là “địn bẩy” có sẵn cho các nước OECD trong giai đoạn mẫu (1999-2007), mối quan hệ có ý nghĩa thống kê ở mức 5% và tương quan là 50%. Khi nguồn cung cấp nội địa được cố định trong thời gian ngắn hạn cho phép các ngân hàng mở rộng bảng cân đối kế toán và mở rộng lượng tín dụng lớn hơn. Kết quả là sự hình thành của sự mất cân đối tài chính được đo lường bằng tỷ lệ tín dụng trên tiền gửi trong hệ thống ngân hàng và ảnh hưởng của chênh lệch lãi suất dài hạn và ngắn hạn đối với đòn bẩy trong lĩnh vực ngân hàng. Đặc biệt dòng vốn tăng (bao gồm nợ phải trả và vốn chủ sở hữu) sẽ dẫn đến sự gia tăng địn bẩy cũng có nghĩa gia tăng rủi ro.

<i><b>Altunbas, Carbo, Gardener, & Molyneux (2007) phân tích mối quan hệ giữa </b></i>

vốn, rủi ro và hiệu quả đối với một số lượng lớn các ngân hàng châu Âu, sử dụng dữ liệu trên các ngân hàng hoạt động tại 15 quốc gia châu Âu từ năm 1992 đến năm 2000. Cho thấy có mối quan hệ thuận chiều giữa vốn và mức độ rủi ro của ngân hàng. Vốn đóng vai trị như một bộ đệm chống lại thua lỗ và thất bại. Cụ thể, các ngân hàng có dự phịng rủi ro cho vay cao hơn cũng có xu hướng mức vốn cao hơn. Cuối cùng nghiên cứu cho thấy rằng đối với các ngân hàng có chi phí hiệu quả nhất, tồn tại mối quan hệ nghịch đảo giữa vốn và rủi ro. Quy mô tài sản dường như cũng quan trọng vì các ngân hàng thương mại lớn dường như ít rủi ro hơn so với ngân hàng nhỏ.

<i><b>Bitar và cộng sự (2016) xem xét tác động của các yêu cầu về vốn Basel đối </b></i>

với rủi ro và hiệu quả hoạt động của ngân hàng cho một mẫu gồm 168 ngân hàng tại 17 nước Trung Đông và các nước Châu Phi trong giai đoạn 1999–2013. Kết quả

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

cho thấy cả tỷ lệ vốn dựa trên rủi ro và khơng dựa trên rủi ro đều có ảnh hưởng rõ rệt đến rủi ro ngân hàng và hiệu quả hoạt động. Vốn quan trọng đối với các ngân hàng vì khả năng hấp thụ tổn thất cũng như vai trị của nó trong việc phản ánh chất lượng tài sản của ngân hàng. Kết quả cho thấy rõ ràng rằng các ngân hàng có tỷ lệ vốn cao hơn thì khả năng mất vốn vay cao hơn tương xứng với dự phòng rủi ro được thực hiện.

<i><b>Moussa (2015) nghiên cứu mối quan hệ giữa vốn và rủi ro ngân hàng ở </b></i>

Tunisia. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo thường niên của 18 ngân hàng ở Tunisia trong giai đoạn 2000-2010. Tác giả sử dụng hồi quy mơ hình Fixed Effect, Random Effect và kiểm tra Hausman để xác định mối quan hệ giữa các biến tác động tới rủi ro ngân hàng. Trong đó, biến tiền gửi (Tdeposit) có mối quan hệ tác động cùng chiều với rủi ro. Đây cũng là kết quả tương tự do Salkeld (2011) tìm thấy.

<i><b>Jacques & Nigro (1997) nghiên cứu những thay đổi về vốn và rủi ro chịu </b></i>

ảnh hưởng của một số biến giải thích trong đó biến tỷ lệ tiền gửi trên tài sản (DEP) có hệ số dương đối với rủi ro ngân hàng. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng các ngân hàng với cơ sở tiền gửi ổn định hơn có xu hướng nắm giữ ít vốn hơn.

<i><b>Nguyễn Thị Hồng Vinh & Lê Phan Thị Diệu Thảo (2016) nghiên cứu ảnh </b></i>

hưởng của vốn ngân hàng đến khả năng sinh lời và rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Dữ liệu được thu thập từ 30 NHTM Việt Nam giai đoạn từ năm 2007 đến năm 2014. Mục tiêu của nghiên cứu là tác giả muốn kiểm định giả thuyết rủi ro đạo đức và giả thuyết về quản lý. Tác giả sử dụng phương pháp Moment tổng quát (GMM) dạng hệ thống. Tác giả sử dụng biến dư nợ trên tổng vốn huy động để tác động đến tỷ lệ nợ xấu. Đây là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn huy động của ngân hàng, chỉ tiêu này lớn thể hiện khả năng tranh thủ vốn huy động. Kết quả cho thấy biến dư nợ trên tổng vốn huy động tác động ngược chiều với nợ xấu, có nghĩa vốn huy động tăng dẫn đến nợ xấu tăng. Điều này được giải thích là do ngân hàng lớn với nguồn vốn lớn sẽ tăng quy mơ dư nợ cho vay của mình chấp nhận rủi ro quá mức dẫn đến nợ xấu nhiều hơn. Tại Việt Nam, NHTM có quy mơ lớn thường có hệ thống công ty con và chi nhánh tăng lên nhưng trình độ

105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:15 PM7:33:15 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:16 PM7:33:16 PM

105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM105Wednesday, June 12, 20247:33:17 PM7:33:17 PM

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div>

tác động của vốn huy động đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại việt nam

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH </b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG </b>

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Lê Phan Thị Diệu Thảo

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>Ý KIẾN CHO PHÉP BẢO VỆ LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>Ý KIẾN NHẬN XÉT </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>LỜI CAM ĐOAN </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>LỜI CẢM ƠN </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>TÓM TẮT </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>ABSTRACT </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ</b>

<b> </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>DANH MỤC CÁC BẢNG </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT </b>

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

105Tac dong cua von huy dong den rui ro tin dung cua cac ngan hang thuong mai Viet NamWednesday, June 12, 2024

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về