skkn cấp tỉnh một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả và tạo hứng thú đối với bộ môn nghệ thuật nội dung âm nhạc mạch nội dung học hát ở học sinh lớp 6 trường thcs trung chính huyện nông cống

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN NÔNG CỐNG

<b>TRƯỜNG THCS TRUNG CHÍNH</b>

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

<b>MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢVÀ TẠO HỨNG THÚ ĐỐI VỚI BỘ MÔN NGHỆ</b>

<b> Đơn vị cơng tác: Trường THCS Trung Chính</b>

<b> SKKN thuộc môn: Nghệ thuật ( Nội dung : Âm nhạc )</b>

<b>NÔNG CỐNG, NĂM 2024</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>I. PHẦN MỞ ĐẦU1. Lí do chọn đề tài</b>

Mục đích giáo dục hiện nay của chúng ta là đào tạo những con người pháttriển toàn diện, những con người có đủ năng lực cần thiết, đáp ứng sự địi hỏicủa cuộc sống hiện đại.Việc giáo dục một con người tồn diện khơng chỉ giáodục cho họ có đạo đức tốt, có trình độ hiểu biết, nắm chắc các kiến thức khoahọc và xã hội, có sức khoẻ, biết lao động, sẵn sàng lao động mà còn phải giáodục cho họ biết nhìn nhận, phân biệt, biết thưởng thức cái đẹp và biết làm đẹpcho cuộc sống nói chung, cuộc sống của mình nói riêng.Vi vậy, có thể nói rằnggiáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được.

Một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả nhất làgiáo dục thông qua các môn học nghệ thuật. Trong đó nội dung Âm nhạc có vịtrí rất quan trọng. Trong những năm gần đây, nắm bắt tình hình thực tế nhữngđịi hỏi của sự phát triển xã hội, bộ giáo dục và đào tạo đã điều chỉnh nội dunggiáo dục môn nghệ thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc. Âmnhạc là phương tiện hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ. Trong nhà trườngphổ thông, Âm nhạc tuy không đào tạo các em thành những ca sỹ, nhạc sỹ,nhưng thông qua mơn học này đã hình thành cho các em những kiến thức banđầu, đặc biệt là trang bị cho các em có một thế giới tinh thần thoải mái hơn, giúpcác em phát triển hiền hoà, toàn diện hơn, từ đó giúp các em học tốt các mơnhọc khác.

<b> Vì vậy chúng ta có thể nói rằng mơn Nghệ thuật - nội dung âm nhạc có vai</b>

trị rất to lớn, âm nhạc đem đến những khối cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinhthần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. mà chủ yếu là giáo dục vănhoá âm nhạc, làm cho các em u thích nghệ thuật âm nhạc, hình thành ở các emmột tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo,lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm, nhanh nhẹn, hoạt bát và sống vui tươi.Âm nhạc giúp cho các em phát triển tồn diện về trí- thể - mĩ.

<i><b> Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp dạy học là: “Phải phát</b></i>

<i>huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc trưng mônhọc, đặc điểm đối tượng học sinh; điều kiện của từng lớp học; bồi dưỡng chohọc sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ năng vận dụngkiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú vàtrách nhiệm học tập cho học sinh”.</i>

Vì vậy, muốn cho học sinh có những tính tích cực, tự giác, chủ động, tưduy sáng tạo có năng lực tự học, khả năng thực hành, lịng say mê học tập và ýchí vươn lên, thì địi hỏi người giáo viên phải có một phương pháp dạy học đạt

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

hiệu quả cao trong từng bài và từng tiết dạy, đối với các môn học nói chung vàmơn Nghệ thuật - nội dung Âm nhạc nói riêng,với đặc trưng bộ mơn thuộc phạmtrù nghệ thuật địi hỏi phải có sự hứng thú cao trong học tập.Từ thực tiễn giảngdạy cũng như việc học của học sinh, trong nhiều năm qua điều quan trọng nhấtmà tơi tâm huyết đó là: Nếu giáo viên tạo được sự hứng thú trong giờ dạy sẽgiúp cho học sinh say sưa hơn trong quá trình học tập và sẽ đem lại kết quả họctập cao hơn.

Từ những lý do nói trên, bản thân tôi nhận thấy việc tạo hứng thú cho họcsinh trong học tập âm nhạc, là một trong những giải pháp hết sức quan trọng gópphần nâng cao chất lượng dạy và học. Vì vậy,tơi đã mạnh dạn áp dụng đề tài

<i><b>"Một số giải pháp tạo hứng thú đối với môn Nghệ thuật – nội dung Âm nhạc,</b></i>

<i><b>mạch nội dung học hát ở học sinh lớp 6 trường trung học sơ sở Trung Chính– Nơng Cống "</b></i>

<b> 2. Mục đích nghiên cứu </b>

Đối với việc học tập ở trường phổ thông đặc biệt là ở lứa tuổi Trung học cơ sở (THCS), nội dung âm nhạc vừa có tác dụng kích thích sự ham muốn tìmtịi học hỏi  của học sinh, ni dưỡng và củng cố niềm ham thích và sự tham giacủa học sinh  vào những hoạt động âm nhạc. Việc này giúp các em đạt được kếtquả học tập tốt  và có những lối cư xử đúng mực, thái độ tích cực và phẩm chấttốt hơn trong cuộc  sống. 

Qua thực tế, tôi nhận thấy hầu hết các em học sinh chưa có nhiều  hứng thúđối với mơn Âm nhạc, vì thế tiết học chưa sơi nổi và đạt hiệu quả.Vậy để đạtđược kết quả và tạo hứng thú cho các em trong học tập thì tơi đưa ra các trò chơiáp dụng vào mạch học hát trong giờ học nghệ thuật, mục đích  của tơi thơng quacác trị chơi này là, học sinh thêm yêu thích và thấy mơn nghệ thuật khơng cịnlà mơn học lý thuyết đơn thuần và nhàm chán. 

<b>3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứua. Đối tượng nghiên cứu </b>

- Một số giải pháp tạo hứng thú đối với môn Nghệ thuật – nội dung Âmnhạc, mạch nội dung học hát ở học sinh lớp 6 trường trung học sơ sở TrungChính - Nơng Cống.

<i> - Kinh nghiệm rút ra sau khi tiến hành giảng dạy các tiết Nghệ</i>

thuật - nội dung Âm nhạc cho học sinh.

<b>b. Phạm vi nghiên cứu</b>

- Học sinh trường THCS Trung Chính – Nơng Cống – Thanh Hóa

<b>4. Phương pháp nghiên cứu</b>

Trong q trình nghiên cứu tôi đã sử dụng một số phương pháp sau:

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

a. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Nghiên cứu, khai thác thông tin khoa học về các phương pháp dạy học cóhiệu quả, các thơng tin thơng qua các tài liệu liên quan đến đổi mới và nâng caochất lượng giáo dục để thực hiện đề tài.

b. Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế

Thơng qua q trình giảng dạy, bằng chun mơn, nghiệp vụ của mình tơiđã điều tra , khảo sát thực tế để nắm bắt tình hình học tập của học sinh, từ đóphục vụ cho q trình nghiên cứu của đề tài.

c. Phương pháp thống kê, xử lý số liệu d. Phương pháp so sánh, đối chứng

e. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục của học sinh.f. Phương pháp tổng kết và đúc rút kinh nghiệm…

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>II. PHẦN NỘI DUNG1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm </b>

Giáo dục phổ thơng nhằm giáo dục học sinh phát triển tồn diện, khôngnhững nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hố mà cịn phát huy năng lực cảmthụ âm nhạc và những năng khiếu khác.

<b> Xuất phát từ mục tiêu giáo dục phổ thông và tầm quan trọng của mơn học</b>

nghệ thuật nói chung ,nội dung âm nhạc nói riêng và được xem là môn bắt buộc.

<b> Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính tích</b>

cực chủ động sáng tạo của học sinh.

Xuất phát từ đặc trưng bộ môn nghệ thuật đòi hỏi sự hứng thú cao, học

<i>sinh học theo phương châm “Học để mà vui - vui để mà học”. Vì vậy tạo cho</i>

các em sự say mê hứng thú học tập là rất cần thiết.

Mục tiêu giáo dục hiện nay của chúng ta là đào tạo những con người pháttriển toàn diện. Như chúng ta đã biết, bất kỳ làm việc gì nếu có hứng thú thì sẽdễ dàng đi đến thành công. Đặc biệt là đối với học sinh, do đặc điểm tâm sinh lýcủa lứa tuổi các em. Nếu thích thú thì các em sẽ làm rất tốt ,và khi hoạt độngnhận thức của học sinh dựa trên cơ sở của hứng thú nó sẽ tạo cho học sinh sựphấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài học một cách có hiệu quả.

Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, ni dưỡng ởcác em lịng ham muốn chính đáng khơng ngừng vươn tới những đỉnh cao củaviệc nắm bắt kiến thức, ln tìm tịi học tập cái mới, tích cực sáng tạo cái đã họcvào hoạt động thực tiễn.

Mơn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Nhưng riêngbộ môn Nghệ thuật – nội dung Âm nhạc thì bản thân nó cũng là nguồn cảmhứng cho nhiều người. Việc tạo cho các em hứng thú trong học tập môn Nghệthuật – nội dung Âm nhạc không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm chocác em vui tươi phấn khởi thoải mái hơn về tinh thần,giúp các em giảm bớt căngthẳng cho những tiết học sau.

Từ việc giảng dạy cũng như thực tiễn của học sinh vùng nông thôn ítnhiều cịn có những hạn chế trong việc tiếp nhận tri thức về âm nhạc, nếu giáoviên tạo được hứng thú trong giảng dạy sẽ giúp cho học sinh say mê học tập.

<b>2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm</b>

Trước khi tiến hành áp dụng đề tài này, tôi tiến hành khảo sát về nhậnthức và sự say mê, hứng thú trong giờ Nghệ thuật- nội dung Âm nhạc học sinhtrong khối 6 trường THCS Trung Chính năm học; 2021 - 2022, năm học 2022–2023 đã cho kết quả sau:

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

+ Về nhận thức

<b>Lớp 6năm học</b>

<b>Tổngsố học</b>

<b>HS có nhận thứcđúng về bài học</b>

<b>HS có nhậnthức sơ sài về</b>

<b>bài học</b>

<b>HS chưa hiểubiết về bài họcSố</b>

2021 - 2022 40 20 50% 20 50% 0 02022 – 2023 40 21 52,5 19 48,2 0 0

<b>+ Về mức độ hứng thú Lớp 6</b>

<b>năm học</b>

<b>Tổng sốhọc sinh</b>

<b>Say mê, hứng thú họctập trong giờ Nghệthuật – nội dung Âm</b>

<b>nhạc, mạch học hát</b>

<b>Chưa say mê, hứngthú học tập tronggiờ Nghệ thuật - nội</b>

<b>dung Âm nhạc,mạch học hát</b>

2021 - 2022 40 13 32,5 27 67,52022 – 2023 40 15 37,5 25 62,5

<b>a. Thuận lợi</b>

Được sự quan tâm của hội đồng, các đồng nghiệp trong nhà trường. Đặcbiệt là các trang thiết bị phục vụ trong dạy học của nhà trường cũng dần dầnđược hồn thiện.

Để đáp ứng việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào đổi mới phương phápdạy học, nhà trường có lắp tivi và hệ thống máy vi tính được nối mạng Internetthuận lợi cho việc tìm kiếm thơng tin phục vụ giảng dạy.

Ln học hỏi, tích cực tìm tịi, nghiên cứu những phương pháp mới ,phùhợp để vận dụng trong q trình giảng dạy.

- Mức độ tiếp thu bộ mơn của các em khơng đồng điều (vì đây là mơn họcthiên về năng khiếu).

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

Vào đầu năm học 2023 -2024 tơi đã có một cuộc khảo sát về mức độ hứngthú trong học tập Âm nhạc của các em học sinh, cụ thể là ở lớp 6C như sau:

<small> 22.</small>

<b>- Nguyên nhân về phía giáo viên</b>

Việc tổ chức hoạt động mở đầu trong các giờ học trong nhà trường nhữngnăm gần đây đã được giáo viên (GV) nói chung và GV bộ mơn Nghệ thuật - nộidung Âm nhạc, mạch học hát quan tâm hơn. Tuy nhiên đó mới chỉ dừng lại ở sựchú trọng một cách đơn lẻ mà chưa thành một hệ thống. Chính bởi lẽ đó mà hiệuquả mang lại chưa thực sự cao. Đa số giáo viên có thực hiện khởi động nhưngchỉ được tiến hành trong giờ thao giảng, dạy học chủ đề, dạy học minh họa,nghiên cứu bài học. GV dành thời gian và tập trung cho hoạt động khai thác kiếnthức mới nhiều hơn còn việc định hướng vào bài học chỉ thực hiện sơ qua bằngmột vài câu giới thiệu có liên quan đến bài học. Nhiều giáo viên lúng túng khi tổchức hoạt động khởi động do chưa nắm được các yêu cầu, mục tiêu cơ bản dẫnđến hiệu quả chưa cao.

<b>- Nguyên nhân về phía hoc sinh</b>

Trong một lớp học khả năng tiếp thu của mỗi em học sinh là khác nhau,hứng thú của mỗi em trong mỡi giờ học cũng khơng giống nhau. Có học sinhhào hứng đón nhận giờ Nghệ thuật - nội dung Âm nhạc, mạch học hát các emtìm thấy những cảm xúc thẩm mỹ, những bài học cuộc sống giúp mình trưởngthành, hoặc cảm thấy nhẹ nhõm, thoải mái hơn so với những tiết học khác. Bêncạnh đó vẫn cịn rất nhiều học sinh có thói quen thụ động trong học tập, khơnghứng thú, khơng tích cực.

<b>3. Các giải pháp giải quyết vấn đề</b>

Căn cứ vào tình hình khảo sát khảo sát về nhận thức và sự say mê, hứng thútrong giờ Nghệ thuật - nội dung Âm nhạc của học sinh và phân tích nhữngnguyên nhân dẫn đến thực trạng nêu trên tôi tiến hành những giải pháp thiết kế,tổ chức hoạt động mở đầu trong dạy học môn Nghệ thuật – nội dung Âm nhạcnhằm phát triển năng lực cho học sinh lớp 6 trường Trung học cơ sở TrungChính như sau:

<b>3.1. Giải Pháp 1:Tạo khơng khí mở đầu tiết học Âm nhạc hào hứng sôinổi, vui nhộn bằng hoạt động “ Khởi động”</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

Ngay từ những phút đầu tiên khi giáo viên bước vào lớp với thái độ vui vẻthân mật, góp phần tạo nên khơng khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bịcho tiết học mới, nhưng sự hứng thú học tập chỉ thực sự bắt đầu với phần giớithiệu nội dung bài mới tạo sự hấp dẫn đối với học sinh bằng việc tổ chức hoạtđộng ‘‘khởi động’’.

Ví dụ: Trước khi vào học bài mới (Học hát bài: Con đường học trò) giáo

<i>viên mở video cho học sinh nghe và hát theo bài hát ‘‘Hổng dám đâu’ của nhạc</i>

sĩ Nguyễn Văn Hiên. Sau đó giáo viên hỏi các em tên bài hát, tên tác giả sángtác bài hát và cảm nhận về bài hát.

Với những yêu cầu đó của giáo viên sẽ gây sự hứng thú tò mò và tập trungtheo dõi của học sinh và sẽ rất là thú vị khi các em nhận biết ra tên bài hát và tên

<i>tác giả bài hát và nói lên cảm nhận của mình. Giáo viên giới thiệu bài mới: Các</i>

<i>em vừa được nghe bài hát ‘‘Hổng dám đâu’’ của nhạc sĩ Nguyễn Văn Hiên.Ngoài bài hát này nhạc sĩ Nguyễn Văn Hiên còn sáng tác rất nhiều bài cho tuổihọc trị, hơm nay cơ trị chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu và học bài hát bài ‘‘Conđường học trị’’ của ông nhé.</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<i> </i>

<i>Giáo viên tiến hành hoạt động “ Khởi động”</i>

Bên cạnh đó giáo viên có thể tổ chức các trị chơi cho học sinh tham gianhư: Nghe giao điệu đoán tên bài hát, tên tác giả, ứng tác âm nhạc...ở phần nàygiáo viên trình chiếu Slide và cho học sinh nghe một đoạn giai điệu bài hát đãhọc để các em đoán tên bài hát, tác giả và nội dung của bài hát là gì. Qua trịchơi này học sinh vừa được tham gia trị chơi vừa được ơn lại kiến thức đã học.

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Khi chơi trò chơi Nghe nhạc đoán tên bài, các em học sinh đều tham gia nhiệt tình, sau khi kết thúc trị chơi hầu hết các em đều nhớ chính xác tên cácbài  hát.

<b>3.2. Giải pháp 2: Vận dụng linh hoạt các phương pháp, phương tiệndạy học như một yếu tố gây xúc cảm</b>

Trong một giờ học sinh động, giáo viên không thể không sử dụng phươngtiện dạy học, và phải biết sử dụng sao cho phù hợp với nội dung từng bài học.Biết minh hoạ một cách độc đáo, thú vị, phát huy hiệu quả một cách tối ưuphương tiện dạy học sẽ kích thích hứng thú học tập của các em. Đó là vai trịcủa giáo viên khi lên lớp. Vì vậy phải kết hợp hài hòa giữa phương pháp vàphương tiện dạy học. Giáo viên phải nắm chắc đặc trưng mơn học âm nhạc đểcó cách dạy cho phù hợp. Giờ học âm nhạc phải là giờ học nghệ thuật hấp dẫn

<i><b>với phương châm :“học để mà vui - vui để mà học”. Tránh dạy lý thuyết trừu</b></i>

tượng, thông báo khô khan, tẻ nhạt. phải chú trọng thực hành, các em học sinhđược hoạt động .Tìm mọi cách cải tiến cách dạy từng nội dung theo hướng tíchcực trong từng hoạt động của học sinh.Bổ sung và sáng tạo thêm nhiều thủ phápsinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách thức truyền đạt tránh sự nhàm chán ở từngnội dung của mỗi bài học.

<b> </b>

<i><small> </small></i>

<i> Giáo viên hướng dẫn học sinh hát kết hợp đánh nhịp</i>

Muốn tạo sự hứng thú cho học sinh thì vai trò của giáo viên rất quantrọng. Giáo viên cho học sinh nghe mẫu bằng chính giọng ca của mình ,khi hátgiáo viên không chỉ tác động đến các em bằng giọng hát , mà còn bằng ánh mắt ,điệu bộ hay một số động tác minh họa sẽ làm các em thấy thích thú hơn.Tuynhiên, giáo viên có thể vận dụng linh hoạt hơn ở bước thực hiện này bằng cách

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

trình chiếu clip nhạc cho học sinh nghe, mục đích để các em có cảm nhận banđầu về bài hát, thấy vẻ đẹp của bài hát qua hình tượng âm nhạc và lời ca cũng

<i>như hình ảnh có trong clip.Ví dụ như qua clip bài hát ‘‘Đời sống khơng già vì có</i>

<i>chúng em’’ học sinh vừa được nghe bài hát vừa được cảm nhận về sự lạc quan,</i>

tươi trẻ tràn đầy sức sống qua tiếng cười, tiếng hát của trẻ thơ.

<i><b> Cũng trong phần học hát này bước: Tập hát từng câu là bước trọng tâm.</b></i>

Có bốn cơng cụ giúp học sinh hát đúng giai điệu và lời ca của từng câu hát đó là:nghe giáo viên hát mẫu, nghe giáo viên đàn giai điệu, nghe đĩa và nghe nhữngbạn học giỏi hát.Trong đó, phổ biến và hiệu quả nhất là công cụ một và hai.Khidạy hát từng câu giáo viên kết hợp hài hòa giữa sử dụng nhạc cụ và hát mẫu,hướng dẫn học sinh hát đúng giai điệu lời ca của từng câu hát.Nhằm tăng sựhứng thú và theo sát tiến trình bài học, giáo viên có thể trình chiếu từng câu hátthu hút sự tập trung của học sinh.

</div>