LUẬN VĂN: Định hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ chuyển phát nhanh của VNPT giai đoạn 2005 – 2010 docx

LUẬN VĂN:
Định hướng và một số giải pháp chủ yếu
nhằm phát triển dịch vụ chuyển phát nhanh
của VNPT giai đoạn 2005 – 2010




Lời mở đầu
Trong những năm qua cùng với sự phát triển vượt bậc của Viễn thông, lĩnh vực Bưu
chính của VNPT cũng đã có những bước tiến đáng kể. Các dịch vụ Bưu chính đã, đang và sẽ
ngày càng phát triển, đáp ứng nhu cầu của xã hội nói chung và góp phần đem lại doanh thu lớn
cho Ngành nói riêng. Đặc biệt trong số đó, dịch vụ chuyển phát nhanh đã mang lại khối lượng
doanh thu đáng kể cho lĩnh vực Bưu chính.
Dịch vụ chuyển phát nhanh hiện đang bị cạnh tranh gay gắt trên thị trường bởi nhiều
công ty, nhiều hãng lớn như DHL, Fedex, UPS, Việc nghiên cứu dịch vụ chuyển phát nhanh
sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh đối với dịch vụ chuyển phát nhanh của
Tổng công ty, nâng cao năng lực cạnh tranh của Tổng công ty trong điều kiện hội nhập kinh tế
quốc tế. Đồng thời việc phân tích sự phát triển của dịch vụ chuyển phát nhanh trong giai đoạn
tới còn giúp Tổng công ty Bưu chính - Viễn thông Việt Nam đánh giá được thị trường, có
được những thông tin về khách hàng và đối thủ cạnh tranh, từ đó có kế hoạch cụ thể nhằm

chiếm lĩnh thị trường chuyển phát nhanh trong và ngoài nước, nâng cao khả năng phát triển
dịch vụ chuyển phát nhanh của VNPT.
Xuất phát từ những yếu tố đó, em đã lựa chọn đề tài “Định hướng và một số giải pháp
chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ chuyển phát nhanh của VNPT giai đoạn 2005 - 2010”.
Trong khuôn khổ của chuyên đề này, em xin giới hạn tập trung vào dịch vụ chuyển phát
nhanh trong nước và quốc tế của VNPT.
Đề tài có kết cấu bao gồm :
Phần I : Dịch vụ chuyển phát nhanh trong quá trình phát triển kinh tế xã hội ở Việt
Nam .
Phần II : Thực trạng phát triển dịch vụ chuyển phát nhanh của VNPT trong những năm
vừa qua.
Phần III : Định hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ chuyển phát
nhanh của VNPT giai đoạn 2005 – 2010.

Phần i chuyển phát nhanh trong
1.1 Khái niệm
Dịch vụ chuyển phát nhanh là dịch vụ bưu chính nhanh nhất được thực hiện bằng các
phương tiện vật lý. Dịch vụ này bao gồm từ khâu thu gom, vận chuyển và phát thư tín, tài liệu
hoặc hàng hóa trong thời gian ngắn nhất. Đây là một loại dịch vụ bưu chính có chất lượng cao
của ngành Bưu chính. Quá trình thu gom, khai thác, vận chuyển được thực hiện bằng phương
pháp tổ chức và các phương tiện hiện đại, gọn nhẹ.
Dịch vụ chuyển phát nhanh được quy định trên cơ sở các thoả thuận song phương.
Những đặc điểm riêng biệt của dịch vụ không được qui định trong các thoả thuận này thì áp
dụng theo những điều khoản tương ứng trong các Văn kiện của Liên minh Bưu chính Thế
giới.
Cước phí của dịch vụ do Cơ quan Bưu chính nước gốc ấn định, có tính đến giá thành
và các yếu tố thị trường.
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế mạnh mẽ,
kinh tế thị trường đang hình thành và dần hoàn chỉnh, do đó các quan hệ kinh tế, thương mại
trong nước và quốc tế ngày càng tăng nhanh và mở rộng. Trước yêu cầu của phát triển và

cạnh tranh, nhu cầu về trao đổi thông tin, hàng hoá ngày càng lớn đặc biệt là dịch vụ chuyển
phát nhanh các chứng từ, tài liệu, hàng hoá. Nắm bắt được nhu cầu của thị trường, Tổng công
ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam đã triển khai cung cấp dịch vụ này và hợp đồng đại lý
cung cấp dịch vụ chuyển phát nhanh với các công ty chuyển phát nhanh quốc tế.
Theo Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam, dịch vụ chuyển phát nhanh
(được gọi là EMS - express mail service) trong nước và quốc tế là loại dịch vụ nhận gửi, vận
chuyển và phát các loại thư, tài liệu, vật phẩm, hàng hoá (dưới đây gọi tắt là bưu gửi) theo
chỉ tiêu thời gian được Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam công bố trước.
Quy định về cước EMS gồm cước chính và cước các dịch vụ đặc biệt gửi trong nước
và quốc tế. Cước chính là cước được quy định trong bảng cước đối với từng loại bưu gửi (theo
khối lượng bưu gửi). Đối với bưu gửi EMS là hàng nhẹ có khối lượng dưới 167kg/m
3
, khối

lượng tính cước không căn cứ vào khối lượng thực mà căn cứ vào khối lượng quy đổi, được
tính theo công thức:
Khối lượng quy đổi (kg) = [ chiều dài * chiều rộng * chiều cao (cm
3
)] / 6000
Ngoài ra còn có cước chuyển hoàn khi bưu gửi EMS bị chuyển hoàn do lỗi của người gửi.
1.2 Phân loại
Theo vị trí địa lý, dịch vụ chuyển phát nhanh ở Việt Nam bao gồm : dịch vụ chuyển
phát nhanh trong nước và dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế.
Dịch vụ chuyển phát nhanh trong nước là dịch vụ chuyển phát nhanh giữa người gửi và
người nhận ở Việt Nam được cung cấp tại các Bưu điện tỉnh, thành phố có đủ điều kiện phục
vụ theo quy định của Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam.
Dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế là loại dịch vụ chuyển phát nhanh được gửi từ Việt
Nam đi các nước và ngược lại theo thoả thuận giữa Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt
Nam và Bưu chính các nước theo quy định của Liên minh Bưu chính Thế giới (UPU) hoặc
các đối tác khác.

Theo nội dung của vật phẩm, hàng hoá có thể phân chia dịch vụ chuyển phát nhanh
theo các loại sau:
Dịch vụ chuyển phát nhanh chứng từ, tài liệu thương mại… Đây là dịch vụ chuyển phát
nhanh các loại giấy tờ như thư từ, công văn, tài liệu mang tính chất thương mại. Các loại giấy
tờ này không bị đánh thuế và do đó ít khi phải làm các thủ tục hải quan.
Dịch vụ chuyển phát nhanh kiện hàng, gói hàng. Đây là dịch vụ chuyển phát nhanh các
kiện hàng, gói hàng hay còn gọi là dịch vụ chuyển phát nhanh các loại bưu kiện. Các danh
mục hàng gửi không thuộc giấy tờ, tài liệu thì được chấp nhận làm dịch vụ này. Các hàng hoá
này thường bị đánh thuế. Trọng lượng vận chuyển tối đa là 50 kg cho một bưu kiện nhưng
không hạn chế tổng khối lượng hàng gửi.

Dịch vụ chuyển phát nhanh các loại hàng nặng, cồng kềnh. Đối tượng chuyển phát là các
loại hàng hoá cồng kềnh, đặc biệt mà dịch vụ chuyển phát nhanh bưu kiện không chấp nhận,
tức là những hàng hóa có trọng lượng hơn 50 kg không thể tháo rời.
ở Việt Nam hiện nay mới chỉ xuất hiện phổ biến hai loại dịch vụ chuyển phát nhanh
chứng từ, tài liệu thương mại và chuyển phát nhanh kiện hàng, gói hàng. Dịch vụ vận chuyển
hàng nặng hiện đang được triển khai ở mức độ còn ít, chưa phổ biến.
1.3 Hình thức cung cấp
ở Việt Nam đối với dịch vụ chuyển phát nhanh trong nước , ngành Bưu điện chủ
trương không hợp tác với các công ty nước ngoài vì điều kiện của Ngành hoàn toàn đảm
nhiệm được (cơ sở vật chất, mạng lưới… đủ khả năng để cung cấp dịch vụ). Ngoài ra còn vì
một số lý do về an ninh quốc phòng, về sự phức tạp trong việc kiểm soát bưu phẩm, bưu kiện.
Ngành Bưu điện chỉ cho phép Bưu điện các tỉnh, thành phố hợp tác với các công ty
nước ngoài trong lĩnh vực chuyển phát nhanh quốc tế bằng hình thức đại lý, do Bưu điện
thành phố Hà Nội và Bưu điện thành phố Hồ Chí Minh trực tiếp thực hiện nhưng chịu sự kiểm
tra, giám sát của Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam. Các Bưu điện tỉnh, thành phố
tham gia được hưởng hoa hồng từ cước của các hãng chuyển phát. Tỷ lệ hoa hồng do hai bên
Bưu điện tỉnh, thành phố và các công ty nước ngoài thoả thuận với nhau. Ngoài ra các đại lý
này cũng phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước.
Các bưu gửi chuyển phát nhanh trong nước có thể sử dụng kèm các dịch vụ đặc biệt

như:
- Dịch vụ “phát tận tay”
- Dịch vụ “nhận gửi tại địa chỉ người gửi”
- Dịch vụ “khai giá”
- Dịch vụ “báo phát”

Nhằm giúp cho các doanh nghiệp đáp ứng kịp thời với những sự thay đổi về tốc độ
và phạm vi của thương mại quốc tế, ngoài các dịch vụ chính, các nhà cung cấp dịch vụ chuyển
phát nhanh còn cung cấp các dịch vụ giá trị gia tăng như:
- Logistics
- Dịch vụ tài chính
- Dịch vụ làm thủ tục hải quan…
Khi cung cấp các dịch vụ giá trị gia tăng, nhà cung cấp thay các doanh nghiệp thực
hiện các chức năng làm thủ tục hải quan, logistics, tài chính, kho vận và bảo hiểm…
Quá trình cung cấp dịch vụ chuyển phát nhanh là một quá trình dây chuyền công nghệ
khép kín, kể từ khi bắt đầu là người gửi và kết thúc quá trình là người nhận, có thể biểu diễn
qua sơ đồ sau:









2. Đặc điểm kinh tế kỹ thuật của dịch vụ chuyển phát nhanh
Dịch vụ chuyển phát nhanh là một trong những dịch vụ của ngành Bưu chính vì vậy
trước hết nó mang các đặc điểm của dịch vụ Bưu chính. Đó là:
Thứ nhất, tính phi vật chất của sản phẩm.

Khách hàng
(ngư
ời
Giao dịch

(nh
ận gửi)

Xử lý khai thác,
chia ch
ọn (chiều
Vận chuyển quá
giang

Xử lý khai thác,
chia ch
ọn (chiều
Bưu tá
viên
Khách hàng
(ngư
ời

Khác với sản phẩm vật chất, sản phẩm Bưu chính thể hiện dưới dạng dịch vụ, không
mang tính cơ, lý, hoá…với những tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể vì thế khó mô tả chính xác đặc
tính và chất lượng như hàng hoá hữu hình.
Sản phẩm Bưu chính không phải là vật chất cụ thể tồn tại ngoài quá trình sản xuất nên
không thể đưa vào kho lưu trữ, không thể thay thế được do đó có những yêu cầu rất cao về
chất lượng sản phẩm, kết quả dịch vụ phải đảm bảo tuyệt đối về chất lượng, không chấp nhận
phế phẩm hay thứ phẩm.

Đối tượng của dịch vụ Bưu chính là tin tức và yêu cầu phải truyền đưa nguyên vẹn, không
chịu sự thay đổi nào ngoài sự thay đổi về vị trí không gian, mọi sự biến đổi về hình thức, nội
dung đều làm giảm hoặc mất giá trị của sản phẩm. Trong quá trình truyền đưa tin tức thì yêu
cầu về chất lượng sản phẩm rất cao, không chấp nhận một tỷ lệ sai sót hoặc mất an toàn nào.
Thứ hai, tính dây chuyền của quá trình cung ứng.
Cũng giống như các ngành dịch vụ khác, sản xuất Bưu chính mang tính dây chuyền,
nghĩa là mọi dịch vụ được hoàn thành với sự tham gia của nhiều đơn vị trong ngành. Nhưng
đặc biệt đối với ngành Bưu điện, sự liên kết các tác nghiệp để thực hiện hoàn chỉnh 1 công
việc đòi hỏi phải qua rất nhiều khâu, nhiều công đoạn đan chéo nhau với sự tham gia của
nhiều đơn vị. Mỗi đơn vị chỉ hoàn thành 1 công đoạn nhất định trong quá trình truyền đưa tin
tức, hay nói cách khác là thực hiện 1 trong 4 khâu : khâu đi – khâu qua – khâu đến và cả khâu
truyền đưa. Do đó quá trình sản xuất phải được diễn ra nhịp nhàng, liên tục ở các khâu.
Thứ ba, tính gắn liền giữa cung ứng và tiêu dùng dịch vụ.
Thông tin Bưu chính mang tính chất 2 chiều, cả người tiêu thụ cũng tham gia vào quá
trình truyền đưa tin tức. Khi nhân viên Bưu chính nhận bưu gửi của khách hàng là lúc bắt đầu
quá trình sản xuất và tiêu thụ. Khi bưu gửi được vận chuyển là quá trình cung ứng đang diễn
ra và khi người nhận đã nhận được bưu gửi thì cũng là sự kết thúc quá trình cung ứng và tiêu
thụ.
Thứ tư, tính không đồng đều về chất lượng, về tải trọng theo thời gian và không gian.
Chất lượng dịch vụ chuyển phát nhanh phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố như thời tiết,

khí hậu, sự ổn định của trang thiết bị, trạng thái tinh thần và tâm lý của người phục vụ… do
vậy chất lượng không thể hoàn toàn giống nhau.
Sự không đồng đều về tải trọng theo thời gian và không gian là do nhu cầu về chuyển
phát bưu gửi xuất hiện không đều theo các giờ trong ngày đêm, theo các ngày trong tuần,
tháng trong năm Thường nhu cầu này phụ thuộc vào nhịp độ sinh hoạt của xã hội như các
giờ ban ngày, giờ làm việc của các cơ quan, doanh nghiệp, vào các ngày lễ tết thì có lưu lượng
lớn hơn.
Thứ năm, dịch vụ chỉ có thể tiêu dùng một lần.
Đối với dịch vụ của ngành Bưu điện nói chung và dịch vụ chuyển phát nhanh nói riêng,

mỗi khách hàng được định trước một loại hình dịch vụ, họ không thể chọn, đổi sản phẩm khi
đã mua như đối với các sản phẩm vật chất khác. Vì vậy chất lượng của dịch vụ có ảnh hưởng
trực tiếp đến việc thoả mãn nhu cầu của người tiêu dùng. Do đó trong việc truyền đưa tin tức
phải đảm bảo truyền đạt nguyên vẹn nội dung, tin tức được chuyển đến đúng và kịp thời cho
người nhận.
Thứ sáu, dịch vụ chuyển phát nhanh không được bảo hộ độc quyền như các sản phẩm
hữu hình khác.
Trên đây là những đặc điểm chung của các dịch vụ Bưu chính mà dịch vụ chuyển
phát nhanh cũng có. Ngoài các đặc điểm trên dịch vụ chuyển phát nhanh còn có một số đặc
điểm riêng phân biệt với các dịch vụ Bưu chính khác:
Một là, dịch vụ chuyển phát nhanh thực hiện quá trình khai thác chuyển phát với tốc độ
nhanh nhất. Đối với dịch vụ chuyển phát nhanh, việc đảm bảo thời gian truyền đưa tin tức là
chỉ tiêu quan trọng số một. Dịch vụ chuyển phát nhanh thực hiện việc thu gom, phân loại và
chuyển phát các tài liệu, bưu phẩm đến tay người nhận rất nhanh chóng vượt xa các dịch vụ
Bưu chính khác do việc tổ chức và thực hiện chuyển phát bằng các phương tiện chuyên trở
đặc biệt như máy bay, ô tô… Ngoài đặc điểm nhanh chóng dịch vụ chuyển phát nhanh còn
thực hiện việc chuyển phát an toàn hơn, chính xác hơn.
Hai là, chỉ tiêu thời gian toàn trình chuyển phát đến từng khu vực của dịch vụ chuyển

phát nhanh được công bố trước. Do đó khách hàng có thể biết trước thời điểm thông tin đến
tay người nhận, hoặc hỏi đáp, tìm kiếm được các thông tin về bưu gửi trong quá trình chuyển
phát.
Ba là, dịch vụ chuyển phát nhanh là loại dịch vụ cao cấp, giá thành dịch vụ thường cao
hơn các dịch vụ Bưu chính khác nên nhu cầu sử dụng dịch vụ có độ co dãn lớn. Đặc biệt là sự
nhạy cảm của cầu dịch vụ trên thị trường với giá cao, chỉ cần giảm giá cước một chút thì nhu
cầu cũng tăng lên rất lớn và ngược lại.
Bốn là, dịch vụ chuyển phát nhanh có các dịch vụ thay thế là dịch vụ chuyển phát thường,
dịch vụ fax, thư điện tử… Khi giá của dịch vụ chuyển phát nhanh tăng thì nhu cầu sử dụng
các loại dịch vụ kia sẽ tăng.
Năm là, giá cả dịch vụ chuyển phát nhanh hầu hết cao hơn các dịch vụ thường vì đây là

dịch vụ Bưu chính có chất lượng cao do đó đòi hỏi chi phí cho quá trình khai thác và vận
chuyển cũng rất lớn.
Sáu là, dịch vụ chuyển phát nhanh mang lại hiệu quả kinh tế cao (đầu tư không lớn nhưng
khả năng thu hồi vốn nhanh, mang lại lợi nhuận cao) so với các dịch vụ Bưu chính truyền
thống khác do đây là loại dịch vụ cao cấp, phục vụ cho tầng lớp có thu nhập cao trong xã hội
và các công ty, tổ chức lớn, người nước ngoài ở Việt Nam… Do vậy tất cả các công ty tư
nhân kinh doanh dịch vụ bưu chính đều chỉ kinh doanh dịch vụ chuyển phát nhanh.

3. Vai trò của dịch vụ chuyển phát nhanh đối với sự phát triển kinh tế xã hội
Dịch vụ chuyển phát nhanh là sản phẩm cao cấp do con người sáng tạo ra trong thế kỷ
mới dựa trên những tiến bộ khoa học hiện đại để thoả mãn nhu cầu ngày càng cao của mình.
Không chỉ có ý nghĩa trong sản xuất mà dịch vụ chuyển phát nhanh còn góp phần đáng kể vào
sự phát triển kinh tế xã hội trên nhiều khía cạnh. Đặc biệt là đối với các nước phát triển trên
thế giới thì dịch vụ này đã trở nên thiết yếu và có vai trò quan trọng.
Trước hết, vai trò của dịch vụ chuyển phát nhanh được thể hiện ở khả năng đáp ứng
nhu cầu nắm bắt thông tin và trao đổi của nhân dân.

Khi xã hội phát triển thì con người lại có thêm cơ hội và điều kiện để tìm tòi sáng tạo,
phát minh ra những công cụ mới phục vụ cho cuộc sống của mình. Ngược lại, chính sự phát
triển đó lại thúc đẩy nhu cầu của con người ngày càng cao hơn. Họ không còn chỉ mong muốn
được ăn no mặc ấm mà phải ăn sung mặc sướng, không những được làm việc mà cần vui chơi
giải trí… Cuộc sống hiện đại với sự chạy đua về thời gian đã đặt ra nhu cầu cập nhật thông tin
và trao đổi hàng hoá một cách nhanh chóng. Điều đó đã buộc các nhà sản xuất cung ứng phải
không ngừng tạo ra những sản phẩm mới, những dịch vụ mới nhằm thoả mãn tốt nhất mong
muốn của khách hàng. Cùng với các dịch vụ hiện đại như Internet, điện thoại di động… dịch
vụ chuyển phát nhanh ra đời cũng không nằm ngoài mục đích đó.
Từ khi được cung cấp đến nay, dịch vụ chuyển phát nhanh ngày càng thu hút nhiều sự
quan tâm chú ý của khách hàng và đã dần trở thành một nhu cầu thiết yếu đối với người sử
dụng. Với những ưu điểm nổi bật của dịch vụ cùng điều kiện sống ngày càng cao của con
người, dịch vụ chuyển phát nhanh được coi là có khả năng đáp ứng yêu cầu về thông tin, trao

đổi hàng hoá của khách hàng với mức chi phí chấp nhận được. Dịch vụ đã tạo cho người sử
dụng có thêm những lựa chọn mới khi muốn tận dụng thời gian hay đảm bảo độ an toàn, chính
xác của thông tin, hàng hoá mà mình muốn gửi. Dịch vụ chuyển phát nhanh đã góp phần nâng
cao đời sống của con người, giúp cho người sử dụng có thể thoả mãn nhu cầu cũng như yêu
cầu của mình, tạo điều kiện đưa cuộc sống ngày một phát triển và hiện đại hơn. Ngoài ra
mạng lưới của dịch vụ nếu phát triển rộng khắp, phổ cập đến mọi người dân sẽ giúp họ có thể
sử dụng để thông tin, trao đổi với nhau mà không cần đi lại góp phần giảm chi phí, thời gian,
bớt ách tắc giao thông, góp phần đảm bảo trật tự an ninh trong xã hội.
Bên cạnh đó, dịch vụ chuyển phát nhanh còn có ý nghĩa với vấn đề mở cửa và hội
nhập.
Mở cửa và hội nhập là xu hướng phát triển tất yếu hiện nay của các nước, đặc biệt là
những nước đang phát triển. Việc gia nhập các tổ chức kinh tế thế giới, mở rộng giao lưu
buôn bán với nước ngoài sẽ mở ra nhiều cơ hội giúp họ trở thành một nước công nghiệp có
nền kinh tế phát triển. Do đó những nước này cần nắm bắt, sử dụng các sản phẩm, dịch vụ tiên
tiến để theo kịp với các nước trong khu vực và trên thế giới. Dịch vụ chuyển phát nhanh được

cung cấp còn góp phần tạo điều kiện giao lưu, trao đổi một cách thuận lợi, nhanh chóng hơn,
nhất là dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế. Trên thế giới, dịch vụ này đã phát triển và trở nên
quen thuộc, phổ biến với đa số tầng lớp nhân dân, vì vậy việc cung cấp dịch vụ chuyển phát
nhanh cũng là một trong những cách để hoà mình vào sự phát triển chung của khu vực và thế
giới.
Hơn nữa, dịch vụ chuyển phát nhanh cũng tham gia trực tiếp vào việc tạo ra tổng sản
phẩm xã hội và thu nhập quốc dân, sự ra đời của dịch vụ đã góp phần làm thúc đẩy nền kinh
tế nước nhà. Vai trò của dịch vụ như một chất xúc tác làm tăng năng suất xã hội, tăng thu
nhập quốc dân, thúc đẩy nền kinh tế xã hội phát triển. Mặt khác, dịch vụ chuyển phát nhanh
được cung cấp và phát triển ở Việt Nam sẽ tạo điều kiện thu hút các đối tác nước ngoài giao
dịch, đầu tư, liên doanh với nước ta.
Dịch vụ chuyển phát nhanh gắn liền với xu thế phát triển khoa học công nghệ hiện
đại.
Nền kinh tế cũng như đời sống của con người đã qua nhiều bước phát triển nhảy vọt gắn

với các cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, đời sống ngày một nâng cao do việc ứng dụng
công nghệ mới vào sản xuất và sinh hoạt. Ngay từ những năm cuối thế kỷ 20, nhận thức rõ
được xu thế phát triển của thời đại công nghệ thông tin đã và đang giữ vai trò quan trọng, dịch
vụ chuyển phát nhanh đã phát huy, vận dụng những tiến bộ khoa học vào đời sống, đáp ứng
được yêu cầu về chất lượng cũng như thời gian của khách hàng. Là dịch vụ Bưu chính chất
lượng cao, sử dụng những phương tiện khai thác, vận chuyển hiện đại, áp dụng các công nghệ
tiên tiến trong lĩnh vực tin học – viễn thông, dịch vụ chuyển phát nhanh sẽ không ngừng phát
triển các hình thức phục vụ mới khi khoa học kỹ thuật phát triển.
Dịch vụ chuyển phát nhanh phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trong thời đại phát triển ngày nay, nhịp sống khẩn trương khiến con người luôn bận rộn
và có nhu cầu sử dụng những phương tiện hữu hiệu giúp họ giải quyết công việc nhanh chóng
và đảm bảo. Đặc biệt là các doanh nghiệp, công ty hoạt động kinh doanh, trao đổi cần sự
chính xác, an toàn và nhanh chóng thì dịch vụ chuyển phát nhanh trở thành một trong những
phương tiện không thể thiếu đối với họ. Dịch vụ không chỉ cho phép các chủ doanh nghiệp,

nhà lãnh đạo biết rõ thời điểm thông tin hay hàng hoá đến tay đối tác để có kế hoạch sản xuất
kinh doanh phù hợp, mà còn đảm bảo độ an toàn, bảo mật của thông tin, hàng hoá. Ngay cả
khi xảy ra sự cố thì họ có thể nhanh chóng truy tìm , có kế hoạch khắc phục so với các dịch vụ
gửi thông thường khác. Vì vậy dịch vụ chuyển phát nhanh ngày càng được các doanh nghiệp,
công ty tin tưởng và sử dụng, có ý nghĩa quan trọng đối với sự thành công trong hoạt động
kinh doanh.
Cuối cùng, dịch vụ chuyển phát nhanh còn có vai trò kết nối tình cảm giữa con người.
Giao tiếp là một nhu cầu tất yếu của con người, từ lúc nhỏ cho đến khi về già, bất cứ
người bình thường nào cũng có nhu cầu giao tiếp, thông tin với gia đình, bạn bè, xã hội.
Không những giao tiếp trực tiếp mà còn giao tiếp thông qua các phương tiện như thư từ, quà
tặng… với yêu cầu nhanh về thời gian. Khách hàng sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh chính
là để nhằm đáp ứng cho nhu cầu giao tiếp, thông tin với người khác về tình cảm, về công việc
của họ một cách nhanh chóng và thuận tiện. Mặc dù ở Việt Nam nhu cầu này chưa nhiều
nhưng ở các nước khi xã hội càng phát triển thì nhu cầu về văn hoá giao lưu tình cảm ngày
càng tăng. Họ không chỉ sử dụng các dịch vụ gửi thường để trao đổi với nhau mà cần gửi

chính xác, nhanh chóng, nhất là giữa các vùng miền hay giữa hai nước cách xa nhau để đảm
bảo thông tin, hàng hoá không bị thất lạc hay hư hỏng. Hoặc đối với các hàng hoá, quà tặng
cần bảo quản như hoa quả tươi, đồ dễ vỡ… thì dịch vụ chuyển phát nhanh càng phát huy công
dụng. Do vậy có thể nói dịch vụ chuyển phát nhanh đang dần trở nên quan trọng đối với đời
sống sinh hoạt của con người.

4. Các nhân tố ảnh hưởng đến dịch vụ chuyển phát nhanh
4.1 Các nhân tố tác động đến nhu cầu sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh
Một là mức độ phổ cập dịch vụ.
ở nhiều nơi nhất là những vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa người dân chưa biết đến
sự có mặt cũng như ích lợi của dịch vụ chuyển phát nhanh vì thế họ không có nhu cầu sử dụng
dịch vụ. Do đó mức độ phổ cập, mạng lưới phân phối dịch vụ chuyển phát nhanh có tác động

mạnh đến nhu cầu của người tiêu dùng. Các chỉ tiêu mạng lưới bao gồm : tổ chức mạng lưới
cung cấp các dịch vụ chuyển phát nhanh cho khách hàng, mạng bưu cục phục vụ, bán kính và
số dân phục vụ, thời gian phục vụ của các bưu cục tại mỗi vùng, miền khác nhau; tổ chức
mạng vận chuyển để vận chuyển Cũng như các sản phẩm vật chất và dịch vụ khác, để thu
hút được sự quan tâm của khách hàng từ đó dẫn đến việc mua sản phẩm, dịch vụ, các nhà sản
xuất và cung ứng phải tuyên truyền quảng cáo về dịch vụ chuyển phát nhanh. Nếu hoạt động
quảng cáo, tuyên truyền này phát huy tác dụng, chỉ cho khách hàng thấy được những ưu thế
và công dụng của dịch vụ chuyển phát nhanh thì mới hấp dẫn họ, khiến họ có nhu cầu sử dụng
và dần dần ưa thích dịch vụ.
Hai là thu nhập cá nhân của người tiêu dùng.
Khi nền kinh tế phát triển, GDP ngày càng tăng, đời sống vật chất, tinh thần của nhân
dân được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống đã ảnh hưởng rất lớn tới nhu cầu các dịch vụ
Bưu chính nói chung và nhu cầu dịch vụ chuyển phát nhanh nói riêng. Do đó khi thu nhập cá
nhân tăng lên thì cơ cấu tiêu dùng sẽ thay đổi theo hướng tăng tỷ trọng tiêu dùng cho các dịch
vụ xa xỉ. Chuyển phát nhanh là dịch vụ Bưu chính có chất lượng cao nên giá cước cũng cao
hơn các dịch vụ Bưu chính truyền thống khác, vì thế khi thu nhập cá nhân tăng lên sẽ làm nhu
cầu sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh tăng theo.

Ba là giá cước của dịch vụ chuyển phát nhanh.
Giá cả cũng là yếu tố tác động đến nhu cầu. Giá cả bao giờ cũng là nhân tố mà khi bỏ
ra chi phí cho bất cứ hàng hoá nào cũng được người tiêu dùng quan tâm hàng đầu. Khi giá
cước của dịch vụ được điều chỉnh hợp lý thì nhu cầu sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh sẽ
tăng, sản lượng dịch vụ sẽ có mức tăng trưởng cao.
Bốn là chất lượng dịch vụ.
Đây là một trong những nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến nhu cầu sử dụng dịch
vụ chuyển phát nhanh. Ngay cả khi vấn đề giá cước đã được chấp nhận như đối với khách
hàng có khả năng thanh toán thì điều tiếp theo khiến họ quyết định có sử dụng dịch vụ hay
không chính là chất lượng của dịch vụ như thế nào. Đặc biệt đối với dịch vụ chuyển phát

nhanh là dịch vụ có chất lượng cao thì yếu tố này càng được coi trọng. Do đó đây có thể coi là
yếu tố cần được quan tâm nâng cao hơn nữa của nhà cung cấp, đảm bảo đáp ứng yêu cầu của
khách hàng từ đó làm tăng sản lượng và doanh thu.
Năm là thói quen tiêu dùng của người dân.
So với các dịch vụ Bưu chính truyền thống khác thì chuyển phát nhanh là dịch vụ mới
có nhiều ưu điểm nổi bật, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của khách hàng. Tâm lý tiêu
dùng của con người rất thích được thử nghiệm cái mới, nhất là khi những sản phẩm, dịch vụ
mới đó có nhiều ích lợi so với cái cũ. Do đó đây là nhân tố có ảnh hưởng tích cực đối với dịch
vụ chuyển phát nhanh.
Sáu là các yếu tố về nhân khẩu, xã hội.
Khối lượng dịch vụ phụ thuộc vào dân số (khách hàng). Tăng trưởng dân số sẽ tạo đà
phát triển nhu cầu sử dụng các dịch vụ Bưu chính nói chung và các dịch vụ chuyển phát
nhanh nói riêng.
Nhu cầu về Bưu chính còn phụ thuộc vào cơ cấu xã hội, trình độ văn hoá và mức độ
xoá nạn mù chữ. Qua các tài liệu, ta dễ thấy rằng những nước có mức sống văn hoá càng cao
thì nhu cầu Bưu chính càng tăng.
4.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ chuyển phát nhanh
Chất lượng dịch vụ chuyển phát nhanh chịu tác động của nhiều yếu tố khác nhau,
nhưng có thể xem xét các tác động này theo hai nhóm là các nhân tố chủ quan và các nhân tố

khách quan.
Trước hết là các nhân tố chủ quan, bao gồm:
Mức độ tiện lợi của dịch vụ chuyển phát nhanh. Nhân tố này có tác động đến chất lượng
của dịch vụ vì sự rườm rà trong thủ tục nhận - gửi sẽ làm giảm các ưu thế về thời gian và độ
an toàn, chính xác. Nếu việc trao đổi, chuyển nhận bưu gửi có thể tiến hành đơn giản và dễ
dàng sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ.

Phong cách phục vụ, trình độ của nhân viên Bưu chính khi tiếp nhận cũng như khai thác,
chuyển phát bưu gửi cũng rất quan trọng, là một trong những tiêu chuẩn người tiêu dùng
thường đánh giá về chất lượng dịch vụ.
Vấn đề ứng dụng khoa học kỹ thuật vào cung cấp dịch vụ như hệ thống mạng lưới tin học
được sử dụng để nhập dữ liệu về quy trình của bưu gửi… là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng
đến chất lượng dịch vụ chuyển phát nhanh. Không chỉ cần thiết đối với hoạt động chuyển phát
trong nước để đảm bảo sự chính xác, an toàn, mà còn là bộ phận không thể thiếu để truy tìm,
định vị bưu gửi chuyển phát nhanh quốc tế, trả lời khách hàng khi có yêu cầu hoặc khiếu nại.
Tiến độ thực hiện các khâu trong quy trình khai thác, chuyển phát bưu gửi là yếu tố quyết
định để đảm bảo chất lượng dịch vụ chuyển phát nhanh về mặt thời gian. Vì khách hàng sử
dụng dịch vụ này chính là do ưu thế nhanh chóng, có thể biết trước thời điểm bưu gửi tới tay
người nhận, nhất là đối với các doanh nghiệp kinh doanh thì ưu điểm này càng được coi trọng.
Do đó việc đảm bảo đúng chỉ tiêu toàn trình là một trong những công việc được các nhà cung
cấp dịch vụ chuyển phát nhanh luôn quan tâm và cố gắng nâng cao tiến độ.
Vấn đề tổ chức quản lý cũng có ảnh hưởng một phần tới chất lượng dịch vụ chuyển phát
nhanh. Việc phân công nhiệm vụ của từng bộ phận một cách rõ ràng và có kiểm tra sát sao sẽ
làm giảm tình trạng công việc bị chậm trễ ở một khâu nào đó, gây ảnh hưởng đến tiến độ
chung. Sự bố trí chưa hợp lý, linh hoạt giữa các khâu có thể dẫn tới công việc bị ngưng trệ do
nhân viên chịu trách nhiệm đó nghỉ đột xuất, hoặc chuyên viên không được giao đúng chuyên
môn làm giảm năng suất công việc…
Bên cạnh những nhân tố trên còn phải kể đến sự ảnh hưởng không nhỏ của các nhân
tố khách quan :
Chất lượng dịch vụ chuyển phát nhanh cũng phụ thuộc vào sự liên kết giữa các thành viên

của Liên minh Bưu chính thế giới (UPU). Việc tham gia tổ chức UPU là nhằm phát huy được
ưu thế mạng lưới chuyển phát rộng khắp, có thể đáp ứng yêu cầu của khách hàng ở nhiều
quốc gia. Nếu sự liên kết, phối hợp giữa các nước trong Liên minh là chặt chẽ thì chất lượng
dịch vụ sẽ được đảm bảo, ngược lại nếu các nước này không kết hợp nhịp nhàng thì chất

lượng dịch vụ có thể bị giảm sút. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, như khi xảy
ra sự cố, nước gốc gặp khó khăn hoặc bị chậm trễ trong việc trả lời khiếu nại cho khách hàng
do các nước trong Liên minh không phối hợp hoặc phối hợp nhưng chưa nhiệt tình…
Dịch vụ chuyển phát nhanh sử dụng rất nhiều phương tiện vận chuyển trong đó máy bay
là phương tiện nhanh nhất, nhưng chất lượng dịch vụ chuyển phát nhanh cũng bị tác động
tương đối lớn bởi các hãng hàng không. Trong trường hợp hãng hàng không huỷ chuyến bay
hoặc chuyến bay bị trì hoãn, bị chậm do trục trặc kỹ thuật hay túi gói bưu chính bị để lại
chuyến sau thì lịch trình của bưu gửi sẽ không thể đảm bảo.
Thời tiết cũng là một trong các nhân tố có thể tác động đến chất lượng của dịch vụ
chuyển phát nhanh, vì dịch vụ đòi hỏi sự nhanh chóng nhưng thời tiết xấu sẽ gây khó khăn
trong vận chuyển bưu gửi, hoặc làm việc bảo quản, giữ gìn bưu gửi trở nên phức tạp hơn.
Điều đó có thể làm chất lượng dịch vụ bị giảm sút do tiêu chuẩn về thời gian hoặc sự an toàn,
nguyên vẹn của bưu gửi không được đảm bảo.

II – Dịch vụ chuyển phát nhanh ở Việt Nam
1. Sự hình thành và phát triển dịch vụ chuyển phát nhanh của Bưu chính Việt Nam
Trong những năm qua, mạng lưới thông tin Bưu chính đã phát triển nhanh, rộng
khắp theo hướng “Tốc độ hoá, Tiêu chuẩn hoá, Tin học hoá”, đảm bảo sự hoạt động ổn định
các dịch vụ Bưu chính truyền thống đồng thời tăng cường thêm các dịch vụ Bưu chính mới,
góp phần phục vụ và đáp ứng được các yêu cầu cấp bách của sự phát triển kinh tế xã hội. Tuy
nhiên xu thế hội nhập, tự do hoá, toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới đang đặt các dịch vụ Bưu
chính ở thế bị cạnh tranh gay gắt. Để chuẩn bị cho Bưu chính Việt Nam bước vào môi trường
kinh doanh có nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều thách thức, ngay từ năm 1990, ngành Bưu điện
Việt Nam đã triển khai cung cấp một loạt các dịch vụ Bưu chính mới như dịch vụ chuyển
phát nhanh, bưu chính uỷ thác, bưu phẩm không địa chỉ… Các dịch vụ này ngày càng tận

dụng được ưu thế của mình để mở rộng kinh doanh theo hướng thị trường.
Dịch vụ chuyển phát nhanh do phù hợp với xu thế phát triển và đáp ứng được yêu cầu

thông tin nhanh chóng, chính xác của xã hội nên đã chiếm lĩnh được thị trường và có chiều
hướng phát triển khả quan. Để mở rộng phạm vi cung cấp và tận dụng nguồn lực, Bưu chính
Việt Nam đã tăng cường hợp tác với nước ngoài, làm đại lý cho các công ty chuyển phát
nhanh quốc tế. Sản lượng và doanh thu dịch vụ chuyển phát nhanh của Ngành liên tục tăng
qua các năm. Mặc dù chịu sự cạnh tranh gay gắt của các dịch vụ khác cũng như các đối thủ
trong ngành song do được quan tâm đầu tư, phát triển nên dịch vụ chuyển phát nhanh của Bưu
chính Việt Nam vẫn giữ được thị phần và uy tín đối với khách hàng. Từ chỗ chỉ cung cấp ở
một số trung tâm, thành phố lớn, đến nay dịch vụ chuyển phát nhanh của Ngành đã phát triển
ở hầu hết các vùng, miền trên đất nước, đáp ứng nhu cầu của người dân. Chất lượng của dịch
vụ cũng ngày một nâng cao, điều kiện vật chất được chú ý cải thiện, các hình thức cung cấp
mới cũng đang được nghiên cứu phát triển để thoả mãn đầy đủ nhu cầu đa dạng của khách
hàng.

2. Các nhà cung cấp dịch vụ chuyển phát nhanh ở Việt Nam
Đối với dịch vụ chuyển phát nhanh trong nước các nhà cung cấp bao gồm:
Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) là đơn vị cung cấp chủ đạo.
Cũng như các dịch vụ bưu chính khác, quá trình cung ứng dịch vụ chuyển phát nhanh là một
quá trình sản xuất lưu thông liên hoàn trong một mạng lưới Bưu chính khép kín toàn quốc.
Ngoài bộ máy điều hành quản lý chức năng tại văn phòng Tổng công ty, các đơn vị kinh
doanh, khai thác, vận chuyển dịch vụ chuyển phát nhanh của VNPT bao gồm: Công ty Bưu
chính liên tỉnh và quốc tế, các Bưu điện tỉnh, thành phố.
Công ty Bưu chính liên tỉnh và quốc tế ( Viet Nam Postal Service – VPS), là công ty
chuyên ngành về vận chuyển Bưu chính trong cả nước, có ba trung tâm trực thuộc đặt tại ba
miền đó là:
- Trung tâm Bưu chính liên tỉnh và quốc tế khu vực 1 (VPS 1), có trụ sở tại Hà Nội.
- Trung tâm Bưu chính liên tỉnh và quốc tế khu vực 2 (VPS 2) tại thành phố Hồ Chí
Minh.

- Trung tâm Bưu chính liên tỉnh và quốc tế khu vực 3 (VPS 3) tại thành phố Quy Nhơn.
Các Trung tâm trên có bộ phận chuyên trách là đầu mối khai thác, vận chuyển trao đổi
bưu gửi chuyển phát nhanh trong nước và quốc tế, đảm bảo lưu thoát bưu gửi chuyển phát
nhanh liên tỉnh và quốc tế cho ba miền của cả nước. VPS còn là đại diện cho VNPT trực tiếp
quản lý, theo dõi, đối soát, thanh toán, điều tra khiếu nại bưu gửi chuyển phát nhanh quốc tế
đi và đến với các nước Bưu chính trên thế giới có tham gia mở dịch vụ chuyển phát nhanh.
Các Bưu điện tỉnh, thành phố trực thuộc VNPT tham gia vào thị trường dịch vụ chuyển
phát nhanh trên cả nước hiện nay đã có mặt ở 54/61 tỉnh thành. Các Bưu điện có nhiệm vụ tổ
chức mạng lưới cung ứng và khai thác, chuyển phát bưu gửi chuyển phát nhanh cùng với các
dịch vụ Bưu chính khác.
Bên cạnh VNPT còn có các doanh nghiệp khác cùng tham gia cung cấp dịch vụ này.
Số các doanh nghiệp này được chia làm hai nhóm :
Nhóm 1: Các doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh dịch vụ chuyển phát nhanh như Công
ty Cổ phần Bưu chính Viễn thông Sài Gòn (SaigonPostel), Công ty Điện tử Viễn thông Quân
đội (Vietel) và TNT (đơn vị liên doanh giữa Công ty giao nhận kho vận ngoại thương
VIETRANS và TNT).
- Công ty SaigonPostel được thành lập trên cơ sở văn bản số 7093/ĐMDN ngày
08/12/1995 của Chính phủ. Ngày 25/12/1996, Tổng cục Bưu điện đã có quyết định số
939/CSBĐ-GP cho phép công ty được cung cấp các dịch vụ bưu chính: Chuyển phát nhanh
bưu phẩm (trừ thư), bưu kiện và chuyển tiền.
- Công ty Điện tử Viễn thông Quân đội (Vietel): được thành lập theo quyết định số
522/QĐ ngày 19/4/1996 của Bộ Quốc phòng. Trụ sở chính đặt tại số 1 Giang Văn Minh - Ba
Đình - Hà Nội. Ngày 24/01/1998, Tổng cục Bưu điện đã cấp giấy phép số 109/1998/GP-
TCBĐ cho công ty được thiết lập mạng Bưu chính và kết nối với các mạng Bưu chính công
cộng khác để cung cấp các dịch vụ bưu chính: Bưu phẩm (trừ thư), bưu kiện và chuyển tiền
trên phạm vi toàn quốc.
Nhóm 2: Các doanh nghiệp không đăng ký kinh doanh dịch vụ chuyển phát nhanh nhưng

vẫn tham gia vào thị trường này, điển hình là những hãng vận chuyển (hành khách) trên tuyến

đường nối các trung tâm thương mại kết hợp vận chuyển hàng hoá. Đó là:
- Công ty TNHH vận tải Hoa Phượng, thành lập ngày 15/7/2002, nhận chuyển phát hàng
hóa, hồ sơ, chứng từ… chuyển điện hoa, tặng phẩm, nhận hợp đồng du lịch bằng xe chất
lượng cao trên phạm vi cả nước.
- Công ty TNHH chuyển phát nhanh Toàn Cầu, thành lập 3/2003, nhận chuyển phát
nhanh thư tín, tài liệu, bưu phẩm từ 1kg đến 500 kg và mỗi cân tiếp theo.
- Chuyển phát nhanh Tín Thành, nhận chuyển phát hàng hóa, hồ sơ, chứng từ…
- Công ty cổ phần thương mại Thần Tốc;
- Công ty Hoàng Long;
- Công ty TNHH Thương mại Quốc Hưng.
Đối với dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế:
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam trong hơn một thập kỷ qua, nhu cầu
về trao đổi thương mại và thông tin với các quốc gia khác cũng không ngừng tăng lên, đặc biệt
là dịch vụ chuyển phát khẩn bằng đường hàng không các chứng từ, tài liệu thương mại và
hàng hóa. Nắm bắt khuynh hướng đó, nhiều công ty chuyển phát nhanh quốc tế đã đến Việt
Nam tìm kiếm đối tác để hợp tác cung cấp các dịch vụ chuyển phát nhanh.
Từ cuối năm 1987, đầu năm 1988: Tổng cục Bưu điện đã cho phép Bưu điện thành
phố Hồ Chí Minh và Bưu điện Hà Nội hợp tác với Công ty DHL thực hiện dịch vụ chuyển
phát nhanh thư từ, tài liệu, gói hàng… dưới hình thức đại lý.
Năm 1989: Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam bắt đầu mở dịch vụ chuyển
phát nhanh trong nước.
Năm 1992: Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam tiến hành tổ chức lại dịch
vụ và mở dịch vụ chuyển phát nhanh EMS đi quốc tế thông qua các thoả thuận song phương
với Bưu chính các nước trong khuôn khổ qui định của Tổ chức Liên minh Bưu chính Thế giới.
Sau đó, đặc biệt từ năm 1994: Một loạt các công ty chuyển phát nhanh quốc tế khác

đã xâm nhập thị trường Việt Nam. Cho đến nay, có 20 công ty chuyển phát nhanh quốc tế hoạt
động tại thị trường Việt Nam. Tuy nhiên theo quy định trước đây của luật pháp Việt Nam, tất
cả những công ty này đều phải thông qua một tổ chức của Việt Nam để cung cấp dịch vụ và
chỉ có chiều đi quốc tế và từ quốc tế đến Việt Nam. Hiện nay chỉ có Công ty TNT được cấp

phép hoạt động dưới hình thức liên doanh với Công ty Giao nhận Kho vận Ngoại thương
(VIETRANS) thuộc Bộ Giao thông vận tải, vừa qua có thêm liên doanh giữa Tổng công ty
Bưu chính Viễn thông Việt nam với công ty chuyển phát nhanh UPS của Mỹ. Còn lại các công
ty khác đều hoạt động dưới hình thức giao đại lý cho các đơn vị thành viên của Tổng Công ty
Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT). VNPT hiện đang làm đại lý cho 19 công ty chuyển
phát nhanh quốc tế.
Dựa vào qui mô và kết quả kinh doanh, các công ty chuyển phát nhanh quốc tế tại
Việt Nam có thể được chia làm 2 nhóm như sau:
Nhóm 1 (Nhóm các công ty lớn): Các công ty có qui mô hoạt động rộng trên phạm vi
toàn cầu, bao gồm: DHL, Fedex, UPS, TNT, AIRBORNE…
Nhóm 2 (Nhóm các công ty vừa và nhỏ): Các công ty có mảng thị trường hẹp hơn,
thường tập trung tại các khu vực khác nhau trên thế giới.

3. Thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh ở Việt Nam
Trong nền kinh tế thị trường, việc nghiên cứu nhu cầu người tiêu dùng là vấn đề quan
trọng để doanh nghiệp có thể xây dựng được kế hoạch sản xuất kinh doanh cho dịch vụ mình
cung cấp. Tiến hành nghiên cứu thị trường giúp doanh nghiệp hiểu rõ thị trường bao gồm các
bộ phận như thế nào, trên cơ sở đó đưa ra các quyết định, lập kế hoạch kinh doanh dịch vụ có
hiệu quả nhất.
Hơn nữa, thị trường là tổng hoà các mối quan hệ rất khác nhau nên nghiên cứu thị
trường để thấy rõ tính qui luật của nhu cầu và điều tiết của thị trường nhằm đáp ứng được tốt
nhất nhu cầu người tiêu dùng. Mỗi một loại dịch vụ Bưu chính nào đó sẽ có chu kỳ phát triển
khác nhau với từng loại thị trường. Do đó cần nghiên cứu thị trường dịch vụ chuyển phát

nhanh để có thể đưa ra một kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp với nhu cầu sử dụng của
người tiêu dùng.
Thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh xét theo vùng địa lý:
Thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh được chia thành hai vùng chủ yếu, đó là thành
thị và nông thôn.
Thành thị: Dịch vụ chuyển phát nhanh là dịch vụ cao cấp, chủ yếu các cơ quan, tổ chức,

doanh nghiệp và những khách hàng giàu có mới có điều kiện sử dụng dịch vụ. Do đó thành thị
là vùng chiếm hầu hết số lượng dịch vụ chuyển phát nhanh vì đây là những nơi tập trung phần
lớn các cơ quan, doanh nghiệp, người dân có thu nhập cao hơn. Khách hàng ở vùng này chiếm
95% trong việc sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh cả chiều đi và chiều đến. Trong đó dẫn
đầu là TP. Hồ Chí Minh (chiếm 50%) rồi đến Hà Nội (35%), còn lại 11% của các vùng thành
thị khác.
Nông thôn: Nông thôn nước ta chiếm tới 80% về diện tích nhưng kinh tế còn chậm phát
triển. Vì dịch vụ chuyển phát nhanh đòi hỏi giá cao trong khi trung bình một hộ nông dân thu
nhập chỉ khoảng 300.000 đồng/tháng nên họ ít có khả năng để sử dụng dịch vụ này. Hiện tại,
khu vực này mới chỉ sử dụng 5% trong tổng số sản lượng dịch vụ chuyển phát nhanh của cả
nước, thông thường họ chỉ sử dụng dịch vụ này trong những trường hợp thật khẩn cấp. Tuy
nhiên, trong tương lai, hoà mình với sự phát triển chung của đất nước, chắc chắn đây sẽ là một
thị trường có tiềm năng rộng lớn mà với những chính sách giá cả, dịch vụ mềm dẻo, hợp lý,
các doanh nghiệp có thể khai thác có hiệu quả thị trường này.
Như vậy, nghiên cứu thị trường để tập trung, đánh giá, phân loại các vùng thị trường khác
nhau, từ đó xác định nhu cầu thị trường ở mức độ nào và tiến hành khai thác nó như thế nào.
Thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh theo đối tượng sử dụng:
Thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh bao gồm nhiều loại khách hàng khác
nhau, ở đây em chia khách hàng sử dụng dịch vụ này thành hai đối tượng chính, đó là các cơ
quan, tổ chức, văn phòng (trong nước và nước ngoài) và dân cư.

Đối tượng là các cơ quan, tổ chức, văn phòng
Các cơ quan, tổ chức, văn phòng trong nước và nước ngoài là khách hàng chủ yếu của
dịch vụ chuyển phát nhanh. Họ có nhu cầu rất lớn trong việc chuyển phát nhanh các tài liệu
giấy tờ, mẫu hàng. Đối tượng khách hàng này chiếm 80% thị trường dịch vụ chuyển phát
nhanh.
Trong số này lại có thể chia thành hai loại đối tượng, đó là các cơ quan, tổ chức trong
nước và các cơ quan văn phòng của nước ngoài, các liên doanh. Các tổ chức nước ngoài do
yêu cầu về chất lượng dịch vụ cao cho kinh doanh, khả năng tài chính dồi dào hơn, nên sử
dụng dịch vụ này rất phổ biến. Lượng khách hàng này sử dụng 60% trong tổng số lượng dịch

vụ mà các cơ quan sử dụng, còn lại 40% là do các tổ chức, cơ quan trong nước sử dụng.
Đối tượng là dân cư
Dân cư là đối tượng khách hàng thứ hai của dịch vụ chuyển phát nhanh. Dân cư chiếm số
lượng khá đông, tuy nhiên do dịch vụ chuyển phát nhanh là dịch vụ chất lượng cao nên giá sử
dụng còn khá cao so với thu nhập của dân chúng. Vì vậy, lượng khách hàng là dân cư sử dụng
dịch vụ này còn chiếm tỷ lệ thấp, khoảng 20% lượng dịch vụ chuyển phát nhanh. Trong số
này, khách hàng có thu nhập cao (hơn 1,5 triệu đồng/tháng) chiếm tới 87%, còn lại những
khách hàng có thu nhập thấp hơn chỉ chiếm 13% lượng dịch vụ chuyển phát nhanh do dân cư
sử dụng.
Thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh theo cơ cấu dịch vụ:
Trên thị trường luôn luôn diễn ra việc mua và bán các sản phẩm, dịch vụ để đáp ứng
những mục đích sử dụng khác nhau của người tiêu dùng: đó là tiêu dùng cho sinh hoạt hay
tiêu dùng cho sản xuất. Do vậy, cơ cấu dịch vụ chuyển phát nhanh cũng được chia làm hai
loại tương ứng. Đó là dịch vụ chuyển phát nhanh sử dụng cho nhu cầu sinh hoạt, tiêu dùng cá
nhân bao gồm các khách hàng có nhu cầu gửi thư từ, quà tặng, vật phẩm… cho bạn bè, người
thân. Loại dịch vụ này hiện chiếm khoảng 25% thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh. Ngoài
sử dụng cho mục đích sinh hoạt, dịch vụ chuyển phát nhanh hầu hết sử dụng cho mục đích sản
xuất. Các doanh nghiệp, cơ quan, văn phòng gửi công văn, giấy tờ, tài liệu, mẫu hàng… cho

nhau thông qua dịch vụ chuyển phát nhanh. Đây có thể là giao dịch giữa một chi nhánh với
công ty mẹ hoặc giữa các công ty, các đối tác làm ăn với nhau. Loại dịch vụ này chiếm 75%
còn lại của thị trường chuyển phát nhanh.
Cơ cấu dịch vụ còn thể hiện trong tương quan giữa dịch vụ chuyển phát nhanh trong
nước và dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế. Dịch vụ chuyển phát nhanh trong nước do VNPT
và một số công ty khác trong nước kinh doanh chiếm khoảng hơn 20% thị trường. Dịch vụ
chuyển phát nhanh quốc tế, ngoài dịch vụ EMS của VNPT còn có dịch vụ của các công ty
chuyển phát nhanh quốc tế hợp tác với VNPT và dịch vụ của công ty TNT, chiếm khoảng
80%. Dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế này lại bao gồm dịch vụ chuyển đi và dịch vụ nhận
từ ngoài vào. Trong đó dịch vụ nhận từ ngoài vào thông thường chiếm tỷ lệ cao hơn so với
lượng hàng trong nước chuyển đi (khoảng 70% dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế).

Cơ cấu địa lý
(100%)
Cơ cấu khách hàng (100%)

Cơ cấu dịch vụ
Thành
thị
Nông
thôn
Cơ quan
80%
Dân cư
20%
Theo mục đích sử
dụng (100%)
Loại hình dịch vụ
(100%)
95%

5%
Nước
ngoài
Trong
nước
Thu
nhập
cao
Thu
nh

ập
thấp

Tư liệu
sản xuất

Tư liệu
tiêu
dùng
Trong
nước
Quốc tế
60% 40% 87%

13%

75% 25% 20%
Phát

Nhận

30%

70%



III – Sự cần thiết phải phát triển dịch vụ chuyển phát nhanh ở Việt Nam
1. Sự tăng lên của Cầu về dịch vụ chuyển phát nhanh

Việt Nam là một nước đông dân trong khu vực và trên thế giới, có tỷ lệ tăng trưởng
dân số với mức thấp nhất trong 10 năm vừa qua là 1,35% (mỗi năm tăng hơn một triệu người).
Nếu với tốc độ tăng trưởng dân số như ở mức thấp nhất trong 10 năm vừa qua thì đến năm
2010 dân số Việt Nam sẽ xấp xỉ khoảng 90 triệu dân - vượt khoảng 10 triệu dân so với thời
điểm hiện tại. Như vậy, tăng trưởng dân số sẽ tạo đà phát triển nhu cầu sử dụng dịch vụ
chuyển phát nhanh.
Bên cạnh đó, nền kinh tế Việt Nam hiện nay đang trên đà phát triển. GDP ngày càng
tăng nâng mức tích luỹ nội bộ của nền kinh tế từ mức không đáng kể lên xấp xỉ 27% GDP
trong những năm trở lại đây. Điều này thể hiện tính bền vững và ổn định trong tăng trưởng
sản xuất của các ngành sản xuất và dịch vụ. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, tỷ trọng
ngành dịch vụ trong GDP tăng lên đến 39,1%. Đời sống vật chất và tinh thần của các tầng lớp
dân cư được cải thiện rõ rệt, trung bình mỗi năm thu nhập tăng khoảng 10% so với năm trước,
tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 12 - 13%, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận với những dịch
vụ chất lượng cao như dịch vụ chuyển phát nhanh.
Sự phát triển của khoa học công nghệ cũng như sự tăng trưởng kinh tế của đất nước
dẫn tới yêu cầu sử dụng dịch vụ của khách hàng ngày càng tăng, nên chắc chắn nhu cầu xã hội
sẽ không chỉ dừng ở các dịch vụ bưu chính truyền thống. Người tiêu dùng yêu cầu phải có các
dịch vụ thuận tiện hơn, nhanh chóng hơn, chất lượng tốt hơn là cơ sở cho nhiều dịch vụ mới
trong đó có dịch vụ chuyển phát nhanh phát triển.
Các đối tượng thuộc bộ máy quản lý Nhà nước, đoàn thể quần chúng, an ninh và quốc
phòng khi đất nước càng phát triển thì công tác quản lý càng phức tạp và nhu cầu thông tin
càng nhiều, do đó nhu cầu sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh đối với đối tượng này ngày
càng tăng. Đối với các đối tượng làm kinh tế, trong thời gian tới với sự trao đổi hàng hoá ngày
càng tăng thì nhu cầu sử dụng các dịch vụ chuyển phát nhanh bưu phẩm, bưu kiện là rất lớn.
Còn người lao động (bao gồm những người đến làm việc ở các nhà máy công trường ngày
một tăng do sự phát triển của đất nước, mỗi năm thu hút hàng vạn lao động; lực lượng di dân
làm việc ở các vùng kinh tế mới có mối quan hệ họ hàng thân thích ở chốn cũ; lực lượng xuất
khẩu lao động làm việc ở nước ngoài theo kế hoạch của Nhà nước) thường sử dụng dịch vụ

thư, chuyển phát bưu phẩm, bưu kiện là chủ yếu. Thực tế mấy năm gần đây cho thấy khi mức

sống cao lên thì đời sống văn hoá của người dân thay đổi rõ rệt. Nhu cầu về thăm hỏi, hiếu hỉ,
chúc mừng và quà mừng ngày càng tăng tương tự như các nước phát triển trên thế giới.
Như vậy, chúng ta có thể khẳng định rằng nhu cầu sử dụng dịch vụ chuyển phát
nhanh của xã hội ngày một tăng trong tương lai. Với những ưu điểm và chất lượng tiếp tục
được nâng cao, dịch vụ chuyển phát nhanh đang đáp ứng đúng nhu cầu của đông đảo khách
hàng vì vậy sẽ có nhiều điều kiện phát triển, góp phần làm tăng sản lượng và doanh thu cho
lĩnh vực Bưu chính.

2. Tình hình đáp ứng cầu về dịch vụ chuyển phát nhanh ở Việt Nam hiện nay
Dịch vụ chuyển phát nhanh mặc dù được triển khai ở Việt Nam trong thời gian chưa
lâu như các dịch vụ Bưu chính truyền thống khác nhưng đã đáp ứng được hầu hết nhu cầu của
khách hàng. Đặc biệt là tại các trung tâm lớn có điều kiện sống phát triển, mật độ dân cư đông
đúc với nhịp sống hiện đại, dịch vụ chuyển phát nhanh đã phục vụ tối đa nhu cầu của người
dân. Các nhà cung cấp dịch vụ chuyển phát nhanh trong và ngoài nước đã nắm bắt được thị
hiếu tiêu dùng của khách hàng và xu hướng phát triển của dịch vụ do đó có sự đầu tư cả về
quy mô và chất lượng.
Cho đến nay mạng lưới Bưu cục có mở dịch vụ chuyển phát nhanh đã mở rộng ra
nhiều tỉnh, thành phố lớn khắp cả nước, đảm bảo cung cấp và đáp ứng kịp thời, đầy đủ nhu
cầu của khách hàng. Ngoài ra còn có nhiều điểm phục vụ do các nhà cung cấp khác tổ chức đã
tạo thành một mạng lưới phủ khắp trên toàn quốc, đưa dịch vụ chuyển phát nhanh ngày càng
trở nên quen thuộc với người dân, đảm bảo người tiêu dùng nào có nhu cầu thì đều được đáp
ứng.
Hơn nữa do chính sách mở cửa của Đảng và Nhà nước, ngay từ năm 1988 Chính phủ
đã cho phép các công ty chuyển phát nhanh nước ngoài tham gia vào khai thác thị trường Bưu
chính quốc tế ở Việt Nam. Đến nay khi nền kinh tế Việt Nam đang ngày càng phát triển thì sự
tham gia của các công ty chuyển phát nhanh nước ngoài càng tăng lên. Điều đó vừa làm tăng