Khi hình th c thi tr c nghi m ngày m t ph bi n h n thì teen t i "cho ra i" m t thu t ng m i: "l i"ứ ắ ệ ộ ổ ế ơ ạ đờ ộ ậ ữ ớ ụ
tr c nghi m, có ngh a là ch n i m t trong s 4 áp án, n u hên thì trúng, xui thì tr t! "Hên xui"ắ ệ ĩ ọ đạ ộ ố đ ế ậ
V y v n t ra là: Chúng ta có th ki m soát dc quá trình ánh “l i” này ko, hay nói cách khác, cóậ ấ đề đặ ể ể đ ụ
th “l i” v i 1 ni m tin l n h n so v i bình th ng ? Câu tr l i là có th (d nhiên m c t ng i).ể ụ ớ ề ớ ơ ớ ườ ả ờ ể ĩ ở ứ ươ đố
Trong khuôn kh bài vi t này, chúng tôi c p n 1 s v n và 1 s l i khuyên cho vi c “l i” tr cổ ế đề ậ đế ố ấ đề ố ờ ệ ụ ắ
nghi m. Bài vi t nh h ng cho môn Hóa và dành cho h c sinh trung bình – khá, h c sinh gi i hãy ệ ế đị ướ ọ ọ ỏ
b qua ph n này vì hi u qu ko cao ( oán mò làm sao b ng làm ra áp s dc). ỏ ầ ệ ả đ ằ đ ố
Tr c khi b t u v n , các b n c n l u ý (ướ ắ đầ ấ đề ạ ầ ư B T BU C CẮ Ộ ĐỌ ):
ánh “l i” dù có gi i thích th nào, thì nó v n là nh ng s l a ch n mà ph n l n là theo c mĐ ụ ả ế ẫ ữ ự ự ọ ầ ớ ả
tính. Cho nên các ph ng pháp dc li t kê d i hoàn toàn mang ý ngh a t ng i (có th sai b t ươ ệ ở ướ ĩ ươ đố ể ấ
c lúc nào, th m chí sai nhi u, hoàn toàn tùy thu c vào thiên th i – a l i – nhân hòa). Do là y u tứ ậ ề ộ ờ đị ợ ế ố
may r i, Chúng tôi không khuy n khích vi c này. Tuy nhiên n u b n không còn ng nào khác, thì ủ ế ệ ế ạ đườ
hi v ng nh ng gì chúng tôi nói s giúp ích dc ph n nào.ọ ữ ẽ ầ
Bài vi t này ch y u dành cho h c sinh trung bình – khá, nh ng ng i s g p r t nhi u khó ế ủ ế ọ ữ ườ ẽ ặ ấ ề
kh n khi làm bài và ph i dùng n ph ng án này. H c sinh gi i nên b qua ph n này.ă ả đế ươ ọ ỏ ỏ ầ
Chúng tôi ko bàn lu n hay ch u b t kì trách nhi m nào v n i dung, b n có th tin và làm ậ ị ấ ệ ề ộ ạ ể
theo ho c không, ng nói nh ng l i khó nghe.ặ đừ ữ ờ
I - I C NG VÀ CÁC NGUYÊN T C C N B N TRONG BIÊN SO N THI TR C NGHI M.ĐẠ ƯƠ Ắ Ă Ả Ạ ĐỀ Ắ Ệ
Nh các b n ã bi t thi H g m 50 câu( ch n 1 trong 2 ph n t ch n), ngo i tr môn Ngo i ư ạ đ ế đề Đ ồ ọ ầ ự ọ ạ ừ ạ
Ng .ữ
Trong 50 câu này nh ng ph ng án úng s c máy tính s p x p o l n ng u nhiên lung tung ữ ươ đ ẽ đượ ắ ế đả ộ ẫ
lên. Tuy nhiên, 1 i u ch c ch n nó v n theo quy lu t XÁC SU T, vì có 4 ph ng án A B C D nên đ ề ắ ắ ẫ ậ Ấ ươ
t l xác su t m i ph ng án theo lý thuy t ỷ ệ ấ ỗ ươ ế luôn là 25%==> bao gi s ph ng án A úng trong ờ ố ươ đ
áp án =25% t ng s câu=25% trong 50 (câu)=12.5 (câu), d nhiên ây ang xét theo lý thuy t.đ ổ ố ĩ ở đ đ ế
===> cho nên bao gi trong b t kì áp án mã nào s áp án A ( ho c B ho c C ho c D) úng ờ ấ đ đề ố đ ặ ặ ặ Đ
luôn x p x =12.5 câu===>hay b ng 25% t ng s câuấ ỉ ằ ổ ố
Trong áp án hóa n m 2009 kh i A v i mã 175 k t qu nh sau (các s li u i u l y ngu n đ Đề ă ố ớ đề ế ả ư ố ệ đ ề ấ ồ
tham kh o trên m ng).ả ạ
+ trong 50 câu có áp án câu úng: +11 câu A +12 câu B +13 câu C +14 câu D =====> tuy t l kia đ đ ỷ ệ
ko tuy t i úng v i s câu úng m i ph ng án 12.5 (câu)====> nh ng nó có mang ý ngh a ệ đố đ ớ ố đ ỗ ươ ư ĩ
t ng i úng ====> trong 50 câu : s ph ng án A ( ho c B ho c C ho c D) úng luôn x p x là ươ đố đ ố ươ ặ ặ ặ đ ấ ỉ
12.5( câu).
II – CÁC PH NG PHÁP “L I” TR C NGHI MƯƠ Ụ Ắ Ệ
1/ PH NG PHÁP “L I” TRONG BÓNG T I (CÒN G I LÀ “L I” KHÔNG TÍNH TOÁN)ƯƠ Ụ Ố Ọ Ụ
V y t nh ng hi u bi t trên, các b n hs trung bình – khá hãy t n d ng i u ó “l i” t t h n:ậ ừ ữ ể ế ở ạ ậ ụ đ ề đ để ụ ố ơ
- i v i các b n này thì m c tiêu kh d nh t có th là 3.0 – 5 .Đồ ớ ạ ụ ả ĩ ấ ể đ Các b n nên nh ng b t ạ ớ đừ ắ
u làm bài v i t t ng làm h t toàn b thiđầ ớ ư ưở ế ộ đề (1 s th t hi n nhiên là nó ko th x y ra). Chính ự ậ ể ể ả
tâm lí ó s làm b n nóng v i, tính toán ko k , m c nhi u sai sót h n và ng nhiên là i m ko thđ ẽ ạ ộ ỹ ắ ề ơ đươ đ ể ể
cao. B n nên nh là ch t p trung làm d i 20 câu trong thiạ ớ ỉ ậ ướ đề (ho c ít h n n u m c tiêu c a ặ ơ ế ụ ủ
b n th p h n và trình th p h nạ ấ ơ độ ấ ơ . Chúng tôi ngh là 20 câu)đề ị . 20 câu ó d nhiên là nh ng câu đ ĩ ữ
thu c lo i quen thu c và t ng i d ( ng hi u nh m. D h n so v i nh ng câu khác thôi ch ộ ạ ộ ươ đố ễ đừ ể ầ ễ ơ ớ ữ ứ
làm úng 20 câu c ng là v n nhé! ). Hãy dành 60- 80’ cho 20 câu ó. Th i gian dài h n nên d đ ũ ấ đề đ ờ ơ ĩ
nhiên b n ph i tính toán c n th n và ko dc có sai sót. Theo lý thuy t b n s dc 4 .ạ ả ẩ ậ ế ạ ẽ đ
- Th i gian còn l i hãy ánh l i.ờ ạ đ ụ B n li t kê trong nh ng câu ch c ch n úng ó, nh làạ ệ ữ ắ ắ đ đ ư
bao nhiu câu A úng, B, C, D t ng t . vd th này: b n làm c 23 câu, trong ó: 2 câu A úngđ ươ ự ế ạ đ đ đ
+ 7 câu B úng+ 7 câu C úng+ 7 câu D úng => trong 27 câu còn l i c check A h t cho t , đ đ đ ạ ứ ế ớ
s úng c thêm ít nh t 10 câu n a ngh a là dc thêm 2 n a (d nhiên ang xét trên lý ẽ đ đ ấ ữ ĩ đ ữ ĩ đ
thuy t).ế
- ng coi th ng. Kh n ng ánh l i m i câu là 25% (ko h nh ). Nó có th mang l i cho Đừ ườ ả ă đ ụ ỗ ề ỏ ể ạ
b n ít nh t là 1-1,5 ho c h n. Hoàn thành m c tiêu ra.ạ ấ đ ặ ơ ụ đề
- Tr ng h p x u nh t: T t nhiên ko ph i bao gi trong 23 câu ch c ch n úng l i có tườ ợ ấ ấ ấ ả ờ ắ ắ đ ạ ỷ
l 2A,7B,7C,7D ngon nh vd kia Tr ng h p x u nh t trong 30 câu ch c ch n úng ó có ệ ơ ư ườ ợ ấ ấ ắ ắ đ đ
t l s câu úng A = B = C = D = 25% nh tr ng h p này ch ng h n:ỷ ệ ố đ ư ườ ợ ẳ ạ
trong 30 câu có = 7A+ 7B+7C+9D lúc ó mình ph i làm sao ây => ch n toàn b 20 câu còn đ ả đ ọ ộ
l i là ph ng án A (ho c B,C)( ko ph i D) ch c ch n mình s úng thêm ít nh t 5 câu n a =1 ạ ươ ặ ả ắ ắ ẽ đ ấ ữ
đ
Th m chí trong tr ng h p b n ch làm 20 câu (l i khuyên c a tôi c ng là ch nên t p trung ậ ườ ợ ạ ỉ ờ ủ ũ ỉ ậ
làm 20 câu) thì xác su t s cao h n n a:ấ ẽ ơ ữ
gi s 20 câu có 5A, 5B, 5C, 5D úng===> khoanh toàn b ph ng án còn l i(30 câu còn l i) là A ả ử đ ộ ươ ạ ạ
===> s trúng thêm c 12.5 - 5 = 8 câu úng n a( 8 câu t ng ng 1.6 i m).ẽ đượ đ ữ ươ ứ đ ể
Chính vì th , xác su t thành công cao hay ko ph thu c vào nh ng câu mà b n ã d c s c ế ấ ụ ộ ữ ạ đ ố ứ
làm trong 60-80’ tr c có thành công hay ko.ướ
D nhiên nh ng cái trên ây là “l i” may r i, ngh a là ko qua b t c chu trình thao tác suy ngh tínhĩ ữ ở đ ụ ủ ĩ ấ ứ ĩ
toán nào. V y chúng tôi gi i thi u cho các b n cách nâng cao kh n ng ánh trúng h n n a, ngh a ậ ớ ệ ạ ả ă đ ơ ữ ĩ
là b n ph i nâng c p k n ng t “l i trong bóng t i” thành “l i ngoài ánh sáng” hay “l i có tính toán”.ạ ả ấ ĩ ă ừ ụ ố ụ ụ
2/ CÁC KI N TH C CHUYÊN MÔN L I C MÔN HÓA (PH NG PHÁP “L I” CÓ TÍNH Ế Ứ ĐỂ Ụ ĐƯỢ ƯƠ Ụ
TOÁN):
Bài vi t d i ây c trích t H i nh ng ng i ôn thi i h c môn Hóa.ế ướ đ đượ ừ ộ ữ ườ đạ ọ
I) D ng toán kim lo i/ oxit kim lo i ph n ng v i axit và liên quanạ ạ ạ ả ứ ớ
1) Kim lo i + H2SO4/ HCl loãngạ
H n h p kim lo i Xỗ ợ ạ ph n ng v iả ứ ớ HCl/ H2SO4 loãng sinh ra a (g) khí H2 hay V lít khí. Yêu c u ầ
tính l ng mu i t o thành (hay mu i khan/ r n sau khi cô c n).ượ ố ạ ố ắ ạ
Key:
m(mu i) = m(h n h p kim lo i X)ố ỗ ợ ạ + 96 * nH2 (v i H2SO4 loãng)ớ
m(mu i) = m(h n h p kim lo i X ) + 71 * nH2 (v i HCl)ố ỗ ợ ạ ớ
Ví d :ụ
a) Cho 11,4 gam hh gôm 3 kim loa Al, Mg, Fe ph n ng h t v ì ị ả ứ ế ớ H2SO4 loãng, thu c 10,08 lít đượ
H2 ( kc). Cô c n dd thu c m gam r n. V yđ ạ đượ ắ ậ m có thể b ngằ :
Áp d ng: m(mu i r n) = m(hh kim lo i) + 96 * nH2 = 11,4 + 96 * (10,08/22,4) = 54,6gụ ố ắ ạ
b) Cho 20g h n h p b t Mg, Fe tác d ng h t v iỗ ợ ộ ụ ế ớ dung d ch HClị th y có 1 gam khí thoát ra.ấ L ng ượ
mu i cloruaố t o thành là bao nhiêu gam?ạ
Áp d ng: m(mu i) = m(hh kim lo i) + 71 * n(khí) = 20 + 71 * (1/2) = 55,5 g (hi u ng m khí là H2)ụ ố ạ ể ầ
2) Kim lo i v i axit HNO3 ( c/ loãng)ạ ớ đặ
D ng 1:ạ Kim lo iạ ( ã bi t tên và kh i l ng)đ ế ố ượ ph n ng v iả ứ ớ … Yêu c u tínhầ V lít (h n h p) khíỗ ợ sinh
ra. Ho c tínhặ s mol khíố sinh ra.
D ng 2:ạ Kim lo i Mạ (ch a bi t tên)ư ế ph n ng v iả ứ ớ …sinh ra V lít (h n h p) khí (hay s mol khí ã ỗ ợ ố đ
bi t)ế . Yêu c uầ tìm tên kim lo i M.ạ
D ng 3:ạ Kim lo iạ ( ã bi t tên nh ng ch a bi t kh i l ng)đ ế ư ư ế ố ượ ph n ng v iả ứ ớ … sinh ra V lít (h n h p) ỗ ợ
khí (hay s mol).ố Yêu c u tínhầ m kh i l ng kim lo i pố ượ ạ ứ
Áp d ng: (r t hay g p, chi m 4-6 câu):ụ ấ ặ ế e là electron
Key: n(e cho) = (mkim lo i/ Mkim lo i) * hóa tr (c a kim lo i)ạ ạ ị ủ ạ
ne nh n = 1*nNO2 + 3* nNO + 8*nN2O + 10 *nN2 (P v i HNO3).ậ Ứ ớ
= 2*nSO2 + 6*nS + 8*nH2S (P v i H2SO4 c, th ng g p SO2)Ứ ớ đặ ườ ặ
= 2*nH2 (P v i H2O, H2SO4/ HCl loãng hay NaOH,…). Không có ch t nào, cho nó b ng 0.Ứ ớ ấ ằ
Sau ó, cho n(e cho) = n(e nh n) r i gi i ph ng trình.đ ậ ồ ả ươ
Ví d :ụ
a) Cho 4,05g Al tan h t trong d/d HNO3 sinh raế V lít . Tính V. (d ng 1)ạ
* Áp d ng: n(e cho) = (mAl/ MAl) * hóa tr (Al) = (4,05/27) * 3 = 0,45molụ ị
n(e nh n) = 8*N2O = 8 * (VN2O/22,4)ậ
Cho n(e cho) = n(e nh n) => 0,45 = 8 * (VN2O/22,4) => V= 1,26 lít.ậ
* Tính nhanh: Cho n(e cho) = n(e nh n)ậ
(mAl/ MAl) * hóa tr (Al) = 8*N2Oị
(4,05/27) * 3 = 8 * (VN2O/22,4) => V=1,26l.
b) em 15g hh (Al, Zn) tác d ng HNO3 c, ngu i, d thì thu c 2g ch t r n.Đ ụ đặ ộ ư đượ ấ ắ Th tíchể khí
NO2sinh ra ( kc) là : (d ng 1)ở đ ạ
L u ý:ư Al, Cr, Fe không P v i HNOỨ ớ 3/ H2SO4 c ngu iđặ ộ nên bài này ch có Zn ph n ng và ch t ỉ ả ứ ấ
r n còn l i là Al. mZn p = mhh – mAl sau p = 15 - 2=13g.ắ ạ ứ ứ
Áp d ng: Cho ne cho = ne nh nụ ậ
(mZn/ Mzn) * hóa tr (Zn) = nNO2ị
(13/65) * 2 = (VNO2/22,4) => V= 8,96 lít.
c) Hòa tan m(g) Al vào d/d HNO3 loãng thu c h n h p khí g mđượ ỗ ợ ồ 0,1mol N2 và 0,01mol NO. Tính
m. (d ng 3)ạ
Áp d ng: Cho ne cho = ne nh nụ ậ
(mAl/ MAl) * hóa tr (Al) = (10*nN2 + 3*nNO)ị
(mAl/27) * 3 = (10*0,1 + 3*0,01) => mAl = 9,27g
d) Cho 2,7g kim lo i Al t/d v i NaOH d thu cạ ớ ư đượ V lít khí H2. Tính V (d ng 1)ạ
Áp d ng: Cho ne cho = ne nh nụ ậ
(mAl/ MAl) * hóa tr Al = 2*nH2ị
(2,7/27) * 3 = 2*(VH2/ 22,4) => V = 3,36lít.
e) Cho 5,4g kim lo iạ X t/d v i HCl d thu c 6,72 lít khí H2.ớ ư đượ Tên X? Bi t X có hóa tr III. (d ng 2).ế ị ạ
Áp d ng: Cho ne cho = ne nh nụ ậ
(mX/ MX) * hóa tr X = 2*nH2ị
(5,4/Mx) * 3 = 2*(6,72/ 22,4) => MX = 27 => X là Al.
* Cách l i: khi nh c n Al thì nh 4 con s 2,7g ; 5,4g ; 1,08g; 10,8g hay g p (và ng c l i, bài ụ ắ đế ớ ố ặ ượ ạ đề
có 4 con s này nh ng yêu c u tìm tên kim lo i, hãy ngh n Al. Ho c kim lo i hóa tr III => Al)ố ư ầ ạ ĩ đế ặ ạ ị
f) Cho 6,4g kim lo iạ A t/d h t H2SO4 c ngu i sinh raế đặ ộ 6,4 gam SO2. H iỏ kim lo i Aạ ? (d ng 2). ạ
áp án: Cu – Fe – Al – ZnĐ
Nhìn li c qua 4 áp án thì ph n l n là kim lo i hóa tr II.ế đ ầ ớ ạ ị
Áp d ng: Cho n(e cho) = n(e nh n)ụ ậ
(mA/ MA) * hóa tr A = 2*nSO2ị
(6,4/MA) * 2 = 2*(6,4/64) => MA = 64 => A là Cu.
* Cách l i: th y s 6,4 g hay 0,64g thì hãy ngh n Cu.ụ ấ ố ĩ đế
* Lo i tr :ạ ừ Fe/ Al/ Cr không ph n ng v i H2SO4/ HNO3 c ngu iả ứ ớ đặ ộ -> lo i. Khi P th y sinh ạ Ứ ấ
raN2/ N2O ho cặ S, H2S thì nh n 3 kim lo i sau:ớ đế ạ Al/ Mg/ Zn (th n chú: Áo m ng dính). Trong vd ầ ỏ
f, th y sinh ra SO2 (ko ph i S hay H2S) nên lo i Zn. V y ch còn là Cu là áp án.ấ ả ạ ậ ỉ đ
g) Cho m (g) Fe ph n ng v i HCl loãng sinh ra 0,2g khí.ả ứ ớ Tính m. (d ng 3)ạ
Áp d ng: Cho n(e cho) = n(e nh n)ụ ậ
(mFe/ MFe) * hóa tr Fe = 2*nH2ị
(mFe/56) * 2 = 2*(0,2/2) => mFe = 5,6g.
*V y: khi th y Fe thì ngh n s 5,6g (và ng c l i, cho 5,6g và h i kim lo i gì thì ngh n Fe).ậ ấ ĩ đế ố ượ ạ đề ỏ ạ ĩ đế
T ng t : khi th y Kali thì 3,9g hay 0,39g. Nói chung là con s m có liên quan n M c a kim lo i ươ ự ấ ố đế ủ ạ
óđ
* L u ý: Fe v i HNO3/ H2SO4 c thì có hóa tr III, còn HCl/ H2SO4 loãng thì có hóa tr II.ư ớ đặ ị ị
3) H n h p kim lo i X v i axit HNO3 ( c/ loãng) và yêu c u tính kh i l ng mu i (hay mu i ỗ ợ ạ ớ đặ ầ ố ượ ố ố
r n/ khan sau khi cô c n) bi t V lít khí sinh ra.ắ ạ ế
m(mu i) = m(h n h p kim lo i X)ố ỗ ợ ạ + 62 * n(e nh n) (v i HNO3) v i ne nh n tính nh trênậ ớ ớ ậ ư
Ví d : Cho 2,06g h n h p g m Fe, Al, Cu tác d ng v i dd HNO3 loãng d thu cụ ỗ ợ ồ ụ ớ ư đượ 0,896 lít
NO duy nh t ( kc).ấ đ Kh i l ng mu i nitratố ượ ố sinh ra là:
A. 9,5g. B. 7,54g. C. 7,44g. D. 1,02g.
Key: m(mu i nitrat) = m(h n h p kim lo i)ố ỗ ợ ạ + 62 * n(e nh n) ( v i ne nh n = 3* nNO)ậ ớ ậ
= 2.06 + 62 * 3 * (0,896/22,4) = 9,5g
* L i: hai s 7,54g ; 7,44g na ná nhau s 7 nên lo i 2 cái i. Lo i 1,02 i vì kh i l ng mu i sau ụ ố ở ố ạ đ ạ đ ố ượ ố
ph n ng ph i l n h n 2,06g (do c ng thêm). V y còn áp án 9,5g.ả ứ ả ớ ơ ộ ậ đ
4) H n h p oxit kim lo i + H2SO4 loãngỗ ợ ạ (H2SO4 c khó h n nên không c p).đặ ơ đề ậ Tính l ng ượ
mu i sunfat t o thành.ố ạ
Key: m(mu i sunfat) = m(h n h p oxit kim lo i)ố ỗ ợ ạ + 80 * nH2SO4
Ví d : Cho 32 gam h n h p oxit g m MgO, FeO, CuO t/d v i 300ml dung d ch H2SO4 2M d . Cô ụ ỗ ợ ồ ớ ị ư
c n dung d ch sau P thu cạ ị Ứ đượ m(g) mu i khanố . Tính m. áp án: 30 -31 – 32 – 80Đ
* L i: kh i l ng mu i thu ph i l n h n kh i l ng ban u (do c ng). Vì v y 30,31 lo i i. Còn s ụ ố ượ ố ả ớ ơ ố ượ đầ ộ ậ ạ đ ố
32, thì ko có chuy n kh i l ng tr c và sau nh nhau -> còn 80 là áp án. Các b n có th áp d ngệ ố ượ ướ ư đ ạ ể ụ
công th c tính.ứ
5) H n h p oxit kim lo i + CO/ H2. Tính kh i l ng ch t r n/ k t t a thu c.ỗ ợ ạ ố ượ ấ ắ ế ủ đượ
Key: m(r n) = m(h n h p oxit kim lo i)ắ ỗ ợ ạ - 16 * nCO/H2
Ví d : a) Kh hoàn toàn 45 g h n h p g m CuO, FeO, ZnO c n dùng v a 8,4 lít khí CO. ụ ử ỗ ợ ồ ầ ừ đủ
Tính kh i l ng ch t r nố ượ ấ ắ thu c. Các áp án: 46 – 44,46 – 37,65 – 39 ( H A 2007-2008-2009)đượ đ Đ
m(r n) = m(h n h p oxit kim lo i)ắ ỗ ợ ạ - 16 * nCO = 45 – 16 * (8,4/22,4) = 39g
* Cách l i: Th y s th p phân và s nguyên -> ch n s nguyên (d ng toán oxit, khi h i kh i l ng ụ ấ ố ậ ố ọ ố ạ ỏ ố ượ
th ng là s nguyên) => ch n 46 hay 39.ườ ố ọ
Vì kh i l ng ch t r n sau P ph i gi m (do tr b t) nên nó nh h n kh i l ng ban u -> lo i 46 ố ượ ấ ắ Ứ ả ả ừ ớ ỏ ơ ố ượ đầ ạ
vì 46>45. V y còn D là 39g. Các ví d trên thì kh i l ng mu i sau P l n h n ban u.ậ ụ ở ố ượ ố Ứ ớ ơ đầ
b) Kh m(g) h n h p oxit kim lo i Fe2O3, Fe3O4, FeO, CuO. Tính m(g) bi t sau P thu c 26 ử ỗ ợ ạ ế Ứ đượ
gam ch t r n và 5,6 lít h n h p CO2 và H2O.ấ ắ ỗ ợ
Key: mr n = mh n h p oxit kim lo iắ ỗ ợ ạ - 16 * nCO/H2 26 = mhh – 16 * (5,6/22,4) mhh =30g.
Nh : n(CO/ H2) = n(H2O/ CO2) ớ hay nCO= nCO2 hay nH2 = nH2O
c) Cho khí H2 kh hoàn toàn n Fe m t h n h p g m các oxit s t, th y sau P sinh ra 4,48 lít h i ử đế ộ ỗ ợ ồ ắ ấ Ứ ơ
n c. Tính th tích khí H2 c n dùng kh .ướ ể ầ để ử
Ta có: nH2 = nH2O => VH2 = VH2O = 4,48 lít.
6) H n h p mu i cacbonat + HCl loãng. Tính kh i l ng mu i clorua t o thànhỗ ợ ố ố ượ ố ạ
Key: m(mu i clorua) = m(hh mu i cacbonat)ố ố + 11 * n(khí CO2)
Ví d : Hòa tan h t 5g h n h p 2 mu i cacbonat trong dung d ch HCl d thu c 1,68 lít khí. Cô ụ ế ỗ ợ ố ị ư đượ
c n dung d ch sau ph n ng. Tính kh i l ng mu i khan t o thành. áp án: 5,825g – 10,8g – 4,75g ạ ị ả ứ ố ượ ố ạ Đ
– 5g
m(mu i clorua) = m(hh mu i cacbonat)ố ố + 11 * n(khí CO2) = 5 + 11 * (1,68/22,4) = 5,825g
* Cách l i: lo i s 10,8g i vì nó quá l n (theo công th c nó t ng có 11*nkhí thôi) nên lo i. Còn s ụ ạ ố đ ớ ứ ă ạ ố
4,75g
II) Dãy i n hóa kim lo i: ch c n nh nh ng nguyên t hay g pđ ệ ạ ỉ ầ ớ ữ ố ặ
> Chi u t ng tính oxi hóaề ă
K+ Na+ Mg2+ Al3+ Cr2+ Zn2+ Fe2+ Pb2+ H+ Cu2+ Fe3+ Ag+
>
K Na Mg Al Cr Zn Fe Pb H2 Cu Fe2+ Ag
> Chi u gi m tính khề ả ử
An+ Bn+ Fe2+ Cu2+ Fe3+ Ag+
A B Fe Cu Fe2+ Ag
=> Quy t c alpha cho các P (r t hay g p trong toán)ắ Ứ ấ ặ
1) D ng toán: kim lo i Fe/ Cu cho vào d/d AgNO3:ạ ạ
Fe + 2Ag+ -> Fe2+ + 2Ag
và Fe2+ + Ag+(d ) -> Fe3+ + Ag.ư => Fe + 3Ag+ -> Fe3+ + Ag
Hay: Cu + Ag+ -> Cu2+ + Ag
2) Tr ng h p l u ý:ườ ợ ư
Fe + Fe3+ -> Fe2+ (Fe + FeCl2 -> FeCl3) (Cr c ng v y nh ng ít g p)ũ ậ ư ặ
3) Gi a Fe3+ và Cu (không t o k t t a): Cu + Fe3+ -> Cu2+ + Fe2+ (hay là có Cr3+)ữ ạ ế ủ
V toán: cho Cu vào d/d Fe(NO3)2. h i nh ng cái liên quan nh kh i l ng t ng thêm là bao ề Đề ỏ ữ ư ố ượ ă
nhiêu? Áp d ng: A = (64-56) * nP = 8 *nP v i A là t ng thêm.ụ Ứ Ứ ớ độ ă
Ví d :ụ
a) Ngâm inh s t trong 100ml dd CuCl2 1M, gi thi t Cu t o ra bám h t vào inh s t. Sau khi ph n đ ắ ả ế ạ ế đ ắ ả
ng xong l y inh s t ra s y khô,ứ ấ đ ắ ấ kh i l ngố ượ inh s t :đ ắ
A. 15,5g. B. 2,7g. C. 2,4g. D. 0,8g.
Áp d ng: 8 *nP = 8 * nCuCl2 = 8 * 1 * (100/1000) = 0,8gụ Ứ (nP : s mol ch t P )Ứ ố ấ Ứ
b) Ngâm m t inh s t s ch trong 200ml dung d ch CuSO4 sau khi P k t thúc, l y inh s t ra kh i ộ đ ắ ạ ị Ứ ế ấ đ ắ ỏ
dung d ch r a nh , làm khô nh n th y kh i l ng inh s t t ng . Tínhị ử ẹ ậ ấ ố ượ đ ắ ă n ng mol/lítồ độ CuSO4.
Áp d ng: 8 *nP = 0,8 nP = nCuSO4 = 0,1molụ Ứ Ứ
=> [CuSO4] = n/V = 0,1/ (200/1000) = 0,5M. (nh i ml sang lít)ớ đổ
III) V toán i n phân:ề đ ệ
Công th c: m = (A*I*t) / (96500*n) v i: A là M c a ch t (th ng g p là kim lo i), I là c ng dòng ứ ớ ủ ấ ườ ặ ạ ườ độ
i n (A), t là th i gian i n phân (s), n ây là hóa tr (th ng g p là kim lo i) ko ph i s mol => đ ệ ờ đ ệ ở đ ị ườ ặ ạ ả ố
n(e) = It/(96500*e). e ây là s e nh ng.ở đ ố ườ
Vd:
a) iên phân v i iên c c tr dd muôi sunfat kim lo i hóa tr II v i c ng ô dòng iên 3A. Sau Đ ̣ ớ đ ̣ ự ơ ́ ạ ị ớ ườ đ ̣ đ ̣
1930 giây thây khôi l ng catot t ng 1,92 gam.́ ́ ượ ă Kim lo iạ trong muôi sunfat là:́
A. Fe. B. Ca. C. Cu. D. Mg.
Áp d ng: mkim lo i bám catod = (A*I*t) / (96500*n) ó 1,92 = (A*3*1930) / (96500*2) ó A là Cu.ụ ạ
b) Khi cho dòng i n 1 chi u có c ng 2A i qua dd CuCl2 trong 10 phút. H i là: 40g – 0,4g – đ ệ ề ườ độ đ ỏ
0,2g – 4g.
i 10’ = 10*60sĐổ
Áp d ng: mkim lo i t o thành= (ACu*I*t) / (96500*nCu) = (64*2*10*60) / (96500*2) = 0,4gụ ạ ạ
V y: khi h i n i n phân, kim lo i hay g p nh t là Cu, sau ó Ag (hóa tr I).ậ ỏ đế đ ệ ạ ặ ấ đ ị
M T VÀI M O/ CÁCH CH N NHANH ÁP ÁNỘ Ẹ Ọ Đ
1) Khi h i kim lo i hóa tr III thì ngh ngay n Al. Còn kim lo i ch có m t hóa tr thì lo i b Fe/ Cr/đề ỏ ạ ị ĩ đế ạ ỉ ộ ị ạ ỏ
Cu. V dãy i n hóa thì nh m y cái hay g p (thi H c ng v y) nh Cu, Fe, Ag.ề đ ệ ớ ấ ặ Đ ũ ậ ư
2) cho kim lo i M ph n ng v i HNO3/ H2SO4 c, sinh ra NO2 ho c NO (ho c SO2) thì lo i trĐề ạ ả ứ ớ đặ ặ ặ ạ ừ
áp án Al/ Mg/ Zn (vì 3 kim lo i này ít g p v i d ng này) và các kim lo i ki m/ th . u tiên cho đ ạ ặ ớ ạ đề ạ ề ổ Ư
áp án Ag/ Cu/ Fe.đ
3) G p kim lo i (l ho c) thì lo i nó i và u tiên cho kim lo i hay g p. Th ng g p nh phi kim: S, ặ ạ ạ ắ ạ đ ư ạ ặ ườ ặ ư
O, Cl, Br, F, N, P, Si, C. Kim lo i: Al, Mg-Ca-Ba-Pb-Cu-H-Zn-Fe, Ag.Th ng ch n c p Na-K, Ca-Mg,ạ ườ ọ ặ
Ba-Ca.
4) N u nói v l ng tính thì ngh n Al (Al2O3, Al(OH)3) th ng g p, sau ó Cr, Zn.ế ề ưỡ ĩ đế ườ ặ đ
5) V n c c ng: ch a 2 ion Mg2+ và Ca2+ề ướ ứ ứ
- N c c ng t m th i: Mg2+, Ca2+ và HCO3-ướ ứ ạ ờ
- N c c ng v nh c u: Mg2+, Ca2+ và Cl-, SO42-ướ ứ ĩ ữ
- N c c ng toàn ph n: h p 2 lo i trênướ ứ ầ ợ ạ
Khi nói n làm m m n c c ng, 2 ch t u tiên trên h t: Na2CO3 và Na3PO4 (hay K2CO3 và đế ề ướ ứ ấ ư ế
K3PO4)
Th ng g p các áp án: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Na2CO3, K2CO3. (ch a ra thi)ườ ặ đ ư
6) Khi c p kim lo i ki m -> ch n nh ng gì liên quan n s 1 (nh nhóm IA), kim lo i ki m th -> đề ậ ạ ề ọ ữ đế ố ư ạ ề ổ
ch n áp án liên quan s 2. Còn Al thì liên quan n s 3 và 4 s 2,7g; 5,4g. T ng t Fe, Cu,….ọ đ ố đế ố ố ươ ự
7) Th n chú: -ầ Li K Na Mg Ca Ba: khi nào má c n baầ
- Mg Ca Ba Pb Cu Hg Cr Zn Fe: má c n ba phá c a hang Crom k m s t (kim lo i hóa tr II hay ả ử ẽ ắ ạ ị
g p)ặ .
Các kim lo i ki m và Ag có duy nh t hóa tr I. Còn Al ch có duy nh t có hóa tr III.ạ ề ấ ị ỉ ấ ị
- 10 nguyên t u: H He Li Be B C N O F Ne: hoa héo li b ba c ng nh ng ông ph i néố đầ ể ằ ằ ả
8) Câu dài nh t là câu úng nh t (th ng g p v i nh ng môn h c bài, lí thuy t). Câu nào có “t t ấ đ ấ ườ ặ ớ ữ ọ ế ấ
c ”, “h u h t”, “m i tr ng h p” th ng hay sai.ả ầ ế ọ ườ ợ ườ
9) Ch n s pọ ố đẹ (l y m(g) cho, chia M các ch t trong áp án. Ra s ko l , g n => áp án). Chiêu ấ đề ấ đ ố ẻ ọ đ
này r t hi u qu khi tìm CTPT HCHCấ ệ ả
Vd: cho 3.9g hay 7.8g, 1.95g thì các b n hãy quan sát áp án, và chú ý là 3 s này u chia h t đề ạ đ ố đề ế
cho 39, 39 là K nên áp án s có K :d Ho c 5.6g, 11.2g, 2.8g, là liên quan n Fe.đ ẽ ặ đế
T ng t , các b n có th suy lu n cách này, t l y s mol ( p 1 chút nh 0,1; 0,05; 0,025; ) r i ươ ự ạ ể ậ ự ấ ố đẹ ư ồ
nhân v i M (PTK c a h p ch t/ phân t ó) ra con s m(g), t ó khi b n g p m y con s này, ớ ủ ợ ấ ử đ để ố ừ đ ạ ặ ấ ố
b n s bi t áp án.ạ ẽ ế đ
10) 1 vài con s c n nh :ố ầ ớ Các ph n ng t o NH3, dù trong i u ki n t t nh t thì hi u su t cao nh tả ứ ạ đ ề ệ ố ấ ệ ấ ấ
v n là 25% (H=25%) (câu này có trong ph n c thêm SGK Hóa 11 và ã ra thi trong kh i A ẫ ầ đọ đ đề ố
2010), n ng dd fomon (HCHO) dùng p xác là kho ng 37 - 40%ồ độ để ướ ả
Tìm CTPT Amin/ HCHC trong các BT t cháyđố
Dùng công th c t l :ứ ỉ ệ S C : s H : s N = n(CO2) : 2*n(H2O) : 2*n(N2).ố ố ố ( H 2007 -> 2010 u có Đ đề
d ng dùng công th c này)ạ ứ
Vd 1): t cháy hoàn toàn 5,9g m t HCHC n ch c X thu c 6.72l CO2; 1,12l N2 (dkc); 8,1g H2O. Đố ộ đơ ứ đ
L p CTPT c a X.ậ ủ a)C3H6O b) C3H5NO3 c) C3H9N d) C3H7NO2 ( H A 2007)Đ
L p t l : S C : S H : S N = 6,72/22,4 : 2*(8,1/18) : 2*(1,12/22,4) = 0,3:0,9:0,1=3:9:1 => Cậ ỉ ệ ố ố ố
Vd 2) t cháy hoàn toàn h n h p 2 amin b c 1, m ch h , no, n ch c k ti p nhau trong cùng dãyĐố ỗ ợ ậ ạ ở đơ ứ ế ế
ng ng thu c CO2 và H2O v i t l nCO2 / nH2O = 1:2. Hai amin có cùng CTPT là:đồ đẳ đ ớ ỉ ệ
a) C2H5NH2 và C3H7NH2 b) C3H7NH2 và C4H9NH2
c) CH3NH2 và C2H5NH2 d) C4H9NH2 và C5H11NH2
L p t l : t ng s C / t ng s H = 1/ (2*2)=1/4. ch n áp án, tính t ng s C và s H c a c 2 ch t,ậ ỉ ệ ổ ố ổ ố Để ọ đ ổ ố ố ủ ả ấ
sau ó lo i tr (n u ko úng t l ).đ ạ ừ ế đ ỉ ệ a) t l 5/16 # 1/4 -> lo iỉ ệ ạ
b) 7/20 # 1/4 -> lo iạ
c) T l (1+2)/(3+2+5+2)=3/13=1/4 -> úng => C.ỉ ệ đ
Câu d ch c ch c ko úng t l .ắ ắ đ ỉ ệ
Trên ây là t t c nh ng gì v “l i” tr c nghi m mà chúng tôi mu n nói v i các b n. Hãy nh r ng đ ấ ả ữ ề ụ ắ ệ ố ớ ạ ớ ằ
ây là ph ng án cu i cùng n u nh b n ko còn ng nào khác. ng xem ây là “bùa chú” hay đ ươ ố ế ư ạ đườ Đừ đ
là “chìa khóa”. K n ng là ph n quan tr ng, nh ng "có ki n th c là có t t c " teen . Vì v y, chu n bĩ ă ầ ọ ư ế ứ ấ ả ạ ậ ẩ ị
tr c khi ki m tra và gi m t tr ng thái tâm lý n nh luôn là ph ng pháp khoa h c.ướ ể ữ ộ ạ ổ đị ươ ọ
Chúc các b n có 1 mùa thi th ng l i!ạ ắ ợ
Chào thân ái và quy t th ng.ế ắ
TP. H Chí Minh, 26/6/2012ồ
Posted from Library of Yds.