ẤN TƯỢNG ĐỢT THỰC TẾ SÁNG TÁC CỦA CHI HỘI TRANG TRÍ TAI HUYỆN XÍN MẦN, TỈNH HÀ GIANG potx

ẤN TƯỢNG ĐỢT THỰC TẾ
SÁNG TÁC CỦA CHI HỘI
TRANG TRÍ TAI HUYỆN XÍN
MẦN, TỈNH HÀ GIANG
Th
ực hiện kế hoạch thực tế sáng tác
hàng năm, năm 2011 Chi h
ội Trang
trí Hội Mỹ thuật Việt Nam đã chọn
địa điểm huyện Xín Mần, tỉnh Hà
Giang, một huyện biên giới vùng
cao của đất nước Việt Nam. Đoàn
các họa sĩ hội viên ngành Trang trí gồm 11 hội viên: Trưởng đoàn họa
sĩ Đặng Đình Dũng - Chi hội trưởng, và các họa sĩ trong đoàn: họa sĩ
Lê Thanh, Đặng Đình Diệp, Trần Ngọc Canh, Vũ Quang, Trần Gia
Bình, Chử Thị Thọ, Đặng Mai Anh, Phạm Văn Tiến, Nguyễn Thanh
Giang. Các thành viên trong đoàn gồm nhiều lứa tuổi, họa sĩ Lê Thanh
người cao tuổi nhất năm nay 80 tuổi, ít tuổi nhất 37 tuổi.
Đoàn các họa sĩ đã trải qua một chuyến thực tế sáng tác đầy ấn tượng
bởi các địa danh thiên nhiên phong cảnh du lịch, bởi tình người Xín
Mần, đặc biệt những cú ngoặt gấp tay của con đường lên đỉnh cao gần
2000 mét.
Là một huyện nghèo của tỉnh Hà Giang, với 15 dân tộc chung sống:
Kinh, H’Mông, Cao Lan, Nùng, Dao, La Chí, Phù Lá, Hoa, Tày … đã
tạo nên một bức tranh nhiều màu sắc phong phú của những phong tục
tập quán, lối sống. Toàn huyện có 19 đơn vị hành chính xã. Người dân
của huyện Xín Mần cùng nhau thực hiện nhiệm vụ chính là giữ vững
đường biên giới của Tổ quốc.
Đoàn thực tế sáng tác của các họa sĩ Chi hội Trang trí có thể nói sau
chặng đường dài gần 400 km, với con đường đầy gian nan và nguy
hiểm, các họa sĩ đã nói rằng: chúng ta không chỉ đi thực tế sáng tác mỹ

thuật mà còn tham gia chuyến du lịch “mạo hiểm”, bởi không thể đếm
nổi bao khúc ngoặt với những đoạn dốc trên 15 độ liên tục, liên t
ục gấp
khúc, chưa hết khúc gấp này lại đến gấp khúc khác, con đường chỉ vừa
đủ một thân xe và bên đường là những vực thẳm sâu hút, mây mù, đi c
ả
ngày đường không gặp một xe ôtô nào lên hoặc xuống, bởi sự heo hút
của Xín Mần, trên con đường độc đạo đi lên chỉ có mây bồng bềnh,
sương mù quấn lối; thỉnh thoảng có một vài bóng váy xòe của người
H’Mông cùng chú ngựa đi chợ, đôi lúc có một đám người áo chàm của
người Nùng, áo váy đen của người Cao Lan, hay một vài chàng trai áo
chàm đi xe Win đi lên chợ, nói đi lên chợ bởi họ lên chợ cửa khẩu Xín
Mần, nơi thông thương với Trung Quốc trên đỉnh núi, ở độ cao xấp xỉ
2000 mét, nơi đây có cổng thành đá từ thời nhà Thanh ghi lại dấu ấn
lịch sử về biên giới hai nước Việt - Trung. Đoàn các h
ọa sĩ thực tế sáng
tác cũng đã có được nhiều tư liệu quí giá về phiên chợ với nhiều màu
sắc của các dân tộc Việt Nam sinh sống tại huyện Xín Mần và của
người Hoa nơi cửa khẩu vùng biên này.
Đoàn họa sĩ đã được UBND huyện Xín Mần với thịnh tình đón như
những người khách quí, khi xe lên tới Đèo Gió, nơi con đường heo hút
không một xe qua, con đường đi gần như không xác định được độ dài,
và chỉ có dốc ngoặt, đoàn cán bộ Trung tâm và phòng văn hóa huyện
đón tiếp đưa đi thăm một số địa danh du lịch phong cảnh của huyện
Xín Mần: Thác Tiên, Đèo Gió, bài đá cổ Nấm Dẩn, qua một số bản của
Nà Chì, Chí Cà, Thèn Pàng… Trong bu
ổi gặp mặt với đoàn h
ọa sĩ sáng
tác các đồng chí lãnh đạo huyện Xín Mần đã tiếp đón chào mừng đoàn,
đồng chí Dương Minh Hòa - Bí thư huyện ủy, đồng chí Vũ Thị Hòa -

Phó Chủ tịch huyện, cùng các cán bộ của UBND huyện. Các đồng chí
đã giới thiệu về tình hình kinh tế, chính trị, đặc điểm của huyện Xín
Mần và công tác trọng tâm của huyện là bảo vệ vững chắc đường biên
giới của Tổ quốc trên địa bàn huyện Xín Mần, nơi các đồn biên phòng
nằm trên những đỉnh núi quanh năm mây mù, ẩm ướt.
Với địa hình vô cùng phức tạp, là huyện vùng cao, với núi và núi, núi
và mây, cùng những thửa ruộng bậc thang có từ không biết bao đời
người dân, họ sống mỗi nhà trên một ngọn núi, trồng lúa, ngô, bí, rau,
hái măng rừng… cuộc sống chăm chỉ cùng những thửa ruộng theo
những thế núi từ đỉnh núi xuống chân núi, như những bức tranh kỳ thú
của thiên nhiên, nhiều họa sĩ trong đoàn liên tưởng tới 1 trong 7 kỳ
quan thế giới về những thửa ruộng bậc thang của Myanma, những thửa
ruộng của người Mông ở Xín Mần có thể thấy như một địa danh phong
cảnh nguyên sơ chưa được khai phá, những thửa ruộng trải đầy các
ngọn núi, với những đường viền đỏ của đất núi, màu vàng của lúa, màu
xanh của mạ mới cấy, … cùng xen lẫn những khu rừng nguyên sinh v
ới
lớp lớp cây của rừng đại ngàn, những con suối chảy ào ào như những
thác nước chảy ầm ào quanh năm không biết cạn … và quyện cùng
những đám mây bồng bềnh. Có thể nói cảnh mây núi, những thác nư
ớc,
ruộng bậc thang đã cuốn hút các họa sĩ cảm động và thấy vô cùng quí
giá bởi sự kỳ thú của thiên nhiên cùng sức lao động của con người qua
bao đời đã quyện vào nhau, tạo nên một thiên nhiên hùng vĩ và đẹp nh
ư
tranh.
Là một huyện nghèo thứ hai của tỉnh Hà Giang, huyện Xín Mần, hầu
như không có các hoạt động kinh doanh sản xuất, không có nguồn thu
lương thực ổn định, hàng năm nhà nước còn phải cấp thêm gạo để
chống đói cho nhân dân, mỗi ngôi nhà xây đều phải chuyển từ xuôi l

ên,
mọi vật liệu từ từng viên gạch tới ximăng, sắt thép… và mọi nguyên
vật liệu đều có giá thành gấp đôi. Mọi nguồn thu nhập của huyện cả
năm không đáng kể, bởi mọi nguồn thu về sản xuất và kinh doanh đều
không có, chỉ có núi và núi. Với những khai thác về nguồn du lịch
trong huyện, một số điểm du lịch mới được công nhận địa danh du lịch
đã bắt đầu được nhà nước đầu tư khai thác một số điểm du lịch để góp
phần thu hút nguồn du lịch trong và ngoài nước, những đoàn khách
nước ngoài đã du lịch tới Xín Mần, họ đi bằng những con rừng từ
Hoàng Xu Phì tới qua những con đường rừng đầy những hiểm trở,
khám phá những điều về thiên nhiên và con người Xín Mần; một số
đoàn du lịch trong nước cũng đã tới nhưng còn rất ít ỏi; chính vì vậy
đoàn thực tế sáng tác Chi hội Trang trí Hội Mỹ thuật Việt Nam là một
đoàn gần như khai phá vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Xín Mần.
Con đường vào thị trấn trung tâm huyện thị trấn Cốc Pài, qua cây cầu
Cốc Pài có nghĩa là cầu “Yêu”, cây cầu được Ngân hàng Liên Việt
Bank hỗ trợ dựng cây cầu để kết nối giao thông trong huyện, không c
òn
bị chia cắt mỗi khi có lũ về. Thị trấn Cốc Pài, với một dãy phố thị trấn
chưa đầy 1 km, nằm cheo leo trên vách núi, quanh năm mây mù, đây là
nơi trung tâm của huyện, hàng tuần vào sáng Chủ nhật, dân từ trên các
đỉnh núi cao, từ tờ mờ sáng, người dân các dân tộc về tập trung tại
phiên chợ, với đủ các sắc màu quần áo của các dân tộc, sặc sỡ nhất của
người H’Mông, những bộ váy xòe hoa, màu xanh trầm của màu chàm
người Dao, Nùng, đen của người Tày, Cao Lan, quần áo điểm những
đường vải hoa sặc sỡ của người La Chí Tất cả họ đều gùi trên lưng
những thứ có thể đem bán và lại gùi về những thứ mua được cho cuộc
sống gia đình, tới phiên chợ họ bày bán khắp dãy phố huyện, ấn tượng
với những quả dưa chuột to như những chú lợn con lăn lóc, vừa giòn,
vừa mát; những hàng mận xanh, mận đỏ, lê, móoc cọp, ớt xanh, su

su,… còn tươi rói lẫn cả sương trên cành; những củ măng khổng lồ còn
dính cả đất đỏ; những sạp hàng hóa bán đồ váy áo, quần, mũ, vải, …
sặc sỡ và đua chen ướm thử của các bà, các cô; những hàng lương thực
gạo, ngô, lạc, … bày bán; những hàng bán thịt lợn, trâu, ngựa, đôi khi
cả hươu, thú rừng, những hàng bán đồ cá khô, vài quả trứng, những đồ
gia dụng… túm tụm góc chợ và sôi nổi là các hàng bán rượu, tuy là
rượu ngô cũng làm lên đặc sản rượu Làng Táo của Xín Mần, tục lệ mỗi
khi uống xong một chén phải bắt tay nhau. Các hàng ăn của các phiên
chợ vùng cao bao giờ cũng nhộn nhịp, bởi đã xuống chợ ai cũng phải
ăn, phải mua quà về cho người ở nhà, những chiếc bánh rán nóng hổi
sôi rào trong chảo mỡ lớn, những hàng ăn người đứng ngồi bê trên tay
những bát nóng nghi ngút khói, những hàng quán hai bên đường nhộn
nhịp các tiếng nói, cư
ời, gọi nhau, mua bán … của các dân tộc … chính
đây là điều tạo nên sự sống quần tụ lại của con người sau những ngày
lao động để ăn uống, mua bán, trao đổi, giao lưu văn hóa, và cũng là
những cuộc hẹn hò của những đôi trai gái …
Phiên chợ vùng cao với sắc màu sặc sỡ làm sống động cả thị trấn Cốc
Pài, chính sự sống động là những tư liệu thực tế cho các họa sĩ của
đoàn thực tế sáng tác, đồng thời các họa sĩ cũng đã thấy được hơn giá
trị cuộc sống, cảm thông với các chiến sĩ trên những đồn biên phòng
trên những điểm cao đường biên, khâm phục những ngư
ời dân khai phá
sáng tạo nên những thửa ruộng bậc thang đẹp như tranh, những nét
riêng biệt của người dân tộc với những nụ cười trên khuôn mặt đầy cá
tính, những câu nói như chim của các dân tộc cùng nhau tạo nên sự
sống động trong phiên chợ vùng cao.

ĐẶNG MAI ANH