Phình động mạch chủ bụng – Nguyên nhân và Yếu tố Nguy cơ potx

Phình động mạch chủ bụng – Nguyên
nhân và Yếu tố Nguy cơ

Túi phình động mạch chủ bụng
Bệnh lý Phình động mạch chủ bụng xảy ra khi một đoạn động mạch chủ
bụng phình lên như một trái bóng hoặc cái túi nhỏ. Động mạch chủ bụng là mạch
máu lớn, cung cấp máu cho phần bụng, vùng chậu và 2 chân.
Phình động mạch chủ bụng nếu không được can thiệp kịp thời có thể dẫn
đến các Biến chứng như Vỡ động mạch chủ; Shock giảm thể tích; Thuyên tắc
động mạch; Suy thận; Nhồi máu cơ tim; Tai biến mạch não; Bóc tách động mạch
chủ…


Phình lớn động mạch chủ bụng

Bàn chân thiếu máu nuôi do phình bóc tách động mạch chủ bụng

1. Nguyên nhân, Tần số xuất hiện và yếu tố nguy cơ
- Nguyên nhân chính xác không được biết rõ, các yếu tố nguy cơ và điều
kiện thuận lợi cho việc hình thành phình động mạch chủ bụng là:
+ Tăng huyết áp
+ Thuốc lá
+ Tăng cholesterol
+ Béo phì
+ Phế khí thủng
+ Yếu tố di truyền
+ Giới tính: nam
- Phình động mạch chủ bụng có thể hình thành ở bất cứ người nào, nhưng
thường gặp nhất ở nam trên 60 tuổi, có một hay nhiều yếu tố nguy cơ kể trên.
Phình động mạch càng lớn, nguy cơ vỡ càng cao.
- Vỡ phình động mạch chủ bụng thực sự là một cấp cứu y khoa. Bóc tách

động mạch chủ xảy ra khi lớp nội mạc động mạch rách và máu thoát vào thành
động mạch. Việc này thường xảy ra hơn đối với động mạch chủ ngực.
2. Triệu chứng
Túi phình phát triển từ từ trong nhiều năm và không gây ra triệu chứng rõ
rệt. Nếu túi phình lớn nhanh, rách ra (vỡ phình), hoặc máu chảy dọc theo thành
động mạch (bóc tách động mạch chủ), các triệu chứng có thể đến đột ngột. Triệu
chứng vỡ phình bao gồm:
- Cảm giác mạch đập ở vùng bụng
- Đau ở vùng bụng hoặc phía sau lưng – đau nhiều, đột ngột, kéo dài, hoặc
liên tục. Đau có thể lan xuống bẹn, mông và chân.
- Bụng gồng cứng
- Lo âu
- Buồn nôn và nôn
- Toát mồ hôi
- Tim đập nhanh ở tư thế đứng
- Shock
- Khối u ở bụng
Bệnh nhân cần lưu ý: Đến phòng cấp cứu ngay khi đau bụng dữ dội hoặc
bất cứ triệu chứng nào khác của túi phình động mạch.

3. Dấu hiệu và xét nghiệm: Thăm khám bụng bệnh nhân, đánh giá mạch
và cảm giác ở 2 chân. Phình động mạch chủ bụng có thể được chẩn đoán bằng các
xét nghiệm sau : Siêu âm bụng; MSCT scan bụng; Chụp cản quang động mạch


Hình ảnh CT-scan túi phình động mạch chủ bụng

4. Điều Trị
- Nếu túi phình còn nhỏ và chưa có triệu chứng (ví dụ, khi nó được phát
hiện trong một lần kiểm tra thường quy), bệnh nhân sẽ được khuyên đi kiểm tra

đánh giá định kỳ. Thường dùng siêu âm để kiểm tra mỗi năm xem túi phình có lớn
hơn không.
- Túi phình đã có triệu chứng cần được can thiệp phẫu thuật để phòng ngừa
biến chứng.
- Phẫu thuật thường được khuyến cáo trên những túi phình > 5.5 cm đường
kính và những túi phình có kích thước lớn nhanh. Mục tiêu là thực hiện phẫu
thuật sớm để giảm triệu chứng và biến chứng
Có 2 phương án phẫu thuật. Ở phương pháp mổ hở kinh điển, bác sĩ phẫu
thuật rạch đường lớn ở bụng. Mạch máu bất thường được thay thế bẳng một miếng
ghép làm bằng chất liệu tổng hợp, như Dacron chẳng hạn.

Ghép động mạch chủ bụng bằng miếng ghép Dacron sau cắt phình
động mạch
Phương pháp khác là đặt stent ghép nội mạc. Stent ghép nội mạc là một ống
làm bằng sợi kim loại giúp nâng đỡ mạch máu. Catheters được luồn vào động
mạch bẹn. Stent ghép được đưa vào động mạch qua catheter, và đặt cố định trong
lòng động mạch. Vì không có vết mổ lớn nên bịnh nhân rất mau hồi phục. Tuy
nhiên không phải tất cả các ca phình động mạch chủ bụng đều có thể được điều trị
bằng phương pháp này.

Đặt stent chữa túi phình động mạch chủ bụng

Stent đặt vào động mạch chữa túi phình động mạch chủ bụng

5. Tiên lượng
Tiên lượng tốt nếu phình động mạch được chữa bởi một bác sĩ phẫu thuật
nhiều kinh nghiệm trước khi có biến chứng vỡ. Khi vỡ túi phình động mạch chủ
bụng, tỉ lệ sống sót thấp hơn 40%.
6. Phòng ngừa
Tập luyện thể dục, ăn uống tốt và an toàn, tránh thuốc lá sẽ giảm nguy cơ

hình thành túi phình động mạch. Nên khám sức khoẻ định kỳ. Khi có yếu tố nguy
cơ nên yêu cầu được tầm soát bằng siêu âm động mạch chủ bụng.

BS. ĐỒNG NGỌC KHANH - BV Đa Khoa Hoàn Mỹ Sài gòn