Thiếu máu ruột và các
yếu tố nguy cơ
(Kỳ 1)
Tương tự các bộ phận khác của cơ thể, để hoạt động tốt, các cơ quan trong
hệ tiêu hoá cần được cung cấp máu giàu oxygen liên tục. Khi dòng máu đến nuôi
ruột non và đại tràng giảm sẽ xảy ra hiện tượng thiếu máu ruột.
1. Triệu chứng và dấu hiệu
Có nhiều dạng thiếu máu ruột. Các triệu chứng cảm nhận được thường có
khởi phát cấp tính hoặc mãn tính.
a. Triệu chứng và dấu hiệu thiếu máu ruột cấp điển hình như sau
- Đau bụng đột ngột từ nhẹ đến nặng
- Muốn đi tiêu ngay
- Nhu động ruột mạnh và thường xuyên
- Trướng và đau bụng
- Tiêu ra máu
- Buồn nôn và nôn
- Sốt
b. Thiếu máu ruột mãn, lượng máu đến ruột giảm từ từ có đặc điểm
như sau
- Đau quặn hoặc cảm giác đầy bụng, bắt đầu 30 phút sau ăn và kéo dài từ 1
đến 3 giờ
- Đau bụng ngày càng nặng dần trong nhiều tuần đến nhiều tháng
- Sợ ăn do hậu quả của đau sau khi ăn
- Sụt cân
- Tiêu chảy
- Buồn nôn, nôn
- Trướng bụng
Thiếu máu ruột mãn có thể diễn biến thành cơn cấp. Lúc đó cơn đau bụng
sẽ dữ dội hơn, sau thời gian nhiều tuần hoặc nhiều tháng có những cơn đau âm ỉ
sau khi ăn.
2. Nguyên Nhân
- Động mạch chủ là động mạch lớn cung cấp máu giàu oxy từ tim đến các
mạch máu khác của cơ thể. Phần động mạch chủ trong khoang bụng có tên là động
mạch chủ bụng có nhiệm vụ cung cấp hầu hết máu cho hệ tiêu hoá. Khi lưu lượng
máu trong các động mạch này hoặc trong các tĩnh mạch kề cận bị gián đoạn sẽ gây
ra tình trạng thiếu máu ruột.
- Tương tự các động mạch khác trong cơ thể, tất cả các động mạch cung
cấp máu cho hệ tiêu hoá có thể bị thương tổn do sự tích lũy của các phần tử
cholesterol, mô xơ, calcium và các mảnh vỡ tế bào (xơ vữa) làm hẹp lòng động
mạch và giới hạn lượng máu lưu thông qua lòng động mạch. Xơ vữa mạch máu
làm giảm lưu lượng máu nuôi ruột non, đại tràng hoặc cả hai. Thiếu máu ruột mãn
là hậu quả của xơ vữa mạch máu. Đôi khi thiếu máu ruột lại do một đoạn ruột bị
kẹt trong túi thoát vị (thoát vị nghẹt), do xoắn ruột hoặc do dính ruột từ những lần
phẫu thuật trước đó. Ngoài ra thiếu máu ruột còn do suy tim hoặc do tụt huyết áp
- Giảm lượng máu đến hệ tiêu hoá, do bất kỳ nguyên nhân nào cũng khiến
các tế bào bị suy yếu đi và hoại tử. Khi tế bào bị thương tổn ngày càng nhiều, sẽ
hình thành viêm và loét. Điều này khiến ruột mất khả năng hấp thu thức ăn và
dưỡng chất, dẫn đến tiêu chảy có lẫn máu. Khi tổn thương khá nặng, nhiễm trùng
và hoại tử xảy ra. Nếu không kịp thời điều trị, thiếu máu ruột sẽ dẫn đến tử vong.
Các động mạch chính cung cấp Các động mạch chính cung
cấp máu
máu cho đại tràng cho ống tiêu hoá
Hình ảnh mảng xơ vữa động mạch Các giai đoạn của xơ vữa
động mạch