Muỗi và gene chống ký sinh trùng sốt rét. docx

Muỗi và gene chống
ký sinh trùng sốt rét.




Theo một công trình nghiên cứu
của viện Hàn Lâm khoa học Hoa
Kỳ, các nhà nghiên cứu đang
từng bước tiến gần hơn đến việc
tạo ra một dòng muỗi chuyển
gene có khả năng kháng ký sinh
trùng sốt rét. Kết quả của nghiên
cứu là dòng muỗi sạch ký sinh
trùng sốt rét và có tỷ lệ sống cao
hơn những con muỗi bình thư
ờng
khi nuôi bằng máu
có Plasmodium.

Theo Peter Atkinson thuộc đại học
California ở Riverside có thể đưa
loại muỗi này vào tự nhiên và sử
dụng như một tác nhân cạnh tranh
sinh học, chấm dứt sự lan truyền
dai dẳng của loại ký sinh trùng này
trong quần thể.

Các nghiên cứu trước đây đã cho

thấy những con muỗi chứa ký sinh
trùng sốt rét không thích nghi tốt
như muỗi sạch bệnh. Dựa tr
ên quan
sát này, Marcelo Jacobs-Lorena
thuộc trường y tế công đồng Johns
Hopkins Bloomberg (tác giả) đưa
ra suy luận rằng muỗi được chuyển
gen kháng ký sinh trùng sốt rét có
sức sống vượt trội các cá thể hoang
dại. Về kết quả thực tế thú vị này,
bản thân Jacobs-Lorena thừa nhận
“Tôi đã từng tin rằng việc sử dụng
phương pháp chuyển gen chỉ có hạ
i
mà thôi.”. Thực tế, một số nghiên
cứu khác cho thấy những cá thể
muỗi được chuyển gen có thể phải
chịu một số thiệt thòi trong thích
nghi, bù lại lợi ích từ tính kháng số
t
rét.

Theo Mauro T. Marrelli, cũng
thuộc trường Johns Hopkins, các
nhà nghiên cứu đã so sánh sự thích
nghi của muỗi Anophen
stephensihoang dại với các cá thể
muỗi biểu hiện SM1, một peptide
có khả năng ngăn cản trùng sốt rét

xâm nhập vào đường tiêu hóa của
muỗi. Những cá thể muỗi chuyển
gene này không thể bị bệnh
bởi Plasmodium berghei, một loại
ký sinh trùng sốt rét nhiễm trên
chuột.

Các nhà nghiên cứu đã thả muỗi
hoang dại và muỗi chuyển gen vào
lồng và nuôi bằng máu chuột
nhiễm Plasmodium. Sau 9 thế hệ,
muỗi mang gene chuyển đã chiếm
khoảng 70% tổng số. Các thí
nghiệm bổ sung đã cho thấy các cá
thể muỗi chuyển gene có tỉ lệ sinh
sản cao và tỉ lệ tử vong thấp hơn
dòng muỗi hoang dại trong điều
kiện dinh dưỡng là máu chứa ký
sinh trùng đang phát triển.

Atkinson nói “Đây là công việ
c thú
vị, một số người đã luôn nói rằng
những cá thể chuyển gene mà
chúng tôi tạo ra sẽ khó có thể tồn
tại, bởi những thay đổi di truyền là
không có ý nghĩa về mặt thích nghi
trong trường hợp này. Nhưng đây
thực sự là một tin tức đáng khích l
ệ

“

Theo một nghiên cứu trước đây,
muỗi chuyển gene kháng ký sinh
trùng đã được tao ra nhưng lại theo
một hướng khác đó là làm gia tăng
phản ứng miễn dịch của muỗi. Cái
giá ph
ải trả cho khả năng chống sốt
rét tuyệt vời này là con muỗi mất
khả năng cạnh tranh do phải dồn
sức cho hệ miễn dịch của nó. Bài
học này tương tự như cây chuyển
gene chống hạn thì không sống tốt
trong điều kiện mát mẻ.
Theo Hilary
Hurd thuộc đại học Keele ở
Staffordshire, trong 1 bức thư điện
tử trao đổi với The Scientist: "
Peptide SM1 có lợi thế do nó
không phải là một phần của hệ̣
thống miễn dịch tự nhiên và vai trò
chính của nó là ngăn chặn sự xâm
nhiễm của kí sinh trùng chứ không
phải tiêu diệt chúng."

Theo Jacob-Lorena, để có thể được
đưa vào tự nhiên, các nhà khoa học
vẫn cần phải nỗ lực hơn n
ữa để giải

quyết rào cản trong cơ chế di
truyền nhằm không chỉ gia tăng số
lượng muỗi chuyển gene mà còn
phải gia tăng hàm lượng gene
chuyển trong các quần thể muỗi.
(Nghiên cứu trên Gene flow).
Thậm chí kể cả khi muỗi chuyển
gen vượt trội dòng hoang dại trong
điều kiện thí nghiệm, thì cũng vẫn
chưa đủ để có thể “đưa gene vào tự
nhiên”. Nhưng những kết quả của
họ đã cho thấy “để đạt đến thành
công, có thể chúng tôi không cần
một động lực mạnh như suy luận
ban đầu nữa ”

Theo Robert Sinden thuộc trường
cao đẳng hoàng gia Luân Đôn,
bước quan trọng nhất chính là lặp
lại các thí nghiệm này trên loại ký
sinh trùng sốt rét gây bệnh cho
người. “Nếu các kết quả trên được
lặp lại với cùng điều kiện này,
chúng ta có lý do để lạc quan về
tương lai”