Kinh tế vi mô Chương 3 potx

1
KINH TẾ HỌC VI MÔ
KINH TẾ HỌC VI MÔ
LÝ THUYẾT LỰA CHỌN
LÝ THUYẾT LỰA CHỌN
TIÊU DÙNG
TIÊU DÙNG
2
Các giả định:
•
Mức thỏa mãn khi tiêu dùng sản phẩm
có thể định lượng và đo lường được
•
Các sản phẩm có thể chia nhỏ
•
Người tiêu dùng luôn có sự lựa chọn
hợp lý
I. LÝ THUYẾT HỮU DỤNG
3
1. Các khái niệm cơ bản
* Hữu dụng (U - Utility)
Là sự thỏa mãn nhu cầu của con người
khi tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ.
* Tổng hữu dụng (TU-Total Utility)
Là toàn bộ sự thỏa mãn nhu cầu của con
người khi tiêu dùng một số lượng hàng hóa
và dịch vụ trong một thời gian nào đó.
4
* Hữu dụng biên (MU – Marginal Utility)
Khái niệm: Là mức độ thỏa mãn tăng thêm khi

người tiêu dùng sử dụng thêm một đơn vị hàng
hóa và dịch vụ.
Công thức:
Q: Số lượng sản phẩm tiêu dùng
TU: Tổng hữu dụng (tính bằng đơn vị dụng ích)
MU: Hữu dụng biên (tính bằng đơn vị dụng ích)
Q
TU
MU
∆
∆
=
5
Ví dụ: Quan sát một người tiêu
dùng ăn bánh chiêu đãi
Số bánh tiêu dùng
(Q)
Tổng hữu dụng
(TU)
Hữu dụng biên
(MU)
0 0
1 3 3
2 5 2
3 6 1
4 6 0
5 5 -1
6
TU
Q

MU
Q
6
5
4
3
2
1
0
3
2
1
0
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
TU
MU
7
2. Định luật hữu dụng biên giảm dần
Trong một đơn vị thời gian nhất
định, nếu người tiêu thụ càng tiêu
dùng nhiều đơn vị sản phẩm, thì hữu
dụng biên của người đó sẽ giảm dần
(các yếu tố khác không đổi).
8
3. Hành vi ứng xử của người tiêu dùng
•
Mục đích của người tiêu dùng: Tối đa
hóa thỏa mãn.
•

Ngân sách của người tiêu dùng có hạn.
•
Ứng xử của người tiêu dùng: Chọn
phương án tiêu dùng tối đa sự thỏa
mãn nhưng đồng thời phù hợp với
ràng buộc về ngân sách.
9
II. Phân tích cân bằng tiêu dùng
1. Ba giả thiết cơ bản của người tiêu dùng
•
Người tiêu dùng có khả năng sắp xếp
theo thứ tự mức độ thỏa mãn của mình.
•
Người tiêu dùng luôn thích có nhiều
hàng hóa hơn ít hàng hóa.
•
Sở thích có tính bắc cầu.
10
2. Đường đẳng ích (Bàng quan)
Khái niệm:
Đường đẳng ích là một đường biểu thị các
kết hợp tiêu dùng hàng hóa đem lại cùng một
mức thỏa mãn cho người tiêu dùng.
Phối hợp Hàng hóa X Hàng hóa Y
A 2 8
B 3 4
C 4 3
D 8 2
11
Y

X
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2 3 4 5 6 8
Đường đẳng ích
Đường đẳng ích
A
B
C
D
U
1
U
2
U
3
12
Nhận xét:
Nhận xét:
•
Các đường đẳng ích càng xa gốc tọa
độ thì mức thỏa mãn càng lớn.
•

Tập hợp các đường đẳng ích trên một
đồ thị được gọi là sơ đồ đẳng ích.
•
Dốc xuống về bên phải.
•
Lồi về gốc O.
•
Các đường đẳng ích không cắt nhau.
13
3. Đường ngân sách
3. Đường ngân sách
3.1. Khái niệm:
Đường ngân sách là tập hợp các phối hợp
khác nhau giữa 2 sản phẩm mà người tiêu
dùng có thể mua được với cùng mức thu
nhập và giá cả sản phẩm đã cho.
Gọi X là số lượng sản phẩm X được mua
Gọi Y là số lượng sản phẩm Y được mua
Gọi P
X
, P
Y
là giá của sản phẩm X, Y
Gọi I là thu nhập của người tiêu dùng
Phương trình đường ngân sách có dạng:
X.P
X
+ Y.P
Y
= I

14
Đồ thị
Đồ thị
Y
X
O
D
C
B
A
Vùng giới hạn ngân
sách chi tiêu
Vùng quá giới hạn
ngân sách chi tiêu
I/P
Y
I/P
X
15
3.2. Đặc điểm:
3.2. Đặc điểm:
•
Đường ngân sách của người tiêu dùng là
một đường thẳng dốc xuống về bên phải
•
P
X
/P
Y
: độ dốc (tỷ lệ đánh đổi giữa hai sản

phẩm)
Ví dụ: Thu nhập người tiêu dùng là I= 1000
dùng để mua 2 SP với giá tương ứng P
X
= 100,
P
Y
= 200.
Ta có phương trình đường ngân sách:
Y= 5 - 1/2X
16
Y
X
O
I/P
Y
I/P
X
3.3. Sự dịch chuyển của đường
3.3. Sự dịch chuyển của đường
ngân sách
ngân sách
Thu nhập thay đổi (các yếu tố khác không đổi)
I
1
/P
X
I
1
/P

Y
I
2
/P
X
I
2
/P
Y
17
Y
X
O
I/P
X1
Giá sản phẩm thay đổi (các yếu tố khác không đổi)
Giá sản phẩm X tăng lên (P
X
tăng)
I/P
X
I/P
Y
18
4. Nguyên tắc tối đa hóa hữu dụng
Mục tiêu: Tối đa hóa sự thỏa mãn trong điều
kiện ngân sách có hạn
X
Y
A

B
U
1
U
2
U
3
E
Y
Y
X
X
P
MU
P
MU
=
X
0
Y
0
X.P
X
+ Y.P
Y
= I
19
III. Những vấn đề khác
III. Những vấn đề khác
1. Sự hình thành đường cầu cá nhân về SP X

Y
O
I/P
Y
I/P
X2
I/P
X1
X
P
X
O
X
U
1
U
2
D
X
X
1
X
2
X
1
X
2
Y
1
Y

2
P
X1
P
X2
E
F
E
F
Đường tiêu
dùng theo giá
20
2. Đường tiêu dùng theo thu nhập
2. Đường tiêu dùng theo thu nhập
Y
O
I
2
/P
Y
I
1
/P
X
I
2
/P
X
X
U

1
U
2
X
1
X
2
Y
2
Y
1
E
F
Đường tiêu dùng
theo thu nhập
I
1
/P
Y
I X Y
E
I
1
X
1
Y
1
F
I
2

X
2
Y
2
21
X
X là sản phẩm thiết yếu
O
I
X
1
X
2
E
F
I
1
I
2
I
Z
Z
2
Z
1
E
F
I
1
I

2
Z là sản phẩm cấp thấp
O
I
Y
Y
1
Y
2
E
F
I
1
I
2
O
Y là sản phẩm cao cấp
22
Nhận xét:
Nhận xét:
•
Đường tiêu dùng theo giá: là tập hợp các phối
hợp tối ưu giữa hai sản phẩm khi giá một sản
phẩm thay đổi (các yếu tố khác không đổi)
•
Đường tiêu dùng theo thu nhập: là tập hợp
các phối hợp tối ưu giữa hai sản phẩm khi thu
nhập thay đổi (các yếu tố khác không đổi)
•
Đường Engel: phản ánh mối quan hệ giữa sự

thay đổi lượng cầu sản phẩm với sự thay đổi
thu nhập (các yếu tố khác không đổi)
23
3. Tác động thay thế và tác động thu nhập
Y
O
M’
X
U
1
U
2
X
2
X’ K X
1
Y
2
Y
1
E
F
M
J
N
K’
Y’
X
1
X: Tác động thay thế

X'X
2
: Tác động thu nhập