Giáo án hình 9 - chương 4 cực chuẩn

Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
Chng IV
HèNH TR - HèNH NểN - HèNH CU
Tit : 58
Đ 1. HèNH TR
DIN TCH XUNG QUANH V TH TCH CA HèNH TR
NS:
ND:
I./ MC TIấU :
HS cn :
- Nh li v khc sõu khỏi nim hỡnh tr (ỏy, trc, mt xung quanh, ng sinh,
di ng cao ca hỡnh tr, mt ct khi nú song song vi trc hoc song song vi
ỏy ca hỡnh tr).
- Nm chc v s dng thnh tho cụng thc tớnh din tớch xung quanh, din tớch
ton phn v th tớch ca hỡnh tr.
- Vn dng tt cỏc cụng thc ó hc tớnh din tớch xung quanh, din tớch ton
phn v th tớch ca hỡnh tr trong cỏc bi tp v cỏc hỡnh tr trong thc t.
II./ CHUN B :
Giỏo viờn :
- Giỏo ỏn.
- Cỏc mụ hỡnh v hỡnh tr.
Hc sinh :
- SGK .
- Tỡm cỏc hỡnh cú dng hỡnh tr trong thc t.
III./ CC HOT NG DY - HC TRấN LP :
1. Kim tra bi c :
2. Dy - hc bi mi :
H CA GIO VIấN H CA HC SINH GHI BNG
Hot ng 1
-Dựng mụ hỡnh v hỡnh v nhc
li v gii thiu cỏc khỏi niim :

ỏy, mt xung quanh, ng
sinh, ng cao, trc ca hỡnh
tr.
Khi quay hỡnh ch nht ABCD
mt vũng quanh cnh CD c
nh, ta c mt hỡnh tr. Khi
ú :
DA v CB quột nờn hai ỏy ca
hỡnh tr.
Cnh AB quột nờn mt xung
quanh.
1.Hỡnh tr :


- Hai ỏy ca hỡnh tr l hai
hỡnh trũn bng nhau v nm
trờn hai mt phng song
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
D
E
F
C
B
A
D
C
B
A
D
E

F
C
B
A
1
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
Cỏc ng sinh ca hỡnh tr
vuụng gúc vi hai ỏy, di
ng sinh l chiu cao ca
hỡnh tr.
DC l trc ca hỡnh tr.
-Hng dn HS thc hin
?1

(SGK).
-Quan sỏt v cho bit õu l ỏy,
õu l mt xung quanh, õu l
ng sinh ca hỡnh tr ú ?
Hot ng 2
-Dựng hỡnh v, gii thiu mt ct
hỡnh tr song song vi ỏy, song
song vi trc.
Hi : + Khi ct hỡnh tr bi mt
mt phng song song vi ỏy thỡ
phn nm trong hỡnh tr l hỡnh
gỡ ?
+ Khi ct hỡnh tr bi mt mt
phng song song vi trc thỡ
phn nm trong hỡnh tr l hỡnh
gỡ ?

-Hng dn HS thc hin
? 2

(SGK).
Hot ng 3
Hng dn HS khai trin hỡnh
tr tỡm din tớch xung quanh.
e
-T mt hỡnh tr, ct ri hai ỏy
v ct dc theo ng sinh AB
ca mt xung quanh ri tri
?1
L gm hỡnh
bờn cú dng mt hỡnh
tr. Quan sỏt v cho
bit õu l ỏy, õu l
mt xung quanh, õu
l ng sinh ca
hỡnh tr ú ?
- Tr li

+ L hỡnh trũn.
+ L hỡnh ch nht.
-Thc hin
? 2
(SGK)
song.
AB, EF l mi ng sinh
ca hỡnh tr.
di ca ng sinh l

chiu cao ca hỡnh tr.
DC l trc ca hỡnh tr.
2.Ct hỡnh tr bi mt mt
phng : (SGK)
Ct hỡnh tr bi mt mt
phng song song vi ỏy.
Ct hỡnh tr bi mt mt
phng song song vi trc.
3.Din tớch xung quanh ca
hỡnh tr :
Din tớch xung quanh :
xq
S 2 rh=
Din tớch ton phn :
2
tp
S 2 rh 2 r= +
r : l bỏn kớnh ỏy.
h : l chiu cao.
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
5 cm
B
A


10 cm
o
B
A

5 cm
o

5 cm
2ìì5 (cm)
10 cm
D
C
2
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
phng ra.
Hi : Hỡnh khai trin l hỡnh gỡ ?
-Hỡnh ch nht cú cú mt cnh
bng chu vi ng trũn ỏy,
cnh cũn li bng chiu cao ca
hỡnh tr.
-Hng dn HS thc hin
?3

(SGK).
-T kt qu
?3
hng dn HS
rỳt ra cụng thc tng quỏt.
Hot ng 4
-Nờu cụng thc tớnh th tớch ca
hỡnh tr (SGK).
-Hng dn HS tớnh th tớch ca
vũng bi (vớ d SGK).

Bi 1 /110 (SGK)
-V hỡnh sn .
Bi 3 /110 (SGK)
-V hỡnh sn.
-Gi HS tr li chiu cao v bỏn
kớnh ca mi hỡnh tr trờn hỡnh
v.
Bi 6 /110
HD:
-Tớnh bỏn kớnh ỏy.
-T ú suy ra th tớch ca hỡnh
tr.
-Thc hin
?3
(SGK)
+Chiu di ca hỡnh
ch nht bng chu vi
ỏy ca hỡnh tr v
bng : (cm).
+Din tớch hỡnh ch
nht
. =
(cm
2
) .
+Din tớch mt ỏy
ca hỡnh tr :
.5.5 =
(cm
2

) .
+Tng din tớch hỡnh
ch nht v din tớch
hai hỡnh trũn ỏy (din
tớch ton phn) ca
hỡnh tr :
.2+ =
(cm
2
) .
-Gi V
1
, V
2
l th tớch
ca hai hỡnh tr cú
cựng chiu cao h v
bỏn kớnh ca ng
trũn ỏy tng ng l
a, b.
Ta cú :
( )
2 2
1 2
2 2
V V V a h b h
a b h.
= =
=
-Lờn bng in cỏc tờn

gi vo du trong
hỡnh v.

-Nhỡn hỡnh v v tr li
ming.
- Ta cú :
2
xq
S 2 rh 2 r= =

xq
2
S
314
r 50
2 2.3,14
= =


( )
r 7,1 cm
Th tớch ca hỡnh tr :
( )
2
3 3 3
V Sh r h
r 3,14.8 1607,7 cm
= =
= =
4.Th tớch ca hỡnh tr :

2
V Sh r h= =
S : l din tớch ỏy .
h : l chiu cao.
Luyn tp :
Bi 1 /110 (SGK)
Bi 3 /110 (SGK)
-Chiu cao ca :
Hỡnh a l : 10 cm
Hỡnh b l : 11 cm
Hỡnh c l : 3 cm
-Bỏn kớnh ca :
Hỡnh a l : 4 cm
Hỡnh b l : 0,5 cm
Hỡnh c l : 3,5 cm
Bi 6 /110 (SGK)
Ta cú :
2
xq
S 2 rh 2 r= =

xq
2
S
314
r 50
2 2.3,14
= =

( )
r 7,1 cm
Th tớch ca hỡnh tr :
( )
2
3 3 3
V Sh r h
r 3,14.8 1607,7 cm
= =
= =
PHIU HC TP
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
h
a
b
3
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
Bi 1 : Mt hỡnh tr cú bỏn kớnh ỏy l 7 cm, din tớch xung quanh bng 352 cm
2
. Khi ú
chiu cao ca hỡnh tr l :
a) 3,2 cm b) 4,6 cm c) 1,8 cm
d) 2,1 cm e) Mt kt qu khỏc
Hóy chn kt qu ỳng.
Bi 2 : in cỏc kt qu vo nhng ụ trng trong bng sau :
Hỡnh
Bỏn kớnh ỏy
(cm)
Chiu cao
(cm)

Chu vi ỏy
(cm)
din tớch ỏy
(cm
2
)
Din tớch
xung quanh
(cm
2
)
Th tớch (cm
3
)
1 10
5 4
8 4

(Bi 1 : Kt qu ỳng l cõu E)
3. Tng kt bi hc :
Hi :
- Ct hỡnh tr bi mt phng song song vi ỏy thỡ phn mt phng nm trong
hỡnh tr l hỡnh gỡ ?
- Ct hỡnh tr bi mt mt phng song song vi trc thỡ phn mt phng nm
trong hỡnh tr l hỡnh gỡ ?
Cỏc cụng thc tớnh :
Din tớch xung quanh ca hỡnh tr :
xq
S 2 rh=
Din tớch ton phn ca hỡnh tr :

2
tp
S 2 rh 2 r= +
Th tớch ca hỡnh tr :
2
V Sh r h= =
4.Hng dn hc sinh hc nh :
- Hc cỏc cụng thc tớnh : Din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th tớch
ca hỡnh tr.
- Lm cỏc bi tp : 7; 8; 9; 10; 11; 12; 13 trang 112; 113.
IV Tự rút kinh nghiệm sau tiết dạy:



NS:
ND:
Tit : 59
LUYN TP
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
4
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
I./ MC TIấU :
- Cng c v khc sõu cỏc khỏi nim hỡnh tr (ỏy, trc, mt xung quanh, ng
sinh, di ng cao ca hỡnh tr, mt ct khi nú song song vi trc hoc song
song vi ỏy ca hỡnh tr).
- Nm chc v s dng thnh tho cụng thc tớnh din tớch xung quanh, din tớch
ton phn v th tớch ca hỡnh tr gii cỏc bi tp v bi tp ng dng thc t.
II./ CHUN B :
Giỏo viờn :
- Giỏo ỏn.

- Cỏc bi tp SGK.
Hc sinh :
- SGK .
- Cỏc bi tp v nh.
III./ CC HOT NG DY - HC TRấN LP :
1. Kim tra bi c :
Hi : Nhc li cỏc cụng thc tớnh din tớch
xung quanh, din tớch ton phn v th tớch
ca hỡnh tr ?
-Din tớch xung quanh ca hỡnh tr :
xq
S 2 rh=
-Din tớch ton phn ca hỡnh tr :
2
tp
S 2 rh 2 r= +
-Th tớch ca hỡnh tr :
2
V Sh r h= =
2. Luyn tp :
H CA GIO VIấN H CA HC SINH GHI BNG
Bi 8/ 111
Bi 10/ 111
-Yờu cu HS tớnh din
xung quanh, th tớch ca
cỏc hỡnh tr vi cỏc d
liu cho trc.
-Gi mt HS lờn bng
trỡnh li gii bi 10/ 111.
Bi 11 / 112

Hi : Th tớch ca tng
ỏ c tớnh nh th
no ?

2 2 3
1 1 1
V r h a .2a 2 a
= = =

( )
2
2 3
2 2 2
V r h 2a .a 4 a
= = =
vy : V
2
= 2V
1
-Tớnh din tớch xung
quanh ca hỡnh tr cú
chu vi ỏy 13 cm v
chiu cao 3 cm.
( )
2
xq
S 2 rh 13.3 39 cm
= = =
-Tớnh th tớch ca hỡnh
tr cú bỏn kớnh ng

trũn ỏy 5 mm v chiu
cao 8 mm.
( )
2 2 3
V r h .5 .8 150 mm
= = =
Bi 8 /111 (SGK)
ng thc ỳng l :
(C) V
2
= 2V
1
Bi 10/ 111 (SGK)
a)Din tớch xung quanh ca hỡnh tr
cú chu vi 13 cm v chiu cao l 3 cm :
( )
2
xq
S 2 rh 13.3 39 cm= = =
b)Th tớch hỡnh tr cú bỏn kớnh ng
trũn ỏy l 5 mm v chiu cao 8 mm :
( )
2 2 3
V r h .5 .8 150 mm= = =
Bi 11 /112 (SGK)
Th tich phn nc dõng lờn :
( )
2 3
V r h 12,8.0,85 10,88 cm= = =
Vy : Th tớch ca tng ỏ l

10,88 (cm
3
)
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
A
BC
D
A
B
C
D
a
2a
5
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
-Yờu cu HS tớnh th tớch
ca khi nc dõng lờn
trong l, t ú suy ra th
tớch ca tng ỏ.
-Gi mt HS lờn bng
trỡnh by th tớch ca
tng ỏ.
Bi 13 / 112
-Yờu cu HS
Tớnh th tớch ca tm
kim loi.
Tớnh th tớch ca mi l
khoan hỡnh tr.
Tớnh th tớch phn cũn
li ca tm kim loi.

-Gi mt HS lờn bng
trỡnh by li gii.
Bi 14/ 112

Hi : T cụng thc tớnh
th tich ca hỡnh tr, hóy
nờu cỏch tớnh din tớch
ca hỡnh tr theo th tớch
v chiu cao?
-Yờu cu HS tớnh din tớch
ca hỡnh tr theo th tớch
v chiu cao.
-Gi mt HS lờn bng
trỡnh by li gii.
-Th tớch tng ỏ bng
th tớch ca khi nc
dõng lờn trong l.
( )
2
3
V r h 12,8.0,85
10,88 cm
= =
=
-Th tớch ca tm kim
loi :
V
1
= 5
2

.2 = 50 (cm
3
).
-Th tớch ca mi l
khoan hỡnh tr :
( )
2
2
3
V r h 3,14.0,4.2
2,72 cm
= =
=
Th tớch phn cũn li
ca tm kim loi :
V =V
1
V
2
50 2,72 =
47,28 (cm
3
)
2 2
V
V r h S r
h
= = =
Din tớch ỏy ca ng
ng l :

( )
2
V 1800
S 60 m
h 30
= = =
Bi 13 /112 (SGK)
Th tớch ca tm kim loi :
V
1
= 5
2
.2 = 50 (cm
3
).
Th tớch ca mi l khoan hỡnh tr
( )
2
2
3
V r h 3,14.0, 4.2
2,72 cm
= =
=
Th tớch phn cũn li ca tm kim loi
:
V =V
1
V
2

50 2,72 = 47,28 (cm
3
)
Bi 14 / 112 (SGK)
1800000 lớt = 1800000 dm
3
= 1800 m
3
Ta cú :
2 2
V
V r h S r
h
= = =
Din tớch ỏy ca ng ng l :
( )
2
V 1800
S 60 m
h 30
= = =
3. Tng kt bi hc :
Qua bi hc chỳ ý :
-Nm chc cỏc cụng thc tớnh din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th tớch
ca hỡnh tr.
-Vn dng tt cụng thc trong vic tớnh toỏn, gii cỏc bi tp ng dung thc t.
4.Hng dn hc sinh hc nh :
- Hc cỏc cụng thc tớnh : Din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th tớch
ca hỡnh tr.
- Lm cỏc bi tp :

IV Tự rút kinh nghiệm sau tiết dạy:



NS:
ND:
Tit : 60
Đ 2. HèNH NểN - HèNH NểN CT - DIN TCH XUNG QUANH
V TH TCH CA HèNH NểN, H èNH NểN CT
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
30
m
6
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
I./ MC TIấU :
Hc sinh cn :
- Nh li v khc sõu cỏc khỏi nim v hỡnh nún : ỏy ca hỡnh nún, mt xung
quanh, ng sinh, chiu cao, mt ct song song vi ỏy v cỏc khỏi nim v hỡnh
nún ct.
- Nm chc v s dng thnh tho cỏc cụng thc tớnh din tớch xung quanh, din
tớch ton phn v th tớch ca hỡnh nún, hỡnh nún ct.
- Vn dng tt cỏc cụng thc ó hc tớnh din tớch xung quanh, din tớch ton
phn v th tớch ca hỡnh nún, hỡnh nún ct trong cỏc bi tp v cỏc hỡnh nún, hỡnh
nún ct trong thc t.
II./ CHUN B :
Giỏo viờn :
- Giỏo ỏn.
- Cỏc mụ hỡnh v hỡnh nún, hỡnh nún ct.
Hc sinh :
- SGK .

- Tỡm cỏc hỡnh cú dng hỡnh nún, hỡnh nún ct trong thc t.
III./ CC HOT NG DY - HC TRấN LP :
1. Kim tra bi c :
2. Dy - hc bi mi :
H CA GIO VIấN H CA HC SINH GHI BNG
Hot ng 1
-Dựng mụ hỡnh v hỡnh v,
nhc li v gii thiu cỏc khỏi
nim : ỏy, mt xung quanh,
ng sinh, nh, ng cao
ca hỡnh nún.
-Khi quay tam giỏc vuụng
AOC mt vũng quanh cnh
gúc vuụng AO c nh thỡ
c mt hỡnh nún. Khi ú :
Cnh OC quột nờn ỏy ca
hỡnh nún, l mt hỡnh trũn
tõm O.
Cnh AC quột nờn mt
xung quanh ca hỡnh nún,
mi v trớ ca AC c gi l
mt ng sinh.
A l nh v AO gi l
ng cao ca hỡnh nún.
-Yờu cu HS thc hin
?1
Hot ng 2
-Hng dn HS khai trin
hỡnh nún tỡm din tớch
xung quanh.

-Thc hin
?1

(SGK).
1.Hỡnh nún :


- ỏy ca hỡnh nún l mt hỡnh
trũn.
AC l mt ng sinh ca hỡnh
nún.
A l nh v AO l ng cao
ca hỡnh nún.
2.Din tớch xung quanh ca
hỡnh nún :
Din tớch xung quanh :
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
o
A
C
D
ýng cao
ýng sinh
ỏy
o
A
C
7
ýng sinh

ỏy
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
-Nờu cụng thc tớnh di
ca cung hỡnh qut trũn ?
-Nờu cụng thc tớnh di
ng trũn ỏy ca hỡnh nún
?
T ú ta cú :
2 r

=
ln
180
.
Suy ra :
r =
ln
360
Din tớch xung quanh ca
hỡnh nún bng din tớch hỡnh
qut trũn
xq
S r

= = =
l
l. l
2
l n n
360 360

.
Hi : Din tớch ton phn ca
hỡnh nún c tớnh nh th
no?
Hot ng 3
-Nờu cỏch so sỏnh th tớch
ca hỡnh tr v hỡnh nún cú
ỏy l hai hỡnh trũn bng
nhau, chiu cao ca hỡnh
nún v chiu cao ca hỡnh
tr bng nhau.
- di ca cung hỡnh
qut trũn bỏn kớnh r,
ng sinh
l
l
ln
180
.
- di ng trũn
ỏy ca hỡnh nún l
2 r
.
-Din tớch ton phn
ca hỡnh nún bng
tng din xung quanh
v din tớch ỏy :
2
tp
S r + r= l

-Nhn xột v so sỏnh
th tớch ca hai hỡnh.
=
noựn truù
1
V V
3
-Hỡnh trũn.
xq
S r= l
Din tớch ton phn :
2
tp
S r + r= l
r : l bỏn kớnh ỏy.
l
: l ng sinh.

3.Th tớch ca hỡnh nún :
2
1
V r h
3
=

h : l chiu cao.
4. Hỡnh nún ct : (SGK)
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
o
S

A
A
A
A
A
S
l
2 r
n
0

8
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
Hot ng 4
-Khi ct hỡnh nún bi mt
phng song song vi ỏy thỡ
phn mt phng nm
tronghỡnh nún l hỡnh gỡ ?
-Phn hỡnh nún nm gia
mt phng núi trờn v mt
ỏy c gi l hỡnh nún ct.
Hot ng 5
-Gii thiu cụng thc tớnh
din tớch xung quanh v th
tớch hỡnh nún ct.
Bi 15/ 117
-So sỏnh di
ng kớnh ca ỏy
hỡnh nún v cnh hỡnh
vuụng, t ú tớnh bỏn

kớnh ỏy ca hỡnh
nún.
-So sỏnh vhiu cao
ca hỡnh nún v cnh
hỡnh vuụng, t ú tớnh
di ng sinh ca
hỡnh nún.
-Cung hỡnh qut bỏn
kớnh 6cm bng chu vi
ỏy hỡnh nún :
l = 2. .2 = 4
-T cụng thc tớnh
di cung trũn x
0
, ta
cú :
Rx
180

l = = 4
Suy ra
120=
4.180
x =
6
Vy s o cung hỡnh
qut trũn l 120
0

-Tam giỏc ACO cú

ã
ã
0 0
AOC 90 ,CAO 30= =
nờn
ACOV
l na tam
giỏc u.

1 a
CO CA
2 2
= =
.
5. Din tớch xung quanh v th
tớch hỡnh nún ct :
( )
xq 1 2
S r r= + l
( )
2 2
1 2 1
1
V h r r r r
3
= + +
1 2
r ,r
: l cỏc bỏn kớnh ỏy.
l

: l di ng sinh.
h : l chiu cao.
Luyn tp :
Bi 15/ 117 (SGK)
a)Bỏn kớnh ỏy ca hỡnh nún l
0,5.
b) di ng sinh l
1 5
1
4 2
+ =
Bi 16 /117 (SGK)
di
l
ca cung hỡnh qut trũn
bỏn kớnh 6 cm, bng chu vi ỏy
hỡnh nún :

l = 2. .2 = 4
T cụng thc tớnh di cung
trũn x
0
, ta cú :
Rx
180

l = = 4
Suy ra
120=
4.180

x =
6
Vy : S o cung hỡnh qut trũn
l 120
0
.
Bi 17 /117 (SGK)
Bỏn kớnh ỏy hỡnh nún l
a
2
di cung hỡnh qut trũn n
0

bỏn kớnh a bng chu vi ỏy hỡnh
nún nờn ta cú :
an a
2. .
180 2

=
Suy ra n = 180
0

Vy s o cung hỡnh qut trũn l
180
0
.
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
o
r

1
o
r
2
l
h

9
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
Hi : Nhn xột gỡ v hỡnh
vuụng v ng trũn ỏy ca
hỡnh nún nm trong hỡnh
vuụng y ?
Bi 16/ 117
-a hỡh v lờn bng.
-Hi: cung hỡnh qut bỏn
kớnh 6cm c tớnh nh th
no ?
-Hóy tớnh s o cung ca
hỡnh qut trũn.
Bi 17 /117
Hi : -Hóy tớnh di bỏn
kớnh ỏy hỡnh nún ?
-So sỏnh di cung hỡnh
qut khi khai trin hỡnh nún
v chu vi ca hỡnh nún ?
- di cung hỡnh
qut khi khai trin
hỡnh nún v chu vi ca
hỡnh nún bng nhau.

an a
2. .
180 2

=
Suy ra n = 180
0
.
PHIU HC TP
Bi 1: Hỡnh ABCD khi quay quanh BC thỡ to ra :
A) Mt hỡnh tr.
B) Mt hỡnh nún.
C) Mt hỡnh nún ct.
D) Hai hỡnh nún.
E) Hai hỡnh tr.

Hóy chn cõu tr li ỳng.
Bi 2 : Hỡnh khai trin ca mt xung quanh ca mt hỡh nún l mt hỡnh qut. Nu
bỏn kớnh ca hỡnh qut l 16 cm, s o cung l 120
0
thỡ di ng sinh ca hỡnh
nún l :
a) 16 cm.
b) 8 cm.
c)
16
cm.
3
d) 4 cm.
e)

16
cm.
5
3. Tng kt bi hc :
- Cỏc cụng thc tớnh din tớch xung quanh ,din tớch ton phn v th tớch
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
A
C
D
30
0
a
A
B
C
D
10
o
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
ca hỡnh nún :
xq
S r= l

2
tp
S r + r= l
2
1
V r h
3

=

- Cỏc cụng thc tớnh din tớch xung quanh v th tớch ca hỡnh nún ct :

( )
xq 1 2
S r r= + l

( )
2 2
1 2 1
1
V h r r r r
3
= + +

4. Hng dn hc sinh hc nh :
o Hc cỏc cụng thc tớnh din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th
tớch ca hỡnh nún. Din tớch xung quanh v th tớch ca hỡnh nún ct.
o Lm cỏc bi tp : 19; 20; 21; 22; 23; 24 trang 118; 119 (SGK)
IV Tự rút kinh nghiệm sau tiết dạy:



NS:
ND:
Tit : 61
LUYN TP
I./ MC TIấU :
- Cng c v khc sõu cỏc khỏi nim v hỡnh nún : ỏy ca hỡnh nún, mt xung

quanh, ng sinh, chiu cao, mt ct song song vi ỏy v cỏc khỏi nim v hỡnh
nún ct.
- Vn dng tt cỏc cụng thc ó hc tớnh din tớch xung quanh, din tớch ton
phn v th tớch ca hỡnh nún; din tớch xung quanh v th tớch ca hỡnh nún ct
trong cỏc bi tp v cỏc hỡnh nún, hỡnh nún ct trong thc t.
II./ CHUN B :
Giỏo viờn :
- Giỏo ỏn.
- Cỏc mụ hỡnh v hỡnh nún, hỡnh nún ct.
Hc sinh :
- SGK .
- Cỏc bi tp v nh.
III./ CC HOT NG DY - HC TRấN LP :
1.Kim tra bi c :
Hi :
-Nhc li cỏc cụng thc tớnh din tớch xung
quanh, din tớch ton phn v th tớch ca
hỡnh nún ?
-Nhc li cụng thc tớnh din tớch xung
quanh v th tớch ca hỡnh nún ct ?
-Din tớch xung quanh ca hỡnh nún :
xq
S r= l
-Din tớch ton phn ca hỡnh nún :
2
tp
S r + r= l
-Th tớch ca hỡnh nún :
2
1

V r h
3
=
-Din tớch xung quanh ca hỡnh nún ct :
( )
xq 1 2
S r r= + l
-Th tớch ca hỡnh nún ct :
( )
2 2
1 2 1
1
V h r r r r
3
= + +
2.Luyn tp :
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
11
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
H CA GIO VIấN H CA HC SINH GHI BNG
Bi 21 / 118
-Hng dn HS tớnh din
tớch phn vi cn cú lm
nờn cỏi m.
Hóy tớnh din tớch vnh
m.
Hóy tớnh din tớch xung
quanh phn chúp m.
Tớnh tng din tớch vi
cn lm nờn cỏi m.

Bi 22 / 118
Hi : -So sỏnh th tớch ca
mt hỡnh nún vi th tớch
ca na hỡnh tr ?
-So sỏnh tng th tớch ca
hai hỡnh nún vi th tớch
ca hỡnh tr?
Bi 23/ 118
Hi : So sỏnh din tớch
xung quanh ca hỡnh nún
vi din tớch ca hỡnh qut
khi khai trin hỡnh nún ?
Din tớch vnh m :
( ) ( )
( )
2 2
1
2
S 17,5 7,5
250 cm

=

=
Din tớch xung quanh
phn chúp m :
( )
2
2
S .7,5.30 225 cm= =

Tng din tớch vi cn
lm nờn cỏi m :
( )
1 2
2
S S S 250 225
475 cm
= =
=
-Th tớch ca hỡnh nún
bng th tớch ca na
hỡnh tr .
-Tng th tớch ca hai
hỡnh nún bng th tớch
ca hỡnh tr .
2
2
nún
1 h R h
2V R .2
3 2 3

= =
2
nún
2V
1
V R h
V 3
= =

truù
truù
-Din tớch xung quanh
ca hỡnh nún bng din
tớch ca hỡnh qut khi
khai trin hỡnh nún.

2
xq
S S
4

= =
quaùt
l
Do ú
l = 4r
Suy ra
1
sin .
4
=
Vy
0 '
14 28 =
-Th tớch ca dng c
cn tớnh gm mt hỡnh
tr, ng kớnh ỏy 1,4
m, chiu cao 70cm v
mt hỡnh nún, bỏn kớnh

Bi 21 /118 (SGK)
Tng din tớch vi cn lm nờn
cỏi m :
( ) ( )
( )
2 2
2
S 17,5 7,5 .7,5.30
475 cm

= +

=
Bi 22 / 118 (SGK)
2
2
nún
1 h R h
2V R .2
3 2 3

= =
2
nún
2V
1
V R h
V 3
= =
truù

truù
Bi 23 /118 (SGK)

2
xq
S S
4

= =
quaùt
l
Do ú
l = 4r
.
Suy ra
1
sin .
4
=
Vy
0 '
14 28 =
.
Bi 27 /118 (SGK)
a)-Th tớch ca hỡnh tr cú chiu
cao 70cm, bỏn kớnh ca ng
trũn ỏy 70cm :
2 2
1
V r h .0,7 .0,7= =

Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
35 cm
30 cm
10 cm
O
A
B
R
h
12
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
Bi 27/ 118
Hi : Th tớch ca dng c
trờn c tớnh nh th
no ?
Hi : Nờu cỏch tớnh din
tớch mt ngoi ca dng c
(khụng tớnh np y) ?
Bi 28/ 120
Hi :
-Nờu cỏch tớnh din tớch
xung qunh ca xụ ?
ỏy bng bỏn kớnh ỏy
ca hỡnh tr, chiu cao
hỡnh nún l 0,9m.
- Th tớch cn tỡm l :
( )
2 2
2
2

3
1
V .0,7 .0,7 .0,7 .0,9
3
1
0,7 . 0,7 .0,9
3
0,49 m
= +

= +
ữ

=
-Tng din tớnh xung
quanh ca hỡnh nún v
din tớch xung qunh ca
hỡnh tr.
( )
( )
2 2
2
1
S 2 .0,7.0,7 .2 .0,7. 0,9 0,7
2
0,7 1,4 1,3
5,583 m
= + +
= +

-Nờu cụng thc v cỏch
tớnh din tớch xung quanh
ca xụ.
( )
( )
1 2
2
S r r
3,14 21 9 .36
3391,2cm
= +
+

l

-Tớnh chiu cao ca xụ
ri ỏp dng cụng thc
tớnh th tớch v tớnh.
2
V 25257 cm 25,3lit =
-Th tớch ca hỡnh nún chiu cao
0,9 m, bỏn kớnh ng trũn ỏy
0,7m :
2 2
2
1
V r h .0,7 .0,9
3
= =
-Th tớch cn tớnh gm mt hỡnh

tr v mt hỡnh nún l :
( )
2 2
2
2
3
1
V .0,7 .0,7 .0,7 .0,9
3
1
0,7 . 0,7 .0,9
3
0,49 m
= +

= +
ữ

=
b)Din tớch mt ngoi ca dng
c khụng tớnh ỏy np :
( )
( )
2 2
2
1
S 2 .0,7.0,7 .2 .0,7. 0,9 0,7
2
0,7 1,4 1,3
5,583 m

= + +
= +

Bi 28/120 (SGK)
-Din tớch xung quanh ca xụ :
( )
( )
1 2
2
S r r
3,14 21 9 .36
3391,2cm
= +
+

l

-Th tớch ca xụ :
2
V 25257 cm 25,3lit =
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
o
S
A
B
B
l

1,40m
70cm

1,60m
13
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
-Nờu cỏch tớnh th tớch ca
xụ ?
3. Tng kt bi hc :
Qua bi hc chỳ ý :
- Nm chc cỏc cụng thc tớnh din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th
tớch ca hỡnh nún; cỏc cụng thc tớnh din tớch xung quanh v th tớch ca hỡnh
nún ct.
- Vn dng tt cụng thc trong vic tớnh toỏn, gii cỏc bi tp ng dung thc t.
4.Hng dn hc sinh hc nh :
- Hc cỏc cụng thc tớnh : Din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th tớch
ca hỡnh nún; din tớch xung quanh v th tớch ca hỡnhnún ct.
- Lm cỏc bi tp : 25; 26; 29 trang119; 120 .
IV Tự rút kinh nghiệm sau tiết dạy:



NS:
ND:
Tit : 62,63
Đ 3. HèNH CU.
DIN TCH MT CU V TH TCH HèNH CU
I./ MC TIấU :
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
21


9

36
27
14
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
HS cn :
- Nh li v nm chc cỏc khỏi nim ca hỡnh cu : Tõm, bỏn kớnh, ng kớnh,
ng trũn ln, mt cu.
- Vn dng thnh tho cụng thc tớnh din tớch mt cu v cụng thc tớnh th tớch
hỡnh cu.
- Thy c cỏc ng dng ca cỏc cụng thc trờn trong i sng thc t.
II./ CHUN B :
Giỏo viờn :
- Giỏo ỏn.
- Cỏc mụ hỡnh v hỡnh cu.
Hc sinh :
- SGK .
- Tỡm cỏc hỡnh cú dng hỡnh cu trong thc t.
III./ CC HOT NG DY - HC TRấN LP :
1. Kim tra bi c :
2. Dy - hc bi mi :
H CA GIO VIấN H CA HC SINH GHI BNG
Hot ng 1
-Dựng mụ hỡnh v hỡnh v nhc
li v gii thiu cỏc khỏi nim :
Mt cu, tõm v bỏn kớnh ca
hỡnh cu, mt cu.
Hot ng 2
Hi : Khi ct hỡnh tr bi mt
mt phng thỡ phn nm trong
hỡnh cu ú l hỡnh gỡ ?

-Hng dn HS thc hin

?1
(SGK).
Hot ng 3
-Gii thiu cụng thc tớnh din
-Hỡnh trũn.
-Hon thnh bng
?1
(SGK).
T ú rỳt ra nhn xột
(SGK).
-Ct hỡnh cu bi mt
mt phng, ta c
mt hỡnh trũn.
Ct mt cu bi mt
mt phng ta c
mt ng trũn.
ng trũn ú cú
bỏn kớnh R nu mt
phng i qua tõm.
ng trũn cú bỏn
kớnh bộ hn R nu
mt phng khụng i
qua tõm.
1.Hỡnh cu : (SGK)
2.Ct hỡnh cu bi mt mt
phng : (SGK)
Ct hỡnh cu bi mt mt
phng, ta c mt hỡnh trũn.

Ct mt cu bi mt mt
phng, ta c mt ng
trũn.
ng trũn ú cú bỏn kớnh R
nu mt phng i qua tõm (gi
l ng trũn ln).
ng trũn ú cú bỏn kớnh
bộ hn R nu mt phng
khụng i qua tõm.
3.Din tớch mt cu :
Din tớch mt cu :
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP

A
O
B

A
O
B

A
O
O
R
15
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 n¨m häc 2009 - 2010
tích mặt cầu :
2 2
S 4 R hay S d

= π = π
.
(R là bán kính, d là đường kính
của mặt cầu)
-Hướng dẫn HS thực hiện ví dụ
(SGK).
Hoạt động 4
-Nêu cách so sánh thể tích của
hình cầu và thể tích cầu hình trụ,
bán kính đáy của hình trụ bằng
bán kính của hình cầu, chiều
cao của hình trụ bằng đường
kính của hình cầu.

-Hướng dẫn HS ví dụ (SGK).
Bài 32 /124
-Nêu cách tính diện tích bề mặt
của khối gỗ còn lại ?
-Gọi d là độ dài
đường kính của mặt
cầu thứ hai, ta có :
2
d 3.36 108π = =
Suy ra
2
108
d 34,39
3,14
≈ ≈
-Nhận xét :

- Sau khi nhấc hình
cầu ra khỏi hình trụ :
+Độ cao của cột nước
còn lại bằng
1
3
chiều
cao của hình trụ.
+Do đó thể tích của
hình cầu bằng
2
3
thể
tích của hình trụ.
Hay
3 3
2 4
V .2 R R
3 3
= π = π
-Thực hiện ví dụ
(SGK)
Thể tích của hình cầu
được tính theo công
thức :
3
4
V R
3
= π

hay
3
1
V d
6
= π
Lượng nước ít nhất
cần phải có là:
( )
( )
( )
3
3
2
. 2, 2
3 6
3,71 dm 3, 71 lít
π
≈ =
-Diện tích phần cần
tính gồm diện tích
xung quanh của hình
(R là bán kính, d là đường kính
của mặt cầu)
Ví dụ : (SGK)
Gọi d là đường kính của mặt
cầu thứ hai, ta có :
2
d 3.36 108π = =
Suy ra

2
108
d 34,39
3,14
≈ ≈
4.Thể tích của hình cầu :
Thể tích của hình cầu bán
kính R là :
Ví dụ : (SGK)
Thể tích của hình cầu được
tính theo công thức :

3
4
V R
3
= π
hay
3
1
V d
6
= π
Lượng nước ít nhất cần phải
có là :
( )
( )
( )
3
3

2
. 2, 2 3, 71 dm 3, 71 lít
3 6
π
≈ =
Luyện tập
Bài 32 /124 (SGK)
Diện tích xung quanh của hình
trụ
( )
2 2
xq
S 2 rh 2 r.2r 4 r cm= π = π = π
Tổng diện tích hai nửa mặt cầu
( )
2 2
S 4 r cm= π
Diện tích cần tính là
( )
2 2 2 2
4 r 4 r 8 r cmπ + π = π
Gi¸o viªn §µo TuÊn Sü – Trêng THCS §¹i §ång KT, HP
2R
2R
O
r
2
r
2 2
S 4 R hay S d= π = π

3
4
V R
3
= π
16
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 n¨m häc 2009 - 2010
trụ (bán kính đường
tròn đáy là r cm, chiều
cao là 2r cm) và diện
tích hai nửa mặt cầu
bán kính r cm.
PHIẾU HỌC TẬP
Bài 1 : Nếu thể tích của một hình cầu là
( )
3
1
113 cm
7
thì trong các kết quả sau đây, kết
quả nào là bán kính của nó (lấy
22
7
π ≈
) ?
a) 2 cm b) 3 cm c) 5 cm
d) 6 cm e) Một kết quả khác.
Bài 2 : Hãy điền vào các ô trống ở bảng sau :
Bán kínhhình cầu 100cm 6dm 50m
Diện tích mặt cầu

Thể tích hình cầu
3. Tổng kết bài học :
Các công thức tính diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu :
2 2
S 4 R hay S d
= π = π
;

3
4
V R
3
= π
4. Hướng dẫn học sinh học ở nhà :
- Học công thức tính diện tích mặt cầu và thể hình cầu .
- Làm các bài tập : 33; 34; 35; 36; 37 trang 125; 126 (SGK)
IV – Tù rót kinh nghiÖm sau tiÕt d¹y:



NS:
ND:
Tiết 64
LUYỆN TẬP
I./ MỤC TIÊU :
- Củng cố và khắc sâu các khái niệm của hình cầu : Tâm, bán kính, đường kính,
đường tròn lớn, mặt cầu.
Gi¸o viªn §µo TuÊn Sü – Trêng THCS §¹i §ång KT, HP
17
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 n¨m häc 2009 - 2010

- Nắm chắc và sử dụng thành thạo công thức tính diện tích mặt cầu, thể tích của
hình cầu.
- Vận dụng tốt các công thức đã học để tính diện tích mặt cầu thể tích mặt cầu trong
các bài tập và các trong thực tế.
II./ CHUẨN BỊ :
Giáo viên :
- Giáo án.
- Các mô hình về hình cầu.
Học sinh :
- SGK .
- Các bài tập về nhà.
III./ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC TRÊN LỚP :
1.Kiểm tra bài cũ :
Hỏi :
-Nhắc lại các công thức tính diện tích mặt
cầu và thể tích của hình cầu ?
-Diện tích của mặt cầu :
2 2
S 4 R hay S d
= π = π
-Thể tích của hình cầu :
3
4
V r
3
= π
2.Luyện tập :
HĐ CỦA GIÁO VIÊN HĐ CỦA HỌC SINH GHI BẢNG
Bài 34/ 125
-Gọi một HS lên bảng tính

diện tích mặt khinh khí cầu.
Bài 35/ 126
-Nêu cách tính thể tích của
bồn chứa xăng ?

-Tính thể tích của hình trụ
đường kính 1,80m, chiều
cao 3,62m ?
-Tính thể tích củ hình cầu
đường kính 1,80m ?
-Tính thể tích của bồn chứa
xăng?
Bài 36 / 126
-So sánh h + 2x với AA’ ?
-Tính diện tích bề mặt của
chi tiết máy theo a và x ?
-Tính thể tích của chi tiết
máy theo a và x ?
-Diện tích mặt khinh khí
cầu là :

( )
2 2 2
S d 3,14.11 379,94 m
= π ≈ =
-Thể tích cần tính bằng
tổng thể tích hình trụ và
thể tích của một hình cầu
đường kính 1,8 m.
-Thể tích của hình trụ

đường kính 1,80m, chiều
cao 3,62m :
( )
2 2
1
3
V r h 0,9 .3, 62
2,9322 m
= π = π
= π
-Thể tích của hình cầu
đường kính 1,80 m:
( )
( )
3
3
2
3
4 4
V r 0,9
3 3
0,972 m
= π = π
= π
-Thể tích của bồn chứa
xăng :
( )
( )
3
3

V 2,9322 0,972
3,9042 m
12,26 m
= π+ π
= π
≈
Bài 34/ 125(SGK)
-Diện tích mặt khinh khí cầu là :

( )
2 2 2
S d 3,14.11 379,94 m
= π ≈ =
Bài 35/ 126
-Thể tích của hình trụ đường
kính 1,80m, chiều cao 3,62m :
( )
2 2
1
3
V r h 0,9 .3, 62
2,9322 m
= π = π
= π
-Thể tích của hình cầu đường
kính 1,80 m:
( )
( )
3
3

2
3
4 4
V r 0,9
3 3
0,972 m
= π = π
= π
-Thể tích của bồn chứa xăng :
( )
( )
3
3
V 2,9322 0,972
3,9042 m
12,26 m
= π+ π
= π
≈
Bài 36/ 126 (SGK)
a)Ta có h + 2x = 2a.
b)-Diện tích bề mặt của chi tiết
máy :
Gi¸o viªn §µo TuÊn Sü – Trêng THCS §¹i §ång KT, HP
3,62
m
1,80
m
18
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010

Bi 37/ 126

-Y ờu cu HS
Chng minh
MONV

APBV
.
Chng minh AM.BN =
OP
2
, t ú suy ra AM. BN =
R
2.
T
MONV

APBV
.
T s
MON
APB
S
?
S
=
Tớnh th tớch ca hỡnh cu
do na hỡnh trũn APB quay
quanh AB sinh ra.

h + 2x = AA = 2a.
-Din tớch b mt ca chi
tit mỏy :
( )
2
2
S 2 xh 4 x
2 x h 2x 4 ax
= +
= + =
-Th tớch ca chi tit mỏy
:
( )
2 3
2 3
2 3
4
V xh x
3
4
2 x a x x
3
2
2 x a x
3
= +
= +
=
-Chng minh
MONV

APBV
-Ta cú : AM = MP v BN
= NP
Vy AM.BN = MP.PN =
OP
2

= R
2
-
2
MON
2
APB
S
MN
S AB
=
Khi
R
AM
2
=
thỡ do
AM.BN = R
2
BN = 2R.
Ta tớnh c
5R

MN
2
=

2 2
25
MN R
4
=
.
Vy
MON
APB
S
25
S 16
=
- Na hỡnh trũn APB
quay quanh ng khớnh
AB sinh ra mt hỡnh cu
bỏn kớnh R, cú th tớch l
3
4
V R
3
=
( )
2
2
S 2 xh 4 x

2 x h 2x 4 ax
= +
= + =
-Th tớch ca chi tit mỏy :
( )
2 3
2 3
2 3
4
V xh x
3
4
2 x a x x
3
2
2 x a x
3
= +
= +
=
Bi 37/ 126 (SGK)
a)
MONV

APBV
(cnh huyn
- gúc nhn).
b) Ta cú : AM = MP v BN = NP
Vy AM.BN = MP.PN = OP
2

= R
2
c)
MONV

APBV
, nờn ta cú :
2
MON
2
APB
S
MN
S AB
=
Khi
R
AM
2
=
thỡ do AM.BN = R
2
BN = 2R.
Ta tớnh c
5R
MN
2
=

2 2
25
MN R
4
=
.
Vy
MON
APB
S
25
S 16
=
d)Na hỡnh trũn APB quay
quanh ng khớnh AB sinh ra
mt hỡnh cu bỏn kớnh R, cú th
tớch l
3
4
V R
3
=
3. Tng kt bi hc :
Qua bi hc chỳ ý :
- Nm chc cỏc cụng thc tớnh din tớch mt cu, th tớch ca hỡnh cu.
- Vn dng tt cụng thc trong vic tớnh toỏn, gii cỏc bi tp ng dung thc t.
4.Hng dn hc sinh hc nh :
- Hc cỏc cụng thc tớnh : Din tớch my cu v th tớch ca hỡnh cu.
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
h

2x
h


O
O
19
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
- Lm cỏc bi tp :
IV Tự rút kinh nghiệm sau tiết dạy:



NS:
ND:
Tit : 65,66
ễN TP CHNG IV
I./ MC TIấU :
- H thng hoỏ cỏc v hỡnh tr, hỡnh nún, hỡnh cu (ỏy, chiu cao, ng sinh (vi
hỡnh tr v hỡnh nún)).
- H thng hoỏ cỏc cụng thc tớnh din tớch xung quanh, th tớch theo bng
trang 128).
- Rốn luyn k nng ỏp dng cỏc cụng thc vo vic gii toỏn.
II./ CHUN B :
Giỏo viờn :
- Giỏo ỏn.
- Cỏc bi tp ụn tp chng.
Hc sinh :
- SGK .
- Cỏc bi tp v nh.

III./ CC HOT NG DY - HC TRấN LP :
1.Kim tra bi c :
GV : -a ra cỏc hỡnh v v hỡnh tr, hỡnh nún, hỡnh cu.
-Yu cu HS nhc li cụng thc tớnh din tớch xung quanh v th tớch ca cỏc hỡnh.
-Lp bng túm tt cỏc kin thc cn nh.
Hỡnh Hỡnh v
Din tớch xung
quanh
Th tớch
Hỡnh tr
xq
S 2 rh=
2
V Sh r h= =
Hỡnh nún

xq
S r= l
2
1
V r h
3
=
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
r
h
h
l
r
20

Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
Hỡnh cu

2 2
S 4 R hay S d
= =
3
4
V r
3
=
2. ễn tp :
H CA GIO VIấN H CA HC SINH GHI BNG
Bi 38/ 129
-Nờu cỏch tớnh th tớch ca
chi tit mỏy theo kớch
thc ó cho trờn hỡnh
v ?
-Nờu cỏch tớnh din tớch b
mt chi tit mỏy ?
Bi 40/ 129

-Gi mt HS lờn bng tớnh
din tớch ton phn ca
hỡnh nún (hỡnh a) v mt
HS lờn bng tớnh din tớch
ton phn ca hỡnh nún
(hỡnh b).
Bi 41/ 129
a)Gi mt HS lờn bng

chng minh
AOCV
DOBV
. T ú suy ra
-Th tớch ca phn cn
tớnh l tng cỏc th tớch
ca hai hỡnh tr.
-Tớnh th tớch ca hỡnh
tr cú ng kớnh ỏy l
11 cm, chiu cao l 2 cm.
-Tớnh th tớch ca hỡnh
tr cú ng kớnh ỏy l
6 cm, chiu cao l 7 cm.
-Tớnh tng th tớch ca
hai hỡnh tr l th tớch
ca chi tit mỏy.
-Din tớch b mt chi tit
mỏy bng tng din tớch
hai mt xung quanh ca
hai hỡnh tr v din tớch
hai ỏy ca hỡnh tr ln.
-Mt HS lờn bng tớnh
din tớch ton phn ca
hỡnh nún (hỡnh a).
-Mt HS lờn bng tớnh
din tớch ton phn ca
hỡnh nún (hỡnh b).
-Mt HS lờn bng chng
minh
AOCV

DOBV
.
T ú suy ra AC.BD = ab
(khụng i).
Bi 38/ 129 (SGK)
-Th tớch chi tit mỏy l :
( )
2 2
1 1 2 2
3
V r h r h
60,5 63
123, 5 cm
= +
= +
=
-Din tớch b mt ca chi tit
mỏy :
( )
( )
( )
2
2
S 2 .5,5.2 2 .3.7 2. . 5,5
22 42 60,5
124,5 cm
= + +
= + +
=
Bi 40/ 129 (SGK)

-Din tớch ton ca hỡnh nún
(hỡnh a) :
( )
( )
2
1 1 1
2
2
S r r
2,5.5,6 2,5
20,25 cm
= +

= +

=
1
l
-Din tớch ton phn ca hỡnh
nún (hỡnh b) :
( )
( )
2
2 2 2
2
2
S r r
3,6.4,8 3,6
30,24 cm
= +

= +

=
2
l
Bi 41/ 129 (SGK)
a)
AOCV
v
DOBV
cú :

ã ã
( )
CAO ODB 1v= =


ã
ã
AOC BDO=
nờn
AOCV
DOBV


AC BO
AO BD
=

AC.BD ab
=
(Khụng i) (*)
b)Khi
ã
0
AOC 60=
thỡ
AOCV
l
na tam giỏc u, cnh OC,
chiu cao AC.
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP


R

11 cm
2 cm
7 cm
7 cm
o
5,6
m

2,5
m
a)

3,6

m
4,8
m
b)
21
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
AC.BD = ab (khụng i) .
b)Hi: Cú nhn xột gỡ v
AOCV
?
-Yờu cu HS tớnh AC, BD.
T ú tớnh din tớch S
ABCD
.
c)-Khi quay hỡnh v quanh
AB. thỡ cỏc hỡnh do cỏc
tam giỏc AOC v BOD to
thnh l hỡnh gỡ ?
-Yờu cu HS tỡnh t s th
tớch ca hai hỡnh nún to
thnh.

Bi 45/ 131
Hi : Cho bit bỏn kớnh ca
hỡnh cu, bỏn kớnh ca ỏy
hỡnh tr, chiu cao ca
hỡnh tr ?
-Yờu cu HS tớnh th tớch
ca hỡnh cu, th tớch ca
hỡnh tr, t ú suy ra hiu

th tớch hỡnh tr v th tớch
ca hỡnh cu.
-Yờu cu HS tớnh th tớch
ca hỡnh nún cú bỏn kớnh
ỏy r cm, chiu cao 2r cm.
Hi : So sỏnh th tớch hỡnh
nún ni tip trong hỡnh tr
vi hiu gia th tớch hỡnh
tr v th tớch hỡnh cu ni
tip trong hỡnh tr y ?
-
AOCV
vuụng A cú
ã
0
AOC 60=
nờn l na
tam giỏc u.
OC 3
AC a 3
2
= =
b 3
BD
3
=
( ) ( )
ABCD
2 2 2
AC BD

S .AB
2
3
3a b 4ab cm
6
+
=
= + +
-Cỏc hỡnh nún.
-T s ca hai hỡnh nún
to thnh :
2
3
1
3
2
2
1
AC .AO
V
a
3
9.
1
V b
BD .OB
3

= =

-Mt HS lờn bng tớnh th
tớch hỡnh cu, th tớch
ca hỡnh tr. T ú suy
ra hiu gia th tớch hỡnh
tr v hỡnh cu.
-Mt HS lờn bng tớnh th
tớch ca hỡnh nún cú bỏn
ỏy r cm, chiu cao 2r
cm.
- Th tớch hỡnh nún ni
tip trong mt hỡnh tr
bng hiu gia th tớch
hỡnh tr v th tớch hỡnh
Vy OC = 2AO = 2a.

OC 3
AC a 3
2
= =
(**).
T (*) v (**) ta cú
b 3
BD
3
=
.
( ) ( )
ABCD
2 2 2
AC BD

S .AB
2
3
3a b 4ab cm
6
+
=
= + +
c)Khi quay hỡnh v xung quanh
cnh AB:
AOC to nờn hỡnh nún, bỏn
kớnh ỏy l AC, chiu cao AO.
BOC to nờn hỡnh nún, bỏn
kớnh ỏy BD v chiu cao OB.
Ta cú :
2
3
1
3
2
2
1
AC .AO
V
a
3
9.
1
V b
BD .OB

3

= =

Bi 45/ 131 (SGK)
a)Th tớch ca hỡnh cu bỏn kớnh
r cm l
( )
3 3
4
V r cm
3
=
.
b)Th tớch ca hỡnh tr cú bỏn
kớnh r cm v chiu cao 2r cm :
( )
2 3 3
1
V r .2r 2 r cm= =
c)Hiu gia th tớch hỡnh tr v
th tớch hỡnh cu :
( )
3 3
h 1
2
V V V r cm
3
= =
d)Th tớch hỡnh nún cú bỏn kớnh

ỏy r cm, chiu cao 2r cm l :
( )
2 3 3
2
2
V r .2r r cm
3 3

= =
e)Th tớch hỡnh nún ni tip
trong mt hỡnh tr bng hiu
gia th tớch hỡnh tr v th tớch
hỡnh cu ni tip trong hỡnh tr
y.
Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
r cm



O
22
Giáo án hình học 9 năm học 2009 - 2010
cu ni tip trong hỡnh tr
y.
3. Tng kt bi hc :
Qua bi hc chỳ ý :
-Nm chc cỏc cụng thc tớnh
o Din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th tớch ca hỡnh tr.
o Din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th tớch ca hỡnh nún.
o Din tớch xung quanh v th tớch ca hỡnh nún ct.

o Din tớch mt cu v th tớch hỡnh cu.
-Vn dng tt cụng thc trong vic tớnh toỏn, gii cỏc bi tp ng dung thc t.
4.Hng dn hc sinh hc nh :
- Hc cỏc cụng thc tớnh : Din tớch xung quanh, din tớch ton phn v th tớch
ca cỏc hỡnh.
- Hng dn bi tp v nh :
Bi 43/ 130 (SGK)
a)Th tớch ca hỡnh a bng tng th tớch hỡnh tr v na hỡnh cu.
b)Th tớch ca hỡnh b bng tng din tớch ca hỡnh nún v na hỡnh cu.
c)Th tớch ca hỡnh c bng tng din tớch ca hỡnh nún, hỡnh tr v na hỡnh cu.
-Bi tp v nh : 42; 43; 44 trang 130 (SGK).
IV Tự rút kinh nghiệm sau tiết dạy:



Giáo viên Đào Tuấn Sỹ Trờng THCS Đại Đồng KT, HP
8,4
12,6


a)
6,9
20,0
b)
2,0
c)


4,0
23