Th viện SKKN của Quang Hiệu />A/ Đặt vấn đề.
Cơ sở lí luận
Phải đổi mới giáo dục đào tạo , khắc
phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành thạo nếp t duy sáng tạo của ngời học.
Từng bớc áp dụng phơng pháp tiên tiến và phơng tiện hiện đại vào quá trình dạy học
Phơng pháp giáo dục phổ thông phải phát huy
tính tích cực , tự giác chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp với đặc điểm của từng
lớp học, môn học! "#$% &' ( )*+,-++ .
#& /+,0 1$,23456+&7#87/ 96
6' :1 ; <+6' 96$% =+,4)44>
&! 8>&?@+AB!.8?>C; >& )
*B D$#; 4 )*B( )* > .A
+&&2&$#4&(+@%E?#4 !0%E"A0 ,
&F%1 GH$,4)*? 6+@I
Cơ sở thực tế.
JE=+,4)44&' 4K;4$,+ . 96 )* >
$#@LMN6+,*$., 4>& ' 2O1
4)445' 2? ' 8? ' #"%8? 2"8?
*+"&O .$#4%1 +,P. &!QR'
24> ES0%$#"3 6*. 11 +,
JE& ' 2S+; O1 4)44*/$.4>G
/T.2:&+@$UV8+@)$1 W6, +S(
#8(,#85' 25$#$%>E)
)*?@+ABV?#48W ?%"#$#XYTU%
V&?#".6%1 GH8/"; )*#
' $#$%1 GH"#AV*$+E' 2' 5$# !
>Z$1 ! 6%1 GH!.$#> ?#4
".64<AR4@ $#"Q26+. A$% 8A72:
6 )$1 #%E &?#45' 2%6
4)44>$#[:Z$1 $#>&?#4!
\0$*U<+6' 96$% 6 !%E )$
1 (&?#4 )?>".68A+&&2C2:6 $#$
%1 GH>&(%E @26
]á4%1 GH$#*+ 966+2E+>+V% G
,
]X%1 GH23)6#+2E^6T
_
`6ab$#^+T]
]44)*?-"cGH>
]M>%4)*6I?-"cGH>
d
B/ Giải quyết vấn đề.
GLý thuyết cơ bản
eGĐịnh lí Vi-ét
4)*6T
_
]?T] ^a`6 ab`eb !6%+T
e
$#T
_
*
e _
e _
?
T T
6
T T
6
+ =
ì =
Chứng minh:
fT
e
$#T
_
"#6%+ 964`eb.6`TGT
e
b`TGT
_
b^6T
_
]?T] $,T
6T
_
G6T
e
TG6T
_
T]6T
e
T
_
^6T
_
]?T] 6T
_
G`6T
e
]6T
_
bT]6T
e
T
_
^6T
_
]?T]
( )
e _
e _
6T 6T ?
6T T
+ =
=
e _
e _
?
T T
6
T T
6
+ =
=
_GĐịnh lí Vi- ét đảo.
62E !=
L
$#0
Y
*62E!"#6%+ 964)*
T
_
GLT]Y^a
gV%h&62E!"#L
_
-iYja
GCác dạng bài tập cơ bản.
Dạng 1áp dụng hệ thức Vi-ét vào tìm giá trị của tham số m để phơng trình
thoả mãn điều kiện T cho trớc.
kBài toán cơ bản
*+ 966+2E+54)*? 66T
_
]?T] ^a`6 ab`b
\!%+>+V% ,
* Phơng pháp:
g54)*`b !%+64> ! a`kb
N!(%1 $GH6 !
e _
e _
?
T T
6
T T
6
+ =
=
g5*+ 966+2E+6>%4)*
e _
e _
?
T T
6
T T
6
gV%
+ = −
× =
22$,V%`kb$#"?#
Bµi to¸n 1\4)*T
_
G_+T]_+Ge^a`eb
*++54)* !%+T
e
8T
_
>+T
e
^_T
_
Bµi gi¶i
g54)*`_b !%+64> !
( ) ( ) ( )
∆ = − − − = − + = − ≥ ∀
_ _
_
l + _+ e + _+ e + e a $, +
N!4)* !6%+T
e
8T
_
(%1 GH6 !
e _
e _
T T _+ `kb
T T _+ e `kkb
+ =
× = −
N;4$,V%T
e
^_T
_
6$#`kb6 !
_ _ _ e
_+ i+
_T T _+ T mT
n n
+ = ⇒ = =
6$#`kkb6 !
_
_+ i+
_+ e o+ eo+ B a
n n
= − ⇔ − + =
M>4)*I+6;
e _
n n
+ m +
_ i
= =
`>+b
e _
n n
+ m +
_ i
= =
*4)* !%+T
e
8T
_
>+T
e
^_T
_
Bµi to¸n 2\4)*T
_
G+T]+]e^a`_b
*++54)* !%+T
e
8T
_
>+
T
e
T
_
]_`T
e
]T
_
bGeB^a
Bµi gi¶i
g54)*`_b !%+64> !Δ ^+
_
Gi+Gi≥ a`kb
+ _ _ _
+ _ _ _
≥ +
⇔
≤ −
`kkb
N!4)* !6%+T
e
8T
_
(%1 $GH6 !
e _
e _
T T +
T T + e
+ =
× = +
7T
e
T
_
]_`T
e
]T
_
bGeB^a⇔+]e]_+GeB^a
⇔n+^eo⇔+^p`>+`kkbb
+^p"# <*+
kLu ý**+V%54)* !%+V%"#
+@4)*6?U4)*+#6>!W4!Z8 &?#4
.V%"#+
_
Gi+Gi≥ a*6 !5A>4)*6?U4)
*!L6*+; +*6$#T(+ !>+A
0F?#4.*+; T^p66$#`kb6 !Δ ^p
_
GipGi^oja8$
+^p>+`kb
Bµi to¸n 3:\4)*T
_
G_`+]ebT]_+]ea^a`nb
*+ 96+54)* !%+T
e
8T
_
>+
q^eaT
e
T
_
]T
e
_
]T
_
_
&RU8*+!
Bµi gi¶i
Y)*`nb !%+⇔Δ' ^+
_
GB≥ a
+ n
+ n
≥
⇔
≤ −
`kb
N!4)* !6%+T
e
8T
_
(%1 GH6 !
( )
e _
e _
T T _ + e _+ _
T T _+ ea
+ = + = +
× = +
7q^eaT
e
T
_
]T
e
_
]T
_
_
^`T
e
]T
_
b
_
]oT
e
T
_
^`_+]_b
_
]o`_+]eab
^i+
_
]_i+]oi^`_+]pb
_
]io≥io
Jq^io_+]p^a6+^Gn`+kb
+^Gn*q&RU$#Jq^io
Bµi to¸n 4 :M'T
e
8T
_
"#6%+ 964)*
_T
_
]_`+]ebT]+
_
]i+]n^a`ib
*+",U 96J^
e _ e _
T T _T _T− −
Bµi gi¶i:
Y)*`ib !%+⇔Δ' ^G+
_
Gp+Gd≥ a
_
+ p+ d a⇔ + + ≤
( ) ( ) ( )
+ e + d a d + e k⇔ + + ≤ ⇔ − ≤ ≤ −
N!4)* !6%+T
e
8T
_
(%1 GH6 !
e _
_
e _
T T + e
+ i+ n
T T
_
+ = − −
+ +
× =
7J^
e _ e _
T T _T _T− −
^
( )
e _ e _
T T _ T T− +
^
_
+ i+ n
_+ _
_
+ +
+ +
^
( )
_
_ _
+ o+ r e e
+ o+ r + o+ r
_ _ _
+ +
= + + = − + +
$*$,
d + e− ≤ ≤ −
*
+
_
]o+]rsa
J^
( ) ( )
_ _
e B e B
+ i B + i
_ _ _ _
− + − = − + ≤
J6TJ^
B
_
( )
_
+ i a+ =
6+^Gi`+kb
+^Gi*J&",U$#J6TJ^
B
_
Bµi to¸n 5 :\4)*T
_
G+T]+Ge^a`db
6\1+-4)*"A !%+$,∀+
?M'T
e
8T
_
"#6%+ 964)**+RU8",U
96
( )
e _
_ _
e _ e _
_T T n
Y
T T _ T T e
+
=
+ + +
Bµi gi¶i
6\!Δ ^+
_
Gi+]i^`+G_b
_
≥ a$,∀+4)*`db"A !%+
$,∀+
?N!4)* !6%+T
e
8T
_
(%1 GH6 !
e _
e _
T ] T ^ +
T T ^ + Ge
7
( )
e _
_ _ _ _
e _ e _
_T T n _+ _ n _+ e
Y
T T _ T T e + _ + _
+ − + +
= = =
+ + + + +
_ _
+ Y _Y _+ e + Y _+ _Y e a⇔ + = + ⇔ + + − =
g5h&Y*4>h&+$4)*I+.4> !%+6
( ) ( )
l _
+
e
e _Y Y a Y e _Y e a Y e
_
−
∆ = − + ≥ ⇔ − + ≤ ⇔ ≤ ≤
JY^
e
_
−
+^G_`+b
J6TY^e+^e`+b
",U 96Y?-eMRU 96Y?-
e
_
−
kNhËn xÐtgE$,O?51 t 16 %+ 964)* ,
+E*+",U6RU6"#+(*326
], 64>*+V%54)* !%+
]P=?51 TU%=6%+$#0 6%+
]7!4%1 GH6$#; ?51 t 166+2E+6
#*+M8M 96?51 $,I+
Bµi to¸n 6:\4)*T
_
G_`+]ebT]+Ge^a`pb
6\1+-4)*"A !6%+4C?%$,∀+
?M'T
e
8T
_
"#6%+ 964)*\1+-?51
( ) ( )
e _ _ e
q T e T T e T= − + −
A4@ $# 96+
Bµi gi¶i:
6\!Δ' ^
( ) ( )
_
_
_
e r
+ e + e + + _ + a
_ i
− + − − = + + = + + >
÷
$,∀+
4)*`pb"A !6%+4C?%$,∀+
?N!4)* !6%+T
e
8T
_
(%1 GH6 !
e _
e _
T T _+ _
T T + e
+ = +
× = −
7
( ) ( ) ( ) ( )
e _ _ e e _ e _
q T e T T e T T T _T T _+ _ _ + e i= − + − = + − = + − − =
96?51 qA4@ $# 96+
D¹ng 2HÖ thøc Vi-Ðt trong sù t¬ng giao hµm sè.
* Ph¬ng ph¸p:
\#+2E^6T
_
`6≠ab`Yb
$#^+T]`b
X#@65+ 96`b$#`Yb"#%+ 964)*
6T
_
^+T]⇔6T
_
G+TG^a`b
]4)*`b !6%+4C?%*`b S`Yb&65+4C?%
]4)*`b !%+H4*`b4Tu $,`Yb
]4)*`b$A%+*`bA !5+ $, S`Yb
Bµi to¸n 7 :\#+2E^T
_
`Yb$#^nT]+
_
`b
6\1+-$,?U*# 96+*`b"A S`Yb&65+
4C?%
?M'
e
8
_
"#@ 65+ 96`b$#`Yb*++5
e
]
_
^ee
e
_
Bµi gi¶i
6X#@65+ 96$#Y"#%+ 964)*
T
_
^nT]+
_
⇔T
_
GnTG+
_
^a`rb
vH
_
B i+ a $, +∆ = + > ∀
.4)*`rb !6%+4C?%$,+'
+8 1R`b S`Yb&65+4C?%
?N!#@65+ 96`b$#`Yb"#%+ 964)*`rbM'6
%+!"#T
e
8T
_
8(%1 GH6 !
e _
_
e _
T T n
T T +
+ =
× = −
6 ! @)1"#
e
^T
e
_
m
_
^T
_
_
7
e
]
_
^ee
e
_
6 !T
e
_
]T
_
_
^eeT
e
_
T
_
_
⇔`T
e
]T
_
b
_
G_T
e
T
_
Gee`T
e
T
_
b
_
^a
⇔B]_+
_
Gee+
i
^a⇔ee+
i
G_+
_
GB^a
⇔
( ) ( )
_ _ _
+ e ee+ B a + e a + e− + = ⇔ − = ⇔ = ±
`+b
$,+^±e"# <*+
Bµi to¸n 8 :\#+2E
_
e
T
_
= −
`Yb
6M'q$#P"#65+4C?%@ h !#@"#e$#G_4)
*/qP
?g/^T]+G_`b
`b S`Yb&65+4C?%M'T
e
8T
_
"##@665+U*++
5
_ _ _ _
e _ e _
T T _a T T+ + = ×
Bµi gi¶i
6q∈`Yb8T
q
^e⇒
_
q
e e
e
_ _
= − = −
mP∈`Yb8T
P
^G_⇒
( )
_
P
e
_ _
_
= − − = −
e
q em
_
−
÷
m
( )
P _m _− −
Y)*/qP"#
e e
T e T e
_ _
e n
_ e n
_
_ _
+ +
− −
= ⇔ =
−
− − −
− +
e
T e
_
⇔ = −
`qPb
?X#@65+ 96`b$#`Yb"#%+ 964)*
_ _
e
T T + _ T _T _+ i a
_
− = + − ⇔ + + − =
`ob
f`b S`Yb&65+4C?%⇔4`ob !6%+4C?%⇔Δja
Δ'^dG_+ja⇔
d
+
_
<
`kb
M'6%+!"#T
e
8T
_
8(%1 $GH6 !
e _
e _
T T _
T T _+ i
+ = −
× = −
7
( )
_
_ _ _ _ _ _
e _ e _ e _ e _ e _
T T _a T T T T _T T T T _a a
+ + = × ⇔ + − − + =
6$#6 !
( ) ( ) ( )
_ _
_
_ _ _+ i _+ i _a a i+ e_+ ep a− − − − − + = ⇔ − − =
M>4)**+;
+ e
+ i
= −
=
;4$,V%`kb6 !+^Ge>+
V%?#.$,+^Ge"# <*+
Bµi to¸n 9 :\#+2E
_
e
T
_
= −
`Yb$#5+J`emG_b
64)*/`b6J$# !%2E! +
?\1+-`b"A S`Yb&65+4C?%$,+'+
M'T
q
mT
P
"##@ 96q$#P*++5
_ _
q P q P
T T T T+
&RU
*+#
Bµi gi¶i
6g/ !%2E! + !&^+T]?
g/!65+J`emG_b.6 !G_^+]?⇒?^G+G_
/ <*+"#^+TG+G_`b
?X#@65+ 96`b$#`Yb"#%+ 964)*
_ _
e
T +T + _ T _+T _+ i a
_
= + =
`Bb
vH'^+
_
]_+]i^
( )
_
+ e n a $, ++ + >
8!`b S`Yb&65+
4C?%$,+
N!T
q
8T
P
"#%+ 964)*`eb8(%1 GH6 !
e _
e _
T T _+
T T _+ i
+ =
ì =
7
_ _
q P q P q P q P
T T T T T T `T T b+ = +
( ) ( )
( )
( ) ( )
_
_
_+ i _+
i+ o+ i i
_+ _ i i
=
= + + +
= + +
J`
_ _
q P q P
T T T T+
b^Gi_+]_^a6+^Ge
N",+^Ge*
_ _
q P q P
T T T T B+ +
RU8!?-Gi
Dạng 3Lập phơng trình bậc hai một ẩn sử dụng định lý vi-ét đảo.
* Phơng pháp:
Bớc 10=6%+$#0 6%+
Bớc 2 Lw"0GH>5"4; 4)*
Bài toán 10: 44)*? 6?6%+ 96!"#
6e$#Gp?
_ e $#n] _
+$#+Ge
Bài giải
6\!T
e
^eT
_
^Gp6 !=6%+"#
( )
e _
T T e p d+ = + =
0 6%+"#
( )
e _
T T e p p= ì =
4)* <"4"#
_
T dT p a+ =
!6%+T
e
^e$#T
_
^Gp
\ 4< )3
Bài toán 11: \4)*
_
T _T d a+ =
!6%+T
e
$#T
_
X"44)*? 6?6%+ 96!"#
e _
_ e
T T
$#
T T
Bài giải
66 !'^
( )
_
e e d p a = >
.4)* !6%+T
e
$#T
_
Y)* <"4 !
=6%+"#
( ) ( ) ( )
_ _
e _ e _
e _
_ e e _
T T _T T _ _ d
T T ei
T T T T d d
+
+ = = =
0 6%+"#
e _
_ e
T T
e
T T
ì =
4)* <"4"#
_
ei
e a
d
+ + =
kLu ýg5"4; 4)*? 6+@I !6%+ , * Q
O6 &4)* !%+T^6$#T^?"#`TG6b`TG?b^a
( )
_
T 6 ? T 6? a + + =
`4)*0 b8T"44)*? 6
+@I2w"0$GH>62E' 2x5$#$E)
Dạng 4Giải hệ phơng trình bằng định lý vi-ét đảo.
Bài toán 12 : M>%4)*
_ _
T _d
T e_
+ =
=
Bài giải
( ) ( )
_ _
_ _
T r
T _d
T _T _d T iB
T e_
T e_
T e_ T e_
+ =
+ =
+ = + =
=
=
= =
k
T r
T e_
+ =
=
*T$#"#%+ 964)*
_
i
r e_ a
n
=
+ =
=
`+b
k
T r
T e_
+ =
=
*T$#"#%+ 964
_
i
r e_ a
n
=
+ + =
=
`+b
4 !?E%+"#
T i T n
m
n i
= =
= =
m
T i T n
m
n i
= =
= =
Bài toán 13 : M>%4)*
( )
d T _T eB
T nT nd
+ + =
+ + =
Bài giải
gWT]^L$#T^Y6 !
dL _Y eB L e
L nY nd Y e_
+ = =
+ = =
6$#I46 !
T e
T e_
+ =
=
T$#"#6%+ 964)*
_
i
e_ a
n
=
=
=
`+b
4 !6%+"#
T i T n
m
n i
= =
= =
Bµi to¸n 14: \%4)*
_ _
T T + p
_T T _ +
+ + = +
+ + =
6M>%4)*$,+^e
?*+U > 96+5%4)* !%+U
Bµi gi¶i
6N+^e6$#46 !%
_ _
T T r
_T T _ e
+ + =
+ + =
( )
( )
_
T T r
_ T T e
+ − =
⇔
+ + =
gWT]^L$#T^Y6 !
_
L Y r
_L Y e
− =
+ =
\@$$,$26! 5$6 !
_
L _Y o a+ − =
M>4)*IL6*+;
e
_
L _
L i
=
= −
]
e
L _=
⇒Y
e
^Gn$6 !
T _
T n
+ =
= −
*T$#"#%+ 964)*
_
n
_ n a
e
=
− − = ⇔
= −
`+b
]
_
L i= −
⇒Y
_
^B$6 !
T i
T B
+ = −
=
*T$#"#%+ 964)
*
_
i B a `4y)*$A%+b+ + =
4 !%+"#
T n T e
m
e n
= = −
= − =
?6 !
_ _
T T + p
_T T _ +
+ + = +
+ + =
( )
( )
_
T T + p
_ T T +
+ − = +
⇔
+ + =
gWT]^L$#T^Y6 !
_
L Y + p
_L Y +
− = +
+ =
\@$$,$26! 5$6 !
_
L _Y _+ p a+ − − =
`eab
g5%4)* !%+U*4)*`eabIL4> !%+
U`f6≠a8.%+U"#%+H4b
⇔Δ'^a6 !Δ'^r]_+^a⇔
r
+
_
= −
`+b
$,
r
+
_
= −
*%4)* !%+U
kKÕt luËnY)44 5> %4)*.2w"0
GH>?- ?=%4)*$V&
T L
T Y
+ =
=
!T$#"#
%+ 964)*
_
L Y a− × + =
W 6$V&%4)* ! 16
T L+ =
$#
T Y=
8>4)*W %4)*IL$#Y.$#T G
; %+ 96%4)*
GBµi to¸n vËn dông
Bµi to¸n 1\4)*T
_
G_`+]ebT]+]d^a
6M>4)*$,+^d
?/;44)* !%+T
e
8T
_
8*+%1 ".%O6T
e
8T
_
A4@ $#+
*+RU 96
_ _
e _
T T+
Bµi to¸n 2:\4)*T
_
]`_+GebTG+^a
6\1+-4)*"A !%+$,∀+
?M'T
e
8T
_
"#6%+ 964)*
*+ 96+5
_ _
e _ e _
q T T pT T= + −
!RU
Bµi to¸n 3 :\#+2E
_
e
T
_
= −
`Yb$#5+J`emG_b
6\1+-/6J$# !%2E! +"A S`Yb&6
5+4C?%q$#P$,+'+
?M'T
q
mT
P
"##@ 96q$#P*++5
( )
_ _
q P q P q P
T T _T T T T+ − +
&
RU*+#
Bµi to¸n 4 :\#+2E
( )
_
_T pT + e k= − − +
$,+"#6+2E
6N+^B*+T5^a
?*++5/^T]e Sh#+2E`kb&65+4C?%*+
@5+ 96&E665+!
Bµi to¸n 5 : M>%4)*
6
_ _
T T r
T d
− + =
+ =
?
_ _
i i
T T n
T er
+ + =
+ =
( ) ( )
_ _
T T eo
T e T e r_
+ + + =
+ + + =
Bµi to¸n 6: *+U > 96+5%4)*
n n
T _
T +
− =
− =
!%+
Bµi to¸n 7: *+U > 96+5%4)*
_ _
T T +
T +
+ + =
+ =
$A
%+
GKÕt qu¶ thùc hiÖn
7Z+' _aanG_aai6A"A2:6 %1 GH4
$#4C"&8%E &?#4 )?> !2w%1 GH
*>A#5+6E 1$#u u%+6
Z+' =;4O>; 22E;XL; ' (%
E&?#4.$#E;XLE 1 t; +F@6 1
' .",4$#A; >>6\&>;
Z+' _aadG_aap26
\'F6",4Bq$#BP+z",4_a' 2?*F".*@ G
))65w%+,4Bq' ( .V.8 Q",4BP' (
)*>&##L6;w%+A6V5+6id4uh+
&?#4 !@> <2w%1 GH; >
kKÕt qu¶ líp 9B
g5+,d 5+dGpGr g5+oGea
L { L { L {
o ia r nd d _d
kKÕt qu¶ líp 9A
g5+,d 5+dGpGr g5+oGea
L { L { L {
e d i _a ed rd
kPh©n tÝch kÕt qu¶:7>. 1R E(+; ' .V6
2E (+?$>E8#&; ?# !2w%1 $GH
LE";' 2&5+.?*F. +t"% 6Bd{`",4BP t&
pa{bX)O6t"%' 2NGMR 6)V&rd{`2$,",4BP&_d
{bX)O6>$#XY6 Z+/A&t"%U 6%
gV! 1R$% 4,.A2:(+"&%>5
GBµi häc kinh nghiÖm
\)*LMNU A'8Tu 0 S'4K;4 ' 2&#G
E$, (+' 2R6+0 +AQR*+52C1
.+E>& !%>++E <4>
Gg=+,4)44. 18>&
G/T.2:6h1 82&)>&8 !23
4C&?#4#7%E".$,65' 2U; 23$
2& 1 $# &?#4 5
G|6>; 7w%+ 96Z+, u u#%+
>&Z+' 4; # t)8V t@$#4)444K
;4$,7E;8W 5+' 2764)
C - KÕt luËn .
OZ+' $7666 %1 GH> &?#
4A6$#>&(%E.E$,' 2R !235
t#%6 Z+AU (+4E8 U";"#+ ?#
5+68?# !2w%1 $GH&> 68(+"&V>
*$#",4eaXY%OZ+' $766 !O
' 2z$#XY
\0$*$A+&&=;4 2:+#A48!"#$#
%+ 96A !23!4c8?=2 96h%4=5 h%4
K6+>@ Q& U+; 23!4c 96 h
%48h 0 .$.%4$ 964Q 5A !; Ou
%+ <54 . 1E)
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!