Suy dinh dưỡng ở người cao tuổi - Phòng ngừa thế nào? doc

Suy dinh dưỡng ở người cao tuổi - Phòng
ngừa thế nào?

Cuộc sống ngày càng đầy đủ nhưng người cao tuổi (NCT) vẫn phải đối diện với tình
trạng suy dinh dưỡng do không được chăm sóc chu đáo hoặc mắc các bệnh mạn tính như
xơ hóa tuyến nước bọt, trầm cảm, sa sút trí tuệ Điều này là một trong những nhân tố
quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng sống cũng như làm suy giảm sức khỏe của NCT
một cách trầm trọng. Tuy nhiên, tình trạng này hoàn toàn có thể cải thiện được bằng các
biện pháp dinh dưỡng hợp lý.
Một số yếu tố đưa đến suy dinh dưỡng ở NCT
Ăn uống không điều độ, bữa no, bữa đói, thiếu chất, ăn ít, nhất là ăn một mình, đơn độc
gây cho việc ăn uống chán rất có thể gây nên tình trạng suy dinh dưỡng ở NCT.
Suy giảm chức năng: Hệ thống răng kém (răng lung lay hoặc đã rụng nhiều) gây khó
khăn trong việc nhai thức ăn. Một số bệnh cũng rất dễ gặp ở NCT do chức năng sinh lý
đã bị suy giảm như tuyến nước bọt bị xơ hoá làm giảm khả năng bài tiết nước bọt khiến
ăn ít ngon miệng hoặc không ngon miệng dẫn đến chán ăn và suy dinh dưỡng. Do chức
năng sinh lý của NCT bị suy giảm, đặc biệt là các giác quan, nhất là vị giác và khứu giác
nên không kích thích sự thèm ăn ở NCT. Suy dinh dưỡng ở NCT còn có thể gặp trong
một số trường hợp dễ bị dị ứng với thức ăn nên NCT sợ ăn vì lo sợ sau khi ăn vào sẽ bị
rối loạn tiêu hoá như buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy, đau bụng.
Bệnh đường tiêu hoá cũng đóng vai trò quan trọng trong bệnh suy dinh dưỡng ở NCT,
nhất là bệnh về dạ dày (viêm dạ dày - tá tràng, bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày và nhất là
bệnh hẹp môn vị với nhiều nguyên nhân khác nhau).
Bệnh tâm thần như bệnh trầm cảm mạn tính, sa sút trí tuệ cũng ảnh hưởng rất lớn đến
tiêu hoá và vì vậy rất dễ dẫn đến suy dinh dưỡng, trong đó nghiện rượu là một nguyên
nhân đáng kể. Người nghiện rượu rất chán ăn, thậm chí không muốn ăn bất kỳ loại thực
phẩm nào ngoài rượu. Nghiện rượu ngoài việc chán ăn thì chức năng gan ngày một suy
giảm. Đây là một vòng luẩn quẩn: nghiện rượu gây chán ăn, gây suy giảm chức năng gan;
chức năng gan suy giảm thì lại càng chán ăn mà hậu quả là suy dinh dưỡng và xa hơn nữa
là xơ gan do rượu.

NCT cần ăn đủ chất và lượng để phòng ngừa suy dinh dưỡng.
Nhận biết NCT bị suy dinh dưỡng
Hầu hết người bị suy dinh dưỡng có thể tự phát hiện thấy mình bị gầy đi như sụt cân,
thấy quần áo tự nhiên rộng ra, các bắp thịt thấy mềm, nhũn không được rắn như trước
đây. Tuy vậy đối với một số NCT, do bị suy dinh dưỡng lâu ngày nên đã có ảnh hưởng
đến hệ thần kinh trung ương cho nên tự bản thân người đó không thể hoặc không biết
mình đang mắc bệnh gì. Trong trường hợp này, những thành viên trong gia đình cũng có
thể nhận biết từ NCT là ông, bà, bố, mẹ kém dần sự minh mẫn, hay quên, hay kêu mệt
mỏi, chán ăn, ăn không ngon miệng hay cáu gắt vô cớ. NCT suy dinh dưỡng thường ăn
khó tiêu, dễ táo bón, phân lúc lỏng lúc rắn, hay đau bụng lặt vặt. Nếu NCT mà đang mắc
bệnh mạn tính khác như hen suyễn, bệnh tim, viêm gan, bệnh về xương khớp thì các bệnh
này tăng lên nhanh chóng hơn, toàn trạng trở nên dễ bị suy sụp và đặc biệt khi có tác
nhân nhiễm khuẩn xâm nhập thì rất khó tránh khỏi mắc bệnh.
Phòng bệnh suy dinh dưỡng ở NCT như thế nào?
Để NCT không bị suy dinh dưỡng, cần đảm bảo chế độ ăn đủ chất và lượng. Ngoài ra cần
có sự động viên, nhắc nhở của người thân để NCT chịu khó ăn và ăn đủ số lượng tránh
hiện tượng chán ăn, lười ăn, bỏ bữa. Nếu các bữa chính NCT ăn chưa đủ số lượng thì có
thể tạo điều kiện cho họ ăn thêm các bữa phụ vào khoảng 9 giờ sáng và khoảng 3 giờ
chiều. Nên ăn thêm các loại quả sau bữa ăn (tráng miệng) như cam, quýt, chuối, bưởi
và nên ăn nhiều rau. Rau vừa cung cấp các loại sinh tố vừa cung cấp chất xơ ngăn ngừa
táo bón Để tránh hiện tượng chán ăn, ăn không ngon miệng, nếu không bị các bệnh về
tim mạch, dạ dày, đại tràng thì có thể uống 1 ly rượu vang đỏ trước lúc ăn để khai vị
(kích thích ăn uống ngon miệng). Trọng tâm của việc phòng suy dinh dưỡng là làm sao
NCT ăn được, tiêu hoá được, vì vậy thức ăn phải mềm, dễ nhai, dễ nuốt nhưng không nên
xay nhuyễn vì sẽ làm giảm mùi vị thường có của thức ăn. Tuy vậy, NCT cũng nên hạn
chế ăn mỡ động vật, lòng đỏ trứng (gà, vịt, chim cút, ngỗng) hoặc các loại phủ tạng như
gan, tim, lòng, cật (thận) và rất nên ăn cá thay cho thịt. Mỗi tuần nên ăn cá khoảng 2 - 3
lần trong các bữa ăn chính; các loại đạm thức vật cũng nên ăn xen vào trong các bữa ăn
chính như đậu phụ và các loại đậu khác. Ngoài các vấn đề vừa nêu trên thì việc vận động
cơ thể hàng ngày phù hợp với thể trạng từng người để máu lưu thông, các cơ quan trong

cơ thể hoạt động nhịp nhàng, từ đó sẽ ăn uống ngon miệng, hấp thu tốt là hết sức quan
trọng.