Bệnh động mạch vành ở người cao tuổi pdf

Bệnh động mạch vành ở người cao tuổi

Tuổi cao cùng với những thay đổi trong đời sống kinh tế, xã hội đã ảnh hưởng nhiều
tới tập quán sinh hoạt của người Việt Nam và đó có thể là một nguyên nhân quan
trọng của tỷ lệ gia tăng bệnh động mạch vành (ĐMV) ở nước ta. Hiện nay có
khoảng 9% bệnh nhân nội trú tại Viện Tim mạch Việt Nam, Bệnh viện Bạch Mai
mắc bệnh ĐMV, đa số họ là người cao tuổi.
Nuôi sống quả tim
Quả tim bao gồm hai phần có chức năng khác
nhau: Tim phải nhận máu tĩnh mạch (máu
đen) đến từ các bộ phận của cơ thể và bơm
chúng lên phổi. Tại đây, máu tĩnh mạch được
làm giàu ôxy và trở thành “máu đỏ”. Tim trái
nhận máu từ các tĩnh mạch phổi (máu đỏ) và
bơm chúng lên động mạch chủ (ĐMC) để đưa
đến các cơ quan qua hệ động mạch ngoại
biên.
Mỗi phần có buồng nhận máu, được gọi là tâm nhĩ và buồng bơm máu, được gọi là tâm
thất. Các tâm thất có thành cơ dầy (cơ tim), co bóp đều đặn (tần số khoảng 60 - 70
lần/phút khi nghỉ ngơi) để bơm máu đến các bộ phận khác nhau của cơ thể, làm cho dòng
máu chảy trong các động mạch theo nhịp đập của tim.
Các tâm nhĩ được ngăn cách với các tâm thất bởi các van tim (van ba lá ở bên phải và van
hai lá ở bên trái). Các van tim này chỉ cho dòng máu chảy theo một chiều: khi tâm thất
bóp để tống máu vào trong động mạch thì các van này đóng lại để ngăn cản dòng máu
phụt ngược lên tâm nhĩ. Có các van tim tại các cửa ra của các tâm thất (van động mạch
phổi tại cửa ra của tâm thất phải và van ĐMC tại cửa ra của tâm thất trái). Các van này
ngăn cản dòng máu chảy ngược về tâm thất trong thời kỳ tâm trương.

Động mạch vành trong quá trình bị xơ
vữa.
Để cơ tim hoạt động được, cũng như các cơ quan khác trong cơ thể, cơ tim cần được

cung cấp đủ máu giàu ôxy. Máu được cung cấp cho cơ tim qua hệ thống ĐMV. Các
nhánh ĐMV xuất phát từ gốc ĐMC. Hệ ĐMV gồm có ĐMV trái và ĐMV phải. Các động
mạch này chia ra các nhánh nhỏ hơn tới
nuôi từng vùng cơ tim.
Tính mạng gặp nguy hiểm nếu ĐMV bị
tắc
Bệnh ĐMV xuất hiện khi một hoặc nhiều
nhánh động mạch bị tắc nghẽn một phần
hay hoàn toàn (thường là do các mảng xơ
vữa). Thông thường, cơn đau thắt ngực
có thể xảy ra khi ĐMV bị hẹp trên 50%
khẩu kính của lòng mạch. Khi hoạt động
thể lực, cơ thể cần nhiều ôxy hơn nên cơ
tim phải làm việc nhiều hơn như: tăng co
bóp, tăng tần số tim, huyết áp tăng do
đó nhu cầu ôxy của cơ tim cũng tăng lên.
Nếu một nhánh ĐMV bị hẹp, sự cung cấp
máu cho vùng cơ tim tương ứng trở nên không đầy đủ. Cơ tim bị thiếu máu và thiếu ôxy
gây cơn đau thắt ngực. Cơn đau thắt ngực này thường xảy ra khi bệnh nhân gắng sức và
giảm đi khi bệnh nhân được nghỉ ngơi, nên người ta gọi là cơn đau thắt ngực ổn định.
Nếu các mảng xơ vữa trong ĐMV bị nứt, vỡ ra thì cơn đau thắt ngực có thể xuất hiện cả
khi nghỉ ngơi nên người ta gọi là cơn đau thắt ngực không ổn định.
Các phương pháp điều trị bệnh ĐMV chủ yếu
Điều trị nội khoa: điều trị bằng thuốc, có thể dùng một hoặc nhiều loại thuốc kết hợp với
nhau. Phương pháp này làm giảm được triệu chứng nhưng không giải quyết được nguyên
nhân là hẹp lòng ĐMV.
Điều trị ngoại khoa: phẫu thuật làm cầu nối chủ - vành. Vùng cơ tim bị thiếu máu sẽ được
cung cấp máu bởi một mạch máu khác vòng qua chỗ ĐMV bị hẹp hoặc tắc.
Bệnh ĐMV không nhất thiết phải xảy ra
một cách từ từ. Nếu mảng xơ vữa bị vỡ ra có

thể gây tắc mạch đột ngột hay tạo thành cục
huyết khối gây tắc mạch. Lúc này động mạch
bị tắc hoàn toàn và gây ra nhồi máu cơ tim.
Trong cả hai trường hợp này, các tế bào cơ
tim bị thiếu ôxy đột ngột, bị cạn kiệt nguồn
dự trữ năng lượng và bị chết giống như các
cây bị khô kiệt nước. Hậu quả của nhồi máu
cơ tim phụ thuộc vào độ rộng của vùng nhồi
máu. Vùng cơ tim bị chết càng rộng thì chức
năng tim càng giảm nặng. Đây là một trong
các nguyên nhân thường gặp nhất của suy
tim.
Tim mạch can thiệp: can thiệp ĐMV qua da là phương pháp không phải phẫu thuật
nhưng vừa làm giảm triệu chứng vừa giải quyết được nguyên nhân là hẹp lòng ĐMV.
Cho dù người bệnh đã được điều trị bằng phương pháp ngoại khoa hay tim mạch can
thiệp thì việc sử dụng tiếp các thuốc là hết sức cần thiết để duy trì kết quả của các thủ
thuật này. Bên cạnh đó cần phải thay đổi lối sống như: Không hút thuốc lá; Luyện tập thể
dục thường xuyên, đặc biệt là tập đi bộ; Tránh căng thẳng quá mức; Ăn nhạt, không ăn
mỡ và các phủ tạng động vật, hạn chế ăn trứng, sữa, đồ ngọt; Không uống quá nhiều
rượu, bia. Và điều trị một số bệnh có liên quan đến bệnh ĐMV: Điều trị bệnh tiểu đường;
Ăn chế độ giảm cân chống béo phì; Điều trị rối loạn mỡ máu; Điều trị bệnh tăng huyết
áp.