Cách gieo hạt lan nẩy mầm trong điều kiện in-vitro ppt

Cách gieo hạt lan nẩy mầm
trong điều kiện in-vitro


Do nhu cầu tiêu thụ hoa lan ở các
nước ngày càng tăng, đặc biệt là
các nước phát triển. Các nước có
truyền thống xuất khẩu hoa lan
trên thế giới như Thái lan, Hà lan,
Đài loan… đã không ngừng cải
tiến các môi trường và kỹ thuật
nuôi cấy in-vitro, điều kiện chăm
sóc cây cũng như các quy trình
trồng hoa cắt cành bảo quản tươi
được lâu để tăng sức cạnh tranh
trên thị trường trong nước và thế
giới. Ngoài ra, nhu cầu các nước
trồng lan không ngừng đòi hỏi các
nước xuất khẩu hoa lan tạo ra
được các giống phong lan mới có
màu sắc, kiểu dáng m
ùi thơm ngày
càng phong phú và đa d
ạng. Do đó
các nước trồng lan xuất khẩu đã
tập trung vào việc tạo ra những
giống phong lan bằng nhiều cách
khác nhau như gây đột biến, lai và
chọn lọc. Nhưng phương pháp
truyền thống có hiệu quả nhất vẫn
là tạo con lai F1 thông qua lai hai

dòng bố mẹ thuần chủng đã được
chọn lọc. Sau khi trái lan chứa các
hạt lai F1 được tạo thành, làm thế
nào để các hạt này nẩy mầm trong
môi trường nhân tạo vì thông
thường hạt lan tung ra và phát tán
nhờ gió. Tuy nhiên, hạt lan rất
khó nẩy mầm trong tự nhiên (chỉ
nẩy mầm từ 1-2%) do hạt lan
không có chứa anbumin và một
phôi chưa phân hóa, có kích thước
rất nhỏ nên không chứa chất dự
trữ. Vì vậy trong tự nhiên để hạt
lan nẩy mầm nó cần cộng sinh với
nấm. Có 3 loại nấm cộng sinh trên
nhiều giống lan khác nhau được
biết:
Rhizoctonia repéns đặc biệt cho
Cattleya, Laelie, Cypripedium
Rhizoctonia mucoroides cho
Vanda và Phalaenopsis
Rhizoctonia lanuginosa cho
Oncidium, Miltonia
Nấm sẽ cung cấp đường để nuôi
cây, phân giải các chất hữu cơ khó
hấp thu. Bù lại cây sẽ cung cấp
nước cho nấm, chỗ ở, các khoáng
chất mà nó thu được từ sương.

Dựa trên nguyên tắc này, các

phòng thí nghiệm nuôi cấy mô đã
tạo môi trường gieo hạt lan trên
môi trường dinh dưỡng nhân tạo
có khoáng, đường và hạt lan nảy
mầm với tỷ lệ rất cao. Hiện nay,
phương pháp nuôi cấy mô là
phương pháp duy nhất có thể nhân
giống lan trên qui mô công nghiệp.


Môi trường nuôi cấy:
Mỗi loại môi trường nuôi c
ấy thích
h
ợp cho từng nhóm lan khác nhau:
Knudson C đối với lan
Dendrobium, Cattleya. MS 1/2
hoặc Hyponex (20-20-20) đ
ối với
lan đơn thân như Vanda,
Phalaenopsis, đường đư
ợc bổ sung
vào môi trường nuôi cấy 30g/l và
môi trường được làm đặc bằng
agar. Trước khi cấy môi trường
được hấp khử trùng ướt ở 121
o
C,
1atm trong thời gian 15 phút (tuỳ
vào thể tích môi trường nuôi cấy)

Khử trùng trái lan:
Thường sau khi thụ tinh, một cây
lan cần thời gian từ 6 tháng đến 1
năm để quả chín.Trái lan khi hái
phải đủ già và chưa bị nứt được
đem khử trùng.
- Trái lan được rửa sạch bằng xà
phòng loãng trong 5 phút, sau đó
rửa lại bằng nước sạch cho sạch.
- Cho trái lan vào một bình sạch
(tốt nhất đã hấp khử trùng) mang
vào tủ cấy vô trùng
- Dùng cồn 70 độ lắc sơ qua trong
30 giây, sau đó rửa lại bằng nước
cất vô trùng (3 lần)
- Dùng kẹp gắp trái lan nhúng cho
ngập trong cồn 96 độ. Sau đó hơ
qua ngọn lửa đèn cồn rồi rút ra để
lửa tự tắt.
- Dùng dao xẻ dọc trái lan lấy hạt
(hạt lan nhỏ li ti như cám, màu
vàng hoặc trắng ngà)
- Đem hạt rắc vào trong các hộp
nuôi cấy đã có môi trường. Đậy
nắp hộp lại, quấn xung quanh
miệng hộp bằng paraffin.
- Đem để vào chỗ tối và mát trong
2 tuần. Sau đó đem ra ngoài ánh
sáng (cư

ờng độ khoảng 2000 lux =
2 bóng đèn neon để cách khoảng
30 cm). Nếu làm tốt và không
nhiễm, đồng thời hạt đã thụ tốt thì
trong vòng 30 - 40 ngày (đối với
Mini Dendrobium) sẽ bắt đầu thấy
có các điểm xanh xuất hiện trên
mặt môi trường. Nếu bạn gieo với
mật độ thưa thì có thể để nguyên
đến khi xuất cây còn nếu gieo với
mật độ dầy thì nên cấy chuyền ra.







Hạt lan Mini Dendrobium nẩy
mầm sau 30 ngày bằng phương
pháp nuôi cấy mô.

Lan con Mini Dendrobium phát
triển mạnh trong điều kiện in-
vitro.

Môi trường cấy chuyền là môi
trường gieo hạt nhưng bổ sung
thêm 10% nước dừa cho
protocorm phát triển nhanh.

Khi chồi đã lớn chuyển sang môi
trường như môi trường cơ bản
nhưng bổ sung thêm 50g d
ịch chiết
khoai tây hoặc 50g chuối nghiền.
Sau khoảng 6 - 7 tháng tùy giống
khi cây cao từ 4-5 cm, ra rễ và có
từ 4 - 5 lá là có thể mang ra ngoài
trồng.

Nguyễn Văn Hiếu

Tài liệu tham khảo:

1.
Hội Lan Hà Nội, Sổ Tay
Người Hà Nội Chơi Lan, 2005,
NXB Nông Nghiệp
2.
Nguy
ễn Công Nghiệp, Trồng
Hoa Lan, 2004, NXB Trẻ