Hồi ký-

Hồi ký
CHUYỆN CỦA TÔI VÀ ANH
Trần Thanh Liêm
Chuyện mà tôi sắp kể đây là chuyện của tôi và anh. Dù rất
đỗi bình thường nhưng dẫu sao cũng là dấu ấn của đời tôi.
Chuyện có lẽ bắt đầu từ ngày ấy.
Mùa đông đã về thực rồi. Mây từ trên cao theo sườn núi tr-
ườn xuống các thung lũng, bầu trời như nặng hơn và xám xịt như
chì. Từng cơn gió chướng thổi ngược dòng sông đem theo cái
lạnh gai người. Bên bờ suối, cây cơi già đã khoác chiếc áo vàng
sẫm. Thỉnh thoảng một cơn gió lướt qua, những chiếc lá vàng
bay xáo xác. Hẳn còn luyến tiếc, cứ bay vòng vèo như vẫy chào
thân mẹ cô đơn.
Nương lúa ven sông đã ngả màu vàng, cái màu vàng hứa
hẹn một mùa no ấm.
Đã hơn hai ngày tôi và Mai, một bạn gái cùng vừa mới ra
trường. Hai đứa cùng nhận quyết định đi Hữu Dương. Thế là
chúng tôi hăm hở ra đi, niềm say mê đến với các em, đến với
mái trường mà sau bao năm tôi hằng mong ước. Nói thực lòng là
miền núi - ngày ấy đối với tôi nó còn xa lạ vô cùng, hoạ chăng tôi
chỉ được biết nó qua sách vở. Mà các nhà văn họ viết thì nó đáng
yêu lắm. Còn với tôi, một nữ sinh lớn lên trên mảnh đất thành
phố thơ mộng thì miền núi chỉ là nơi độc có sương lam bao phủ.
Ở đó suốt ngày không có ánh mặt trời. Là nơi mà những dãy
hoành sơn xếp nếp ở tận chân trời xa, với những truyền thuyết
đến lạ lùng. Thì đây, mảnh đất ấy đã hiện lên trước mặt tôi. Chắc
được tin có giáo viên mới, đồng chí hiệu trưởng đã cử hai anh
giáo viên cũ đi đón chúng tôi. Vừa gặp tôi và Mai từ dưới dốc đi
lên, hai anh cứ chỉ trỏ, rồi một anh hét toáng lên:
- A đây rồi, chào hai bạn gái.
Tôi và Mai thẹn đỏ mặt, có lẽ do bộ mã đi đường hai ngày nên tôi cảm thấy

xấu hổ với hai anh ấy quá, cứ muốn chui tuột xuống đất vậy. Dường như hiểu
được điều đó, các anh bèn dành lấy ba lô hành lý của chúng tôi và đi trước dẫn
đường. Qua giới thiệu, chúng tôi được biết một anh là Hưng, còn một anh người
gầy gầy tên là Minh. Dọc đường các anh luôn hỏi chuyện chúng tôi. Thú thực lúc
đó tôi rất cảm động, nhưng vừa đói, vừa mệt sau hai ngày “cuốc bộ” nên tôi chỉ
trả lời qua quýt vậy thôi. Tối hôm đó tôi và Mai nghỉ tại nhà đồng chí hiệu tr-
ưởng trọ. Cơm nước xong gia đình đã sắp xếp một gian phòng cho tôi và Mai
1
nghỉ. Thế là chúng tôi đi ngủ liền. Phần vì mệt nên tôi thiếp đi lúc nào không
biết.
Sáng ra, lần đầu tiên trong đời, cái âm thanh đánh thức tôi
trở dậy, không phải là tiếng gà gáy sang canh mà là tiếng chày
khua rộn rã. Tiếng chày mà tôi đã được nghe, được biết trong trí
tưởng tượng còn non nớt của mình. Và có lẽ cũng từ ngày hôm
nay tôi bắt đầu làm quen với cái cuộc sống như thế đó các bạn
ạ.
Hai đứa vác ống bương ra con suối đầu làng, gặp ngay mấy
cô gái trong bản đang lấy nước. Họ chỉ chỉ, trỏ trỏ nói với nhau
điều gì đó, rồi cười rộ lên, có lẽ họ đoán biết chúng tôi vừa mới
đến. Bỗng một cô hỏi:
- Hai cô giáo vừa mới về trường đó à?
- Vâng! Xin chào các chị và các bạn.
Thế là từ hôm nay - bắt đầu từ đây tôi sẽ mãi mãi phải sống
với cái xứ sở như thế này ư? Đừng cười tôi các bạn ơi, ngày đó
tôi chỉ biết buồn, chán, tôi đã phát khóc lên vào những đêm
khuya. Bản làng thì heo hút, đêm đêm tiếng suối chảy róc rách,
sương mù toả trắng núi rừng. Thế là bao nhiêu quá khứ của tuổi
ấu thơ đẹp đẽ cứ hiện lên trong trí óc tôi. Trang nhật ký cứ ngày
một dày lên, dày lên mãi. Có lẽ bao nhiêu nỗi buồn, nỗi nhớ tôi
điều gửi tất cả vào những lá thư tôi gửi về cho gia đình, bạn bè

và cả Quang nữa. Đã lâu rồi, có đến bảy, tám tháng nay tôi chưa
hề nhận được thư Quang. Giờ tôi lên đây anh ấy cũng không hề
biết được. Tôi cảm thấy khổ tâm vô chừng các bạn ạ. Ngày chia
tay sau cái mùa hạ đầy lưu luyến ấy, tôi cũng đã nói với anh
rằng: “ Anh ơi nếu như em phải lên miền núi, nghĩa là sau năm
học này em không đợc luôn sống gần anh. Lên đó xa xôi cách
trở, anh sẽ nghĩ như thế nào? Em thì em lo lắm, em chỉ sợ tình
yêu chúng mình
Quang ngắt lời tôi
- Kìa Hương, đừng nói vậy em, anh anh sẽ mãi mãi là của
em, dù ngày mai hai đứa sẽ phải hai nơi nhưng anh sẽ chờ đón
em - Sẽ mãi mãi
Và anh đọc cho tôi nghe bài thơ “Xa và nhớ” có lẽ mãi tôi
không bao giờ quên được.
Nhưng rồi con tạo như đã định đoạt tất cả, những gì êm
đềm và đẹp đẽ của những ngày sống bên anh chỉ còn là kỷ niệm.
2
Tất cả đã đổ vỡ thật ư? Ôi! Đời phũ phàng vậy, không có một lời
hồi âm của anh - không biết gì nữa, tôi oán trách, giận hờn và
sau đó thì tôi lo lắng thực sự, chả nhẽ lại thế ? Nhưng ai biết đ-
ược và mỗi ngày niềm thất vọng cứ lấn át, cứ lớn lên và nỗi hy
vọng mong chờ cứ héo hắt trong tôi. Nhiều lúc tôi bật khóc lên.
Những ngày nặng nề đó lại cứ chầm chậm đến bên tôi, đè nặng
lên đầu tôi. Và nó sẽ còn kéo dài tới bao giờ. Nếu không có Hưng,
có lẽ tôi sẽ chết buồn, chết héo mất.
*
* *
Trường tổ chức khai giảng vào sáng 10-9 (miền núi mà).
Sáng ra, đồng chí Hùng hiệu trưởng tất bật hết kiểm tra giấy mời
đến việc bố trí công tác. Hưng hôm đó đến nhà tôi rất sớm, anh

ăn vận thật giản dị. Chiếc quần bộ đội đã bạc màu với chiếc áo
kẻ sọc, khuôn mặt anh điển trai, riêng ánh mắt anh là sáng đến
lạ lùng. Vừa bước lên cầu thang anh đã gọi to:
- Hương ơi !
- Dạ.
Anh vào nhà, chào bác chủ nhà đang ngồi bên bếp sởi. Rồi
anh bảo tôi:
- Hương à, sáng nay trường khai giảng, Có một số đại biểu
đến dự, em giúp anh nấu nước nhé. Xuống uỷ ban xã lấy xoong
nồi, chè anh để ở nhà anh Hùng trọ ấy.
Tôi cùng anh bước xuống cầu thang. Đi với anh xuống tr-
ường, anh không nói gì cả, thỉnh thoảng tôi thấy anh như rụt rè
nữa. Tôi thầm cười anh.
- Con trai gì mà giát vậy. Bộ tịch ông này nom kém cỏi lắm
đây!
Thấy thế tôi gợi chuyện trước.
- Anh Hưng à. anh công tác ở đây đã lâu chưa?
Anh đáp gọn lỏn:
- Đã sáu năm.
- Sao? Anh đã sáu năm ở đây ? Sao anh không xin về xuôi
anh Hưng? Anh hết nghĩa vụ rồi và chắc chị ấy cũng mong anh
về lắm thì phải, nhưng mà con trai các anh thì chỉ độc có vô tư
3
và thích vậy thôi, người ta phải lo liệu tất cả, hay là anh đã say
cái đất này rồi?
- Đâu có vậy em. Mà em nói chị nào cơ?
- Là vợ anh chứ còn ai nữa!
- Biết nói thế nào cùng Hương nhỉ. Nói chung anh chưa có
gì hết trơn à.
- Sao lại nói chung?

- Là vì anh không muốn nói riêng.
- Sao vậy?
- Hương ạ, hình như sáu năm đó đã lặng lẽ qua đi, những
ngày thơ mộng nhất kỷ niệm riêng tư của anh đã đi vào dĩ vãng,
giờ nhắc lại phỏng có ích gì. Nên anh không muốn nói riêng là
vậy. Chuyện ấy lúc nào rỗi anh sẽ kể Hương nghe, sáu năm dần
dà đi qua. Miền núi mà, rồi em hiểu.
- Thế anh không muốn về à?
- Cũng muốn về em ạ. Ai mà chẳng thích gần nhà, được
sống trên quê hương, nơi “chôn rau cắt rốn của mình”. Nhưng ở
đây, anh cảm thấy nó thích thích thế nào ấy. Phải chăng đó là
các em học sinh, những người anh đã thân quen, và trách nhiệm
mảnh đất này đang cần anh.
Rồi anh kể cho tôi nghe những kỷ niệm của anh trên mảnh
đất này. Tôi bị cuốn hút vào câu chuyện. Bây giờ tôi mới nhận
thấy lời nhận xét ban đầu của tôi về anh là chưa đúng, anh có
phong cách kể chuyện rất hấp dẫn, cuốn hút tôi như chính tôi đ-
ược chứng kiến những kỷ niệm đó của anh.
Từ hôm ấy anh và Minh hay qua chơi chỗ tôi. Tôi cảm thấy
mến anh một cách kỳ lạ. Anh không bộp chộp, vội vàng trong
cách cư xử, ăn nói. đặc biệt không bao giờ anh nói về mình.
Những lúc biết tôi buồn anh thường đem những câu chuyện vui
kể cho tôi nghe, hay giúp tôi một vài việc gì đó. Cứ như vậy thời
gian dần dà trôi đi, tôi bắt đầu quen dần với cuộc sống mà tôi
cho là “cô đơn” và “buồn tẻ” này.
* *
*
4
Đêm đã rơi vào chiều sâu của nó, trăng thượng tuần cong
như chiếc liềm đậu ve ngoài cửa sổ, trong thinh không mênh

mông chỉ còn đắm chìm trong tiếng chim từ quy lảnh lót đổ hồi.
Không gian mênh mông trải rộng đầy nỗi nhớ. Bên chiếc bàn
con, ngọn đèn dầu hoả mờ đục, toả ra một quầng sáng đỏ
quạch, tôi ngồi như vậy không biết đã bao lâu, thả lòng mình vào
khoảng không mông lung để gạn lọc lấy những kỷ niệm thuộc về
dòng quá khứ. Những ngày mà tôi cho có lẽ là sôi động nhất của
tuổi trẻ. Một con nhện con đang giăng tơ, nó cứ chao đảo trước
mặt tôi. Kỷ niệm êm đẹp nhất của mùa phượng đỏ có lẽ đã điểm
dấu chấm cuối cùng. Ngày ấy, dù Quang có gửi bao nhiêu lời hứa
chân thành nhất thì giờ đây niềm tin ấy cũng đọng lại rất ít ỏi ở
trong tôi. Tất cả bắt đầu như đã đổ vỡ. Tôi vụt nhắm mắt lại,
không giám nghĩ tới nữa. Chao ôi! Nếu sự thật lại diễn ra như vậy
thì tôi sẽ chết buồn, chết héo mất.
Tôi đang cố đuổi theo dòng suy nghĩ thì bỗng có tiếng bước
chân nhè nhẹ lên cầu thang. Nhìn ra thì Hưng xuất hiện trước
mặt tôi.
- Chào anh.
- Hương!
- Mời anh vào chơi
- Em đang làm gì vậy? anh đến chơi chắc không đúng lúc.
Chắc lại buồn nhớ nhà hay đang tư duy về người yêu?
- Đâu có.
- À Hương này có chút việc cần trao đổi với em đây.
- Việc gì vậy anh (thú thực tôi thấy hơi lo lo).
- Tất nhiên là việc tốt cả thôi, cuộc họp Ban giám hiệu
chiều nay sau khi cân nhắc kỹ đã quyết định để em ở trung tâm
và phụ trách công tác Đội cho trường. Vì xét khả năng em có thể
đảm đương được, mong em vui lòng cho.
- Nhưng anh ạ, về nhiệt tình em sẵn sàng có, song xét về
năng lực công tác em sợ e không làm nổi. Sự quan tâm của các

anh em xin thành thực cám ơn. Sợ em nên sau này
Hưng ngắt lời tôi.
- Hương ạ, bất kỳ một việc gì cũng vậy trước hết phải có
lòng say mê và lòng nhiệt tình, chúng ta sẽ đạt được kết quả
5
mong muốn. Anh tin rằng em sẽ vui lòng và hoàn thành công tác
tốt.
Tôi ngước mắt nhìn Hưng và bắt gặp cái nhìn trìu mến của
anh đối với tôi, tôi vụt đỏ mặt. Sợ Hưng biết được điều đó, tôi vội
cúi xuống để lảng tránh cái nhìn của anh.
Anh hỏi thăm tôi hết chuyện nhà, chuyện cửa, ước mơ,
nguyện vọng của tôi và cả chuyện “anh ấy” của tôi nữa. Các
bạn ơi, lần đầu tiên tôi đã dối anh. Tôi nói rằng chưa có gì hết.
Còn anh, anh tin tất cả vào lời nói của tôi.
Qua lời kể của anh tôi được biết anh là con cả của gia đình.
Em trai anh đang tại ngũ và hiện đang chiến đấu ở một chiến tr-
ường biên giới. Hai em gái của anh hiện đang học phổ thông. Và
anh cũng kể cho tôi nghe về miền chiêm trũng của anh “tháng
năm ruộng nẻ chân chim, tháng tám đất mù trắng nước”. Bố mẹ
anh suốt một đời vất vả làm lụng nuôi con. Nghe anh kể tôi thấy
thương anh quá. Anh không hề dấu tôi một điều gì - và cũng từ
hôm đó, các bạn ạ. Anh như người anh cả của tôi nữa, anh bày
vẽ chỉ dẫn từng cách cư xử, giúp tôi từng việc dù là nhỏ nhất. Tôi
bắt đầu mến anh, có điều gì uẩn khúc tôi đều đem hỏi anh, anh
chỉ dẫn cụ thể, chi tiết cho tôi.
Còn một điều nữa tôi phát hiện ở anh là anh rất thông
minh, nghiêm khắc nhưng thật độ lượng. Không bao giờ anh để
ý những chuyện vụn vặt. Gặp việc gì dù khó đến mấy anh cũng
làm cho kỳ được. Vậy đấy, cứ dần dần những cử chỉ cao quý đó
kế tiếp gieo vào lòng tôi những thiện cảm tốt đẹp về anh. Tất cả

không nói ra nhưng tôi cũng hiểu rằng: anh đang đến với tôi - và
lúc đó, tuy không giám nói là yêu anh, nhưng quả thực tôi thư-
ơng anh thực sự. Tôi đã gửi gắm tất cả vào ánh mắt khi nhìn
anh. Còn anh hình như anh cũng đã nhận ra điều đó. Anh càng
quan tâm nhiều hơn đối với tôi. Có một chuyện mà có lẽ suốt đời
tôi không bao giờ quên được.
Cơn sốt rét rừng như một tên quỷ dữ đã quật ngã tôi, những
cơn sốt kéo dài triền miên, là cô gái luôn được sống trong vòng
tay êm ấm của ngời mẹ, sự cưu mang của gia đình. Nên giờ đây
tôi thấy cô đơn quá, người tôi nóng bừng như lửa đốt, có lúc lại
rét run lên thấu tận xương tuỷ. Tôi không còn thiết tưởng gì đến
ăn uống nữa, miệng đắng ngắt. Hưng hốt hoảng thực sự những
ngày đó không lúc nào tôi thấy vắng bóng anh. Anh chạy đi tìm
thuốc, nấu cháo và ngồi hàng giờ bên dường tôi, anh quạt cho
6
tôi, động viên tôi ăn từng thìa cháo. Anh lo lắng thực sự, những
lúc đó tôi cảm thấy mình nh một người em gái nhỏ của anh.
Chính anh đã nhiệt tình đem lại nguồn động viên cho tôi trong
những phút buồn tẻ nhất. Một tuần sau cơn bệnh lui dần, người
anh nom rộc hẳn đi. Tôi thương anh vô hạn, và tôi đã khóc các
bạn ạ. Không phải tôi nhớ nhà hay vì cơn bệnh nữa, mà tôi khóc
vì tôi cảm thấy vui sướng cộng với niềm thương vô bờ bến đối
với anh. Tình yêu ban đầu của chúng tôi hình như bắt đầu manh
nha từ đó.
Tôi cảm thấy hình nh tôi yêu anh, nhưng tôi không giám nói
cùng anh. Còn anh cũng vậy, chưa bao giờ anh ngỏ lời nào với
tôi cả, có lẽ anh còn e dè, vì cái buổi ban đầu ấy ai cũng vậy
thôi, yêu thương nhau nhưng ngập ngừng không nói được.
Anh có thể mạnh dạn trong đấu tranh, anh dám nghĩ, dám
làm, dám nhận mọi khó khăn thử thách trong cuộc sống. Song

trong vấn đề này - hình như anh kém cỏi thì phải. Tôi nghĩ vậy.
Có lúc anh còn lảng tránh cả ánh mắt nhìn của tôi, nói chuyện
với tôi có lúc có lẽ anh muốn nói ra điều suy nghĩ của anh về tôi
song cứ ấp a, ấp úng, kỳ vậy đó. Đã bao đêm tôi trằn trọc suy
nghĩ, tôi chỉ dám nhận ở anh một tình cảm yêu thương của một
người em gái thôi. Còn tình yêu. Ôi! Thật khó nói, lương tâm tôi
không cho phép tôi được làm điều đó, một khi kỉ niệm bên
Quang đã ăn sâu vào trái tim tôi. Còn anh hình như anh đã yêu
tôi, anh gửi gắm tất cả điều đó vào cái nhìn cảm mến dành cho
tôi. Nhưng anh không giám nói ra, có lẽ anh còn rụt rè hay sợ
một sự phản ứng ngầm của tôi. Tôi thương anh nhưng tôi chưa
giám chấp nhận tình cảm cao quý đó của anh. Hơn nữa, tôi cũng
không dám quả quyết rằng: “Tôi đã hiểu về anh”. Bởi vì người ta
thường nói rằng: “Đo được lòng sông không ai đo được lòng ngư-
ời” nên tôi vẫn chỉ dừng lại ở tình cảm thân thiết đó với anh thôi.
Thế rồi cái gì tới nó cũng sẽ tới các bạn ạ. Đó là một đêm
mùa đông lạnh giá, cái lão gió mùa đông bắc đem cái lạnh tê
buốt chụp xuống cái đất này. Từng cơn gió thổi ù ù, đâm xiên
vào nhừng tàu cọ. Vừa đi chơi về, thấy ánh đèn bên phòng anh
vẫn còn sáng. Tôi liền xách cuốn sổ sang định nhờ anh viết hộ
mấy chữ trang trí vào sổ. Đến nơi thấy anh đang cắm cúi ghi
chép cái gì đó. Rất say sưa, có lẽ anh để hết tất cả vào trang vở.
Nét bút chạy đều đều trên trang giấy. Không phải tôi tò mò, tôi
định đến đùa anh, để anh sẽ giật mình. Nhẹ nhàng đến sau lưng
anh. Tôi ghé mắt nhìn xuống. Định thần sẽ bịt mắt anh, đến lúc
7
anh phải xin mới thôi. Nhưng các bạn ơi! Anh đang viết cho tôi
vào cuốn sổ của anh. Anh đang viết với một cảm xúc thật sự từ
trái tim anh. Cảm động quá tôi từ từ nhẹ nhàng đặt bàn tay lên
vai anh. Anh giật mình ngước mắt nhìn lên. Nhận ra tôi, anh vụt

bối rối và nói trong hơi thở:
- Hương! Cám ơn em! Thế là em đã hiểu, Anh
Tôi vội nói nhanh.
- Anh Hưng! Đừng nói nữa anh - Hương đã hiểu. Tha thứ cho
em anh nhé. Thật vô duyên, em đã đến không đúng lúc, anh
thông cảm cho em.
- Kìa Hương.
Tôi vụt bỏ chạy về phòng mình, hành động đó sau này tôi ân hận quá. Có lẽ
anh sẽ cảm thấy khổ tâm lắm. Cả đêm hôm đó không tài nào tôi chợp mắt nổi,
những dòng chữ của anh cứ hiện lên trong trí óc tôi. Tôi sung sướng xen lẫn một
niềm thương cảm đối với anh. Những dòng đó tôi đã thuộc lòng.
“ Hương ơi! Anh gọi tên em từ trong trái tim cháy bỏng yêu thương của
anh. Chính giờ phút mà anh đang xúc cảm nhất về em. Sau khi đọc nó em có tin
không em?
Thời gian - cũng đã lâu lắm rồi. Trong quá trình hình thành một sợi dây
tình cảm của con người đâu có thể tính đựơc bằng năm tháng, phải vậy không
em? Thế nhưng có lúc trong một khoảnh khắc vô cùng ngắn ngủi, nghĩa là khi
hai cặp mắt chợt nhìn thấy nhau và sau đó đã để lại cho nhau một hương vị
ngọt ngào tưởng chừng như vô hình, nhưng lại không hề mờ phai được. Bây giờ
em hãy ngược lại dòng quá khứ một chút nhé. Đã từ lâu lắm rồi em ạ! Anh vẫn
hằng coi em như một người em gái, là một người bạn tốt của anh. Mà anh không
được phép cho bản thân được vượt quá Bởi vì em có biết không? Và vì sao cái
giới hạn ngăn cách đó có lúc tựa hồ như một bức tường thép, có lúc lại chơi vơi.
Lí giải nó, có lẽ vì em đến với anh, anh cảm thấy có điều gì uẩn khúc, khó hiểu.
Xin lỗi em! Có gì mà anh giám trách cứ em kia chứ. Ừ! Cũng chính từ đó em lại
để cho anh nhiều suy nghĩ, đắn đo. Hãy nói tất cả đi em. Sao em im lặng quá lâu
vậy. Hay em sợ
Thời gian - thời gian bóc đi cái vỏ của nó, cứ mỗi ngày anh nhận thấy ở
em, một thiếu nữ là hiện thân của sự dịu dàng, trắng trong, nồng nàn một tấm
lòng yêu đời, yêu người, là tiếng chim trong ngần của một sớm mùa hạ, khi một

đám mây ở đằng chân trời vừa ửng sắc hồng, là cơn gió hiền hoà của những
hoàng hôn màu tím. Cứ thế kế tiếp nhau gieo vào lòng anh một thiện cảm tốt đẹp
về em. Càng say sưa trong niềm cực lạc ấy bao nhiêu thì anh lại càng lo cho số
phận của mình bấy nhiêu khi điều đó sẽ qua đi, nghĩa là em sẽ đổi khác tất cả, và
8
cũng nghĩa là em sẽ lạnh lùng với anh, lúc đó anh sẽ sống những ngày còn lại
như thế nào đây.
Nhưng em ạ. Anh lại nghĩ rằng. Tình cảm không phải chạy theo van xin
mà có được. Hơn nữa tình yêu không thể say sưa thán phục nhau trên những lời
ong bướm mà phải biết tìm đến những trái tim chân thành và giản dị, biết yêu th-
ương và tỉnh táo. Anh không hề giám lừa dối em khi lương tâm anh không cho
phép. Tất cả mong em hiểu, anh đã yêu em.”
Vậy đấy các bạn ạ. Lẽ ra chúng tôi sẽ được mãi mãi bên nhau khi cả tôi và
anh có lẽ bắt đầu nhen lên một ngọn lửa niềm tin cho nhau. Tôi không ghét anh,
không muốn xa anh. Nhng nếu tôi chấp nhận thì với Quang tôi đã là kẻ phản
bội. Mà điều đó không bao giờ tôi giám nghĩ tới.
Nhưng tất cả đã đổ vỡ, các bạn ơi, Quang đã hồi âm cùng tôi. Thư anh viết
nghe sao thương xót lắm, anh thương yêu tôi, đã tìm tôi nhưng tôi đã đi xa. Anh
ân hận vì ngày chia tay nhau anh không được gặp tôi, dù chỉ một giây lát (như
anh nói). Anh vừa đi thực tập về. Các bạn ạ - tôi yêu Quang có lẽ không một lời
nào diễn đạt được. Tôi rất tự hào về anh. Anh đang là sinh viên đại học Tổng hợp
năm thứ tư. Khi anh đến với tôi, được biết anh là con một gia đình thượng lưu tôi
lo lắm. Tôi vẫn sợ e sau này. Nhưng tôi nhận thấy anh đến với tôi bằng tất cả
những điều chân thật nhất của anh nên tôi đã chấp nhận tình yêu với anh. Giờ đây
tôi thật khó xử quá. Tôi vẫn thương Hưng, nhưng Quang người mà tôi đặt tất cả
niềm tin yêu, ước mơ và hạnh phúc đã vẫn không quên tôi, đã đến được với tôi,
bao nhiêu ngày dường như thất vọng đã được đáp đền. Vậy tôi không thể cho
phép chia đôi trái tim mình. Cho nên, các bạn ạ, cũng từ đó tôi hay lảng tránh
Hưng. Tôi không muốn anh phải đau khổ, nên tôi cũng không giám tuyên bố một
lời với anh. Tôi biết rằng đó là điều phũ phàng nhất đối với anh. Nó như cơn bão

của đời anh vậy. Vứt bỏ cái gì ta quý ta yêu đâu phải chuyện dễ phải không
các bạn. tôi chỉ mong rằng dần dà Hưng sẽ hiểu cho tôi và thật hiểu về tôi.
Nhiều lúc tôi muốn nói thực với anh, nhưng tôi chỉ thầm gọi nó từ trong trái tim
mình “ Anh ơi! Em rất thương anh. Nhưng em đã chấp nhận tình yêu với
Quang. Mong anh hãy gửi tình cảm đó cho một ngời con gái khác nghe anh,
Chúa sẽ phù hộ anh. đừng giận em. Hãy tha thứ cho em và nương nhẹ em hơn.
Em không muốn lừa dối anh. đừng hiểu khác về em anh nhé”.
* *
*
Cái điều mong mỏi thấy một ngày được gặp lại quê hương, gặp lại những
người thân thương đã sắp sửa tới gần. Bốn tháng trời chầm chậm trôi qua. Tôi và
9
Hưng cũng chỉ dừng lại ở mức độ tình bạn thắm thiết vậy thôi. Tôi rất thương
anh, rất mến anh. Vì thế tôi không muốn anh đau khổ vì tôi. Đã nhiều lúc tôi
muốn tâm sự cùng anh, nói cho anh hiểu, nhưng tôi vẫn chưa nói ra cái điều ấy
được. Không phải tôi muốn kéo dài để mong anh ban cho tôi những đặc ân của
anh, hay tôi để lợi dụng anh. Nhưng rồi Quang. Tôi bắt đầu ngờ ngợ rằng, hình
như lâu đài tình yêu của tôi và Quang dày công xây đắp đã bắt đầu mục ruỗng, lá
thư anh viết ngày đó cho tôi hình như đã là cuối cùng. Tôi không giám tin điều
phũ phàng đó sẽ xẩy ra.
Chiều nay, một ngày cuối đông. Từng cơn gió bấc cứ rít lên từng hồi. Đâm
xiên qua vách nứa, ngồi trong phòng mà vẫn rét run lên. Tôi thẫn thờ thả lòng
mình trở về dòng quá khứ, từ trong kí ức xa xăm bỗng trỗi dậy nỗi nhớ thương da
diết về Quang. Tôi thầm gọi tên anh từ trong trái tim mình. “ Anh ơi! Giờ này
anh đang ở đâu? Anh có nhớ thương Hương như Hương đã nhớ thương về anh
không? Hay anh đã quên đi người con gái bé bỏng này rồi. Sao bấy lâu nay anh
im lặng đến vậy hở anh? Đừng quên Hương anh nhé. Hương vẫn yêu thương
anh. Tình yêu đó càng nhân lên gấp bội khi Hương phải sống xa anh. Ngày hội
ngộ sắp đến gần rồi đó anh à. Lúc đó Hương sẽ được nũng nịu anh. Sẽ được anh
giành cho cái hôn thắm thiết nhất phải vậy không anh?”

Bỗng Minh hét toáng lên cắt ngang dòng suy nghĩ của tôi.
- Hương à, có thư.
Tôi vui sướng quá liền hỏi Minh.
- Thư ai vậy anh. Đâu cho em xin.
- Minh dấu hai tay ra đằng sau và hỏi tôi:
Hương đoán xem có đúng không?
- Thư mẹ.
- Hỏng, sai bét cả.
- Thư chị.
- Cũng không đúng.
- Vậy em chịu.
Quả thực tôi mong th Quang lắm, nghe Minh nói vậy tôi vui sướng thực
sự.
- Thư ai vậy anh, cho em xin nào?
- Thư của “ Đất lạnh” có Đại Thánh mới biết được.
Minh trao phong thư cho tôi, cho ôi! Những dòng chữ thân quen ngoài
phong bì. Tôi nhận ra ngay là nét chữ của Quang. Minh lại trêu tôi.
10
- Thế nào? Phải không? Sướng thật nhỉ? Bộ này không ăn cũng no.
Tôi cũng làm bạo trả lời.
- Sao lại không.
Minh về rồi tôi vội mở phong bì ra, một niềm vui sướng tràn ngập xốn
xang trong lòng tôi. Nhưng - thật choáng váng, thư Quang viết cho tôi chỉ
một cánh nhỏ, dòng đầu tiên Quang gọi tôi bằng tên ngỏ vậy thôi. Mắt tôi như
tối sầm lại, tôi run lên cố đọc nốt những dòng ác nghiệt mà Quang viết cho tôi.
Trước mắt tôi mọi vật đều chao đảo. Một sự đổ vỡ quá bất ngờ. Thư Quang viết:
“Hương!
Đừng ngạc nhiên Hương nhé khi đọc những dòng này. Quang đã phải đau
khổ vô chừng khi phải nói điều này với Hương. Mong Hương hãy quên Quang đi,
hay coi như Quang đã chết cũng đợc. Tất cả đã đổ vỡ rồi Hương ạ. Gia đình anh

sau bao nhiêu lần gợi ý xa gần đã đến lúc bắt ép anh thực sự, giờ anh đã xây
dựng hạnh phúc. Nay mai Quang lại sắp sửa đi nghiên cứu sinh. Tội lỗi này anh
xin chịu tất cả. Là một người con trai anh đã không can đảm chống lại luật lệ gia
đình anh. Hơn nữa xa xôi cách trở anh không muốn Hương phải sống cô đơn.
Mong Hương hãy gửi tình thương cho một người con trai khác hơn Quang về
nhiều mặt. Tương lai sẽ chờ em. Chúa sẽ ban cho em nhiều hạnh phúc. Đừng quá
buồn Hương nhé, hãy coi Quang là người bạn đường xấu số. Lâu đài hạnh phúc
Quang và Hương tạo dựng coi như đã đổ. Chúng mình hãy chôn vào trái tim
mỗi đứa một ngôi mộ tình yêu. Tất cả hãy bỏ về quá khứ, em hãy coi như đó là
một giấc mộng đã qua, đừng bận tâm tới nó làm gì.

Chào Hương!
Quang.
Đọc xong lá thư tôi như người mất hồn. Tôi lao ra dưới trời đầy mưa bụi,
ngửa mặt gào gọi những kỉ niệm xưa trong uất hận. Tất cả thế là hết, tình yêu -
ước mơ - hạnh phúc bấy lâu nay tôi trân trọng, nâng niu và gìn giữ đã theo dòng
nước cuốn trôi vào dĩ vãng. Quá khứ giờ chỉ còn là kỉ niệm. Hỡi tạo hoá và chúa
nhân từ. Người đã cố hoàn thiện một công trình của người, mà tôi ngỡ là hoàn
thiện và tuyệt mĩ nhất, thì giờ đây sao người nỡ hành hạ tôi đến vậy. Đó là lẽ
đương nhiên ư? Nếu vậy thì sao người nỡ phụ phàng thế. Phải chăng đời là vậy!
Tôi không hề luyến tiếc con người ấy nữa, tôi chỉ tiếc mối tình đẹp đẽ mà bấy lâu
tôi đã ngoan ngoãn gìn dữ trong tim. Ôi! Tôi giờ mới hiểu. Đằng sau bức màn kia
tất cả đã phơi bày. Sự thật phũ phàng nhất đã lồ lộ tất cả. Những gì cực lạc mà tôi
đắm say đã đổ vỡ. Uất ức, đau đớn cứ dồn lại trong tôi. Tôi chỉ ân hận rằng: có lẽ
tôi là một kẻ mù quáng. Nên tôi xin chấp nhận hình phạt cay nghiệt mà Chúa đã
trừng phạt tôi.
11
Đây là một sự đau đớn quá sức tưởng tượng của tôi. Không - tôi không phải
là một kẻ mơ hồ và quá nhẹ dạ. Nhưng những ngày ấy Quang vẫn là người yêu
tôi. Còn tôi cũng vậy, tôi yêu Quang bằng tất cả trái tim mình.

Tôi yêu Quang tôi không biết việc nào trên tình yêu. Tôi chỉ biết tình yêu
của tôi là tất cả, nghĩa là không còn ai hơn anh nữa. Chính vì vậy có lẽ nên điều
phũ phàng đến với tôi nó càng cay nghiệt gấp bội lần. Tức tưởi, ấm ức và uất hận.
Đêm hôm đó tôi cũng chẳng thiết gì đến ăn uống nữa. Tôi buông màn đi nằm. các
anh, các chị trong kí túc không biết được điều này, chỉ biết là không hiểu sao mà
tôi bỏ ăn, cho rằng tôi bị ốm. Nên các anh, các chị ấy cố động viên tôi. Nhưng tôi
còn bụng dạ nào mà thiết tưởng đến việc ăn uống. Hưng cố gặng hỏi tôi, tôi cũng
chỉ im lặng. Tôi dối anh là tự nhiên bị choáng đầu, vậy thôi.
Đã nhiều đêm nhìn ánh sao mai lấp lánh đằng chân trời, giọt sương đêm tí
tách trên tàu cọ. Ngồi bó gối nhìn dòng sông lững lờ trôi, lòng tôi bơ phờ hắt hiu
một nỗi buồn sâu thẳm. Tự nhiên dòng lệ lại ứa ra. Tôi cứ mặc cho dòng nước
mắt lăn dài trên gò má, chảy xuống làn môi, rồi cố nhấm nháp vị cay đắng của
những giọt nước mắt xót xa. Tôi bỗng giật mình như chợt tỉnh cơn mộng dữ. Phải
chăng sự thật cuộc đời là vậy? Người yêu tôi - địa vị, danh vọng đã cuốn hút anh
ấy vào dòng đời tất yếu. Còn tôi đâu có được những đêm thứ bảy đi bên anh hay
được gần gũi để Quang yêu thương và gắn bó. Ôi! Thời gian, thời gian đâu có
bao dung cho người con gái. Trái tim trót lỡ yêu thương thì đâu dễ chia xa, chỉ có
xé nát nó thôi. Cuộc đời thật trớ trêu, nghiệt ngã, phụ phàng và sóng gió. Hết, thế
là hết. Tôi cố ngăn nỗi uất ức đang trào dâng trong lòng mình. Nhiều khi tôi cố
tình quên đi nhưng rồi nó lại là điều tôi nhớ nhất.
* *
*
Bước sang tháng chạp ta, cả bản bỗng chộn rộn hẳn lên. Mùa màng thu
hoạch vừa xong, thóc cũng đã vào kho. Đồng bào đi làm nương xa đã trở về.
Theo phong tục của người Thái, mùa này là mùa lễ hội cúng mừng lúa mới và
đôi trai gái nào đã đính ước thì gia đình hai bên sẽ tổ chức lễ cưới. Vì vậy trong
bản thỉnh thoảng lại rộn ràng tiếng cồng, tiếng chiêng, tiếng trống hoà với tiếng
khèn bè của một đám cưới.
Nhà trường dịp này cũng rất bận chuẩn bị cho sơ kết học kì, kiểm tra, chấm
bài, làm sổ điểm. Nhưng cứ xong việc thì lại tập trung bàn bạc cho việc nghỉ tết.

Mấy anh nam nói chuyện cánh bè, chuyện vượt thác. Chị em nữ chúng tôi lo việc
giã gạo, câu chuyện xoay quanh việc đi chơi trong mấy ngày tết. Ai cũng háo
hức mong chờ ngày về.
12
Chiều nọ, trong bản có đám cưới con gái bác chủ tịch xã, mấy thầy giáo đều
đi dự đám cưới, kí túc còn lại ba chị em và anh Hưng ở nhà. Thấy lạ tôi hỏi anh:
- Anh sao không đi dự đám cưới với các thầy.
- À, anh Hùng bảo anh viết giấy khen, anh ở nhà viết nốt cho xong, hơn
nữa anh sợ nhất đi đám cưới là uống rượu cần. Lúc thi rượu anh uống chậm hay
bị phạt uống thêm, gay go lắm. Anh đã nhờ anh Hùng xin lỗi bác chủ tịch rồi em
ạ.
Cơm nước xong, tôi đang dọn dẹp dưới bếp thì Hưng xuống và bảo tôi:
“Hương à, tối nay em có bận đi chơi đâu không? Anh có câu chuyện định
nói với em chắc là em đồng ý chứ.” Tôi trả lời: “ Được anh ạ, em cũng chẳng đi
đâu, mà rét thế này vào bản em sợ bọ chét lắm”.
Ngồi bên bếp sưởi, Hưng nói:
- Em ạ, mấy hôm nay anh hình như thấy em có điều gì đó buồn lắm thì
phải, mọi ngày em hay hát là thế, mà mấy bữa nay em cứ thẫn thờ, anh ái ngại
quá; Có điều gì phải không em? Anh có thể chia sẻ cùng em có được không?
Lúc đầu tôi giấu anh:
- Không có điều gì đâu anh, nhận được thư nhà, tự nhiên em nhớ và muốn
về quá nên buồn vậy thôi.
Hưng nói:
- Có lẽ em dấu anh điều gì đó chứ chỉ nhớ nhà thôi thì đâu đến nỗi, có lúc
em như người mất hồn vậy. Đừng cho là anh quá tò mò, nhưng thực sự anh thấy
lo cho em quá.
Và anh tâm sự tiếp với tôi:
- Hương ạ, bấy lâu nay anh rất buồn em ạ. Nỗi buồn đó có lúc nó mơ hồ,
chơi vơi và có lúc lại mù mịt như một cơn biển động. Nhiều khi tựa hồ như mình
vừa đánh mất một thứ gì vô cùng quý giá mà lẽ ra nó không xảy ra với anh. Vì

anh ngộ nhận rằng hình như có điều gì đổi khác trong em. Điều uẩn khúc đó em
có thể tâm sự cùng anh được không? Cho dù điều ấy có phũ phàng nhất đi chăng
nữa thì em cũng đừng ngại gì cả. Hãy nói đi em, Hương đừng dấu anh làm gì.
Anh! Đừng nói nữa anh. Anh hãy tha thứ cho em. Em thật cảm tạ tấm lòng
cao quý tựa trời biển của anh đã giành cho em. Anh ơi! Đến giờ thì em cũng
chẳng giám giấu anh làm gì nữa. Không phải bấy lâu nay Hương muốn lừa dối
anh để mong được anh ban cho em những tình cảm tốt đẹp nhất của anh, hoặc để
lợi dụng anh đâu, mà thực lòng em chỉ muốn nhận ở anh tình cảm của một người
anh trai đối với ngời em gái thôi. Bằng trực giác của người phụ nữ nhạy cảm em
biết rằng anh đã đến với em, anh yêu và thương em. Còn em thì phải làm một
13
người trốn chạy cũng chỉ vì em không muốn người mà mình kính trọng phải đau
khổ vì sự lừa dối. Anh ạ! Từ lâu Hương đã yêu. Một tình yêu nồng nàn mà nhiều
lúc Hương nghĩ rằng nó còn quý giá hơn bất kì vật báu gì ở trên đời. Càng trân
trọng nâng niu nó bao nhiêu thì giờ đây em càng thấm thía và đau đớn bấy nhiêu
anh ạ. Người con trai ấy, vì địa vị và danh vọng, sự xa cách đã sẵn sàng gạt bỏ tất
cả. Còn em, chính vì không muốn là kẻ ăn ở hai lòng mà em đã nỡ để anh phải
thất vọng, mong anh hãy cảm thông cho em và nương nhẹ em hơn.
Và tôi đã kể cho anh nghe tất cả về mối tình của tôi và Quang, tôi cứ ngỡ
rằng nghe xong câu chuyện anh sẽ rất bực mình và mỉa mai coi thường tôi.
Nhưng các bạn biết không anh đã nói với tôi rằng: “Hương ạ, qua nghe chuyện
của em, anh càng tôn trọng em hơn. Anh tôn trọng vì sự thuỷ chung và cao
thượng của em, anh mong muốn rằng: ước gì cuộc đời anh sẽ có được một người
vợ hiền thục, đoan trang và son sắt thuỷ chung gắn bó như vậy, thì dù phong ba,
bão tố, dù gian khổ khó khăn anh nguyện sẽ mãi mãi giữ gìn, nâng niu và xây đắp
cho mối tình ngày thêm nồng đượm; em sẽ giúp anh toại nguyện nghe Hương.
Em! Anh rất yêu em!”
Tôi ngả đầu vào vai anh, nghe trái tim trong lồng ngực anh đang thổn thức,
anh đặt nụ hôn lên mái tóc tôi. Còn tôi lúc ấy bỗng nhiên thấy run rẩy và trào
dâng niềm hạnh phúc không lời nào diễn tả được.

Một hôm, anh Hùng hiệu trưởng gọi tôi vào phòng, anh nói:
- Hương ạ, anh chị em trong trường biết em và Hưng yêu nhau, họ đều
đồng tình và ủng hộ hai em. Hưng đã công tác với anh ở đây đã sáu năm, anh rất
hiểu chú ấy, nhiệt tình, không ngại gian khó, có chí tiến thủm tư cách đạo đức tốt.
Mong hai em hạnh phúc. Tôi cảm tạ anh và cũng không ngờ tình yêu của tôi lại
được anh chị em quan tâm và ủng hộ như vậy, tôi tự cảm thấy mình vô cùng hạnh
phúc.
Mùng hai tết năm ấy, Hưng xuống nhà tôi chơi. Bố mẹ tôi được nghe tôi kể
về anh trước đó nên đón tiếp anh rất thịnh tình. Mới tiếp xúc lần đầu nhưng tôi
nhận thấy bố mẹ tôi rất quý anh.
Lúc anh về rồi bố tôi nhận xét: “cậu ấy hiền lành, ăn nói nhã nhặn, có tư
chất. Nó mà làm rể nhà này thì con gái mình thật có phước.”
Tôi cự nự: “Bố thì Anh ấy mới đến lần đầu mà bố nhận xét như vậy có đề
cao anh ấy quá không? Anh ấy đang muốn làm rể bố mẹ đấy mà con chưa chịu
đó”. Mẹ cười mắng yêu tôi: “Cô cũng liều liệu đi đấy, làm cao rồi chẳng ai thèm
rước đâu”. Tôi cảm thấy lòng ngập tràn niềm vui sướng.
Sau kì nghỉ tết được độ vài tuần thì Hưng được Phòng Giáo dục cử đi học
lớp quản lý bốn tháng ở thành phố, thời gian xa cách như là liều thuốc quí giá thử
14
thách tình yêu của chúng tôi. Hầu như đều đặn hàng tuần chúng tôi đều viết thư
cho nhau, cùng động viên nhau. Tình yêu chúng tôi ngày càng keo sơn và gắn bó.
Tháng sáu ta năm ấy chúng tôi làm đám cưới. Bạn bè trong trường dù xa
song ai cũng có mặt chúc mừng.
Thời gian thấm thoắt thoi đưa, đến nay chúng tôi đã có hai con, các cháu
đã lớn. Chúng tôi cũng đã chuyển về công tác gần nhà. Hưng đang làm hiệu
trưởng một trường trong huyện. Chúng tôi luôn yêu thương và kính trọng nhau.
Được anh đồng ý, tôi xin chép lại đoạn hồi kí này. Một quãng thời gian của
người con gái.
Tương Dương tháng 4/1985.
15