Tài liệu Sinh học 9 - GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG pptx

TUẦN 17 - TIẾT 33
GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG

I. Mục tiêu
Hs có khả năng:
- Giải thích được: tại sao phải chọn các tác nhân cụ thể cho từng đối
tượng gây đột biến
- Nêu được một số phương pháp sử dụng các tác nhân vật lí và hoá học
để gây đột biến
- Nêu được điểm giống và khác nhau trong sử dụng các thể đột biến để
chọn giống vi sinh vật và thực vật. Giải thích được tại sao lại có sự
khác nhau đó
Rèn kỹ năng quan sát, thu nhận kiến thức từ hình vẽ
II. Phương tiện
- Bảng phụ ghi nội dung về gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí,
sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
III. Phương pháp
- Nêu vấn đề
- Quan sát
- Nghiên cứu SGK
IV. Tiến trình bài giảng
1. Kiểm tra bài cũ:
2. Bài giảng
Gv-Hs
Mở bài:
Gv: yêu cầu hs
đọc SGK để thực
hiện bài tập phần I

Gv treo bảng phụ
để phân tích cho

hs thấy rõ các tác
nhân vật lí và vai
trò của chúng


Bảng
Bài 33: Gây đột biến nhân tạo trong chọn giống
I. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí


Tác nhân

Vai trò
Các tia phóng xạ
Khi xuyên qua mô, chúng tác động trực tiếp hay gián tiếp nên ADN
trong tế bào, gây đột biến hoặc làm chấn thương NST, gây đột biến
NST
Tia tử ngoại
Dùng để xử lí vi sinh vật, bào tụ hạt phấn bằng đột biến gen
Sốc nhiệt
Tăng giảm nhiệt độ đột ngột làm cho cơ thể tự điều tiết cân bằng
của cơ thể không khởi động kịp, gây chấn thương bộ máy di truyền,
tổn thương thoi vô sắc, rối loạn phân bào, phát sinh đột biến số
lượng NST
Hs đọc SGK, trao
đổi nhóm, cử đại
diện trình bày
Gv: hướng dẫn hs

- Tia phóng xạ có khả năng gây đột biến, vì nó xuyên qua mô tác

động trực tiếp hoặc gián tiếp lên ADN. Chiếu tia phóng xạ với
cường độ và liều lượng thích hợp vào hạt nảy mầm, đỉnh sinh
trưởng hoặc hạt phấn, bầy nhụy hoặc mô thực vật nuôi cấy để gây
đột biến
- Dùng tia tử ngoại để xử lí các đối tượng có kích thước bé là vì nó
không có khả năng xuyên sâu như tia phóng xạ
- Sốc nhiệt là sự tăng hoặc giảm nhiệt độ môi trường một cách đột
ngột. Sốc nhiệt có khả năng gây đột biến là vì nó làm cho cơ thể
không khởi động kịp, gây chấn thương trong bộ máy di truyền hoặc
làm tổn thương thoi vô sắc, gây rối loạn sự phân bào. Sốc nhiệt
thường gây đột biến số lượng NST

Chuyển tiếp
Gv: cho hs đọc SGK, trả lời
các câu hỏi sau:
? Tại sao khi thấm vào tế
bào một số hoá chất lại gây
đột biến gen, dựa vào đâu
người ta hy vọng có thể gây
đột biến theo ý muốn
? Tại sao dụng cônsixin lại
gây được thể đa bội
? Các đột biến và các thể đa
bội được tạo ra theo
phương pháp nào
Hs đọc SGK, trao đổi
nhóm, cử đại diện trình bày
II. Gây đột biến nhân tạo bằng phương pháp hoá học

- Khi thấm vào tế bào, hoá chất tác động trực tiếp lên phân

tử ADN, gây ra hiện tượng thay thế cặp nucleotit này bằng
cặp nucleotit khác dẫn đến mất hoặc thêm cặp nucleotit.
Do có những loại hoá chất chỉ phản ứng với một loại
nucleotit xác định, người ta hy vọng có thể gây đột biến
theo ý muốn
- Người ta dùng cônsinxin để gây ra hiện tượng đa bội là
vì khi thấm vào mô đang phân bào, cônsixin cản trở sự
hình thành thoi vô sắc, làm cho NST không phân li
- Người ta tạo ra các đột biến và các thể đa bội bằng cách
ngâm hạt khô hay hạt nảy mầm ở thời điểm nhất định
trong dung dịch hoá chất với nồng độ thích hợp hoặc tiêm
dung dịch vào bầu nhuỵ hoặc quấn bông tẩm dung dịch
hoá chất vào đỉnh sinh trưởng (ở thực vật). Có thể cho hoá
chất tác động vào tinh hoàn hay buồng trứng (ở vật nuôi)

Chuyển tiếp:

III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống

Gv: treo bảng phụ và phân
tích


Chọn giống vi sinh vật Chọn giống cây trồng
Giống nhau Sử dụng các thể đột biến để chọn giống

Khác nhau
- Chọn các thể đột biến
nhân tạo có hoạt tính
cao
- Chọn các thể đột biến
sinh trưởng mạnh để
tăng sinh khối(vi khuẩn,
nấm men)
- Chọn các thể đột biến
giảm sức sống, có vai
trò như một kháng
nguyên
- Chọn các thể đột biến từ một giống tốt đang
được gieo trồng nhân lên tạo giống mới
- Dùng thể đột biến có ưu điểm từng mặt khi
lai giống với nhau, tạo giống mới
- Sử dụng thể đa bội tạo ra giống cây trồng có
năng suất tốt
Hs nghiên cứu SGK, thảo luận nhóm
để trả lời câu hỏi:
? Người ta sử dụng các thể đột biến
trong chọn giống vi sinh vật và cây
trồng theo những hướng nào

* Người ta sử dụng các thể đột biến trong chọn
giống vi sinh vật và cây trồng theo hướng:
- Đối với sinh vật: chọn các thể đột biến nhân tạo
có các hoạt tính cao, sinh trưởng mạnh để tăng
? Tại sao người ta ít sử dụng phương

pháp gây đột biến trong chọn giống
vật nuôi

sinh khối, giảm sức sống (có vai trò như một
kháng nguyên)

- Đối với cây cây trồng: người ta sử dụng được
tiếp các thể đột biến để nhân lên hoặc chọn lọc
trong các tổ hợp lai để tạo giống mới
* Người ta ít sử dụng phương pháp gây đột biến
trong chọn giống vật nuôi là vì: Cơ quan sinh sản
của chúng nằm sâu trong cơ thể, chúng phản ứng
rất nhanh và dễ bị chết khi xử lí bằng các tác
nhân lí hoá


Củng cố
Hs đọc phần tóm tắt cuối bài
BTVN: Trả lời câu hỏi trong SGK