Tuần 26, tiết 117

Giáo án môn Ngữ Văn
Tiết: 117
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
Ngày soạn: 21/2/2010
Ngày dạy: 23/2/2010
A. MỤC TIÊU: Giúp HS:
1.Kiếnthức: - Cảm nhận được niềm xúc động thiêng liêng, tấm lòng tha
thiết thành kính, vừa tự hào vừa đau xót của tác giả từ miền
Nam mơi được giải phóng ra viếng lăng Bác.
- Thấy được những đặc điểm nghệ thuật của bài thơ: giọng
điệu trang trọng và tha thiết phù hợp với tâm trạng và cảm
xúc, nhiều hình ảnh ẩn dụ có giá trị, súc tích và gợi cảm. Lời
thơ dung dị mà cô đúc, giàu cảm xúc mà lắng đọng.
2. Kỹ năng: Rèn kĩ năng đọc, cảm thụ và phân tích thơ trữ tình.
3. Thái độ: Giáo dục HS lòng kính yêu và biết ơn Bác Hồ.
B.PHƯƠNGPHÁP: Đàm thoại, phân tích, bình giảng.
C. CHUẨN BỊ:
1.Giáoviên: Soạn bài, tư liệu về tác giả, tác phẩm.
2. Học sinh: Đọc và trả lời câu hỏi SGK, sưu tầm trang ảnh về lăng Bác
Hồ.
D. TIẾN TRÌNH:
I. Ổn định: 1’ Sĩ số: Vắng:
II. Bài cũ: 2’ ? Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”
và cho biết vì sao tác giả lại đặt nhan đề bài thơ như thế?
III. Bàimới:
1.Đặtvấnđề: 1’ Đề tài về Bác Hồ đã trở thành phổ biến trong thơ ca hiện đại.
Tình cảm đối với Bác khi người còn sống cùng như khi
người đi xa đều rất thiêng liêng trong mỗi trái tim người dân
Việt Nam, nhất là với những nhà thơ ở miền Nam. Thanh
Hứa từ miền Nam gửi thương nhớ vọng ra “Cháu nhớ Bác

Hồ”, còn Viễn Phương xúc động ghi lại cảm xúc lần đầu
được ra thăm Bác: Viếng lăng Bác.
2.Triểnkhai
:
Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức
Hoạt động 1: (3’) Hướng dẫn tìm hiểu tác giả, tác phẩm.
? Hãy trình bày hiểu biết của em về tác giả?
? Hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
? Về thể loại, có thể gọi bài thơ này là tác phẩm
trữ tình được không? Vì sao?
* HS trả lời.
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
1. Tác giả:
- Tên thật: Phan Thanh Viễn
- Sinh 1928, quê An Giang.
- Là cây bút có mặt sớm nhất của lực
lượng văn nghệ giải phóng miền
Giáo viên: Trịnh Thị Lan Anh Trường THCS Lê Lợi
Giỏo ỏn mụn Ng Vn
* GV nhn xột, b sung. Nam.
2. Tỏc phm:
- Vit 1976, khi ụng ra thm min
Bc v vo lng ving Bỏc.
- Th loi: tr tỡnh, biu cm.
Hot ng 2: (5) Hng dn c v tỡm hiu chỳ thớch.
* GV nờu cỏch c: Ging thnh kớnh, xỳc
ng, chm rói, cú on lng sõu, tha thit.
Riờng kh cui c nhanh hn mt chỳt v
ging hi cao lờn.
* GV c mu 1 ln.

* HS c, nhn xột cỏch c ca bn.
* GV kim tra vic hiu chỳ thớch ca HS.
II. c v tỡm hiu chỳ thớch.
Hot ng 3: (23) Hng dn tỡm hiu vn bn.
? Da vo bi th, hóy tỡm mch cm xỳc v b
cc ca bi th?
- Kh 1: Cm xỳc v khung cnh thiờn nhiờn
bờn lng.
- Kh 2,3: Cm xỳc v hỡnh nh dũng ngi
ving lng v lỳc vo lng thy Bỏc.
- Kh 4: Nim mong c thit tha ca nh th.
? Mạch cảm xúc của nhà thơ biểu hiện nh thế
nào ? (xúc động) .
? Giọng điệu bài thơ có gì đáng lu ý ?
(Nghiêm trang, tha thiết, đau xót lẫn tự hào).
? Cảm xúc của nhà thơ đợc thể hiện trong cách
xng hô nh thế nào ?
? Cách xng hô nh vậy với Bác có phải là mới mẻ
không ? Nét mới trong lời bày tỏ cảm xúc là gì?
? Tại sao nhan tác gi dùng từ " viếng ",
cõu th u li dựng t thm?
- Giáo viên mở rộng về các nhà thơ khác xng
con : Chế Lan Viên , Tố Hữu , Nguyễn Đình Thi
với Bác.
? Hỡnh nh u tiờn m tỏc gi cm nhn c
l gỡ?
? n tợng đầu tiên về lăng Bác là những hàng
tre ngoài lăng. Cách tả tre của tỏc gi có điều gì
đáng chú ý ?
? Qua ú th hin cm xỳc gỡ ca nh th?

- Hình ảnh hàng tre : dài rộng, mênh mông,
III. Tỡm hiu vn bn:
1. B cc: 3 phn

- Mch cm xỳc: Theo trỡnh t cuc
vo lng ving Bỏc -> to nờn mt
b cc khỏ n gin, t nhiờn v hp
lớ.
2. Phõn tớch:
a). Kh th 1.
- Con Bỏc: xng hụ gn gi, thõn
mt.
- Thm: gim s au n
=>Li th gin d, t nhiờn: Tõm
trng bi hi xỳc ng ca ngi
min Nam sau bao nm mong mi.
- Hng tre: - xanh xanh Vit Nam
- ng thng hng
Giỏo viờn: Trnh Th Lan Anh Trng THCS Lờ Li
Giỏo ỏn mụn Ng Vn
xanh màu đất nớc, kiên cờng, bất khuất, hiên
ngang vừa gần gũi thân thuộc vừa có sức khái
quát: là biểu tợng con ngời dân tộc Việt Nam
quanh Bác.
? Theo em, hình ảnh Bác đợc tác giả nói đến
trong bài thông qua những hình ảnh thơ nào ?
- Hình ảnh " mặt trời " trong lăng chỉ Bác Hồ -
đây là hình ảnh ẩn dụ vừa nói sự vĩ đại của Bác,
vừa thể hiện sự tôn kính của nhân dân, của nhà
thơ với Bác.

? Nh th cm nhn nh th no v dũng ngi
vo ving Bỏc?
? Hình ảnh " Bác nằm dịu hiền " gợi cho
em suy nghĩ gì ?
- Hình ảnh Bác nằm trong lăng giữa vầng trăng
đợc diễn tả tinh tế và chính xác, sự yên tĩnh
trang nghiêm và ánh sáng dịu nhẹ, trong trẻo ở
không gian trong lăng, gợi nghĩ tâm hồn đẹp
trong sáng này và những vần thơ trăng của Ng-
ời .
? Hình ảnh Bác nằm trong lăng, nhng trong tâm
tởng Bác vẫn còn sống mãi . Dù thế nào đi
chăng nữa tác giả vẫn cảm thấy một nỗi đau khi
hiện thực là Bác đã ra đi. Cảm xúc ấy đợc tác
giả diễn tả ở câu thơ nào ?
- Hình ảnh ẩn dụ " trời xanh là mãi mãi" -
khẳng định sự trờng tồn, hoá thân vào thiên
nhiên đất nớc nh trời xanh còn mãi.
? Em cảm nhận đợc tình cảm của tác giả với Bác
nh thế nào qua những hình ảnh đó ?
- Bỏc ó i ri sao Bỏc i
Mựa thu ang p nng xanh tri.
Min Nan ang thng m ngy hi
Rc Bỏc vo thm, thy Bỏc ci.
? Kh th cui th hin cm xỳc ca nh th
nh th no?
? T cm xỳc ú nh th cú c nguyn gỡ?
* HS trình bày suy nghĩ riêng của mình.
* GV b sung.
=>T ho v sc sng ca dõn tc

m Bỏc l tiờu biu.

b) Kh th 2,3:
- Mt tri1: thc (thiờn nhiờn)
- Mt tri2: n d -> núi lờn s v i
ca Bỏc H, va th hin s tụn kớnh
ca nhõn dõn, ca nh th i vi
Bỏc.
- Dũng ngi kt trng hoa
->Hoỏn d + n d: on kt sc
mu dõn tc, thnh kớnh dõng lờn
ngi tỡnh yờu ca t nc.
- Vng trng
- Tri xanh
->Hỡnh nh n d
- Nhúi: ng t, nhp 3/1/3 =>au
n, t ngt khụn cựng Cảm xúc
đau xót đợc bộc lộ trực tiếp "Mà sao
nghe nhói tim.
=> Tác giả bày tỏ lòng ngợi ca, kính
yêu, t hào về sự bất tử cuả Bác,
những đau xót trớc hiện thực Bác đã
ra đi .
c) Kh th 4:
- Mai v thng tro
- Mun lm: ip ng
- Con chim, bụng hoa, cõy tre
=>Tâm trạng lu luyến muốn đợc ở
mãi bên Ngời
- Nhà thơ muốn hoá thân: Làm con

chim + bông hoa + cây tre để dâng
Giỏo viờn: Trnh Th Lan Anh Trng THCS Lờ Li
Giỏo ỏn mụn Ng Vn
? Nêu những nét đặc sắc nghệ thuật ?
- HS khái quát về nghệ thuật.
? Khái quát nội dung của văn bản.
- Học sinh đọc ghi nhớ SGK.
tiếng hát, hơng thơm, làm cây tre
trung hiếu canh cho Bác ngày đêm .
* Lòng thành kính thiêng liêng của
một con ngời Nam Bộ .
3. Ghi nh: SGK trang 60
Hot ng 4: (5) Hng dn luyn tp.
* GV giao bài tập cho hai đối tợng : học trung
bình và học giỏi.
a, Đọc thuộc một đoạn thơ mà em thích?
Nêu lí do?
b, Hình ảnh hàng tre lặp lại ở cuối bài thơ có ý
nghĩa gì ?
( Lòng trung hiếu của ngời Việt Nam với Bác
làm đậm nét hình ảnh, gây ấn tợng sâu sắc cho
bài thơ và dòng cảm xúc đợc trọn vẹn thể hiện
sự phát triển của mạch cảm xúc trong thơ).
* HS c.
* GV nhn xột, cho im.
IV. Luyn tp.
* c thuc lũng bi th
IV.Cngc: 2 ? Nờu cm xỳc ca em sau khi c bi th ny?
V. Dn dũ: 3 - Hc thuc lũng bi th,nm k ni dung bi hc
- Chun b bi: Ngh lun v tỏc phm truyn (hoc on

trớch).
+ c v tr li cõu hi SGK.
VI. Bsung:
Giỏo viờn: Trnh Th Lan Anh Trng THCS Lờ Li