Tập làm văn
THẾ NÀO LÀ KỂ CHUYỆN
I. Mục tiêu:
1 Hiểu được đặc điểm cơ bản của văn kể chuyện .
2 Phân biệt được văn kể chuyện với những loại văn khác .
3 Biết xây dựng một bài văn kể chuyện theo tình huống cho sẵn .
II. Đồ dùng dạy học:
1 Giấy khổ to và bút dạ .
2 Bài văn về hồ Ba Bể ( viết vào bảng phụ ) .
III. Hoạt động trên lớp:
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
1. Mở đầu
Trong các giờ tập đọc , kể chuyện các em
đã thấy được vẻ đẹp của con người , thiên
nhiên qua các bài văn , câu chuyện .
Trong giờ Tập làm văn các em sẽ được
thực hành viết đoạn văn , bài văn để thể
hiện các mối quan hệ với con người ,
thiên nhiên xung quanh mình .
2. Bài mới:
a) Giới thiệu bài:
- Tuần này các em đã kể lại câu chuyện
nào ?
-Vậy thế nào là văn kể chuyện ? Bài học
hôm nay sẽ giúp các em trả lời câu
chuyện đó .
b) Tìm hiểu ví dụ
Bài 1
- Gọi 1 HS đọc yêu cầu .
- Gọi 1 đến 2 HS kể tóm tắt câu chuyện
Sự tích hồ Ba Bể .
- Chia HS thành các nhóm nhỏ , phát giấy
và bút dạ cho HS .
- Yêu cầu các nhóm thảo luận và thực
hiện các yêu cầu ở bài 1 .
- Gọi các nhóm dán kết quả thảo luận lên
bảng.
- Yêu cầu các nhóm nhận xét , bổ sung
- HS trả lời : Sự tích hồ Ba Bể .
- Lắng nghe .
- 1 HS đọc yêu cầu trong SGK .
- 1 đến 2 HS kể vắn tắt , cả lớp theo
dõi .
- Chia nhóm , nhận đồ dùng học tập .
- Thảo luận trong nhóm , ghi kết quả
thảo luận phiếu .
- Dán kết quả thảo luận .
- Nhận xét , bổ sung .
kết quả làm việc để có câu trả lời đúng .
-GV ghi các câu trả lời đã thống nhất vào
một bên bảng .
SỰ TÍCH HỒ BA BỂ
* Các nhân vật
- Bà cụ ăn xin
-Mẹ con bà nông dân
- Bà con dự lễ hội ( nhân vật phụ )
* Các sự việc xảy ra và kết quả của
các sự việc ấy .
-Sự việc 1 : Bà cụ đến lễ hội xin ăn,
không ai cho
- Sự việc 2 : Bà cụ gặp mẹ con bà nông
dân . Hai mẹ con cho bà và ngủ trong nhà
mình
- Sự việc 3 : Đêm khuya . Bà hiện hình
một con giao long lớn
- Sự việc 4 : Sáng sớm bà lão ra đi , cho
hai mẹ con gói tro và hai mảnh vỏ trấu rồi
ra đi
- Sự việc 5: Trong đêm lễ hội , dòng nước
phun lên tất cả đều chìm nghỉm
- Sự việc 6 : Nước lụt dâng lên , mẹ con
bà nông dân chèo thuyền cứu người
* Ý nghĩa của câu chuyện
Giải thích sự hình thành hồ Ba Bể .
Truyện còn ca ngợi những con người có
lòng nhân ái , sẵn lòng giúp đỡ mọi người
. Những người có lòng nhân ái sẽ được
đền đáp xứng đáng.
Bài 2
-GV lấy ra bảng phụ đã chép bài Hồ Ba
Bể .
- Yêu cầu 2 HS đọc thành tiếng .
-GV ghi nhanh câu trả lời của HS .
+ Bài văn có những nhân vật nào ?
+ Bài văn có những sự kiện nào xảy ra
với các nhân vật ?
+ Bài văn giới thiệu những gì về hồ Ba Bể
- 2 HS đọc thành tiếng , cả lớp theo
dõi .
- Trả lời tiếp nối đến khi có câu trả lời
đúng .
+ Bài văn không có nhân vật .
+ Bài văn không có sự kiện nào xảy
ra .
+ Bài văn giới thiệu về độ cao , vị trí ,
chiều dài , địa hình , cảnh đẹp của hồ
Ba Bể .
+ Bài Sự tích hồ Ba Bể là văn kể
chuyện , vì có nhân vật , có cốt truyện
, có ý nghĩa câu chuyện . Bài Hồ Ba
?
+ Bài hồ Ba Bể với bài Sự tích hồ Ba Bể ,
Bài nào là văn kể chuyện ? vì sao ? ( có
thể đưa ra kết quả bài 1 và các câu ) .
+ Theo em , thế nào là văn kể chuyện ?
- Kết luận : Bài văn Hồ Ba Bể không phải
là văn kể chuyện , mà là bài văn giới
thiệu về hồ Ba Bể như một danh lam
thắng cảnh , địa điểm du lịch . Kể chuyện
là kể lại một chuỗi sự việc , có đầu có
cuối , liên quan đến một số nhân vật . Mỗi
câu chuyện phải nói lên được một điều có
ý nghĩa .
Bể không phải là văn kể chuyện , mà
là bài văn giới thiệu về hồ Ba Bể .
+ Kể chuyện là kể lại một sự việc có
nhân vật , có cốt truyện , có các sự
kiện liên quan đến nhân vật . Câu
chuyện đó phải có ý nghĩa .
- Lắng nghe .
- 3 đến 4 HS đọc thành tiếng phần
Ghi nhớ.
- 3 đến 5 HS lấy ví dụ :
+Truyện Sự tích hồ Ba Bể có nhân vật
,
có các sự kiện và có ý nghĩa câu
c) Ghi nhớ
- Gọi HS đọc phần Ghi nhớ .
- Yêu cầu HS lấy ví dụ về các câu chuyện
để minh họa cho nội dung này .
d) Luyện tập
Bài 1
- Gọi HS đọc yêu cầu .
- Yêu cầu HS suy nghĩ và tự làm bài .
chuyện .
+Truyện Dế Mèn bênh vực kẻ yếu :
có nhân vật Dế Mèn , Nhà Trò , câu
chuyện về Nhà Trò làm Dế Mèn bất
bình . Ý nghĩa câu chuyện ca ngợi
tấm lòng nghĩa hiệp của Dế Mèn .
+Truyện Cây Khế : có nhân vật người
anh, người em , con chim , câu
chuyện về lòng tham và tính ích kỉ
của người anh . Ý nghĩa câu chuyện
là khuyên ta nên sống ngay thẳng ,
thật thà .
- 1 HS đọc thành tiếng yêu cầu trong
SGK
- HS làm bài .
- Trình bày và nhận xét .
- Gọi 2 đến 3 HS đọc câu chuyện của
mình . Các HS khác vàGV có thể đặt câu
hỏi để tìm hiểu rõ nội dung .
- Cho điểm HS .
Bài 2
- Gọi HS đọc yêu cầu .
- Gọi HS trả lời câu hỏi .
- Kết luận : Trong cuộc sống cần quan
tâm giúp đỡ lẫn nhau . Đó là ý nghĩa của
câu chuyện các em vừa kể .
3. Củng cố, dặn dò
- Nhận xét tiết học .
- Dặn HS về nhà học thuộc phần Ghi nhớ
.
- Dặn HS về nhà kể lại phần câu chuyện
- 1 HS đọc thành tiếng yêu cầu trong
SGK
- 3 đến 5 HS trả lời : Câu chuyện em
vừa kể có những nhân vật : em và
người phụ nữ có con nhỏ . Câu
chuyện nói về sự giúp đỡ của em đối
với người phụ nữ . Sự giúp đỡ ấy tuy
nhỏ bé nhưng rất đúng lúc , thiết thực
vì cô đang mang nặng .
- Lắng nghe .
mình xây dựng cho người thân nghe và
làm bài tập vào vở .