TẬP LÀM VĂN
TẢ NGOẠI HÌNH CỦA NHÂN VẬT
TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN
I. Mục tiêu:
-Hiểu được đặc điểm ngoại hình của nhân vật có thể nói lên tính cách , thân
phận của nhân vật đó trong bài văn kể chuyện .
-Biết dựa vào đặc điểm ngoại hình để xác định tính cách nhân vật và ý
nghĩacủa truyện khi đọc truyện , tìm hiểu truyện .
-Biết lựa chọn những chi tiết tiêu biểu để tả ngoại hình nhân vật trong bài
văn kể chuyện .
II. Đồ dùng dạy học:
-Giấy khổ to viết yêu cầu bài tập 1 ( để chỗ trống ) để HS điền đặc điểm
ngoại hình của nhân vật .
-Bài tập 1 viết sẵn trên bảng lớp .
III. Hoạt động trên lớp:
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
1. KTBC:
- Gọi 2 HS lên bảng trả lời câu hỏi : Khi
kể lại hành động của nhân vật cần chú ý
- 2 HS lên bảng thực hiện yêu cầu .
điều gì ?
- Gọi 2 HS kể lại câu chuyện đã giao ở
tiết trước .
- Nhận xét và cho điểm từng HS .
2. Bài mới:
a) Giới thiệu bài:
- Hỏi :
+ Tính cách của nhân vật thường biểu
hiện qua những điểm nào ?
- Giới thiệu : Hình dáng bên ngoài của
nhân vật thường nói lên tính cách của
nhân vật đó . Trong bài văn kể chuyện tại
sao có khi cần phải miêu tả ngoại hình
nhân vật ? Chúng ta sẽ tìm câu trả lời đó
trong bài học hôm nay .
b) Nhận xét
- Yêu cầu HS đọc đoạn văn .
- Chia nhóm HS , phát phiếu và bút dạ
cho HS . Yêu cầu HS thảo luận nhóm và
- 2 HS kể lại câu chuyện của mình .
+ Tính cách của nhân vật thường biểu
hiện qua hình dáng , hàng động , lời
nói , ý nghĩa …
- Lắng nghe .
- 3 HS tiếp nối nhau đọc .
- Hoạt động trong nhóm .
- 2 nhóm cử đại diện trình bày .
hoàn thành phiếu .
- Gọi các nhóm lên dán phiếu và trình bày
- Gọi các nhóm khác nhận xét , bổ sung .
- Kết luận :
1 . Ghi vắn tắt đặc điểm ngoại hình của
Nhà Trò về :
- Sức vóc : gầy yếu quá .
- Thân mình : bé nhỏ , người bự những
phấn như mới lột .
- Cánh : hai cánh mỏng như cánh bướm
non , lại ngắn chùn chùn .
- Trang phục : mặc áo thâm dài , đôi chỗ
chấm điểm vàng .
2 . Ngoại hình của Nhà Trò nói lên điều gì
về :
- Tính cách : yếu đuối .
- Thân phận : tội nghiệp , đáng thương ,
dễ bị bắt nạt .
* Kết luận : Những đặc điểm ngoại hình
tiêu biểu có thể góp phần nói lên tính cách
- Nhận xét , bổ sung .
- Lắng nghe .
hoặc thân phận của nhân vật và làm cho
câu chuyện thêm sinh động , hấp dẫn .
c) Ghi nhớ
- Gọi HS đọc phần Ghi nhớ .
- Yêu cầu HS tìm những đoạn văn miêu tả
ngoại hình của nhân vật có thể nói lên
tính cách hoặc thân phận của nhân vật đó
.
d) Luyện tập
Bài 1
- Yêu cầu HS đọc bài .
- Yêu cầu HS đọc thầm và trả lời câu hỏi :
- 3 HS đọc thành tiếng , cả lớp theo
dõi .
- HS tìm trong các bài đã học hoặc đã
đọc ở trong báo .
· Không thể lẫn chị Chấm với bất cứ
người nào khác . Chị có một thân hình
nở nang rất cân đối .Hai cánh tay béo
lẳn , chắc nịch . Đôi lông mày không
tỉa bao giờ , mọc lòa xòa tự nhiên ,
làm cho đôi mắt sắc sảo của chị dịu
dàng đi .
Những đặc điểm ngoại hình có thể
đánh giá chị Chấm là một con người
rất khỏe mạnh , tự nhiên , ngay thẳng
và sắc sảo .
- 2 HS tiếp nối nhau đọc bài và đoạn
văn .
- Đọc thầm và dùng bút chì gạch chân
Chi tiết nào miêu tả ngoại hình của chú bé
liên
lạc ? Các chi tiết ấy nói lên điều gì về chú
bé ?
- Gọi 1 HS lên bảng dùng phấn màu gạch
chân những chi tiết miêu tả đặc điểm
ngoại hình ?
- Gọi HS nhận xét , bổ sung .
- Kết luận :
Tác giả chú ý đến miêu tả những chi tiết
về ngoại hình của chú bé liên lạc : người
gầy , tóc búi ngắn , hai túi áo cánh nâu
trễ xuống tận đùi, quần ngắn tới gần đầu
gối , đôi bắp chân nhỏ luôn luôn động
đậy , đôi mắt sáng và xếch .
- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi : Các chi tiết
ấy nói lên điều gì ?
Kết luận : Các chi tiết ấy nói lên :
+ Thân hình gầy gò , bộ áo cánh nâu ,
quần ngắn tới gần đầu gối cho thấy chú
dưới những chi tiết miêu tả đặc điểm
ngoại
hình .
- Nhận xét , bổ sung bài làm của bạn .
- Tiếp nối nhau trả lời đến khi có câu
trả lời đúng .
bé là con một gia đình nông dân nghèo ,
quen chịu đựng vất vả .
+ Hai túi áo trễ xuống như đã từng phải
đựng nhiều thứ quá nặng có thể cho thấy
chú bé rất hiếu động , đã từng đựng rất
nhiều đồ chơi hoặc đựng cả lựu đạn khi
đi liên lạc .
+ Bắp chân luôn động đậy , đôi mắt sáng
và xếch cho biết chú rất nhanh nhẹn ,
hiếu động , thông minh , thật thà .
Bài 2
- Gọi HS đọc yêu cầu .
- Cho HS quan sát tranh minh họa truyện
thơ Nàng tiên Ốc .
- Nhắc HS chỉ cần kể một đoạn có kết hợp
tả ngoại hình nhân vật .
- Yêu cầu HS tự làm bài .GV giúp đỡ
những HS yếu hay gặp khó khăn .
- Yêu cầu HS kể chuyện .
- Nhận xét , tuyên dương những HS kể tốt
- 1 HS đọc yêu cầu trong SGK .
- Quan sát tranh minh họa .
- Lắng nghe .
- HS tự làm .
- 3 đến 5 HS thi kể .
Ví dụ 2:
Hôm ấy bà lão quYết định rình xem
ai đã mang đến điều kì diệu cho nhà
Ví dụ 1:
Ngày xưa , có một bà lão nghèo khó
sống bằng nghề mò cua bắt ốc . Bà chẳng
có nơi nào nương tựa . Thân hình bà gầy
gò , lưng còng xuống . Bà mặc chiếc áo
cánh nâu đã bạc màu và cái váy đụp màu
đen . Mái tóc bà đã bạc trắng . Nhưng
khuôn mặt bà lại hiền từ như một bà tiên
với đôi mắt sáng . Bà thường bỏm bẻm
nhai trầu khi bắt ốc , mò cua .
Ví dụ 3:
Một hôm ra đồng bà bắt được một con
ốc rất lạ : Con ốc tròn , nhỏ xíu như cái
chén uống nước trông rất xinh xắn và
đáng yêu . Vỏ nó màu xanh biếc , óng ánh
những đường gân xanh . Bà ngắm mãi mà
không thấy chán .
3. Củng cố, dặn dò:
- Hỏi :
bà. Bà thấy một nàng tiên nhẹ nhàng
bước ra từ chum nước . Nàng mặc
chiếc áo tứ thân đủ sắc
màu . Khuôn mặt nàng tròn trịa , dịu
dàng như ánh trăng rằm . Đôi tay
mềm mại của nàng cằm chổi quét sân
, quét nhà, cho lợn ăn rồi ra vườn nhặt
cỏ, tưới rau .
- Hs trả lời
+ Khi tả ngoại hình nhân vật , cần chú ý
tả những gì ?
+ Tại sao khi tả ngoại hình chỉ nên tả
những đặc điểm tiêu biểu .
- Nhận xét tiết học .
- Dặn dò HS về nhà học thuộc phần Ghi
nhớ , viết lại bài tập 2 vào vở và chuẩn bị
bài sau .