TĂNG GIẢM KHỐI LƯỢNG
Định luật: Dựa vào sự tăng giảm khối lượng khi chuyển từ chất này sang chất khác, để xác
định khối lượng hỗn hợp hay một chất.
Dựa vào PTHH nên sự thay đổi về khối lượng của 1 mol A thành 1 mol B hoặc chuyển x mol
A thành y mol B (x, y là là tỉ lệ cân bằng phản ứng )
Bài tập ví dụ:
1) Hòa tan 8,18 gam hỗn hợp hai muối Na
2
CO
3
, CaCO
3
bằng dung dịch HCl dư, thu
được dung dịch X và 1,792 l khí (đktc), cô cạn dung dịch X thu được m gam muối, m là:
A. 7,95 g B. 9,06 g C. 10,17 g D. 10,23 g
Cách giải thường:
Gọi a,b là số mol của Na
2
CO
3
và CaCO
3
:
PTHH: Na
2
CO
3
+ 2HCl 2NaCl + CO
2
+ H
2
O
a 2a a (mol)
CaCO
3
+ 2HCl CaCl
2
+ CO
2
+ H
2
O
b b b (mol)
Ta có hệ PT: 106a + 100b = 8,18 a = 0,03 mol
a + b = 0,08 b = 0,05 mol
m
NaCl
= 3, 51 gam m = 3,51 + 5,55 = 9,06 gam
m = 5,55 gam => Chọn câu B.
Cách giải nhanh: Áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng:
Cứ 1 mol CO
2
2-
=> 2 mol sinh ra 1 mol CO
2
thì khối lượng tăng (71-60) = 11g
Theo đề sinh ra 0,08 mol CO
2
thì khối lượng tăng 0,08
=> Khối lượng : m = 0,88 +8,18 = 9,06 g
2) Hòa tan hoàn toàn 20,8 gam hỗn hợp 2 kim loại Mg và Fe bằng dung dịch HCl ta thu được
63,4 gam muối khan thể tích khí H
2
(đktc) là:
A. 13,44 l B. 8,96 l C. 15,68 l D. 17,92 l
Cách giải thường:
Gọi a,b lần lượt là số mol của Mg, Fe.
PTHH: Mg + 2HCl MgCl
2
+ H
2
a a a (mol)
Fe + 2HCl FeCl
2
+ H
2
b b b (mol)
Ta có hệ PT: 24a + 56b = 20,8 a = 0,4
95a + 127b = 63,4 b = 0,2
Thể tích H
2
là: V = 22,4 (a+b) = 22,4 .0,6 =13,44 l => chọn câu A.
Cách giải nhanh: Phương pháp tăng giảm khối lượng:
Cứ 1 mol muối sinh ra sau phản ứng thì khối lượng tăng 35,5.
Vậy x mol muối sinh ra khối lượng tăng 63,4 -20,8 =42,6
=> x =1,2 mol => n = ½ n =0,6 mol
=> V = 0,6.22,4 =13,44 (lít)
3) Một bình cầu dung tích 448 ml được nạp đầy oxi rồi đem cân. Phóng điện để ozon hóa, sau
đó nạp thêm cho đầy oxi rồi cân lại một lần nữa. Khối lượng chêch nhau là 0,03 g. Biết thể
tích nạp điều ở đktc. Thành phần % về thể tích của ozon trong hỗn hợp sau phản ứng.
A. 9,375 % B. 10,375% C. 8,375 % D. 11,375%
Giải: Thể tích của bình là không đổi, do đó khối lượng chêch nhau là do sự ozon hoá.
Cứ 1 mol oxi thay = 1 mol ozon khối lượng tăng 16g
Vậy x mol ozon thì tăng 0,03g
=> x = =0,001875 mol
Thể tích ozon: V= 0,001875.22,4.1000 =42 ml
% O
3
= .100% = 9,375 % => Chọn câu A.
4) Hoà tan 104,25g hỗn hợp 2 muối NaCl , NaI vào nước, cho đủ khí nước Clo đi qua rồi cô
cạn. Nung chất rắn thu được cho đến hết bay ra. Bã rắn còn lại sau khi nung nặng 58,5g. Phần
trăm khối lượng mỗi muối trong hỗn hợp thu được là:
A. 28,06% và 71, 94% B. 50% và 5O%
C. 65% và 35% D. 29,5 và 70,5%
Giải: Sơ đồ phản ứng: 104,25g NaCl, NaI 58,5g NaCl
Ta có: Cứ 1 mol NaI phản ứng khối lượng giảm 150 – 58,5 = 91,5g
x mol NaI phản ứng khối lượng giảm 104, 25 – 58,5 = 45,75g
=> x = = 0,5 mol => m
NaI
= 0,5.150 = 75g.
=> % NaI = 71,94% và % NaCl = 28,06 %. => Chọn câu A.
5) Sau khi chuyển 1 thể tích khí oxi thành ozon thấy thể tích khí giảm 5ml. Thể tích khí oxi đã
tham gia phản ứng là:
A. 14ml B. 15ml C.16ml D. 17ml
PTHH: 3O
2
2O
3
Cứ 3 thể tích O
2
phản ứng thì giảm 1 thể tích khí.
Vậy V thể tích O
2
phản ứng thì giảm 5ml khí.
=> V = 5. 3 = 15ml => Chọn câu B
6) Cho 2,81 g hỗn hợp 3 oxit Fe
2
O
3
, ZnO, MgO tan hết trong 300ml H
2
SO
4
0,1M thì khối
lượng hỗn hợp sunfat tạo thành là:
A. 3,81g B. 4,81g C. 5,21g D. 4,86g
Áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng:
Cứ 1 mol H
2
SO
4
phản ứng khối lượng tăng 96 -16 = 80g
0,03 mol H
2
SO
4
thì khối lượng tăng 80 . 0,03 = 2,4g
Vậy khối lượng muối khan: 2,81 + 2,4 = 5,21g => Chọn câu C
Bài tập tự giải:
1) Cho dung dịch AgNO
3
dư tác dụng với dung dịch hỗn hợp có hòa tan 6,25g hai muối
KCl, KBr thu được 10,39g hỗn hợp kết tủa. Xác định số mol hỗn hợp ban đầu:
A. 0,08 B. 0,06 C. 0,05 D. 0,03
2) Hòa tan 7,02 hỗn hợp CaCO
3
, MgCO
3
vào dung dịch HCl thấy thoát ra V lít khí (đktc).
Dung dịch thu được đem cô cạn thu được 7,845g muối khan. V là:
A. 1,344l B. 1,232l C. 1,68l D. 1,568l
3) Hòa tan 2,44g hỗn hợp 4 kim loại Mg, Fe, Al, Zn bằng dung dịch H
2
SO
4
và thu được
20,74g muối khan. Thể tích khí H
2
thu được (đktc) là:
A. 3,36l B. 3,58l C. 3,13l D. 4,48l
3) Hòa tan 7,02g hỗn hợp CaCl
2
và NaCl vào dung dịch H
2
SO
4
thấy thoát ra V lít khí.
Dung dịch thu được đem cô cạn thu được 7,845g muối khan. V là:
A. 1,344 B. 0,448 C. 1,232 D. 0,1925