Vật lý lớp 10 cơ bản - CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT RẮN CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC VÀ BA LỰC KHÔNG SONG SONG (TT) pot

CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT RẮN
CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC VÀ
BA LỰC KHÔNG SONG SONG (Tiết
2)


I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Phát biểu được quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy.
- Phát biểu được điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực
không song song.
2. Kỹ năng:
- Vận dụng được các điều kiện cân bằng và quy tắc tổng hợp hai lực có
giá đồng quy để giải các bài tập như ở trong bài.
II. PHƯƠNG PHÁP:
- Kết hợp các phương pháp trực quan, đặt vấn đề.
III. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: - Các thí nghiệm hình 17.5 SGK.
2. Học sinh:
- Ôn lại: quy tắc hình bình hành, điều kiện cân bằng của một vật chịu tác
dụng của hai lực.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC:
1. Ổn định lớp: 1 phút
2. Kiểm tra bài cũ: 7 phút
- Phát biểu điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực?
- Trọng tâm của vật là gì? Trình bày cách xác định trọng tâm của một vật
phẳng, mỏng bằng phương pháp thực nghiệm.
3. Bài mới: 25 phút

Hoạt động của giáo
viên

Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu
quy tắc tổng hợp hai lực
có giá đồng quy:

- Bố trí thí nghiệm hình
17.5.



- Quan sát thí nghiệm và
trả lời C3.

II. Cân bằng của một vật chịu tác
dụng của ba lực không song song:
1. Thí nghiệm:
Nhận xét:
+ Giá của ba lực cùng nằm trong
một mặt phẳng.




- Hướng dẫn: Vận dụng
điều kiện cân bằng của
một vật chịu tác dụng
của trọng lực và lực
F

.

- Nêu và phân tích quy
tắc tổng hợp hai lực có
giá đồng quy.
Hoạt động 2: Phát biểu
và vận dụng điều kiện
cân bằng của một vật
chịu tác dụng của ba lực
không song song:
- Hướng dẫn: Từ quan
hệ của
F

với
1
F

và
2
F


trong thí nghiệm.



- Xác định các đặc điểm
của lực
F

thay thế cho

hai lực.

- Nhận xét về quan hệ
giữa
F

với
1
F

và
2
F




- Phát biểu điều kiện cân
bằng của một vật chịu tác
dụng của ba lực không
song song.




+ Ba giá của ba lực đồng quy tại
một điểm.
2. Quy tắc tổng hợp hai lực có giá
đồng quy:
Muốn tổng hợp hai lực có giá đồng

quy tác dụng lên một vật rắn, trước
hết ta phải trượt hai vectơ lực đó trên
giá của chúng đến điểm đồng quy,
rồi áp dụng quy tắc hình bình hành
để tìm hợp lực.
3. Điều kiện cân bằng của một
chịu tác dụng của ba lực không
song song:
a) Phát biểu: Điều kiện cân bằng của
một vật chịu tác dụng của ba lực
không song song là:
- Ba lực đó phải có giá đồng phẳng
và đồng quy.
- Hợp lực của hai lực phải cân bằng
với lực thứ ba.


- Hướng dẫn: Phân tích
các lực tác dụng và áp
dụng điều kiện cân bằng
cho quả cầu.


- Giải bài tập ví dụ.
b) Ví dụ:
Vì quả cầu đứng yên nên ba lực:
P

,
T


,
N

phải đồng phẳng và đồng quy
tại tâm O của quả cầu.
Dựa vào hình vẽ:
NNT
NPN
462
23
tan







4. Củng cố: 10 phút
Hướng dẫn HS làm bài tập 6 trang 100 SGK.
5. Hướng dẫn học tập về nhà: 2 phút
- Cần nắm được: quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy; điều kiện
cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song.
- Làm các bài tập 7, 8 trang 100 SGK.