Vật lý lớp 10 cơ bản - CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH - MÔMEN LỰC pptx

CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ TRỤC
QUAY CỐ ĐỊNH. MÔMEN LỰC

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Phát biểu được định nghĩa và viết được biểu thức của momen lực.
- Phát biểu được quy tắc momen lực.
2. Kỹ năng:
- Vận dụng được khái niệm momen lực và quy tắc momen lực để giải
thích một số hiện tượng Vật lý thường gặp trong đời sống kỹ thuật cũng
như để giải quyết các bài tập tương tự như ở trong bài.
- Vận dụng được phương pháp thực nghiệm ở mức độ đơn giản.
II. PHƯƠNG PHÁP:
- Kết hợp các phương pháp trực quan, đặt vấn đề.
III. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên:
- Thí nghiệm theo hình18.1 SGK.
2. Học sinh:
- Ôn tập về đòn bẩy (lớp 6).
IV. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC:
1. Ổn định lớp: 1 phút
2. Kiểm tra bài cũ: 7 phút
- Phát biểu quy tắc tổng hợp hai lực đồng quy.
- Điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song
song là gì?
3. Bài mới: 25 phút

Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu

tác dụng làm quay của
lực:

- Bố trí thí nghiệm 18.1

- Lần lượt ngừng tác
dụng từng lực để HS
nhận biết tác dụng làm
quay vật quanh trục của



- Quan sát thí nghiệm,
nhận xét về phương của
hai lực tác dụng lên vật.
- Giải thích sự cân bằng
của vật bằng tác dụng
làm quay của hai lực.

I. Cân bằng của một vật có trục
quay cố định. Momen lực:
1. Thí nghiệm:
Hiện tượng: Đĩa đứng yên.
Giải thích: Đĩa đứng yên vì tác
dụng làm quay đĩa theo chiều kim
đồng hồ của lực
1
F

cân bằng với tác

dụng làm quay đĩa ngược chiều kim
đồng hồ của lực
2
F

.
mỗi lực.

Hoạt động 2: Tìm hiểu
khái niệm mômen lực:
- Hướng dẫn: Bố trí vật
có trục quay cố định cân
bằng dưới tác dụng của
hai lực rồi thay đổi các
yếu tố của một lực.
- Tiến hành thí nghiệm
kiểm tra.
- Nêu và phân tích khái
niệm và biểu thức của
momen lực.
Hoạt động 3: Tìm hiểu
quy tắc momen lực:
- Yêu cầu HS nhận xét
về tác dụng làm quay
của các lực tác dụng lên
vật trong thí nghiệm

- Nhận xét sơ bộ tác dụng
làm quay của một lực có
thể phụ thuộc những yếu

tố nào? Thảo luận
phương án thí nghiệm
kiểm tra.
- Quan sát và nêu những
yếu tố ảnh hưởng đến tác
dụng làm quay của một
lực.
- Nêu đơn vị của momen
lực.




- Thảo luận và nhận xét.


2. Momen lực:
- Momen lực đối với trục quay là
đại lượng đặc trưng cho tác dụng
làm quay của lực và được đo bằng
tích của lực với cánh tay đòn của
nó.
M = Fd (1)
- Đơn vị của momen lực là N.m
II. Điều kiện cân bằng của một
vật có trục quay cố định (hay quy
tắc momen lực):
1. Quy tắc:
Muốn cho vật có trục quay cố
định ở trạng thái cân bằng thì tổng

các momen lực có xu hướng làm
vật quay theo chiều kim đồng hồ
phải bằng tổng các momen lực có
xu hướng làm vật quay ngược chiều
kim đồng hồ.
2. Chú ý:
18.1.
- Phát biểu quy tắc
momen lực.
- Nêu câu hỏi C1.
- Mở rộng các trường
hợp có thể áp dụng quy
tắc.

- Vận dụng trả lời C1.



Quy tắc momen lực còn được áp
dụng cho cả trường hợp một vật
không có trục quay cố định nếu
trong một tình huống cụ thể nào đó
ở vật xuất hiện trục quay tạm thời.


4. Củng cố: 10 phút
Hướng dẫn HS làm bài tập 3 trang 103 SGK
5. Hướng dẫn học tập về nhà: 2 phút
- Cần nắm được: khái niệm momen lực, điều kiện cân bằng của một vật
rắn có trục quay cố đinh (quy tắc momen).

- Làm các bài tập 1, 4, 5 trang 103 SGK.