Ác dược liệu trị bệnh gan
Trong các loại dược thảo có tác dụng lợi mật, trị viêm gan, ác-ti-sô chiếm một vị trí quan
trọng. Nó làm tăng mạnh lượng mật bài tiết, tăng lượng nước tiểu và nồng độ urê trong
nước tiểu, giảm lượng urê và cholesterol trong máu.
Ác-ti-sô được dùng làm thuốc thông mật, điều trị hỗ trợ trong các bệnh viêm gan, suy
gan. Dạng dùng là lá tươi hoặc khô (liều tương đương 2-10 g lá khô một ngày), sắc uống
hoặc nấu cao rồi bào chế thành viên, hay chiết xuất thành dạng cao lỏng tinh chế, dùng
dưới hình thức giọt.
Viên cynaraphytol chứa 200 mg cao tinh chế từ lá tươi ác-ti-sô. Ngày dùng 2-4 viên. Trà
túi lọc ác-ti-sô được bào chế từ các bộ phận của cây với tỷ lệ: thân 40%, rễ 40%, hoa
20%. Mỗi túi chứa 2 g, liều dùng không hạn chế.
Một số loại thảo dược trị bệnh gan mật khác:
Dành dành: Cao chiết từ quả dành dành làm tăng sự tiết mật. Trong thử nghiệm trên thỏ
đã thắt ống dẫn mật chủ, cao nước và hoạt chất trừ dành dành ức chế sự gia tăng bilirubin
trong máu. Dành dành còn có tác dụng kháng khuẩn và chống viêm. Trong y học cổ
truyền, nó là một vị thuốc được dùng từ lâu đời chữa bệnh vàng da. Ngày dùng 6-12 g
quả dưới dạng nước sắc hoặc hoàn tán.
Đại hoàng: Có tác dụng làm tăng tiết mật, kháng khuẩn, lợi niệu. Với liều vừa phải (0,5-
2 g), nó chữa các chứng vàng da, kém ăn, ăn không tiêu. Ở liều cao, nó là thuốc tẩy nhẹ
dùng cho người bị vàng da nặng, đầy bụng, đại tiện bí. Ngày dùng 3-10 g sắc uống. Phụ
nữ có thai, đang cho con bú hoặc người bị sỏi niệu calci oxalat không dùng đại hoàng.
Hoàng cầm: Có tác dụng ức chế kháng nguyên bề mặt của virus gây bệnh viêm gan B.
Trong y học cổ truyền, hoàng cầm được dùng điều trị bệnh vàng da. Ngày uống 6-15 g
dạng thuốc sắc hoặc bột.
Nghệ: Tinh dầu nghệ có tác dụng làm tăng tiết mật nhờ thành phần p-tolylmethyl
carbinol. Nghệ còn có tác dụng chống viêm và kháng khuẩn. Một bài thuốc có nghệ đã
được áp dụng điều trị viêm gan do virus và hầu hết bệnh nhân thử nghiệm đều khỏi.
Trong y học cổ truyền, nghệ được dùng chữa bệnh vàng da. Ngày uống 2-6 g dưới dạng
bột hoặc thuốc sắc, chia làm 2-3 lần.
Nhân trần: Cao chiết từ nhân trần có tác dụng làm tăng tiết mật, tăng chức năng thải trừ
của gan, kháng khuẩn và chống viêm. Nhân trần đã được áp dụng điều trị cho các bệnh
nhân mắc viêm gan do virus cấp tính, bệnh vàng da.Trong y học cổ truyền, nhân trần
được dùng chữa vàng da, sốt nóng, tiểu tiện không thông. Ngày dùng 8-20 g, dưới dạng
thuốc sắc, siro hoặc thuốc viên.
Các bài thuốc cụ thể
- Vàng da, vàng mắt, sốt: Dành dành 5 g, hoàng bá 5 g, cam thảo 2g. Sắc uống ngày một
thang. Hoặc: Nhân trần 20 g, dành dành 12 g, đại hoàng 4 g. Sắc uống ngày một thang.
- Viêm gan, vàng da, vàng mắt: Nhân trần 30 g, dành dành 12 g, vỏ đại 10 g (hoặc chút
chít 8 g). Sắc uống ngày một thang.
- Viêm gan, tắc mật: Đại hoàng tẩm rượu sao, tán bột. Ngày uống 2-4 lần, mỗi lần 2 g.
- Viêm gan do virus cấp tính: Hoàng cầm, hoàng bá, hoàng liên, dành dành mỗi vị 12 g,
nhân sâm, thạch xương bồ, đại hoàng sống mỗi vị 8 g. Sắc uống ngày một thang.
- Viêm gan do virus mạn tính: Nhân trần 20 g, kim ngân 16 g, hoàng cầm, hoạt thạch đại
phúc bì, mộc thông mỗi vị 12 g, phục linh, trư linh, bạch đậu khấu mỗi vị 8 g, cam thảo 4
g. Sắc uống ngày một thang.
- Viêm gan, suy gan, vàng da: Bồ bồ 10 g, nghệ, dành dành, râu ngô mỗi vị 5 g. Mỗi ngày
uống một thang dưới dạng thuốc sắc, siro hoặc cốm. Hoặc: Rau má 4 g, núc nác 3 g, nhân
trần 3 g, nghệ, sài hồ nam, dành dành, nhọ nồi, hậu phác nam (vối rừng) mỗi vị 2 g.
Nghệ, dành dành, hậu phác nam được tán bột mịn, các vị khác nấu cao đặc với nước.
Làm viên hoàn, ngày uống 10 g, chia làm 2 lần.
Bài thuốc bí truyền chữa viêm gan
July 5th, 2010 hien
Viêm gan do virut
Viêm gan vàng da (trong đó có viêm gan cấp mãn, viêm gan ứ mất, viêm gan vàng da
cấp)
Bài thuốc
Bản lam căn 30 Nhân trần 30
Thược dược 50 Trạch lan 30 Uất kim 12
Đại hoàng 20 Xa tiền tử 15
- Sắc 15 phút. Chắt lấy nước. Còn bã, đổ thêm nước, sắc tiếp 15 phút. Lọc bỏ bã. Hòa lẫn
2 nước thuốc, chia ra 2 lần uống, ngày 1 thang.
Nếu rêu lưỡi mỏng trắng, không khát, mạch huyền thì thêm Thương truật, Bạch truật,
Phục linh, bạch khấu linh mỗi vị 10g. Nếu rêu lưỡi mỏng vàng miệng khát, mạch huyền
thì thêm Điền cơ hoàng, Bạch hoa xà thiệt thảo, Chi tử: mỗi vị 10g. Nếu lưỡi đỏ rêu vàng,
mạch huyền nhanh, tinh thần không tỉnh táo thì uống an cung ngưu hoàng hoàn 1-2 viên.
Bài 2: Da vàng sạm
Vỏ bí đao 15 Thục Phụ tử 12 Bạch truật 10
Nhân trần 30 Mộc thông 15 Kê nội kim 10 Trạch lan 6
Đẳng sâm 30 Phục linh 15 Câu kỷ tử 10 Thạch xương
bồ
6
Hoàng kỳ 30 Đương qui 12 Can khương 10
Cách sắc uống như bài 1 ngày 1 thang.
Bài 3: Gan to, bụng trướng, gan không bình thường
Hạnh nhân 15 Phục linh 10
Nhân trần 40 Hậu phác 10 Bạch khấu nhân 10
Ý dĩ nhân 20 Bán hạ 10
- Cách sắc uống như bài 1. Ngày 1 thang.
Nếu sốt cao thì thêm Long đởm thảo, Hoàng liên mỗi vị 5g. Nếu thấp nặng thì thêm
Hoắc hương, Bội lan mỗi vị 5g, nếu sốt thì thêm Hoắc hương, Bạc hà: mỗi vị 10g. Nếu
nóng thì thêm Chi tử, tri mẫu: mỗi vị 10g. Nếu buồn nôn thì thêm Trúc nhự, tuyển phục
hoa, gừng sống: mỗi vị 6g. Nếu táo bón thì tăng lượng Nhân trần, thêm Đại hoàng, Mang
tiêu. Nếu nước tiểu đỏ, đái khó thì thêm Mộc thông, Mao căn,Trư linh mỗi vị 5g. Nếu
sườn đau thì thêm Nguyên hồ, Xuyên luyện tử mỗi vị 10g. nếu tỳ hư, đi lỏng thì thêm
Bạch truật, Thảo quả, Biển đậu, mỗi vị 10g. Nếu ăn lâu tiêu thì thêm thái phục tử, Sơn
tra, mỗi vị 10g. Nếu đầy bụng thì thêm Đại phúc bì, cau: mỗi vị 10g. Nếu âm tổn thương
thì thêm Sa sâm, Mạch môn đông mỗi vị 10g.
Bài 4: viêm gan virut cấp
Sơn tra nhục 20 Rau diếp cá 15 Thần khúc 10
Nhân trần 30 Dâm hương
hoắc
20 Hoàng cầm 15 Nữ trinh tử 10
Bản lam căn 20 Kim tiền thảo 20 Trạch tả 10 Quán chúng 10
Hổ trượng 20 Thùy bồn thảo 15 Xa tiền tử 10 Sài hồ 10
- Cách sắc uống như bài 1. Ngày 1 thang.
Nếu thấp nhiệt nặng bằng nhau thì bỏ Nữ trinh tử, Dâm hương hoắc mà thêm chi tử: 15g.
Đại hoàng: 6g. Nếu can khí uất trệ thì thêm Uất kim, Trần bì, Hương phụ, Phật thủ: mỗi
vị 10g. Nếu thấp tà, tì vị kếm thì thêm Hậu phác, chư linh: mỗi vị 10g mà bỏ nữ trinh tử.
Nếu nóng nhiều thì thêm “An cung ngưu hoàng hoàn” hoặc “Chí đơn bảo”. Nếu mất ngủ
thì thêm Hợp hoan bì, Dạ giao đằng mỗi vị 10g.
Bài 5: viêm gan mạn kéo dài
Bạch thược 20 Thăng ma 15 Tang kí sinh 20
Hoàng kỳ 30 Bạch hoa xà
thiệt thảo
20 Hoàng cầm 12 Đẳng sâm 15
Thỏ ti tử 20 Cát căn 20 Dâm hương
hoắc
12
Cách sắc uống như bài 1. ngày 1 thang.
Bài 7: viêm gan B
Hoàng cầm 20 Trần bì 10 Đan sâm 20
Nhân trần 20 Sài hồ 12 Kim tiền thảo 10 Thanh bì 12
Bạch hoa xà 20 Hoắc hương 12 Trạch tả 15 Thược dược 15
thiệt thảo
Cách sắc uống như bài 1, ngày 1 thang
Bài 8: viêm gan mạn kéo dài
Đẳng sâm 12 Sài hồ 6 Bạch thược 15
Điền cơ hoàng 30 Mạch môn 12 Ngũ vị 6 Chỉ xác 9
Kê cốt thảo 15 Sa sâm 12 Cam thảo 6
Bài 9: viêm gan mạn
Bán liên chi 15 Thược dược 15 Trần bì 10
Đẳng sâm 15 Bạch hoa xà
thiệt thảo
15 Đương qui 15 Đan sâm 10
Bạch truật 15 Bản lam căn 15 Kê nội kim 15 Chỉ sác 10
Phục linh 15 Nhân trần 15 Thanh bì 10 Hậu phác 1