bài 8 lớp 12 (cô châu hướng dẫn)

Giáo án Sinh học 12 ban cơ bản
CHƯƠNG II . TÍNH QUY LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG DI RUYỀN
BÀI 8 : QUY LUẬT MENDEN : QUY LUẬT PHÂN LI
Ngày soạn :
Lớp dạy :
I. Mục tiêu :
1. Kiến thức : HS phải
- Trình bày được thí nghiệm và giải thích được kết quả thí nghiệm của
Menden, giải thích được tại sao Menden lại thành công trong việc phát
hiện quy luật di truyền.
- Phát biểu được nội dung của quy luật phân li của Menden.
- Giải thích được cơ sơ TBH của quy luật phân li.
2. Kỹ năng :
- Rèn luyện kỹ năng suy luận logic & khả năng vận dụng kiến thức toán học
trong việc giải quyết các vấn đề sinh học.
- Rèn luyện kỹ năng quan sát & khai thác hình ảnh để thu nhận thông tin.
3. Thái độ :
- Có ý thức vận dụng quy luật phân ly vào thực tiễn tự nhiên.
II. Chuẩn bị đồ dùng dạy học :
1. Giáo viên :
- Phiếu học tập
PHT 1 : Quy trình thí nghiệm trên đậu Hà Lan của Menden.
Quy trình thí
nghiệm
-Bước 1 : Tạo ra các dòng thuần chủng có các kiểu hình tương phản(ví
dụ : hoa đỏ - hoa trắng)
-Bước 2 : Lai các dòng thuần chủng với nhau để tạo ra đời con F
1
.
-Bước 3 : Cho các cây lai F
1

tự thụ phấn để tạo ra đời con F
2
.
-Bước 4 : Cho từng cây lai F
2
tự thụ phấn để tạo ra đời con F
3
.
Kết quả thí
nghiệm
-F
1
: 100% cây hoa đỏ.
-F
2
: cho ¾ cây hoa đỏ và ¼ cây hoa trắng
-F
3
: 1/3 số cây hoa đỏ F
2
cho toàn cây F
3
hoa đỏ ;
2/3 số cây hoa đỏ F
2
cho F
3
với tỷ lệ 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng ;
100% cây hoa trắng F
2

cho F
3
toàn cây hoa trắng.
PHT 2 : Giả thuyết khoa học và kiểm định giả thuyết của Menden.
Giả thuyết của
Menden
-Mỗi tính trạng do 1 cặp nhân tố di truyền xác định (cặp alen) :
+ 1 có nguồn gốc từ bố.
+ 1 có nguồn gốc từ mẹ.
-Các nhân tố di truyền của bố và mẹ tồn tại ở cơ thể con 1 cách riêng
rẽ, không hòa trộn vào nhau & khi giảm phân chúng phân li đồng đều
về các giao tử.
Kiểm định giả
thuyết
-Nếu giả thuyết nêu trên là đúng thì cây dị hợp tử Aa khi giảm phân sẽ
cho 2 loại giao tử với tỉ lệ ngang nhau.
-Có thể kiểm tra điều này bằng phép lai phân tích.
- Hình 8.2 . sự phân li của các NST trong cặp tương đồng dẫn đến sự phân li
của các alen trong quá trình hình thành giao tử.  phóng to
- Giáo án.
- Các tranh ảnh có liên quan đến bài học.
2. Học sinh :
Hoàng Thanh Long. Lớp SP Sinh K30A1
1
Giáo án Sinh học 12 ban cơ bản
- SGK.
- Nghiên cứu bài 8 trước ở nhà.
III. Hoạt động dạy học :
1. Ổn định lớp :
2. Kiểm tra bài cũ :

3. Tiến trình dạy học :
• đặt vấn đề vào bài :
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Học sinh Nội dung
Hoạt động 1 : trực quan + vấn đáp
-Hãy theo dõi thí nghiệm
của Meden trên đậu Hà
Lan :
P
t/c
: hoa đỏ x hoa trắng
F
1
: 100% hoa đỏ
F
2
: 705 hoa đỏ : 224 hoa
trắng.
-Yêu cầu HS nghiên cứu
SGK và hoàn thành PHT
1.  vấn đáp để HS hoàn
thành.
-Quy trình tiến hành thí
nghiệm của Menden gồm
mấy bước?
-Kết quả của thí nghiệm là
gì?
-Từ PHT hãy cho biết pp
nghiên cứu của Menden?

(HS có thể nêu được B1 &
B2)
-Làm sao mà Menden rút
ra được các giả thuyết về
di truyền?  B3.
-GV nêu bước thứ 4 :
Menden đã sử dụng phép
lai phân tích(sang phần
sau chúng ta sẽ nghiên
cứu) để kiểm nghiệm
chứng minh cho giả thuyết
của mình.
-Đó là pp lai của Menden,
vậy Menden đã tiến hành
-Nghiên cứu SGK.
-Nghiên cứu SGK.
(Hoàn thành PHT).
-Ông sử dụng toán xác
suất thống kê.
I.Phương pháp nghiên cứu di
truyền của Menden :
1.Phương pháp nghiên cứu của
Menden :
-Bước 1 : Tạo các dòng thuần
chủng về từng tính trạng bằng cách
cho cây tự thụ phấn qua nhiều thế
hệ.
-Bước 2 : Lai các dòng thuần
chủng khác biệt nhau bởi 1 hoặc
nhiều tính trạng rồi phân tích kết

quả lai ở đời F
1,
F
2,
F
3
.
-Bước 3 : Sử dụng toán xác suất để
phân tích kết quả lai, sau đó đưa ra
giả thuyết & giải thích kết quả.
-Bước 4 : Tiến hành thí nghiệm
chứng minh cho giả thuyết của
mình.
2.Quy trình thí nghiệm của
Menden :
Hoàng Thanh Long. Lớp SP Sinh K30A1
2
Giáo án Sinh học 12 ban cơ bản
thí nghiệm ntn?
-Quy trình thí nghiệm và
kết quả thí nghiệm của
Menden chúng ta đã
nghiên cứu trong PHT 1.
-Các em hãy ghi PHT 1
vào vở.
-Qua các thí nghiệm của
mình em hãy cho biết
Menden đã rút ra nhận xét
gì?
-Vậy từ những nhận xét đó

Menden đã rút ra định luật
ntn? Chúng ta sang phần
II.
(nội dung trong PHT 1)
3.Nhận xét thí nghiệm :
-Menden nhận thấy tỉ lệ kiểu hình
ở F
2
là : 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng,
tương ứng với tỉ lệ 1:2:1 (1 đỏ
thuần chủng : 2 đỏ không thuần
chủng : 1 trắng thuần chủng).
Hoạt động 2 : trực quan + vấn đáp
-hướng dẫn HS quan sát
bảng 8 và nghiên cứu
SGK phần II  hoàn
thành PHT 2.
-Vấn đáp  để HS hoàn
thành PHT 2.(không cho
HS ghi PHT 2 vào vở)
-Dựa vào bảng 8 các em
hãy tính tỉ lệ các loại giao
tử F
1
, và tỉ lệ các loại hợp
tử F
2
?
-Từ kết quả thí nghiệm
trên đậu Hà Lan, Menden

đã đưa giả thuyết của
mình về DT.
Từ các kết quả nghiên
cứu trên em hãy cho
biết:
-Mỗi tính trạng do cái gì
qui định?
-Do đâu mà ở thế hệ F
2
lại
xuất hiện cơ thể đồng hợp
lặn.
-Các hợp tử AA,Aa,aa lấy
các gen từ đâu?
-Từ các giao tử đó bố
-nghiên cứu SGK và
quan sát bảng 8, hoàn
thành PHT 2.
-Xác suất 1 giao tử F
1

chứa alen A là 0,5 & 1
giao tử chứa alen a là
0,5. Do vậy xác suất 1
hợp tử F
2
chứa cả 2
alen A là = tích của 2
xác suất : 0,5x0,5=0,25
(1/4)

Tương tự, xác suất F
2

có KG aa là :
0,5x0,5=0,25(1/4)
Xác suất F
2
có KG Aa
là : 0,25+0,25=0,5(1/2)
-Do 1 cặp nhân tố di
truyền qui định
-Vì các gen không hòa
trộn vào nhau.  nên ở
F
2
mới xuất hiện cơ thể
đồng hợp lặn.
-Từ giao tử của bố mẹ.
-Bố truyền cho con 1
II. Hình thành học thuyết khoa
học :
1.Nội dung giả thuyết :
-Mỗi tính trạng đều do 1 cặp nhân
tố di truyền(cặp alen) qui định &
trong tế bào các nhân tố di truyền
không hòa trôn vào nhau.
-Bố và mẹ chỉ truyền cho con (qua
Hoàng Thanh Long. Lớp SP Sinh K30A1
3
Giáo án Sinh học 12 ban cơ bản

truyền cho con bao nhiêu
gen? mẹ truyền bao nhiêu
gen?
-Khi thụ tinh các gen kết
hợp với nhau ntn?
-Dó là giả thuyết mà
Menden đưa ra, vậy
Menden đã kiểm tra giả
thuyết ntn? Chúng ta sang
2.
-Làm thế nào mà Menden
có thể kiểm tra được số
loại giao tử F
1
?
-Cá thể chỉ cho 1 loại giao
tử là cá thể có KG ntn?
-KG đồng hợp trội hay
lặn? vì sao?
-Phép lai thử nghiệm đó
đgl phép lai phân tích.
-Các em hãy quan sát sơ
đồ lai phân tích:(ký hiệu
gen: A-đỏ,a-trắng)
* Sơ đồ 1 :
P : AA x aa
(Hoa đỏ) (Hoa trắng)
G
p
: 100%A 100%a

F
a
: 100% Aa(Hoa đỏ)
 giống thí nghiệm của
Menden ban đầu.
* Sơ đồ 2 :
P : Aa x aa
(Hoa đỏ) (Hoa trắng)
G
p
:50% A:50% a ;100% a
F
a
: 50% Aa : 50% aa
(Hoa đỏ) (Hoa trắng)
 F
a
phân tính theo tỷ lệ
50-50, vậy con lai F
1
có
thuần chủng không?
-Trong 2 sơ đồ đó, sơ đồ
nào giống với trường hợp
chúng ta đang nghiên cứu
về phép lai phân tích?
-Từ 2 sơ đồ lai, em hãy
gen, mẹ 1 gen.
-Ông cho lai F
1

với 1 cá
thể chỉ tạo 1 loại giao
tử.
-Có KG đồng hợp.
-KG đồng hợp lặn. vì
nếu đồng hợp trội thì
KH của con lai ở đời
sau sẽ giống nhau.
-không thuần chủng, vì
nếu thuần chủng thì
phải giống phép lai ban
đầu.
-Sơ đồ 2, thể hiện phép
lai phân tích.
giao tử) 1 trong các thành viên của
cặp nhân tố di truyền.
-Khi thụ tinh các giao tử kết hợp
với nhau 1 cách ngẫu nhiên tạo
nên các loại hợp tử.
2.Kiểm tra giả thuyết :
-Thực hiện phép lai phân tích để
kiểm nghiệm KG của F
1
.
-Sơ đồ lai :
(tự ghi sơ đồ lai)
-Từ kết quả lai phân tích cho thấy
Hoàng Thanh Long. Lớp SP Sinh K30A1
4
Giáo án Sinh học 12 ban cơ bản

nhận xét về giao tử F
1
?
-Bằng phép lai phân tích
thì ở F
1
thu được kết quả
giống như Menden dự
đoán. Từ đó ông đã đưa ra
quy luật phân li.
-Gọi 1 HS đọc  cho cả
chừa vở về nhà ghi nội
dung quy luật vào.
-Các em chừa vở về nha
ghi nội dung vào.
F
1
cho 2 loại giao tử, trong giảm
phân 2 loại giao tử này phân ly
đồng đều với tỉ lệ ngang nhau.
3.Nội dung quy luật phân li :
Hoạt động 3 : trực quan + vấn đáp.
-Cho HS quan sát H.8.3
 vấn đáp
-Hình vẽ cho thấy quan hệ
giữa gen & NST ntn?
-H.8.3 thể hiện điều gì về
gen A, gen a và NST?
-Vậy trong TB sinh dưỡng
các gen tồn tại ntn?

-NST phân li thì gen ntn?
-Vậy, do đâu mà có tỉ lệ
gen A & a bằng nhau?
-Ta biết là F
1
dị hợp. Tại
sao F
1
lại biểu hiện hoa đỏ
chứ không phải hoa trắng?
Thông báo tương tác
giữa 2 gen trong cặp gen
tương ứng, trong đó alen
qui định hoa đỏ là alen trội
nên at alen qui định hoa
trắng(alen lặn)
-Vì sao hoa trắng lại xuất
hiện ở F
2
?
-Kiểu hình lặn biểu hiện
khi nào?
-Nếu KG aa không biểu
hiện màu trắng mà là màu
hồng thì các gen qui định
màu ntn?
-Từ đó em có nhận xét gì
-Quan sát H.8.3  trả
lời câu hỏi.
-Gen nằm trên NST tai

1 vị trí xác định gọi là
Locut.
-2 gen A & a là cặp gen
tương ứng nằm trên cặp
NST tương đồng.
-NST phân li thì gen
cũng phân li.
-Do 2 gen này phân li
đồng đều nhau.
-alen qui định hoa đỏ át
alen kia
-Vì ở F
2
xuất hiện KG
đồng hợp lặn aa.
-Khi KG qui định KH
là đồng hợp lăn.
-Các gen qui định màu
đó hòa trộn vào nhau.
Có sự hòa trộn vào
nhau giữa các gen.
III.Cơ sở tế bào học của quy luật
phân li :
-Trong TB sinh dưỡng các gen &
NST luôn tồn tại thành từng cặp :
các gen tương ứng nằm trên các
cặp NST tương đồng.
-Khi giảm phân các NST tương
đồng phân li đồng đều về các giao
tử kéo theo sự phân li đồng đều

của các gen trên đó.
-Có sự tương tác giữa 2 gen trong
cặp gen tương ứng, gen trội at gen
lặn.
-giao tử của F
1
là giao tử thuần
Hoàng Thanh Long. Lớp SP Sinh K30A1
5
Giáo án Sinh học 12 ban cơ bản
về giao tử của F
1
? khiết(không hòa trộn vào nhau).
IV. Củng cố :
- Củng cố bằng các bài tập cuối bài.
V. Rút kinh nghiệm :
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………….
Hoàng Thanh Long. Lớp SP Sinh K30A1
6