giáo án sinh học 11

Bài 38: Các nhân tố ảnh hởng đến sự sinh trởng và phát triển
của động vật
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
- Nêu và lấy đợc ví dụ về ảnh hởng của giới tính với sự sinh trởng và phát triển của động
vật
- Trình bày đợc tên- nguồn gốc- tác dụng chính- ví dụ của hoocmon điều hoà sinh trởng
và phát triển ở động vật
- Nêu đợc khái niệm chu kỳ kinh nguyệt
- Trình bày đợc sự biến đổi của hoocmon và niêm mạc tử cung trong chu kỳ kinh
nguuyệt
2. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh, đánh giá, tổng hợp, làm việc nhóm
3. Thái độ
- Vận dụng vào điều hoà sự sinh trởng, phát triển trong chăn nuôi
II. Phơng tiện dạy học
- SGK sinh học 11 nâng cao, Bài tập số 1và 2, hình ảnh minh hoạ
III. Phơng pháp dạy học
- Trực quan kết hợp vấn đáp tìm tòi bộ phận
IV. Nội dung trọng tâm
- Sinh trởng và phát triển: Giới tính, hoocmon
- Sinh trởng: Hoocmon sinh trởng và tiroxin
- Phát triển hình thái: Hoocmon ecdixon, juvenin và tiroxin
- Chu kỳ kinh nguyệt và điều hoà chu kỳ kinh nguyệt
V. Tiến trình bài học
* Kiểm tra bài cũ:
Phân biệt biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn (Đại diện, đặc điểm của các
giai đoạn, khái niệm, ứng dụng)
* Tiến trình bài mới:
Hoạt động dạy Hoạt động học Nội dung
Hoạt động 1: Công tác độc lập với SGK tìm hiểu mục I.1 và2. các hoocmon điều

hoà sinh trởng và phát triển
Gv: Giới tính quyết định gì đến
sự sinh trởng và phát triển? Cho
ví dụ minh hoạ
Gv: Những ứng dụng của việc
làm này trong chăn nuôi?
Gv: Giải thích tại sao đa số con
cái có tốc độ lớn nhanh hơn và
sống lâu hơn?
Gv: Tổng kết lại
Hs: kết hợp SGK
và kiến thức thực
tế
I. ảnh hởng của các nhân tố
bên trong
1. Giới tính
- Trong cùng một loài sinh trởng
của con đực và con cái có
thể khác nhau
- Thờng con cái có tốc độ lớn
nhanh hơn và sông lâu hơn
- Ví dụ: Mối chúa lớn rất nhanh,
cơ thể dài gấp đôi và nặng gấp
10 lần mối đực
2. Các hoocmon sinh trởng và
phát triển
Gv: Điều hoà sự phát triển phôi,
đặc biệt là hậu phôi có rất nhiều
hoocmon tác động phối hợp:
hoomon sinh trởng, hoocmon

tiroxin tìm hiểu phần này làm
bài tập số 1: (làm việc theo bàn)
Hs: Làm việc
theo bàn, trình
bày, bổ xung,
tổng kết hoàn
thành bảng
a. Hoocmon điều hoà sinh trởng
- Đáp án bài tập số 1
Hoàn thành các nội dung trong bảng sau:

Nội dung Hoocmon sinh trởng(GH) Hoocmon tiroxin
Nguồn gốc
Tác dụng chính
Ví dụ
Đáp án bài tập số 1
Nội dung Hoocmon sinh trởng(GH) Hoocmon tiroxin
Nguồn gốc
- Thuỳ trớc tuyến yên - Tuyến giáp
Tác dụng chính
- Kích thích phân chia tế bào
và tăng kích thớc tế bào qua
tăng tổng hợp protein
- Kích thích sự phát triển của
xơng (xơng dài ra và to lên)
- Kích thích chuyển hoá tế
bào
- Kích thích quá trình sinh
trởng và phát triển bình th-
ờng của cở thể

Ví dụ
-Ưu năng tuyến yên(tăng tiết
GH) trớc tuổi trởng thành dẫn
đến bệnh khổng lồ
- Trẻ em thiếu tiroxin xơng
và mô thần kinh sinh trởng
không bình thờng có thể
đàn độn
Gv: Hớng dẫn học sinh trả lời câu hỏi phần I.2.a. trang 145. Liên hệ trờng hợp thừa,
thiếu GH ở cả ngời lớn và trẻ em, hậu quả, biện pháp khắc phục.
Gv: Tìm hiểu phần này chúng ta
làm bài tập số 2
Hs: Đọc SGK
hoàn thành bài
tập, báo cáo,
nhận xét, bổ
xung cho các
nhóm khác
b. Hoocmon điều hoà sự phát
triển
- Đáp án bài tập số 2
Đọc mục I.2. b hoàn thành bài tập số 2

Tên hoocmon Nguồn gốc Tác dụng chính
1. Hoocmon điều
hoà sự biến thái
Ecdixon
Juvenin
Tiroxin
2. Hoocmon sinh

dục
Ostrogen
Testosteron
3. Hoocmon điều
hoà chu kỳ kinh
nguyệt
FSH
LH
Ostrogen
Progesteron
HCG
Đáp án bài tập số 2:
Tên hoocmon Nguồn gốc Tác dụng chính
1.
Hoocmon
điều hoà
sự biến
thái
- Ecdixon - Tuyến ngực
- Gây lột xác ở sâu bớm, kích thích sâu
biến đổi thành nhộng và bớm
- Juvenin - Tuyến ngực
- Phối hợp với Ecdixon gây lột xác ở
sâu bớm
- ức chế quá trình biến đổi sâu thành
nhộng và bớm
- Tiroxin - Tuyến giáp - Gây biến thái từ nòng nọc thành ếch
2.
Hoocmon
sinh dục

Ostrogen - Buồng trứng Kích thích sự sinh trởng và phát triển
mạnh ở tuổi dậy thì nhờ:
+ Tăng phát triển xơng
+ Kích thích sự phân hoá tế bào để hình
thành các đặc điểm sinh dục thứ cấp
- Riêng testosteron còn làm tăng mạnh
tổng hợp protein, phát triển mạnh cơ
bắp
Testosteron - Tinh hoàn
3.
Hoocmon
điều hoà
chu kỳ
kinh
nguyệt
- FSH - Tuyến yên
Kích thích sự phát triển của nang trứng
- LH - Tuyến yên - Tạo thể vàng
- Ostrogen - Buồng trứng - Kích thích sự chín và rụng trứng
-
Progesteron
- Thể vàng
- Kích thích sự phát triển của niêm mạc
tử cung chuẩn bị cho sự làm tổ của
trứng
- HCG - Nhau thai - Duy trì sự tồn tại của thể vàng
Gv: Tổng kết , đa đáp án đúng.
- Liên hệ thực tế: Tuổi dậy thì ở em gái và trai khác nhau nh thế nào? tại sao?
Hoạt động 2: tìm hiểu chu kỳ kinh nguyệt và điều hào chu kỳ kinh nguyệt
Gv: Chiếu hình 1. Sơ đồ các

hiện tợng trong chu kỳ kinh
nguyệt
Gv: Quan sát hình ảnh và cho
nhận xét;
- Thời gian độ dài của chu kỳ?
- Thời gian rụng trứng?
- Những biến đổi trong buồng
trứng và trong dạ con?
- Những biến đổi của hàm lợng
Hs: Quan sát
hình ảnh, kết hợp
SGK nhận xét,
bổ sung
c. Chu kỳ kinh nguyệt và điều
hoà chu kỳ kinh nguyệt
- Những biến đổi có chu kỳ
trong bộ phận sinh dục, biểu
hiệnbên ngoài bằng hiện tợng
chảy máu dạ con gọi là chu kỳ
kinh nguyệt
- Mỗi chu kỳ kinh nguyệt thờng
kéo dài trong khoảng 21-32
ngày, trung bình là 28 ngày,
hoocmon trong chu kỳ kinh
nguyệt?
- Thời gian có kinh?
- Chu kỳ kinh nguyệt là gì?
Gv: tổng kết, đa sơ đồ điều hoà
chu kỳ kinh nguyệt
Gv: Liên hệ giáo dục giới tính,

dân số, điều khiển sinh sản,
tránh thai ntn?
Hs: lắng nghe và
hoàn thiện sơ đồ
ngày thứ 14 của chu kỳ thì trứng
rụng

(-) (+)
Vùng dới đồi
Tuyến yên
LH FSH

Testosteron E Ostrogen
Thể vàng Trứng rụng
Progesteron Thụ tinh
( 14 ngày của pha nang trứng)
Sơ đồ điều hoà chu kỳ kinh
nguyệt
* Củng cố: chọn đáp án đúng nhất cho các câu hỏi sau:
1. Sự biến thái của sâu bọ đợc điều hoà bởi hoocmon nào:
a. Tiroxin c. Testosteron
b. Ostrogen d. Ecdixon và Juvenin
2. Hoocmon kích thích sự phát triển của nang trứng và tiết ostrogen:
a. Progesteron c. FSH
b. Tiroxin d. LH
3. Hoocmon tạo thể vàng và làm trứng rụng:
a. Juvenin c. Testosteron
b. LH d. GH
4. Hoocmon duy trì thể vàng và tiết progesteron:
a. FSH và LH c. HCG

b. Ostrogen d. Tiroxin
5. Hoocmon kích thích sự phát triển của niêm mạc tử cung:
a. Ostrogen c. Testosteron
b. Progesteron d. cả a và b đều đúng
Đáp án: 1-d, 2-c, 3-b, 4-c, 5-d
* Dặn dò: học sinh học bài cũ và chuẩn bị bài 39