GIÁO ÁN VẬT LÝ 12 CB (Chương III)

1 Tr êng THPT Gio Linh
Tiết thứ 20
Bài 12. ĐẠI CƯƠNG VỀ DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Phát biểu được định nghĩa dòng điện xoay chiều.
- Viết được biểu thức tức thời của dòng điện xoay chiều.
- Nêu được ví dụ về đồ thị của cường độ dòng điện tức thời, chỉ ra được trên đồ thị
các đại lượng cường độ dòng điện cực đại, chu kì.
2. Kĩ năng:
- Giải thích tóm tắt nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều.
- Viết được biểu thức của công suất tức thời của dòng điện xoay chiều chạy qua một
điện trở.
- Phát biểu được định nghĩa và viết được biểu thức của I, U.
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
- Mô hình đơn giản về máy phát điện xoay chiều.
- Sử dụng dao động kí điện tử để biểu diễn trên màn hình đồ thị theo thời gian của
cường độ dòng điện xoay chiều (nếu có thể).
2. Học sinh: Ôn lại:
- Các khái niệm về dòng điện một chiều, dòng điện biến thiên và định luật Jun.
- Các tính chất của hàm điều hoà (hàm sin hay cosin).
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 1( phút): Tìm hiểu các khái niệm về dòng điện xoay chiều
- Dòng điện chạy theo một chiều với cường
độ không đổi.
- HS ghi nhận định nghĩa dòng điện xoay
chiều và biểu thức.

- Cường độ dòng điện tại thời điểm t.
C2
a. 5A; 100π rad/s; 1/50s; 50Hz; π/4 rad
b. 2
2
A; 100π rad/s; 1/50s; 50Hz; -π/3 rad
c. i = 5
2
cos(100πt ± π) A
→ 5
2
A; 100π rad/s; 1/50s; 50Hz; ± π rad
C3
1.
3
8 4 2 8 2
T T T T T
k k
+ + = +
2. Khi
8
T
t
=
thì i = I
m
Vậy:
cos( )
4
m

i I t
π
ω
= +
- Dòng điện 1 chiều không đổi là gì?
→ Dòng điện xoay chiều hình sin,
với dạng tổng quát:
i = I
m
cos(ωt + ϕ)
- Dựa vào biểu thức i cho ta biết điều gì?
- Y/c HS hoàn thành C2.
+ Hướng dẫn HS dựa vào phương trình
tổng quát: i = I
m
cos(ωt + ϕ)
Từ
2
2 f
T
π
ω π
= =
→
2
T
π
ω
=
,

2
f
ω
π
=
- Y/c HS hoàn thành C3.
i = I
m
cos(ωt + ϕ)
→
cos
2
( )
8
m m
T
I I
T
π
ϕ
= +
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
2 Tr êng THPT Gio Linh
→ t = 0 →
cos
4
2
m
m
I

i I
π
= =
→
cos cos( ) 1 0
4
π
ϕ
+ = =
→
4
rad
π
ϕ
= ±
→ chọn
4
rad
π
ϕ
= +
*Hoạt động 2(…phút): Tìm hiểu nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều
- HS theo sự dẫn dắt của GV để tìm hiểu
nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều.
Φ = NBScosα với
( , )B n
α
=
r
r

→ Φ biến thiên theo thời gian t.
- Suất điện động cảm ứng biến theo theo
thời gian.
- Cường độ dòng điện biến thiên điều hoà →
trong cuộn dây xuất hiện dòng điện xoay
chiều.
- Dùng máy phát điện xoay chiều, dựa vào
hiện tượng cảm ứng điện từ.
- Xét hình 12.2
- Biểu thức từ thông qua diện tích S đặt
trong từ trường đều?
- Ta có nhận xét gì về suất điện động cảm
ứng xuất hiện trong cuộn dây?
- Ta có nhận xét gì về về cường độ dòng
điện xuất hiện trong cuộn dây?
→ Nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay
chiều?
- Thực tế ở các máy phát điện người ta để
cuộn dây đứng yên và cho nam châm (nam
châm điện) quay trước cuộn dây đó. Ở
nước ta f = 50Hz.
*Hoạt động 4(…phút): Tìm hiểu về giá trị hiện dụng
- HS ghi nhận giá trị hiệu dụng của dòng
điện xoay chiều.
- p biến thiên tuần hoàn theo thời gian.
* Định nghĩa: (Sgk)
2
m
I
I =

- HS nêu định nghĩa.
2
m
U
U
=
,
2
m
E
E
=
- Dòng điện xoay chiều cũng có tác dụng
nhiệt như dòng điện một chiều.
- Ta có nhận xét gì về công suất p?
→ do đó có tên công suất tức thời.
- Cường độ hiệu dụng là gì?
- Do vậy, biểu thức hiệu điện thế hiệu
dung, suất điện động hiệu dụng cho bởi
công thức như thế nào?
- Lưu ý: số liệu ghi trên các thiết bị điện là
các giá trị hiệu dụng.
+ Các thiết bị đo đối với mạch điện xoay
chiều chủ yếu cũng là đo giá trị hiệu dụng.
Hoạt đông 3 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Yêu cầu học sinh nhắc lại các yêu cầu
nêu ra trong muc tiêu của bài.
-Yêu cầu Hs hoàn thành các câu hỏi trang
4,5,6,7 trang 66 SGK

Hoạt đông 4(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
3 Tr êng THPT Gio Linh
-Nhắc Hs chuẩn bị phiếu bài tập
Tiết thứ 21+22
Bài 13. CÁC ĐIỆN XOAY CHIỀU
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Phát biểu được định luật Ôm đối với đoạn mạch điện xoay chiều thuần điện trở.
- Phát biểu được định luật Ôm đối với đoạn mạch điện xoay chiều chỉ chứa tụ điện.
- Phát biểu được tác dụng của tụ điện trong mạch điện xoay chiều.
- Phát biểu được định luật Ôm đối với đoạn mạch điện xoay chiều chỉ chứa cuộn
cảm thuần.
- Phát biểu được tác dụng của cuộn cảm thuần trogn mạch điện xoay chiều.
- Viết được công thức tính dung kháng và cảm kháng.
2. Kĩ năng:
-Giải được một số bài tập trong SGK và các bài tập tương tự.
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên:
- Một số dụng cụ thí nghiệm như dao động kí điện tử, ampe kế, vôn kế, một số điện trở,
tụ điện, cuộn cảm để minh hoạ.
2. Học sinh:
- Ôn lại các kiến thức về tụ điện: q = Cu và
di
i

dt
= ±
và suất điện động tự cảm
di
e L
dt
= ±
.
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
-Dòng điện xoay chiều là gì? Cách tạo ra?
-Giá trị hiệu dụng là gì?
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút):Tìm hiểu mối quan hệ giữa i và u trong mạch điện xoay chiều
- Có dạng: i = I
m
cos(ωt + ϕ)
- HS ghi nhận các kết quả chứng minh bằng
thực nghiệm và lí thuyết.
+ Nếu ϕ > 0: u sớm pha ϕ so với i.
+ Nếu ϕ < 0: u trễ pha |ϕ| so với i.
+ Nếu ϕ = 0: u cùng pha với i.
- Biểu thức của dòng điện xoay chiều có
dạng?
- Chọn điều kiện ban đầu thích hợp để ϕ =
0 → i = I
m
cosωt = I
2
cosωt

- Ta sẽ đi tìm biểu thức của u ở hai đầu
đoạn mạch. = U
2
cos(ωt+ ϕ)
- Trình bày kết quả thực nghiệm và lí
thuyết để đưa ra biểu thức điện áp hai đầu
mạch.
*Hoạt động 3(…phút): Tìm hiểu mạch điện xoay chiều chỉ có điện trở
- Biến thiên theo thời gian t (dòng điện xoay
chiều)
- Theo định luật Ohm
- Xét mạch điện xoay chiều chỉ có R.
- Trong mạch lúc này sẽ có i → dòng điện
này như thế nào?
- Tuy là dòng điện xoay chiều, nhưng tại
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
4 Tr êng THPT Gio Linh
u
i
R
=
- Điện áp tức thời, điện áp cực đại và điện áp
hiệu dụng.
- HS nêu nhận xét:
+ Quan hệ giữa I và U.
+ u và i cùng pha.
- HS phát biểu.(SGK)
một thời điểm, dòng điện i chạy theo một
chiều xác định. Vì đây là dòng điện trong
kim loại nên theo định luật Ohm, i và u tỉ

lệ với nhau như thế nào?
-Trong biểu thức điện áp u, U
m
và U là gì?
-Dựa vào biểu thức của u và i, ta có nhận
xét gì?
- GV chính xác hoá các kết luận của HS.
- Y/c HS phát biểu định luật Ohm đối với
dòng điện một chiều trong kim loại.
*Hoạt động 4(…phút): Tìm hiểu về mạch điện xoay chiều chỉ có tụ điện
- HS quan sát mạch điện và ghi nhận các kết
quả thí nghiệm.
+ Tụ điện không cho dòng điện một chiều đi
qua.
+ Tụ điện cho dòng điện xoay chiều “đi
qua”.
- HS theo hướng dẫn của GV để khảo sát
mạch điện xoay chiều chỉ có tụ điện.
- Tụ điện sẽ được tích điện.
- Bản bên trái tích điện dương.
- Biến thiên theo thời gian t.
- HS ghi nhận cách xác định i trong mạch.
q
i
t
∆
=
∆
- Đạo hàm bậc nhất của q theo thời gian.
- HS tìm q’

cos( )
2
sin
π
α α
− = +
- HS viết lại biểu thức của i và u (i nhanh
pha hơn u góc π/2 → u chậm pha hơn i góc
π/2)
- So sánh với định luật Ohm, có vai trò
tương tự như điện trở R trong mạch chứa
điện trở.
- Là đơn vị của điện trở (Ω).
1
1
. .
( ) . .
C A s
F s s
V C
−
−
 
Ω
= = = Ω
 ÷
 
- Trong mạch chứa tụ điện, cường độ dòng
điện qua tụ điện sớm pha π/2 so với điện áp
hai đầu tụ điện (hoặc điện áp ở hai đầu tụ

- GV làm thí nghiệm như sơ đồ hình 13.3
Sgk.
- Ta có nhận xét gì về kết quả thu được?
- Ta nối hai đầu tụ điện vào một nguồn
điện xoay chiều để tạo nên điện áp u giữa
hai bản của tụ điện.
- Có hiện tượng xảy ra ở các bản của tụ
điện?
- Giả sử trong nửa chu kì đầu, A là cực
dương → bản bên trái của tụ sẽ tích điện
gì?
- Ta có nhận xét gì về điện tích trên bản
của tụ điện?
→ Độ biến thiên điện tích q cho phép ta
tính i trong mạch.
- Cường độ dòng điện ở thời điểm t xác
định bằng công thức nào?
- Khi ∆t và ∆q vô cùng nhỏ
q
t
∆
∆
trở thành
gì?
- Ta nên đưa về dạng tổng quát i =
I
m
cos(ωt + ϕ) để tiện so sánh, –sinα →
cosα
- Nếu lấy pha ban đầu của i bằng 0 → biểu

thức của i và u được viết lại như thế nào?
- Z
C
đóng vai trò gì trong công thức?
→ Z
C
có đơn vị là gì?
1
C
Z
C
ω
=
- Dựa vào biểu thức của u và i, ta có nhận
xét gì?
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
5 Tr êng THPT Gio Linh
điện trễ pha π/2 so với cường độ dòng điện).
- Biểu hiện sự cản trở dòng điện xoay chiều.
- Từ
1
C
Z
C
ω
=
ta thấy: Khi ω nhỏ (f nhỏ) →
Z
C
lớn và ngược lại.

- Vì dòng điện không đổi (f = 0) → Z
C
= ∞ →
I = 0
- Dựa vào biểu thức định luật Ohm, Z
C
có
vai trò là điện trở trong mạch chứa tụ điện
→ hay nói cách khác nó là đại lượng biểu
hiện điều gì?
- Khi nào thì dòng điện qua tụ dễ dàng
hơn?
- Tại sao tụ điện lại không cho dòng điện
không đổi đi qua?
*Hoạt đông 5 (…phút). Tìm hiểu mạch điện xoay chiều chỉ có cuộn cảm thuần
- HS nghiên cứu Sgk để trả lời
- Dòng điện qua cuộn dây tăng lên → trong
cuộn dây xảy ra hiện tượng tự cảm, từ thông
qua cuộn dây:
Φ = Li
- Từ thông Φ biến thiên tuần hoàn theo t.
- Trở thành đạo hàm của i theo t.
- Khi i tăng → e
tc
< 0, tương đương với sự
tồn tại một nguồn điện.
di di
e L L
dt dt
= − =

→
AB
di
u ri L
dt
= +
- HS ghi nhận và theo sự hướng dẫn của GV
để khảo sát mạch điện này.
2
di
u L LI sin t
dt
ω ω
= = −
Hay

Vì
cos( )
2
sin
π
α α
− = +
cos2 ( )u U t
ω ϕ
= +
→ U = ωLI
- So sánh với định luật Ohm, có vai trò
tương tự như điện trở R trong mạch chứa
điện trở.

- Là đơn vị của điện trở (Ω).
V V1
A
A
s
s
 
 ÷
= =Ω
 ÷
 ÷
 ÷
 
- Trong đoạn mạch chỉ có một cuộn cảm
- Cuộn cảm thuần là gì?
- Khi có dòng điện cường độ i chạy qua
cuộn cảm → có hiện tượng gì xảy ra
trong ống dây?
- Trường hợp i là một dòng điện xoay
chiều thì Φ trong cuộn dây?
- Xét ∆t vô cùng nhỏ (∆t → 0) → suất
điện động tự cảm trong cuộn cảm trở
thành gì?
- Y/c HS hoàn thành C5
- Đặt vào hai đầu của một cuộn thuần cảm
(có độ tự cảm L, điện trở trong r = 0) một
điện áp xoay chiều, tần số góc ω, giá trị
hiệu dụng U → trong mạch có dòng điện
xoay chiều
- Điện áp hai đầu của cảm thuần có biểu

thức như thế nào?
- Hướng dẫn HS đưa phương trình u về
dạng cos.
- Đối chiếu với phương trình tổng quát của
u → điện áp hiệu dụng ở hai đầu cuộn
cảm?
- Z
L
đóng vai trò gì trong công thức?
→ Z
L
có đơn vị là gì?
L
e
Z L
di
dt
ω ω
 
 ÷
= =
 ÷
 ÷
 ÷
 
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
e
r
A
B

i
6 Tr êng THPT Gio Linh
thuần: i trễ pha π/2 so với u, hoặc u sớm pha
π/2 so với i.
- Biểu hiện sự cản trở dòng điện xoay chiều.
- Vì Z
L
= ωL nên khi f lớn → Z
L
sẽ lớn →
cản trở nhiều.
- Dựa vào phương trình i và u có nhận xét
gì về pha của chúng?
i = I
2
cosωt →
cos2 ( )
2
u U t
π
ω
= +
Hoặc
u = U
2
cosωt →
cos2 ( )
2
i I t
π

ω
= −
- Tương tự, Z
L
là đại lượng biểu hiện điều
gì?
- Với L không đổi, đối với dòng điện xoay
chiều có tần số lớn hay bé sẽ cản trở lớn
đối với dòng điện xoay chiều.
- Lưu ý: Cơ chế tác dụng cản trở dòng điện
xoay chiều của R và L khác hẳn nhau.
Trong khi R làm yếu dòng điện do hiệu
ứng Jun thì cuộn cảm làm yếu dòng điện
do định luật Len-xơ về cảm ứng từ.
*Hoạt đông 6(…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Yêu cầu học sinh nhắc lại các yêu cầu
nêu ra trong muc tiêu của bài.
-Yêu cầu Hs hoàn thành các câu hỏi trang
7,8 trang 74 SGK
*Hoạt đông 7(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
-Nhắc Hs chuẩn bị bài tập trang 74
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
7 Tr êng THPT Gio Linh
Tiết thứ 23
BÀI TẬP
Ngày soạn:………………

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
Ôn tập, củng cố kiến thức về các mạch điện xoay chiều.
2. Kĩ năng:
Rèn luyện kỹ năng giải bài tập.
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên: một số bài tập trắc nghiệm và tự luận
2. Học sinh: giải bài tập trang 74
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút): Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm
* HS đọc đề từng câu, cùng suy nghĩ thảo
luận đưa ra đáp án đúng
* Thảo luận nhóm tìm ra kết quả
* Hs giải thích
* Thảo luận nhóm tìm ra kết quả
* Hs giải thích
* Cho Hs đọc lần lượt các câu trắc nghiệm
7,8,9,10 trang 66 sgk
* Tổ chức hoạt động nhóm, thảo luận tìm
ra đáp án
*Gọi HS trình bày từng câu
* Cho Hs đọc các câu trắc nghiệm 7,8,9
trang 74 sgk
* Tổ chức hoạt động nhóm, thảo luận tìm
ra đáp án.
*Cho Hs trình bày từng câu
*Hoạt động 3(…phút): Bài tập tự luận 4 trang 74 SGK

Bài tập 4 trang 66
a. R =
2 2
220
484
100
U
P
= = Ω
b.
220
0,455
484
U
I A
R
= = =
c. A= P.t = 100.3600 = 360000J
= 100W.h
Yêu cầu Hs tóm tắt nêu cách giải
*Hoạt động 4(…phút): Giải bài tâp 6 trang 74 SGK
Khi C
1
và C
2
mắc nối tiếp thì :
u = u
1
+ u
2

=
1 2
q q
C C
+
vì q = q
1
= q
2

Yêu cầu Hs tóm tắt, nêu cách giải.
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
8 Tr êng THPT Gio Linh
q
u
C
=
với
1 2
1 1 1
C C C
= +
Suy ra :
1 2
1 1 1
C
Z
C C C
ω ω ω
= = +

1 2C C C
Z Z Z= +
,
1 2
( )
L
Z L L
ω
= +
*Hoạt đông 5 (…phút). Giải bài tâp
Cho mạch điện xoay chiều chỉ có cuộn dây thuần cảm L = 0,636H .Điện áp 2 đầu cuộn
dây là :
200cos(100 )
3
u t
π
π
= +
(v)
a) Viết biểu thức i ? Tính I ? vẽ giản đồ véctơ ?
b) Nếu f tăng 5 lần thì I thay đổi như thế nào ?
Học sinh thảo luận đưa ra cách giải
a) Z
L
= 200
Ω
I
0
=

0
1
L
U
Z
=
(A);
1cos(100 )
3 2
i t
π π
π
= + −
(A)
b)
/ / /
1
5
I L
I L
ω ω
ω ω
= = =
Yêu cầu Hs tóm tắt đề bài, giải bài tập.
*Hoạt đông 6 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Yêu cầu học sinh nắm lại các kiến thức
trọng tâm
*Hoạt đông 7(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.

-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
-Yêu cầu Hs hoàn thành các bài tập còn lại
trang 74 SGK
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
9 Tr êng THPT Gio Linh
Tiết thứ 24
Bài 14.MẠCH CÓ R,L,C MẮC NỐI TIẾP
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Nêu lên được những tính chất chung của mạch điện xoay chiều mắc nối tiếp.
- Nêu được những điểm cơ bản của phương pháp giản đồ Fre-nen.
- Viết được công thức tính tổng trở.
- Viết được công thức định luật Ôm cho đoạn mạch xoay chiều có R,L,C mắc ntiếp.
-Viết được công thức tính độ lệch pha giữa i ,u đối với mạch có R,L,C mắc n tiếp.
- Nêu được đặc điểm của đoạn mạch có R, L, C nối tiếp khi xảy ra hiện tượng cộng
hưởng điện.
2. Kĩ năng:
-Giải được một số bài tập trong SGK và các bài tập tương tự.
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên:
-Chuẩn bị thí nghiệm gồm có dao động kí điện tử (hai chùm tia), các vôn kế và
ampe kế, các phần tử R, L, C.
2. Học sinh:
-Ôn lại phép cộng vectơ và phương pháp giản đồ Fre-nen để tính tổng hai dao động
điều hoà cùng tần số.
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( 5 phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.

-Nêu đặc điểm của các loại đoạn mạch điện xoay chiều?
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút): Tìm hiều về phương pháp giản đồ Fre-nen
- HS ghi nhận định luật về điện áp tức thời.
U = U
1
+ U
2
+ U
3
+ …
u = u
1
+ u
2
+ u
3
+ …
- Chúng đều là những đại lượng xoay chiều
hình sin cùng tần số.
- HS đọc Sgk và ghi nhận những nội dung
của phương pháp giản đồ Fre-nen.
- HS vẽ trong các trường hợp đoạn mạch chỉ
- Tại một thời điểm, dòng điện trong mạch
chạy theo 1 chiều nào đó → dòng một
chiều → vì vậy ta có thể áp dụng các định
luật về dòng điện một chiều cho các giá trị
tức thời của dòng điện xoay chiều.
- Xét đoạn mạch gồm các điện trở R
1

, R
2
,
R
3
… mắc nối tiếp. U hai đầu đoạn mạch
liên hệ như thế nào với U
i
hai đầu từng
đoạn mạch?
- Biểu thức định luật đối với dòng điện
xoay chiều?
- Khi giải các mạch điện xoay chiều, ta
phải cộng (đại số) các điện áp tức thời, các
điện áp tức thời này có đặc điểm gì?
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
10 Tr êng THPT Gio Linh
có R, chỉ có C, chỉ có L và đối chiếu với
hình 14.2 để nắm vững cách vẽ.
-Nắm PP Fre-nen
-Tìm hiểu, trả lời C1
-Đưa ra PP giản đồ Fre-nen
-Nêu C1
*Hoạt động 3(…phút): Tìm hiểu mạch có R, L, C mắc nối tiếp
- HS vận dụng các kiến thức về phương
pháp giản đồ Fre-nen để cùng giáo viên đi
tìm hệ thức giữa U và I.
+ Giả sử U
C
> U

L
(Z
C
> Z
L
)
+ Giả sử U
C
< U
L
(Z
C
< Z
L
)
- Tính thông qua tanϕ
với
tan
LC
R
U
U
ϕ
=
- Nếu chú ý đến dấu:
tan
L C L C
R
U U Z Z
U R

ϕ
− −
= =
- Khi đó ϕ = 0 → u cùng pha i. Tổng trở Z =
R → I
max

- Trong phần này, thông qua phương pháp
giản đồ Fre-nen để tìm hệ thức giữa U và I
của một mạch gồm một R, một L và một C
mắc nối tiếp.
- Hướng dẫn HS vẽ giản đồ Fre-nen trong
cả hai trường hợp: U
C
> U
L
(Z
C
> Z
L
) và
U
C
< U
L
(Z
C
< Z
L
)

- Dựa vào hình vẽ (1 trong hai trường hợp
để xác định hệ thức giữa U và I.
- Có thể hướng dẫn HS vẽ giản đồ Fre-nen
theo kiểu đa giác lực (nếu cần).
- Y/c HS về nhà tìm hệ thức liên hệ giữa U
và I bằng giản đồ còn lại.
- Đối chiếu với định luật Ôm trong đoạn
mạch chỉ có R →
2 2
( )
L C
R Z Z+ −
đóng
vai trò là điện trở → gọi là tổng trở của
mạch, kí hiệu là Z.
- Dựa vào giản đồ → độ lệch pha giữa u
và i được tính như thế nào?
- Chú ý: Trong công thức bên ϕ chính là
độ lệch pha của u đối với i (ϕ
u/i
)
- Nếu Z
L
= Z
C
, điều gì sẽ xảy ra?
(Tổng trở của mạch lúc này có giá trị nhỏ
nhất).
- Điều kiện để cộng hưởng điện xảy ra là
gì?

*Hoạt đông 4 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Yêu cầu học sinh nhắc lại các yêu cầu
nêu ra trong muc tiêu của bài.
-Yêu cầu Hs hoàn thành các câu hỏi 2,3
trang 79 SGK
*Hoạt đông 5 (….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
O
ϕ
L
U
r
C
U
r
LC
U
r
R
U
r
U
r
I
r
O
ϕ
L
U

r
C
U
r
LC
U
r
R
U
r
U
r
I
r
11 Tr êng THPT Gio Linh
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
-Nhắc Hs chuẩn bị bài tập trang 79
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
12 Tr êng THPT Gio Linh
Tiết thứ 25
BÀI TẬP
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Vận dụng kiến thức về dòng điện xoay chiều để giải bài tập
- Ôn tập, củng cố kiến thức về các mạch điện xoay chiều.
2. Kĩ năng:
Rèn luyện kỹ năng giải bài tập.

3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên: một số bài tập trắc nghiệm và tự luận
2. Học sinh: giải bài tập trang 74
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
-Viết công thức tính tổng trở, định luật ôm cho đoạn mạch RLC nối tiếp.
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút): Giải bài tập 6 trang 79 SGK
-Làm việc theo yêu cầu của giáo viên.
-Chú ý công thức
U
2
= U
R
2
+ (U
L
– U
C
)
2
-Yêu cầu Hs đọc, tóm tắt đề bài, nêu cáh
giải.
-Gợi ý: tìm U
R
suy tra I = U
R
/R.
Tính Z

c
= U
c
/I
*Hoạt động 3(…phút): Bài tập 8 trang 80 SGK
-Tính Z, I, ϕ
i
-Biểu thức của i = . ….
-Trong công thức U
2
= U
R
2
+ (U
L
– U
C
)
2

chú
ý Z
L
= 0.
-Yêu cầu hs nêu cách giải.
-Chú ý công thức tính ϕ
i
-Tính U
AM
?

*Hoạt động 4(…phút): Giải bài tâp 10 trang 80 SGK
Làm việc theo yêu cầu của Gv
Hướng dẫn:
-Nêu điều kiện cộng hưởng?
-Từ điều kiện trên, suy ra ω.
-Tính Z, I, ϕ
I
=> biểu thức i = …
*Hoạt đông 5 (…phút). Giải bài tâp 11,12 trang 74 SGK
-Thực hiện theo yêu cầu của Gv. -Yêu cầu Hs thảo luận, làm bài tập 11,12
-Hướng dẫn, gợi ý …
*Hoạt đông 6 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Yêu cầu học sinh nắm lại các kiến thức
trọng tâm
*Hoạt đông 7(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
-Yêu cầu Hs hoàn thành các bài tập còn lại
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
13 Tr êng THPT Gio Linh
trang 80 SGK
Tiết thứ 26
Bài 15.CÔNG SUẤT ĐIỆN TIÊU THỤ CỦA MẠCH ĐIỆN XOAY CHIỀU
HỆ SỐ CÔNG SUẤT
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Phát biểu được định nghĩa và thiết lập được công thức của công suất trung bình

tiêu thụ trong một mạch điện xoay chiều.
- Phát biểu được định nghĩa của hệ số công suất.
- Nêu được vai trò của hệ số công suất trong mạch điện xoay chiều.
- Viết được công thức của hệ số công suất đối với mạch RLC nối tiếp.
2. Kĩ năng:
-Giải được một số bài tập trong SGK và các bài tập tương tự.
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên: -Công tơ điện
2. Học sinh: -Ôn lại các kiến thức về mạch RLC nối tiếp.
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
-Viết công thức tính tổng trở, định luật ôm, công thức tính độ lệch pha ϕ?
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút):Tìm hiểu công suất của mạch điện xoay chiều
2
2
U
P RI UI
R
= = =
p = ui
cos cos cos
cos
1
. [ ( )
2
( )]
α β α β
α β

= +
+ −
- Vì cosϕ không đổi nên
cos cos
ϕ ϕ
=
- Chu kì
2
2 2
T
π
ω
=
(
2
T
π
ω
=
)
- Biểu thức tính công suất điện tiêu thụ
trong mạch điện không đổi là gì?
- Xét mạch điện xoay chiều như hình
vẽ(SGK).
- Tại một thời điểm t, i trong mạch chạy
theo 1 chiều nào đó → xem tại thời điểm t,
dòng điện trong mạch là dòng 1 chiều →
công suất tiêu thụ trong mạch tại thời điểm
t?
- Giá trị trung bình của công suất điện

trong 1 chu kì:
cos cos(2 )P p UI t
ϕ ω ϕ
 
= = + +
 
- Trong đó
cos
ϕ
có giá trị như thế nào?
- Còn
cos(2 )t
ω ϕ
+
là một hàm tuần hoàn
của t, với chu kì bao nhiêu?
- Trong từng khoảng thời gian T/2 hoặc T,
hàm cos(2ωt + ϕ) luôn có những giá trị
bằng nhau về trị tuyệt đối, nhưng trái dấu
tại thời điểm t, t + T/4
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
14 Tr êng THPT Gio Linh
→ P = UIcosϕ
-Hoàn thành yêu cầu của Gv.
cos cos
cos cos
2
2 ( ) (2 )
4 4
(2 ) (2 )

T T
t t
t t
ω
ω ϕ ω ϕ
ω π ϕ ω ϕ
   
+ + = + +
   
   
= + + = − +
→ Vậy
cos(2 ) 0t
ω ϕ
+ =
-Yêu cầu Hs đưa ra công thức tính điện
năng tiêu thụ?
*Hoạt động 3(…phút): Tìm hiểu về hệ số công suất
- Vì |ϕ| không vượt quá 90
0
nên 0 ≤ cosϕ ≤
1.
- Chỉ có L: cosϕ = 0
- Gồm R nt L:
cos
2 2
R
R L
ϕ
ω

=
+
P = UIcosϕ với cosϕ > 0
→
cos
P
I
UI
ϕ
=
cos
2
2
2 2
1
hp
P
P rI r
U
ϕ
= =
- Nếu cosϕ nhỏ → P
hp
sẽ lớn, ảnh hưởng đến
sản xuất kinh doanh của công ti điện lực.
2 2
1
( )
U U
I

Z
R L
C
ω
ω
= =
+ −
1
tan
L
C
R
ω
ω
ϕ
−
=
cos
R
Z
ϕ
=
- Bằng công suất toả nhiệt trên R.
- Hệ số công suất có giá trị trong khoảng
nào?
- Y/c HS hoàn thành C2.
- Các thiết bị tiêu thụ điện trong nhà máy
→ có L → i nói chung lệch pha ϕ so với u.
Khi vận hành ổn định P trung bình giữ
không đổi → Công suất trung bình trong

các nhà máy?
- Nếu r là điện trở của dây dẫn → công
suất hao phí trên đường dây tải điện?
→ Hệ số công suất ảnh hưởng như thế
nào?
- Nhà nước quy định: cosϕ ≥ 0,85
- Giả sử điện áp hai đầu mạch điện là:
u = U
2
cosωt
- Cường độ dòng điện tức thời trong mạch:
i = I
2
cos(ωt+ ϕ)
- Định luật Ôm cho đoạn mạch có biểu
thức?
- Mặt khác biểu thức tìm ϕ?
- Từ đây ta có thể rút ra biểu thức cosϕ?
- Có nhận xét gì về công suất trung bình
tiêu thụ trong mạch?
*Hoạt đông 4 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Yêu cầu học sinh nhắc lại các yêu cầu
nêu ra trong muc tiêu của bài.
-Yêu cầu Hs hoàn thành các câu hỏi 2,3,4
trang 85 SGK
*Hoạt đông 5(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.

-Nhắc Hs chuẩn bị bài tập trang 85
-Chuẩn bị bài 15
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
15 Tr êng THPT Gio Linh
Tiết thứ 27
Bài 16:TRUYỀN TẢI ĐIỆN NĂNG. MÁY BIẾN ÁP
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Viết được biểu thức của điện năng hao phí trên đường dây tải điện, từ đó suy ra
những giải pháp giảm điện năng hao phí trên đường dây tải điện, trong đó tăng áp là
biện pháp triệt để và hiệu quả nhất.
- Phát biểu được định nghĩa, nêu được cấu tạo và nguyên tắc làm việc của máy biến
áp. - Viết được hệ thức giữa điện áp của cuộn thứ cấp và của cuộn sơ cấp trong máy
biến áp.
- Viết được biểu thức giữa I trong cuộn thứ cấp và trong cuộn sơ cấp của một máy
biến áp.
2. Kĩ năng:
-Giải được một số bài tập trong SGK và các bài tập tương tự.
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên:
-Thí nghiệm tìm các tính chất, hệ thức cơ bản của một máy biến áp (loại dùng cho HS).
2. Học sinh: Ôn lại về suất điện động cảm ứng, về vật liệu từ.
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
- Viết biểu thức tính công suất, hệ số công suất của mạch R,L,C nối tiếp?
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút):Tìm hiểu về bài toán truyền tải điện năng đi xa.
- HS ghi nhận nhu cầu của việc truyền tải
điện năng đi xa.

P
phát
= U
phát
I
phá
phá
phá phá
2
t
2 2
t
2 2
t t
hp
P
R
P RI R P
U U
= = =
- Giảm R (không thực tế) hoặc tăng U
phát

(tăng U
phát
10 lần thì P
hp
giảm 100 lần) có
hiệu quả rõ rệt.
- Vì

l
R
S
ρ
=
- Lúc “đưa” điện năng lên đường dây truyền
tải → tăng điện áp. Tới nơi tiêu thụ → giảm
- Người ta sử dụng điện năng ở khắp mọi
nơi, nhưng chỉ sản xuất điện năng trên quy
mô lớn, ở một vài địa điểm.
- Điện năng phải được tiêu thụ ngay khi
sản xuất ra. Vì vậy luôn luôn có nhu cầu
truyển tải điện năng với số lượng lớn, đi
xa tới hàng trăm, hàng nghìn kilômet.
- Công suất phát điện của nhà máy?
- Gọi điện trở trên dây là R → công suất
hao phí do toả nhiệt trên đường dây?
- P
phát
hoàn toàn xác định → muốn giảm
P
hp
ta phải làm gì?
- Tại sao muốn giảm R, lại phải tăng S và
tăng khối lượng đồng?
→ Muốn giải quyết bài toán truyền tải
điện năng đi xa ta cần phải làm gì?
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
16 Tr êng THPT Gio Linh
điện áp.

*Hoạt động 3(…phút): Tìm hiểu về máy biến áp
- Biến đổi điện áp (xoay chiều).
- HS đọc Sgk và nêu cấu tạo của máy biến
áp.
- Lõi biến áp gồm nhiều lá sắt mỏng ghép
cách điện với nhau để tránh dòng Fu-cô và
tăng cường từ thông qua mạch.
- Số vòng dây ở hai cuộn phải khác nhau,
tuỳ thuộc nhiệm vụ của máy mà có thể N
1
>
N
2
hoặc ngược lại.
- Dòng điện xoay chiều trong cuộn sơ cấp
gây ra sự biến thiên từ thông trong hai cuộn.
+Φ
1
= N
1
Φ
0
+Φ
2
= N
2
Φ
0
- Theo định luật cảm ứng điện từ, trong cuộn
thứ cấp xuất hiện suất điện động cảm ứng.

- Dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ.
- Máy biến áp là thiết bị dùng để làm gì?
- Y/c HS đọc Sgk để tìm hiểu cấu tạo của
máy biến áp.
- Bộ phận chính là một khung sắt non có
pha silic gọi là lõi biến áp, cùng với hai
cuộn dây có điện trở nhỏ và độ tự cảm
quấn trên hai cạnh đối diện của khung.
- Cuộn D
1
có N
1
vòng được nối với nguồn
phát điện → cuộn sơ cấp.
- Cuộn D
2
có N
2
vòng được nối ra cơ sở
tiêu thụ điện năng → cuộn thứ cấp.
- Nguồn phát tạo ra điện áp xoay chiều tần
số f ở hai đầu cuộn sơ cấp → có hiện
tượng gì ở trong mạch?
- Do cấu tạo hầu như mọi đường sức từ do
dòng sơ cấp gây ra đều đi qua cuộn thứ
cấp, nói cách khác từ thông qua mỗi vòng
dây của hai cuộn là như nhau.
→ Từ thông qua cuộn sơ cấp và thứ cấp sẽ
có biểu thức như thế nào?
- Từ thông qua cuộn thứ cấp biến thiên

tuần hoàn → có hiện tượng gì xảy ra trong
cuộn thứ cấp?
- Ở hai đầu cuộn thứ cấp có 1 điện áp biến
thiên tuần hoàn với tần số góc ω → mạch
thứ cấp kín → I biến thiên tuần hoàn với
tần số f.
→ Tóm lại, nguyên tắc hoạt động của máy
biến áp là gì?
*Hoạt động 4(…phút): Khảo sát thực nghiệm một máy biến áp
- HS cùng tiến hành thực nghiệm và ghi
nhận các kết quả.
- HS ghi các kết quả từ thực nghiệm, xử lí số
liệu và nêu các nhận xét.
2
1
U
U
> 1 → U
2
> U
1
: điện áp lấy ra lớn hơn
điện áp đưa vào.
- I
1
rất nhỏ (I
1
≈ 0) → chứng tỏ máy biến áp
- Giới thiệu máy biến áp và vẽ sơ đồ khảo
sát(SGK):

- Thí nghiệm 1, ta sẽ khảo sát xem trong
chế độ không tải tiêu thụ điện năng trên
máy biến áp như thế nào, và mối liên hệ
giữa điện áp đặt vào và số vòng dây trên
mỗi cuộn dựa vào các số liệu đo được trên
các dụng cụ đo.
- Nếu
2
1
N
N
> 1 →
2
1
U
U
sẽ như thế nào?
- Khi mạch thứ cấp ngắt (I
2
= 0), khi ta
thay đổi U
1
→ I
1
thay đổi như thế nào?
- Thí nghiệm 1: Khoá K đóng (chế độ có
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
17 Tr êng THPT Gio Linh
hầu như khơng tiêu thụ điện năng.
- Khi I

2
≠ 0 thì I
1
tự động tăng lên theo I
2
.
- HS ghi nhận định nghĩa.
- HS trình bày các ngun nhân.
tải). Trong thí nghiệm này ta sẽ khảo sát
để xem giữa các giá trị I, U, N của các
cuộn dây liên hệ với nhau như thế nào?
- I
2
khơng vượt q một giá trị chuẩn để
khơng q nóng do toả nhiệt (thường
khơng q 55
o
C) → máy biến áp làm việc
bình thường.
- Trong hệ thức bên chỉ là gần đúng với
sai số dưới 10%.
- Theo định nghĩa, hiệu suất của một máy
biến áp là tỉ số (tính ra %):
công suất tiêu thụ ở mạch thứ cấp
công suất đưa vào ở mạch sơ cấp
- Y/c HS nghiên cứu Sgk và trình bày sự
tổn hao điện năng trong một máy biến áp
gồm những ngun nhân nào?
- Với các máy khi làm việc bình thường
(H > 98%), có thể viết: U

2
I
2
= U
1
I
1
→
cơng suất biểu kiến ở cuộn thứ cấp xấp xỉ
bằng cơng suất biểu kiến ở cuộn sơ cấp.
Đơn vị (V.A)
*Hoạt đơng 5 (…phút). Tìm hiểu về ứng dụng của máy biến áp
- Y/c HS nêu các ứng dụng của máy biến áp. - HS nghiên cứu Sgk và những hiểu biết
của mình để nêu các ứng dụng.
*Hoạt đơng 6 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hồn thành u cầu của giáo viên.
-u cầu học sinh nhắc lại các u cầu
nêu ra trong muc tiêu của bài.
-Nêu sự ảnh hưởng của điện trường đối
với sức khoẻ con người ở những khu vực
có dòng điện cao áp chạy qua.
-u cầu Hs hồn thành các câu hỏi 1,2
trang 91 SGK
*Hoạt đơng 7(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
-Nhắc Hs chuẩn bị bài tập trang 91
Dßng ®iƯn xoay chiỊu -VL 12CB TrÇn Trung Tun
18 Tr êng THPT Gio Linh

Tiết thứ 28
BÀI TẬP
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Vận dụng kiến thức về máy biến áp để giải bài tập.
- Ôn tập, củng cố kiến thức về máy biến áp và truyền tải điện năng.
2. Kĩ năng:
Rèn luyện kỹ năng giải bài tập.
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên: một số bài tập trắc nghiệm và tự luận
2. Học sinh: giải bài tập trang 74
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
-Viết công thức liên hệ giữa U,I,N của máy biến áp?
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút): Giải bài tập 4 trang 91 SGK
-Làm việc theo yêu cầu của giáo viên.

-Yêu cầu Hs đọc, tóm tắt đề bài, nêu cáh
giải.
-Gợi ý câu b:Cuộn nào có N nhỏ thì I lớn,
dẫn đến nhiệt lượng tỏa ra lớn => dễ cháy
=> dùng dây có tiết diện lớn.
*Hoạt động 3(…phút): Bài tập 5 trang 91 SGK
-Tính P
1
, P
2

, I
1
-Yêu cầu hs nêu cách giải.
-Chú ý MBA lí tưởng có: P
1
= P
2
-Tính I
1
?
*Hoạt động 4(…phút): Giải bài tâp 6 trang 91 SGK
Làm việc theo gợi ý cuả Gv
Cho Hs thảo luận giải bài tập
Hướng dẫn:
-I = P/U
1
, ∆U = I.R; U
2
= U
1
- ∆U
-Cống suất tổn hao? …
*Hoạt đông 6 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Yêu cầu học sinh nắm lại các kiến thức
trọng tâm
*Hoạt đông 7(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.

Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
19 Tr êng THPT Gio Linh
-Yêu cầu Hs chuẩn bị bài mới.
Tiết thứ 29
Bài 17. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
- Mô tả được sơ đồ cấu tạo và giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy phát
điện xoay chiều 1 pha và máy phát điện 3 pha.
-Nắm cách mắc tải ba pha.
2.Kĩ năng:
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên:
- Các mô hình máy phát điện xoay chiều 1 pha, 3 pha, sơ đồ chỉnh lưu dòng điện
xoay chiều đối với các mạch chỉnh lưu, có thể sử dụng dao động kí để biểu diễn các
dòng đã được chỉnh lưu.
2.Học sinh:
-Ôn lại các kiến thức về hiện tượng cảm ứng điện từ và định luật Len-xơ ở lớp 11.
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
-Viết công thức liên hệ giữa I,U và N của một máy biến áp lí tưởng?
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút):Tìm hiểu về máy phát điện xoay chiều một pha
- HS nghiên cứu từ mô hình và Sgk về trả
lời.
-Hoànn thành yêu cầu của Gv
- Cho HS nghiên cứu mô hình máy phát
điện xoay chiều 1 pha → Máy phát điện
xoay chiều hoạt động dựa vào nguyên tắc

nào?
→ Nó có cấu tạo như thế nào?
+ Các cuộn nam châm điện của phần cảm
(ro to):
+ Các cuộn dây của phần ứng (stato):
- Yêu câu Hs chứng minh và nắm công
thức
f np
=
*Hoạt động 3(…phút): Tìm hiểu về máy phát điện xoay chiều ba pha
- HS ghi nhận về hệ 3 pha.
- HS nghiên cứu Sgk và ghi nhận về máy
phát điện xoay chiều 3 pha.
- Lệch pha nhau 120
0
(2π/3 rad) nên:
cos
2 0
2
2 ( )
3
e e t
π
ω
= −
cos
3 0
4
2 ( )
3

e e t
π
ω
= −
- Giới thiệu về hệ 3 pha.
- Thông báo về máy phát điện xoay chiều
3 pha.
- Nếu suất điện động xoay chiều thứ nhất
có biểu thức: e
1
= e
0
2
cosωt thì hai suất
điện động xoay chiều còn lại có biểu thức
như thế nào?
- Y/c HS nghiên cứu Sgk và mô hình để
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
B
2
B
1
B
3
N
S
S
20 Tr êng THPT Gio Linh
- HS tìm hiểu cấu tạo của máy phát điện
xoay chiều 3 pha dựa vào Sgk và mô hình.

- HS nghiên cứu Sgk và trình bày hai cách
mắc:
+ Mắc hình sao.
+ Mắc hình tam giác.
- HS ghi nhận các khái niệm điện áp pha và
điện áp dây.
- HS nghiên cứu Sgk để trả lời: là hệ ba
dòng điện xoay chiều hình sin có cùng tần
số, nhưng lệch pha với nhau 120
0
từng đôi
một.
- HS nghiên cứu Sgk và liên hệ thực tế để
tìm những ưu việt của hệ ba pha.
tìm hiểu cấu tạo của máy phát điện xoay
chiều 3 pha.
- Máy phát ba pha được nối với ba mạch
tiêu thụ điện năng (tải). Xét các tải đối
xứng (cùng điện trở, dung kháng, cảm
kháng).
- Các tải được mắc với nhau theo những
cách nào?
- Mô tả hai cách mắc theo hình 17.6 và
17.7 Sgk.
- Trình bày điện áp pha và điện áp dây.
- Dòng điện xoay chiều do máy phát điện
xoay chiều ba pha phát ra là dòng ba pha.
→ Chúng có đặc điểm gì?
- Nếu các tải là đối xứng → ba dòng điện
này sẽ có cùng biên độ.

- Hệ ba pha có những ưu việt gì?
*Hoạt đông 6 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Yêu cầu học sinh nhắc lại các yêu cầu
nêu ra trong muc tiêu của bài.
-Yêu cầu Hs hoàn thành các câu hỏi3,4
trang 94 SGK
*Hoạt đông 7(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
-Nhắc Hs chuẩn bị bài 18
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
21 Tr êng THPT Gio Linh
Tiết thứ 30
Bài 18: ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ BA PHA
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Trình bày được khái niệm từ trường quay.
- Trình bày được cách tạo ra từ trường quay.
- Trình bày được cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba
pha.
2. Kĩ năng:
-Giải được một số bài tập trong SGK và các bài tập tương tự.
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên:
-Chuẩn bị một động cơ không đồng bô ba pha đã tháo ra để chỉ cho HS nhình thấy
được các bộ phận chính của động cơ.

2. Học sinh:
-Ôn lại kiến thức về động cơ điện ở lớp 9.
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
- Mô tả sơ đồ cấu tạo và giải thích được nguyên tắc hođộng của máy phát điện 3 pha?
-Nêu cách mắc tải ba pha?
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút):Tìm hiểu nguyên tắc chung của động cơ điện xoay chiều
- Từ điện năng sang cơ năng.
- HS nghiên cứu Sgk và thảo luận.
- Quay đều quanh trục ∆ và
B
r
⊥ ∆ → từ
trường quay.
- Từ thông qua khung biến thiên → i cảm
ứng → xuất hiện ngẫu lực từ làm cho khung
quay theo chiều từ trường, chống lại sự biến
thiên của từ trường.
- Luôn luôn nhỏ hơn. Vì khung quay nhanh
dần “đuổi theo” từ trường. Khi ω ↑ → ∆Φ
↓ → i và M ngẫu lực từ ↓. Khi M
từ
vừa đủ
cân bằng với M
cản
thì khung quay đều.
- Động cơ điện là thiết bị dùng để biến đổi
từ dạng năng lượng nào sang dạng năng
lượng nào?

- Y/c HS nghiên cứu Sgk và mô hình để
tìm hiểu nguyên tắc chung của động cơ
điện xoay chiều.
- Khi nam châm quay đều, từ trường giữa
hai cực của nam châm sẽ như thế nào?
- Đặt trong từ trường đó một khung dây
dẫn cứng có thể quay quanh trục ∆ → có
hiện tượng gì xuất hiện ở khung dây dẫn?
- Tốc độ góc của khung dây dẫn như thế
nào với tốc độ góc của từ trường? Vì sao
gọi là động cơ không đồng bộ?
*Hoạt động 3(…phút): Tìm hiểu về động cơ không đồng bộ.
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
22 Tr êng THPT Gio Linh
- HS nghiên cứu Sgk và thảo luận để tìm
hiểu hai bộ phận chính là rôto và stato.
- Vì 3 cuộn đặt tại 3 vị trí trên một vòng tròn
sao cho các trục của ba cuộn đồng quy tại
tâm O và hợp nhau những góc 120
o
nên
chúng lệch pha nhau 2π/3 rad.
- HS chứng minh để tìm ra
3
2
m
B B
=
- HS chứng minh:
cos

3
2
x m
B B t
ω
=
3
2
x m
B B sin t
ω
=
- Y/c HS nghiên cứu Sgk và nêu cấu tạo
của động cơ không đồng bộ.
- Rôto để tăng thêm hiệu quả, người ta
ghép nhiều khung dây dẫn giống nhau có
trục quay chung tạo thành một cái lồng
hình trụ, mặt bên tạo bởi nhiều thanh kim
loại song song (rôto lồng sóc)
- Nếu cảm ứng từ do cuộn 1 tạo ra tại O có
biểu thức:
cos
1 m
B B t
ω
=
thì cảm ứng từ do
hai cuộn còn lại tạo ra tại O có biểu thức
như thế nào?
- Cảm ứng từ tại O có độ lớn được xác

định như thế nào?
+ Chọn hai trục toạ độ vuông góc Ox và
Oy sao cho Ox nằm theo hướng
1
r
B
.
+ Tổng hợp theo từng hướng B
x
và B
y
.
+ Dựa vào đẳng thức
2
2 2
3
2
x y m
B B B
 
+ =
 ÷
 
chứng tỏ
B
r
là vectơ quay xung quanh O
với tần số góc ω.
*Hoạt đông 4 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.

-Yêu cầu học sinh nhắc lại các yêu cầu
nêu ra trong muc tiêu của bài.
-Yêu cầu Hs hoàn thành các câu hỏi
1,2trang 97 SGK
*Hoạt đông 5(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
-Nhắc Hs chuẩn bị ôn tập kiến thức trong
chương.
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
23 Tr êng THPT Gio Linh
Tiết thứ 32-33
Thực hành: KHẢO SÁT ĐOẠN MẠCH ĐIỆN XOAY CHIỀU
CÓ R,L,C MẮC NỐI TIẾP
Ngày soạn:………………
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Phát biểu và viết được các công thức tính cảm kháng, dung kháng, tổng trở, cường
độ dòng điện hiệu dụng I, hệ số công suất cos
ϕ
trong đoạn mạch điện xoay chiều có R,
L, C mắc nối tiếp.
- Vận dụng phương pháp giản đồ Fre-nen để biểu diễn các điện áp trong các loại
đoạn mạch điện xoay chiều mắc nối tiếp.
2. Kĩ năng:
- Sử dụng được đồng hồ đa năng hiện số để đo điện áp xoay chiều: lựa chọn đúng
phạm vi đo, đọc đúng kết quả đo, xác định đúng sai số đo.
- Vận dụng được phương pháp giản đồ Fre-nen để xác định L, r của ống dây, điện
dung C của tụ điện, góc lệch ϕ giữa cường độ dòng điện i và điện áp u ở từng phần tử

của đoạn mạch.
3. Thái độ: Trunng thực, khách quan, chính xác và khoa học.
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên:
- Nhắc HS tìm hiểu nội dung bài thực hành, ôn lại các kiến thức liên quan về dòng
điện xoay chiều, đặc biệt và phương pháp giản đồ Fre-nen.
- Trả lời câu hỏi trong phần “Tóm tắt lí thuyết” để định hướng việc thực hành.
- Chuẩn bị đủ và kiểm tra cận thận các dụng cụ cần cho từng nhóm thực hành.
- Tiến hành lắp thử mạch, đo, vẽ giản đồ theo nội dung bài thực hành trong Sgk để
phát hiện các điểm cần điều chỉnh và rút ra các kinh nghiệm cần lưu ý.
- Lập danh sách các nhóm thực hành gồm 3 - 4 HS.
2. Học sinh:
- Đọc bài thực hành để định rõ mục đích và quy trình thực hành.
- Trả lời câu hỏi phần Tóm tắt lí thuyết để định hướng việc thực hành.
- Trả lời câu hỏi ở cuối bài để biết cách dùng đồng hồ đa năng hiện số và luyện
cách vẽ giản đồ Fre-nen.
- Chuẩn bị sẵn ba bảng để ghi kết quả theo mẫu ở phần báo cáo thực hành trong
SGK.
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
*Hoạt động 1( phút):Ổn định lớp +Kiểm tra bài cũ.
-Nhắc lại công thức tính tổng trở, định luật ôm cho mạch RLC nối tiếp?
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của Giáo viên
*Hoạt động 2( phút): tìm hiểu dụng cụ thí nghiệm
-Yêu cầu Hs kiểm tra, tìm hiểu dụngcụTN.
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
24 Tr êng THPT Gio Linh
-Làm việc theo yêu cầu của Gv -Hướng dẫn Hs sử dụng các dụng cụ đo.
*Hoạt động 3(…phút): Tến hành thí nghiệm.
-Tiến hành TN đo kết quả điền vào bảng
theo mẫu 19.1.

-Yêu cầu Hs lắp mạch điện, kiểm tra và
cho tiến hành TN đo các số liệu .
*Hoạt đông 6 (…phút).Củng cố, vận dụng.
-Hoàn thành yêu cầu của giáo viên.
-Thu dọn thiết bị thực hành.
-Yêu cầu tất cả học sinh ghi lại số liệu của
nhóm.
-Cho HS thu dọn thiết bị thực hành.
-Hướng dẫn làm báo cáo theo mẫu.
*Hoạt đông 7(….phút).Kết thúc bài học, giao nhiệm vụ về nhà.
-Nhận nhiệm vụ về nhà.
-Nhận xét, đánh giá nhấn mạnh kiến thức
trong bài.
-Nhắc Hs nộp báo cáo theo lịch
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn
25 Tr êng THPT Gio Linh
Dßng ®iÖn xoay chiÒu -VL 12CB TrÇn Trung TuyÕn