Những thách thức trong việc Xây dựng Trường Đại học đẳng cấp Thế giới part 2 ppsx

Tưíng quan
Giúái thiïåu
Sûå quan têm vïì thûá bêåc xïëp hẩng cấc trûúâng àẩi hổc phẫn ấnh nhêån thûác
chung rùçng tùng trûúãng kinh tïë vâ cẩnh tranh toân cêìu àang dêìn tùng lïn do sûå
thc àêíy ca tri thûác vâ rùçng cấc trûúâng àẩi hổc àống mưåt vai trô ch chưët trong
bưëi cẫnh àố. Thêåt vêåy, sûå phất triïín nhanh chống ca khoa hổc vâ cưng nghïå
trong nhiïìu lơnh vûåc – tûâ cưng nghïå thưng tin vâ truìn thưng (ICTs) túái cưng
nghïå sinh hổc hay cấc vêåt liïåu múái – àậ tẩo ra tiïìm lûåc to lúán gip cấc qëc
gia tùng tưëc vâ àêíy mẩnh phất triïín kinh tïë. Viïåc ûáng dng tri thûác mang lẩi
nhiïìu cấch thûác sẫn xët hâng hốa vâ dõch v hûäu hiïåu vâ viïåc phên phưëi
nhûäng hâng hốa vâ dõch v nây cng hiïåu quẫ hún, chi phđ thêëp hún vâ túái
nhiïìu ngûúâi hún.
Bấo cấo Phất triïín Thïë giúái nùm 1998/99: Tri thûác cho phất triïín
(Ngên hâng
Thïë giúái 1999a) àậ àïì xët mưåt khn khưí phên tđch, trong àố nhêën mẩnh vai
trô bưí sung cho nhau ca bưën phûúng diïån chiïën lûúåc ch chưët gip cấc qëc
gia àõnh hûúáng khi chuín àưíi sang nïìn kinh tïë tri thûác: mưåt cú chïë kinh tïë vâ
thïí chïë ph húåp, mưåt nïìn tẫng mẩnh vïì vưën nhên lûåc, mưåt cú súã hẩ têìng thưng
tin nùng àưång vâ mưåt hïå thưëng sấng tẩo têìm qëc gia hiïåu quẫ.
Giấo dc bêåc àẩi hổc lâ trung têm trong bưën tr cưåt ca khn khưí nây, vâ
cố vai trô àùåc biïåt quan trổng trong viïåc hưỵ trúå xêy dûång mưåt nïìn tẫng vưën nhên
lûåc vâ àống gốp cho hïå thưëng àưíi múái qëc gia hiïåu quẫ. Giấo dc bêåc àẩi hổc
gip cấc qëc gia xêy dûång nïìn kinh tïë cẩnh tranh toân cêìu thưng qua viïåc
1
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 1
phất triïín lûåc lûúång lao àưång linh hoẩt, cố nùng sët cao, lânh nghïì vâ cố khẫ
nùng sấng tẩo, ấp dng vâ phưí biïën nhûäng tûúãng vâ cưng nghïå múái. Chùèng
hẩn, mưåt nghiïn cûáu ca thïë giúái gêìn àêy vïì cêëp bùçng sấng chïë àậ cho thêëy
chđnh cấc trûúâng àẩi hổc vâ hổc viïån nghiïn cûáu chûá khưng phẫi cấc cưng ty
àậ thc àêíy tiïën bưå khoa hổc trong cưng nghïå sinh hổc (Cookson 2007). Cấc
cú súã giấo dc àẩi hổc cng àống mưåt vai trô quan trổng trong cấc nïìn kinh tïë

khu vûåc vâ trong nûúác. (Yusuf vâ Nabeshima 2007).
Theo cën
Kiïën tẩo Xậ hưåi Tri thûác
, bấo cấo chđnh sấch múái nhêët ca Ngên
hâng Thïë giúái vïì nhûäng àống gốp ca giấo dc àẩi hổc àưëi vúái viïåc phất triïín
kinh tïë bïìn vûäng (Ngên hâng Thïë giúái 2002), nhûäng hïå thưëng giấo dc àẩi hổc
hiïåu quẫ cao bao gưìm mưåt loẩt cấc mư hònh tưí chûác – khưng chó lâ cấc trûúâng
àẩi hổc nghiïn cûáu mâ côn cố cấc trûúâng bấch khoa, cấc trûúâng khoa hổc xậ
hưåi vâ nhên vùn, cấc cú súã àâo tẩo k thåt ngùỉn hẩn, cấc trûúâng cao àùèng
cưång àưìng, àẩi hổc múã… – cấc cú súã nây àâo tẩo ra nhiïìu loẩi cưng nhên,
ngûúâi lao àưång lânh nghïì mâ thõ trûúâng lao àưång ln tòm kiïëm. Mưỵi loẩi hònh
cú súã giấo dc cố mưåt vai trô quan trổng vâ cấc chđnh ph thûúâng quan têm
nhiïìu àïën viïåc àẩt àûúåc sûå phất triïín cên àưëi giûäa cấc thânh phêìn khấc nhau
ca hïå thưëng giấo dc. Ngay cẫ trong mưåt nïìn kinh tïë tûúng àưëi phất triïín (nhû
Chi-lï), uy tđn vâ chêët lûúång kếm cỗi ca khu vûåc àâo tẩo nghïì àậ lâm giẫm
khẫ nùng àấp ûáng nhu cêìu lao àưång lânh nghïì ca nûúác nây, nhû àûúåc nïu
trong mưåt bấo cấo gêìn àêy vïì giấo dc àẩi hổc (OECD 2009).
Trong hïå thưëng giấo dc àẩi hổc, cấc trûúâng àẩi hổc nghiïn cûáu àống vai
trô ch chưët trong viïåc àâo tẩo nhûäng chun gia cao cêëp, nhûäng nhâ khoa hổc
vâ nhâ nghiïn cûáu cêìn thiïët cho nïìn kinh tïë vâ àïí tẩo ra tri thûác múái nhùçm hưỵ
trúå cho cấc hïå thưëng sấng tẩo qëc gia (Ngên hâng Thïë giúái 2002). Trong bưëi
cẫnh nây, mưåt trong nhûäng ûu tiïn hâng àêìu ca nhiïìu chđnh ph lâ phẫi àẫm
bẫo cho cấc trûúâng àẩi hổc hâng àêìu ca hổ thûåc sûå hoẩt àưång dûåa trïn nhûäng
thânh tûåu múái nhêët vïì khoa hổc vâ trđ tụå.
Cố nhiïìu vêën àïì quan trổng àûúåc àùåt ra khi cấc trûúâng àẩi hổc trïn thïë giúái
phẫi hûúáng túái võ trđ àùèng cêëp thïë giúái vâ viïåc nây àang trúã nïn phưí biïën. Tẩi
sao “àùèng cêëp thïë giúái” lâ chín mûåc mâ bêët k mưåt qëc gia nâo cng khất
khao vâ rưìi cưë gùỉng xêy dûång đt nhêët mưåt nhốm nhỗ cấc trûúâng àẩi hổc àùèng
cêëp thïë giúái trong hïå thưëng giấo dc àẩi hổc ca mònh? Phẫi chùng nhiïìu qëc
gia sệ cố lúåi nhiïìu hún nïëu phất triïín mưåt hïå thưëng giấo dc ph húåp nhêët cho

qëc gia mònh mâ khưng quan têm àïën lúåi thïë tûúng àưëi khi so sấnh vúái cấc
qëc gia khấc? Liïåu àõnh nghơa “àùèng cêëp thïë giúái” cố àưìng nghơa vúái “tinh hoa
phûúng Têy”, vâ do vêåy mang tđnh thânh kiïën cưë hûäu àưëi lêåp vúái truìn thưëng
vùn hốa trong giấo dc àẩi hổc úã nhûäng qëc gia khưng phẫi phûúng Têy? Cố
phẫi chó cố cấc trûúâng àẩi hổc chun vïì nghiïn cûáu lâ thåc àùèng cêëp thïë
2
Nhûäng thấch thûác trong viïåc xêy dûång trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 2
giúái, hay liïåu cấc loẩi hònh cú súã giấo dc àẩi hổc khấc (nhû cấc àẩi hổc sû
phẩm, àẩi hổc bấch khoa, cao àùèng cưång àưìng vâ àẩi hổc múã) cng mong
mën nùçm trong sưë nhûäng trûúâng tưët nhêët thåc nhốm àố theo quan àiïím
qëc tïë?
Bấo cấo nây sệ khưng ài sêu xem xết nhûäng cêu hỗi quan trổng nïu trïn.
Trong khi cưng nhêån rùçng cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái lâ mưåt phêìn ca
hïå thưëng giấo dc àẩi hổc qëc gia vâ nïn hoẩt àưång trong khn khưí ca hïå
thưëng nây, bấo cấo ch trổng khẫo sất cấch thûác mâ mưåt sưë trûúâng àẩi hổc
vûúåt lïn dêỵn àêìu trong sưë cấc trûúâng cng nhốm, qua àố gip cấc nûúác vâ lậnh
àẩo cấc trûúâng àẩi hổc tòm ra con àûúâng ph húåp àïí àẩt àûúåc võ thïë àùèng cêëp
thïë giúái. Búãi vêåy, mc tiïu chđnh ca bẫn bấo cấo nây lâ tòm hiïíu nhûäng thấch
thûác liïn quan túái viïåc xêy dûång cấc trûúâng àẩi hổc cố khẫ nùng cẩnh tranh
toân cêìu (côn àûúåc gổi lâ cấc trûúâng àẩi hổc “àùèng cêëp thïë giúái”, “tinh hoa”,
hay “àêìu tâu”) àïí cố thïí cẩnh tranh hiïåu quẫ vúái cấc trûúâng ûu t nhêët. Vâ liïåu
cố mưåt mư thûác hay khn mêỵu nâo àïí cố thïí nhanh chống àẩt àûúåc võ trđ
àùèng cêëp thïë giúái hay khưng?
Àïí trẫ lúâi cho cấc cêu hỗi trïn, bẫn bấo cấo bùỉt àêìu bùçng viïåc àûa ra mưåt
àõnh nghơa khẫ dng vïì trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái. Tiïëp theo, bẫn bấo
cấo phấc thẫo vâ phên tđch cấc chiïën lûúåc vâ hûúáng ài khẫ dơ cho viïåc thânh
lêåp nhûäng trûúâng àẩi hổc nhû vêåy, cng nhû xấc àõnh nhûäng thấch thûác, chi
phđ vâ ri ro gùỉn liïìn vúái cấch tiïëp cêån nây. Bẫn bấo cấo kïët lån bùçng cấch
xem xết nhûäng hïå ly mâ nhûäng ëu tưë kïí trïn tấc àưång àïën nhûäng nưỵ lûåc ca

Ngên hâng Thïë giúái trong viïåc hưỵ trúå xêy dûång cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë
giúái vâ tûâ àố àûa ra nhûäng lûåa chổn, quan àiïím thay thïë cho cấc qëc gia trong
quấ trònh phất triïín hïå thưëng giấo dc àẩi hổc ph húåp vâ hiïåu quẫ nhêët vâ àấp
ûáng àûúåc cấc nhu cêìu c thïí ca nûúác mònh.
Thïë nâo lâ mưåt trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái?
Trong thêåp k trûúác, thåt ngûä “trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái” àậ trúã thânh
mưåt cm tûâ khấ quen thåc, khưng chó mang nghơa lâ cẫi thiïån chêët lûúång hổc
têåp vâ nghiïn cûáu trong giấo dc àẩi hổc mâ quan trổng hún lâ phất triïín nùng
lûåc cẩnh tranh trong mưi trûúâng giấo dc àẩi hổc trïn toân cêìu thưng qua viïåc
lơnh hưåi, thđch ûáng vâ sấng tẩo tri thûác tiïën bưå. Vúái viïåc sinh viïn mong mën
theo hổc tẩi cú súã giấo dc àẩi hổc tưët nhêët trong khẫ nùng tâi chđnh ca mònh
vâ thûúâng khưng phên biïåt biïn giúái qëc gia, àưìng thúâi chđnh ph cấc nûúác
nưỵ lûåc nhùçm tưëi àa hốa lúåi đch thu àûúåc tûâ cấc khoẫn àêìu tû vâo cấc trûúâng àẩi
hổc, võ thïë qëc tïë àang trúã thânh mưåt mưëi quan têm ngây câng quan trổng àưëi
vúái cấc trûúâng giấo dc trïn thïë giúái (Williams vâ Van Dyke 2007). Tuy nhiïn,
Altbach àậ àûa ra mưåt àấnh giấ khấ cư àổng vâ chín xấc rùçng nghõch l ca
3
Tưíng quan
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 3
trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái lâ “mổi ngûúâi àïìu mën cố trûúâng àẩi hổc
àùèng cêëp thïë giúái, nhûng chùèng ai biïët nố lâ cấi gò, vâ têët thẫy khưng biïët bùçng
cấch nâo àïí cố àûúåc nố” (Altbach 2004).
Viïåc trúã thânh thânh viïn ca nhốm àùåc quìn gưìm cấc trûúâng àẩi hổc
àùèng cêëp thïë giúái khưng thïí dơ nhiïn cố àûúåc àûúåc bùçng viïåc tûå xïëp hẩng; mâ
ngûúåc lẩi, võ thïë àùèng cêëp hâng àêìu chó àẩt àûúåc khi àûúåc qëc tïë ghi nhêån.
Cho àïën gêìn àêy, quy trònh nây múái bao gưìm ëu tưë ch quan mâ phêìn lúán cố
àûúåc tûâ danh tiïëng. Vđ d, cấc trûúâng àẩi hổc thåc nhốm Ivy League úã M nhû
Havard, Yale, hay Columbia; cấc trûúâng àẩi hổc Oxford hay Cambridge úã Anh;
trûúâng Àẩi hổc Tokyo, àïìu cố truìn thưëng nùçm trong nhốm àùåc quìn cấc
trûúâng àẩi hổc hâng àêìu; tuy vêåy, lẩi chûa cố cấch àấnh giấ trûåc tiïëp vâ chđnh

xấc nâo àûúåc àûa ra àïí minh chûáng cho võ thïë ûu viïåt ca cấc trûúâng nây trïn
gốc àưå cấc kïët quẫ nưíi bêåt nhû àâo tẩo sinh viïn cao hổc, kïët quẫ nghiïn cûáu,
vâ chuín giao cưng nghïå. Thêåm chđ viïåc sinh viïn tưët nghiïåp cấc trûúâng nây
àûúåc trẫ lûúng cao hún cng cố thïí àûúåc xem lâ dêëu hiïåu àïí àấnh giấ giấ trõ
giấo dc àđch thûåc.
Tuy vêåy, vúái sûå phưí biïën cấc danh sấch trûúâng àẩi hổc hâng àêìu trong vâi
nùm qua, ngây câng xët hiïån nhiïìu cấch thûác xấc àõnh vâ phên loẩi mưåt cấch
hïå thưëng cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái (IHEP 2007). Mùåc d hêìu hïët viïåc
xïëp hẩng cấc trûúâng nưíi tiïëng nhêët àûúåc thûåc hiïån nhùçm phên loẩi cấc trûúâng
àẩi hổc trong phẩm vi mưåt nûúác nhûng cng cố mưåt sưë nưỵ lûåc nhùçm thiïët lêåp
viïåc xïëp hẩng trïn phẩm vi qëc tïë. Hiïån tẩi cố hai hïå thưëng xïëp hẩng qëc tïë
toân diïån nhêët do
THES
vâ Àẩi hổc Giao thưng Thûúång Hẫi (SJTU) thûåc hiïån –
trong àố cho phếp cố sûå so sấnh chín rưång rậi giûäa cấc trûúâng úã cấc qëc gia
khấc nhau.
Àïí so sấnh têìm cúä qëc tïë ca cấc trûúâng, viïåc xêy dûång bẫng danh sấch
cấc trûúâng àûáng àêìu cêìn phẫi sûã dng thưng tin khấch quan hóåc ch quan
(hóåc cẫ hai) thu àûúåc tûâ chđnh cấc trûúâng àẩi hổc hóåc tûâ cưng chng. Xïëp
hẩng ca
THES
àậ chổn ra 200 trûúâng hâng àêìu trïn thïë giúái. Lêìn àêìu tiïn àûúåc
giúái thiïåu vâo nùm 2004, phûúng phấp lån ca cấch xïëp hẩng nây têåp trung
ch ëu vâo danh tiïëng qëc tïë, kïët húåp vúái nhûäng thưng tin ch quan (nhû
àấnh giấ ca cấc trûúâng khấc vâ khẫo sất cưng tấc tuín ngûúâi quẫn l), thưng
tin àõnh lûúång (nhû sưë lûúång cấc khoa vâ sinh viïn qëc tïë) vâ têìm ẫnh hûúãng
ca khoa (nhû lâ àẩi diïån ca cấc trđch dêỵn nghiïn cûáu). Ài vâo hoẩt àưång tûâ
nùm 2003, SJTU àậ sûã dng phûúng phấp xïëp hẩng lâ têåp trung vâo cấc chó sưë
khấch quan riïng biïåt nhû thânh tđch nghiïn cûáu vâ hổc thåt ca khoa, cấc
cûåu sinh viïn vâ giẫng viïn àïí tòm ra 500 trûúâng àẩi hổc hâng àêìu trïn thïë giúái.

Nhûng biïån phấp àấnh giấ dûåa trïn cấc êën phêím, tâi liïåu àûúåc trđch dêỵn, vâ
cấc giẫi thûúãng qëc tïë àùåc biïåt (nhû Giẫi Nư bel, Huy chûúng Sûå nghiïåp giấo
4
Nhûäng thấch thûác trong viïåc xêy dûång trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 4
dc). Bẫng 1 thïí hiïån kïët quẫ xïëp hẩng cấc trûúâng àẩi hổc hâng àêìu thïë giúái
nùm 2008 do tẩp chđ
THES
vâ àẩi hổc SJTU bònh chổn.
Bêët chêëp nhûäng hẩn chïë lúán trong cấch thûác xïëp hẩng khi thûåc hiïån bêët k
àúåt xïëp hẩng nâo (theo Salmi vâ Saroyan, 2007), cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp
thïë giúái àûúåc cưng nhêån mưåt phêìn nhúâ nhûäng thânh tđch xët sùỉc ca mònh.
C thïí, cấc trûúâng nây àâo tẩo ra nhûäng sinh viïn giỗi àấp ûáng àûúåc u cêìu
cao ca thõ trûúâng lao àưång; thûåc hiïån nhûäng cưng trònh nghiïn cûáu múái àûúåc
5
Tưíng quan
Bẫng 1. Danh sấch 20 trûúâng àẩi hổc hâng àêìu thïë giúái theo xïëp hẩng ca THES
vâ SJTU nùm 2008
Thûá hẩng THES Thûá hẩng SJTU
1 Àẩi hổc Harvard 1 Àẩi hổc Harvard
2 Àẩi hổc Yale 2 Àẩi hổc Stanford
3 Àẩi hổc Cambridge 3 Àẩi hổc California,
Berkeley
4 Àẩi hổc Oxford 4 Àẩi hổc Cambridge
5 Viïån Cưng nghïå California 5 Viïån Cưng nghïå
Massachusetts (MIT)
6 Trûúâng Imperial 6 Viïån Cưng nghïå
College London California
7 Àẩi hổc College London 7 Àẩi hổc Columbia
8 Àẩi hổc Chicago 8 Àẩi hổc Princeton

9 Viïån Cưng nghïå 9 Àẩi hổc Chicago
Massachusetts (MIT)
10 Àẩi hổc Columbia 10 Àẩi hổc Oxford
11 Àẩi hổc Pennsylvania 11 Àẩi hổc Yale
12 Àẩi hổc Princeton 12 Àẩi hổc Cornell
13 Àẩi hổc Duke 13 Àẩi hổc California,
Los Angeles
14 Àẩi hổc Johns Hopkins 14 Àẩi hổc
California, San Diego
15 Àẩi hổc Cornell 15 Àẩi hổc Pennsylvania
16 Àẩi hổc Qëc gia 16 Àẩi hổc
Ư-xtrêy-li-a Washington, Seattle
17 Àẩi hổc Stanford 17 Àẩi hổc Wisconsin,
Madison
18 Àẩi hổc Michigan 18 Àẩi hổc California,
San Francisco
19 Àẩi hổc Tokyo 19 Àẩi hổc Tokyo
20 Àẩi hổc McGill 20 Àẩi hổc Johns Hopkins
Ngìn: THES
2008; SJTU 2008.
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 5
àùng trïn nhûng tẩp chđ khoa hổc hâng àêìu; àống gốp vâo cưng cåc cấch tên
cưng nghïå thưng qua cấc bùçng sấng chïë vâ chûáng chó tẩi cấc viïån nghiïn cûáu
khoa hổc.
Hêìu hïët cấc trûúâng àẩi hổc àûúåc cưng nhêån àùèng cêëp thïë giúái àïìu bùỉt
ngìn tûâ mưåt sưë rêët nhỗ cấc qëc gia, phêìn lúán úã phûúng têy. Thûåc tïë, theo
xïëp hẩng ca Àẩi hổc SJTU thò Àẩi hổc Tokyo lâ trûúâng duy nhêët khưng phẫi úã
M hóåc Anh àûúåc lổt vâo tưëp 20. Nïëu nhû cho rùçng têët cẫ chó cố khoẫng 30
àïën 50 àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái theo vâ nhû Àẩi hổc SJTU cho rùçng hổ àïìu
àïën tûâ mưåt nhốm 8 qëc gia Bùỉc M vâ Têy Êu thò Nhêåt Bẫn lâ mưåt ngoẩi lïå.

THES
lẩi cố mưåt danh sấch phẩm vi qëc gia rưång hún ngoâi nhốm qëc gia
trïn trong sưë 50 àẩi hổc àûáng àêìu thïë giúái (tẩi 11 nûúác), bao gưìm cẫ Hưìng
Cưng, Trung Qëc, New Zealand vâ Singapore (Hònh 1).
Mưåt vâi hổc giẫ cưë gùỉng àûa ra àõnh nghơa vïì trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë
giúái bùçng cấch xấc àõnh mưåt sưë àùåc àiïím cú bẫn ca nố – nhûäng ëu tưë mâ
cấc trûúâng nây cố trong khi nhûäng trûúâng àẩi hổc thưng thûúâng khấc khưng cố.
Chùèng hẩn nhû àưåi ng giẫng viïn cố chun mưn cao, xët sùỉc trong nghiïn
cûáu, giẫng dẩy cố chêët lûúång cao, cố ngìn tâi trúå lúán tûâ chđnh ph vâ phi chđnh
ph, cố sinh viïn qëc tïë vâ tâi nùng, tûå do nghiïn cûáu, cố cú cêëu quẫn trõ tûå
ch tưët, cú súã trang thiïët bõ tưët cho giẫng dẩy, nghiïn cûáu, quẫn l hânh chđnh,
vâ (thûúâng lâ) àúâi sưëng ca sinh viïn (theo Altbach 2004; Khoon vâ cưång sûå.
2005; Niland 2000, 2007). Cấc nghiïn cûáu húåp tấc giûäa cấc trûúâng àẩi hổc Anh
vâ Trung Qëc gêìn àêy vïì ch àïì nây (Alden vâ Lin 2004) àậ àûa ra mưåt danh
mc thêåm chđ lâ dâi hún vïì cấc àùåc àiïím nhêån dẩng ch ëu, tûâ danh tiïëng
6
Nhûäng thấch thûác trong viïåc xêy dûång trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái
Hònh 1. Phên bưí cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái theo khu vûåc àõa l
(Nhốm 50 trûúâng hâng àêìu nùm 2008)
Ngìn: THES
2008; SJTU 2008.
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 6
qëc tïë ca trûúâng cho àïën nhûäng quan niïåm trûâu tûúång hún nhû sûå àống gốp
ca trûúâng àố àưëi vúái xậ hưåi – nhûäng àùåc àiïím rêët khố àõnh lûúång mưåt cấch
khấch quan.
Trong mưåt nưỵ lûåc àûa ra mưåt àõnh nghơa hiïån thûåc hún vïì trûúâng àẩi hổc
àùèng cêëp thïë giúái, bấo cấo nây àûa ra mưåt trûúâng húåp sau àïí xêy dûång khấi
niïåm. Àố lâ nhûäng kïët quẫ ûu viïåt ca cấc trûúâng àẩi hổc hâng àêìu (nhû sưë
sinh viïn tưët nghiïåp àûúåc nhiïìu ngûúâi sûã dng lao àưång mong mën tuín
dng, cấc nghiïn cûáu tiïn phong, vâ chuín giao cưng nghïå) nïn àûúåc xem lâ

thânh tưë thiïët ëu trong 03 têåp húåp nhên tưë sau: (a) têåp trung nhiïìu tâi nùng
(giẫng viïn vâ sinh viïn), (b) ngìn lûåc dưìi dâo àïí tẩo dûång mưi trûúâng hổc
têåp tưët vâ triïín khai nghiïn cûáu cấc lơnh vûåc dêỵn àêìu, vâ (c) cố cấc àùåc àiïím
quẫn trõ thån lúåi trong àố thc àêíy thûåc hiïån cấc têìm nhòn chiïën lûúåc, ốc sấng
tẩo vâ sûå nùng àưång, cng nhû lâm cho cấc trûúâng cố khẫ nùng ra quët sấch
vâ quẫn l ngìn lûåc mâ khưng bõ cấc th tc hânh chđnh quan liïu gêy trúã ngẩi
(Hònh sưë 2).
Nhûäng con àûúâng ài àïën sûå chuín àưíi
Cố hai quan àiïím song hânh cêìn àûúåc cên nhùỉc khi xem xết viïåc lâm thïë nâo
àïí xêy dûång cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái. Vïì tấc àưång bïn ngoâi, quan
àiïím àêìu tiïn liïn quan àïën vai trô ca chđnh ph cêëp qëc gia, cấc cú quan
nhâ nûúác cêëp bang vâ tónh, cng nhû ngìn lûåc ca hổ dânh cho viïåc phất
triïín danh tiïëng ca cấc trûúâng. Quan àiïím thûá hai mang tđnh nưåi tẩi. Àố lâ
tûâng trûúâng cêìn phẫi thûåc hiïån nhûäng bûúác ài vâ tiïën trònh cêìn thiïët àïí chuín
àưíi chđnh mònh thânh cấc trûúâng àùèng cêëp thïë giúái.
Vai trô ca Chđnh ph
Trong quấ khûá, vai trô ca chđnh ph chûa phẫi lâ tấc nhên ch àẩo trong viïåc
thc àêíy sûå gia tùng sưë lûúång cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái. Lõch sûã cấc
trûúâng àẩi hổc thåc Liïn àoân Ivy tẩi M cho thêëy, nhòn tưíng thïí thò vai trô ca
chđnh ph ngây câng tùng lïn theo mưåt quấ trònh tõnh tiïën, hún lâ bùçng sûå can
thiïåp cố suy tđnh ca chđnh ph. Tûúng tûå, cấc trûúâng Àẩi hổc Oxford vâ
Cambridge àậ tûå mònh phất triïín qua nhiïìu thïë k, vúái sûå hưỵ trúå tûâ ngên sấch
nhâ nûúác úã mûác àưå khấc nhau, nhûng lẩi cố quìn tûå quẫn cao trong cưng viïåc
quẫn trõ, xấc àõnh nhiïåm v, vâ phûúng hûúáng hoẩt àưång. Tuy nhiïn, hiïån nay
hiïëm khi mưåt trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái àûúåc thânh lêåp nhanh chống
mâ lẩi khưng cố mưi trûúâng chđnh sấch thån lúåi vúái sûå hưỵ trúå vâ sấng kiïën trûåc
tiïëp tûâ nhâ nûúác. Àố lâ vò chi phđ cao trong viïåc thiïët lêåp cấc phûúng tiïån vâ
nùng lûåc nghiïn cûáu trònh àưå cao.
7
Tưíng quan

trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 7
Kinh nghiïåm qëc tïë cho thêëy cố 03 cấch tiïëp cêån cú bẫn mâ chđnh ph cấc
nûúác cố thïí xem xết trong quấ trònh xêy dûång trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái.
C thïí lâ:
Cấc chđnh ph cố thïí xem xết viïåc nêng cêëp mưåt sưë đt cấc trûúâng àẩi hổc
hiïån hûäu cố tiïìm nùng vûúåt trưåi (cấch tiïëp cêån lûåa chổn ngûúâi chiïën thùỉng).
Cấc chđnh ph cố thïí khuën khđch mưåt sưë cú súã giấo dc hiïån hûäu sấp
nhêåp vúái nhau vâ chuín àưíi thânh mưåt trûúâng àẩi hổc múái cố khẫ nùng
quy t tiïìm lûåc ca nhau thânh mưåt trûúâng àùèng cêëp thïë giúái (cấch tiïëp cêån
tẩo mêỵu hưỵn húåp).
Cấc chđnh ph cố thïí thânh lêåp múái cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái
tûâ àêìu (cấch tiïëp cêån lâm múái tûâ àêìu).
Bẫng 2 nïu trïn tốm tùỉt nhûäng ûu vâ nhûúåc àiïím ca mưỵi cấch tiïëp cêån.
Lûu rùçng cấc tiïëp cêån nây cố thïí tûúng hưỵ vúái nhau, do vêåy, cấc qëc gia cố
thïí triïín khai hưỵn húåp cấc chiïën lûúåc dûåa trïn nhûäng mư hònh nïu trong bẫng.
8
Nhûäng thấch thûác trong viïåc xêy dûång trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái
Hònh 2. Cấc àùåc àiïím ca mưåt trûúâng Àẩi hổc Àùèng cêëp Thïë giúái (WCU): Liïn kïët cấc
nhên tưë
Ngìn:
Jamil Salmi.
Trûúâng ÀH
Àùèng cêëp
Thïë Giúái
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 8
Chiïën lûúåc úã cêëp àưå trûúâng àẩi hổc
Trûúác hïët, viïåc thânh lêåp mưåt trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái àôi hỗi sûå lậnh
9
Tưíng quan
Ngìn:

Jamil Salmi.
Bẫng 2. Nhûäng thån lúåi vâ hẩn chïë ca tûâng cấch tiïëp cêån chiïën lûúåc trong viïåc
thânh lêåp cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 9
àẩo mẩnh mệ, mưåt têìm nhòn rộ râng vïì nhiïåm v vâ mc tiïu ca trûúâng, àưìng
thúâi cố kïë hoẩch chiïën lûúåc àûúåc vẩch ra rộ râng àïí chuín hốa têìm nhòn àố
thânh nhûäng mc tiïu vâ chûúng trònh c thïí. Cấc trûúâng àẩi hổc cố mong
mën thu àûúåc kïët quẫ tưët hún thûúâng thûåc hiïån viïåc àấnh giấ khấch quan cấc
thïë mẩnh ca hổ vâ nhûäng lơnh vûåc cêìn cẫi thiïån, àûa ra cấc mc tiïu àõnh
hûúáng múái, cng nhû lêåp vâ triïín khai mưåt kïë hoẩch cẫi tưí nhùçm nêng cao kïët
quẫ hoẩt àưång. Ngûúåc lẩi, nhiïìu trûúâng lẩi thúâ ú vúái triïín vổng ca hổ, thiïëu têìm
nhòn hoâi bậo vïì tûúng lai tưët àểp hún, trong khi tiïëp tc hoẩt àưång theo kiïíu
c, vâ rưët cåc lâ tt lẩi ngây câng xa so vúái cấc àưëi th trong vâ ngûúâi nûúác.
Bẫng liïåt kï tốm tùỉt
Sau àêy lâ cấc cêu hỗi ch ëu mâ cấc chđnh ph vâ trûúâng hổc cêìn giẫi àấp
àïí àõnh hûúáng cho viïåc thânh lêåp cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái:
Tẩi sao nûúác àố cêìn mưåt trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái? Nhûäng lúåi đch
kinh tïë vâ giấ trõ gia tùng mâ hổ mong mën lâ gò khi thânh lêåp mưåt trûúâng
àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái so vúái giấ trõ ca nhûäng trûúâng hiïån tẩi?
Têìm nhòn àưëi vúái trûúâng àẩi hổc nây lâ gò? Võ trđ mâ trûúâng nây sệ àẩt àûúåc
lâ gò?
Nhâ nûúác mong mën vâ cố thïí àêìu tû xêy dûång bao nhiïu trûúâng àẩi hổc
àùèng cêëp thïë giúái?
Chiïën lûúåc nâo lâ tưët nhêët trong hoân cẫnh hiïån tẩi ca qëc gia àố: nêng
cêëp cấc trûúâng hiïån hûäu, sấp nhêåp lẩi, hay xêy dûång cấc trûúâng múái?
Quấ trònh chổn lổc giûäa cấc trûúâng sệ thûåc hiïån nhû thïë nâo nïëu cấch tiïëp
cêån thûá nhêët vâ thûá hai àûúåc lûåa chổn?
Mưëi quan hïå vâ sấp nhêåp, tûúng thđch giûäa nhûäng trûúâng múái vúái nhûäng
trûúâng àẩi hổc c sệ nhû thïë nâo?
Sûå chuín àưíi nhû vêåy sệ àûúåc tâi trúå ra sao? Bao nhiïu phêìn trùm àûúåc chi

tûâ ngên sấch nhâ nûúác? Phêìn nâo sệ do khu vûåc tû nhên tâi trúå? Cấc sấng
kiïën àïí c thïí hốa viïåc nây sệ nhû thïë nâo (vđ d cêëp àêët hay miïỵn thụë)?
Cưng viïåc quẫn l sệ àûúåc bưë trđ nhû thïë nâo àïí thc àêíy quấ trònh chuín
àưíi nây vâ hưỵ trúå cho thûåc tiïỵn quẫn trõ ph húåp? Mûác àưå tûå ch vâ cấc hònh
thûác chõu trấch nhiïåm àûúåc ấp dng ra sao cho ph húåp?
Vai trô ca chđnh ph trong quấ trònh nây lâ gò?
Lâm thïë nâo àïí trûúâng àẩi hổc àố xêy dûång àûúåc àưåi ng lậnh àẩo tưët nhêët?
Têìm nhòn vâ cấc tun bưë vïì sûá mïånh lâ gò, vâ cấc mc tiïu c thïí mâ
trûúâng àẩi hổc àố cêìn phẫi àẩt àûúåc lâ gò?
Nhûäng lơnh vûåc nâo trûúâng àố cêìn phẫi phêën àêëu àẩt mûác xët sùỉc trong cẫ
giẫng dẩy vâ nghiïn cûáu?
Nhốm sinh viïn hûúáng túái lâ àưëi tûúång nâo?
10
Nhûäng thấch thûác trong viïåc xêy dûång trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 10
Cấc mc tiïu qëc tïë hốa mâ trûúâng àố cêìn phẫi àẩt àûúåc lâ gò (vïì chun
ngânh, sinh viïn, chûúng trònh, v.v.)?
Hïå quẫ àưëi vúái Ngên hâng thïë giúái
Trong lơnh vûåc giấo dc àẩi hổc, húåp tấc ca Ngên hâng Thïë giúái vúái chđnh ph
cấc nûúác àang phất triïín vâ àang chuín àưíi têåp trung ch ëu vâo cẫi cấch
vâ nhûäng vêën àïì vïì hïå thưëng. Hưỵ trúå ca Ngên hâng Thïë giúái bao gưìm tû vêën
vïì chđnh sấch, cưng tấc phên tđch, cấc hoẩt àưång bưìi dûúäng nùng lûåc vâ trúå
gip tâi chđnh thưng qua cấc khoẫn vay vâ tđn dng nhùçm tẩo àiïìu kiïån thån
lúåi vâ gùỉn vúái viïåc thiïët kïë vâ triïín khai thûåc hiïån cẫi cấch giấo dc àẩi hổc quy
mư lúán.
Tuy nhiïn, trong nhûäng nùm gêìn àêy, ngây câng cố nhiïìu qëc gia u cêìu
Ngên hâng Thïë giúái gip àúä xấc àõnh nhûäng khố khùn chđnh khiïën cho trûúâng
àẩi hổc ca cấc nûúác khưng thïí trúã thânh trûúâng àùèng cêëp thïë giúái vâ vẩch ra
hûúáng phất triïín nhùçm àẩt àûúåc mc tiïu àố. Àïí àấp ûáng nhûäng u cêìu nây,
Ngên hâng Thïë giúái thêëy rùçng mònh cêìn phẫi cên nhùỉc lâm thïë nâo àïí liïn kïët

sûå hưỵ trúå dânh cho mưỵi cú súã àâo tẩo àún lễ vúái nhûäng trổng têm truìn thưëng
lâ sấng tẩo vâ àưíi múái hïå thưëng. Kinh nghiïåm tûâ trûúác túái giúâ cho thêëy mc tiïu
nây cố thïí àẩt àûúåc thưng qua 3 hònh thûác can thiïåp bưí trúå lêỵn nhau cố thïí kïët
húåp theo nhiïìu cấch ty theo hoân cẫnh khấc nhau úã mưỵi nûúác:
Hûúáng dêỵn vâ trúå gip vïì k thåt nhùçm tẩo àiïìu kiïån cho cấc qëc gia (a)
xấc àõnh nhûäng lûåa chổn ph húåp vâ cố khẫ nùng àấp ûáng vïì tâi chđnh; (b)
quët àõnh sưë lûúång trûúâng àẩi hổc àónh cao mâ cấc qëc gia cêìn vâ cố thïí
cung cêëp tâi chđnh mưåt cấch bïìn vûäng, dûåa trïn kïët quẫ phên tđch vïì ngìn
kinh phđ hẩn hểp hiïån cố hóåc àûúåc dûå tr; (c) xấc àõnh nhiïåm v c thïí
trong tûâng trûúâng húåp vâ võ thïë ca mưỵi trûúâng; vâ (d) xấc àõnh mưëi liïn hïå
vúái phêìn côn lẩi ca hïå thưëng giấo dc àẩi hổc nhùçm trấnh sûå mêët cên bùçng
trong phên bưí ngìn lûåc.
Tẩo àiïìu kiïån thån lúåi vâ mưi giúái gip àúä nhûäng cú súã àâo tẩo múái àẩt
àùèng cêëp àûúåc tiïëp cêån vúái nhûäng kinh nghiïåm qëc tïë ph húåp thưng qua
cấc hưåi thẫo vâ khẫo cûáu. Sûå hưỵ trúå nây cố thïí bao gưìm viïåc liïn kïët vúái cấc
àưëi tấc nûúác ngoâi cố thïí gip nêng cao nùng lûåc úã nhûäng nùm khúãi àêìu
ca nhûäng trûúâng múái hóåc trong giai àoẩn chuín àưíi ca mưåt trûúâng
àang phêën àêëu trúã thânh trûúâng àùèng cêëp qëc tïë. Ngên hâng Thïë giúái cng
cố thïí tưí chûác cấc cåc thẫo lån chđnh sấch giûäa cấc bïn liïn quan vâ cấc
àưëi tấc khấc nhau àïí cng thưëng nhêët vïì têìm nhòn chiïën lûúåc vâ huy àưång
sûå hưỵ trúå cho cấc cú súã àâo tẩo múái.
Àẫm bẫo kinh phđ tâi trúå cho cấc nghiïn cûáu trûúác khi àêìu tû àïí thiïët kïë dûå
ấn vâ chi phđ àêìu tû dânh cho viïåc thânh lêåp cú súã àâo tẩo nhû àậ dûå kiïën.
11
Tưíng quan
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 11
Tẩi nhûäng qëc gia cố sùén khn khưí phấp l vâ khuën khđch sûå phất triïín
ca giấo dc àẩi hổc tû nhên, hổ cố thïí tiïëp cêån vúái cấc khoẫn vay vâ àẫm bẫo
tâi chđnh ca Tưí chûác Tâi chđnh Qëc tïë (IFC) àïí bưí sung hóåc thay thïë cho
khoẫn hưỵ trúå tâi chđnh ca Ngên hâng Thïë giúái nïëu nhû mưåt hóåc nhiïìu

trûúâng àẩi hổc àố àûúåc thiïët kïë hóåc chuín àưíi thânh mư hònh quan hïå
àưëi tấc cưng lêåp–tû nhên.
Dơ nhiïn àiïìu quan trổng lâ phẫi xem xết sao cho cấc phûúng ấn lûåa chổn
trïn ph húåp vúái àiïìu kiïån ca tûâng qëc gia. Nhûäng nûúác cố thu nhêåp trung
bònh–khấ trúã lïn cố thïí khưng cêìn túái cấc khoẫn vay trïn, nhûng chùỉc chùỉn
vêỵn cêìn sûå tû vêën ca Ngên hâng Thïë giúái do cú quan nây cố lúåi thïë so sấnh
vûâa lâ ngûúâi mưi giúái kiïën thûác vâ lâ mưåt quan sất viïn vúái kinh nghiïåm qëc
tïë. Tham vêën cố thïí àûúåc cung cêëp theo phûúng thûác thu phđ dõch v.
Kïët lån
Cấc trûúâng àẩi hổc xïëp hẩng cao nhêët àống gốp nhiïìu vâo sûå tiïën bưå ca tri
thûác thưng qua nghiïn cûáu, giẫng dẩy vúái giấo trònh vâ phûúng phấp sû phẩm
sấng tẩo nhêët trong mưi trûúâng thån lúåi nhêët, coi nghiïn cûáu lâ mưåt bưå phêån
cêëu thânh trong giẫng dẩy sinh viïn àẩi hổc, vâ cho ra trûúâng nhûäng sinh viïn
xët sùỉc cẫ trong quấ trònh hổc têåp rêët cẩnh tranh vâ (quan trổng hún) sau khi
àậ tưët nghiïåp.
Khưng cố mưåt cưng thûác chung hay mưåt phûúng thûác thêìn k nâo àïí “tẩo
ra” mưåt trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái. Àiïìu kiïån ca mưỵi qëc gia vâ mư
hònh ca cấc trûúâng rêët khấc nhau. Do vêåy, mưỵi mưåt qëc gia phẫi lûåa chổn
trong nhiïìu con àûúâng vâ tòm ra mưåt chiïën lûúåc phất huy àûúåc lúåi thïë vâ ngìn
lûåc mâ hổ cố. Kinh nghiïåm trïn thïë giúái cho thêëy nhûäng trûúâng àùèng cêëp thïë
giúái thûúâng cố nhûäng àiïím chung nhû lâ núi têåp trung lûúång lúán nhên tâi, àa
dẩng vïì ngìn lûåc vâ cấch thûác quẫn l linh hoẩt, vâ cấch tiïëp cêån thânh cưng
theo con àûúâng àậ chổn, tûâ viïåc nêng cêëp hóåc sấp nhêåp cấc trûúâng hiïån tẩi
àïën viïåc xêy dûång nhûäng trûúâng múái.
Hún nûäa, viïåc chuín àưíi hïå thưëng trûúâng àẩi hổc khưng thïí tiïën hânh mưåt
cấch tấch biïåt. Mưåt têìm nhòn dâi hẩn cho viïåc tẩo dûång trûúâng àẩi hổc àùèng
cêëp thïë giúái – vâ viïåc triïín khai thûåc hiïån têìm nhòn àố – cêìn àûúåc lưìng ghếp
chùåt chệ vúái (a) chiïën lûúåc phất triïín kinh tïë - xậ hưåi tưíng thïí ca qëc gia, (b)
nhûäng thay àưíi àang diïỵn ra vâ kïë hoẩch cẫi cấch úã nhûäng cêëp thêëp hún trong
hïå thưëng giấo dc, vâ (c) kïë hoẩch phất triïín cấc loẩi hònh cú súã giấo dc àẩi

hổc khấc nhùçm xêy dûång mưåt hïå thưëng tưíng húåp hâi hôa giûäa viïåc dẩy, nghiïn
cûáu vâ phất triïín theo hûúáng àêìu tû vâ têåp trung cưng nghïå.
Mùåc d cấc trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái àûúåc xem lâ nhûäng trûúâng àẩi
hổc hâng àêìu vïì nghiïn cûáu nhûng vêỵn cố nhûäng trûúâng àùèng cêëp qëc tïë
12
Nhûäng thấch thûác trong viïåc xêy dûång trûúâng àẩi hổc àùèng cêëp thïë giúái
trang trong Nhung thach thuc XD TV.qxp 7/14/2009 11:56 AM Page 12