Giáo trình cung cấp những kiến thức cơ bản về thuế - tổng quan về thuế

GIÁO TRÌNH MÔN THUẾ
Ổ Ề Ế ỞCHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THUẾ Ở VIỆT NAM
ThS. Buøi Quang Vieät
giaotrinhmonthue 1
Noäi dung
1. Sự hình thành và phát triển Thuế
2. Khái niệm và đặc điểm về Thuế
3. Vai trò của Thuế
4. Phân loại Thuế
5. Các yếu tố cơ bản tạo thành một sắc Thuế
giaotrinhmonthue 2
1. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THUẾ:
1 1 Đ i ề hát tiể ủ th ế1.1 Đại cương về sự phát triểncủa thuế:
-Từ xã hộithờikỳ thái cổ (XH nô lệ -trướcthế
kỷ XX t ớ ô ê)th ế đã ất hiệ àkỷ XX trướccông nguyên) thuế đã xuất hiệnvà
thuế được thu bằng hiệnvật.
ừ lú đời h đế h ế là h iệ-Từ lúcrađời cho đếnnay,thuế là phương tiện
dùng để động viên nguồn tài chính cho ngân
áhNhà ớ (óở tất ả á kiể Nhà ớ )sách Nhà nước (có ở tất cả các kiểu Nhà nước).
-Xãhộiloàingườicàngvăn minh, tiếnbộ,cần
hải ó ột â áhlớ thì th ế khó àphải có một ngânsách lớn, thì thuế khóacàng
phát triểnvàphương thức đánh thuế cũng tinh
vi hơn
giaotrinhmonthue 3
vi hơn
.
-Sự phát triểncủaxãhội luôn có những khiếm khuyếtvà
chính quyền cần can thiệp thông qua thuế:chính quyền cần can thiệp thông qua thuế:
• Chính quyềnmuốnhạnchế mộtsố hoạt động của
công dân (ví dụ hạnchế uống rượu, hạnchết hútg ( ụ ạ g ợ , ạ
thuốc lá…) nên đánh thuế vào các hoạt động này.

•Giữa các nhóm công dân có sự chênh lệch về thu
ề ốnhậpvàdođó là chênh lệch về mứcsống, nên
chính quyềnsẽđánh thuếđểlấymộtphầnthu
nhập của người giàu hơn và chia cho người nghèonhập của người giàu hơn và chia cho người nghèo
hơn (thông qua cung cấp hàng hóa công cộng).
• Chính quyền cung ứng các hàng hoá công cộng• Chính quyền cung ứng các hàng hoá công cộng
cho công dân, nên công dân phảicónghĩavụủng
hộ tài chính cho chính quyền (vì thế ở Việt Nam
giaotrinhmonthue 4
qy (
và nhiềunướcmớicóthuậtngữ "nghĩavụ thuế").
1.2 Sự hình thành và phát triển Thuế ở Việt nam:
1 2 1 Chế độ thuế thời quân chủ phong kiến:1.2.1 Chế độ thuế thời quân chủ phong kiến:
• Chếđộthuế dướiTriều đại nhà Trần:
Từ đời vua Trần Thái Tông (1225 - 1237) thìTừ đời vua Trần Thái Tông (1225 1237) thì
việc đánh thuế mới được hình thành một cách có tổ
chứcvàcóhệ thống. Có 2 loạithuế chính đượcáp
dụng đó là:dụng đó là:
– Thuế thân
– Thuế điền (thuế ruộng)( ộ g)
• Chếđộthuế dướiTriều đạinhàHồ: không thay
đổi đáng kể.Chỉ có quy định tăng hạnngạch thuế
thânthân.
• Chếđộthuế dướitriều đạinhàLê:đặtthêmthuế
đ
ất (thổ), thuế đấtbãitrồng dâu nuôi tằm.
giaotrinhmonthue 5
( ), g
• Chếđộthuế dướithời chúa Trịnh ở miềnBắc:
Đặt ra thêm các loại thuế khác như:Đặt ra thêm các loại thuế khác như:

− Thuế Mỏ,thuếđò, thuế chợ
− Thuế tuầntu
yy
− Thuế muối
− Thuế thổ sản
ế ế ễ ề ế ề• Chế độ thuế dướithờichúaNguyễn ở miềnNam:Ngoài thuế điền,
thuế mỏ chúa Nguyễnchođặtthêmthuế xuấtcảng, thuế nhậpcảng
đánh vào các tàu buôn ngoạiquốccậpbếnvàdờibến.
ế ế ề ễ• Chế độ thuế dướitriều đình nhà Nguyễn:
− Thời Vua gia Long: Bên cạnh việcquyđịnh lạicácloạithuế như
thuế thân, thuếđiền, thuếđánh vào các tàu bè ngoạiquốcravào
ế ếbuôn bán và thuế mỏ.Vua Gia Long còn đặtracácloạithuế mới
như:Thuế sảnvật đánh vào cây quế;Thuế Yến; Thuế hương liệu,
thuế sâm, thuế gỗ...tấtcả nộpbằng tiềnhoặcsảnvật.
ế ế
giaotrinhmonthue 6
− ThờiMinhMạng,ThiệuTrị tiếptụcduy trì các thuế cũ.
− ThờiTựĐức đặtthêmsắcthuế phi nhân.