Tại sao tính đa dạng sinh học lại quan trọng ? pptx

Tại sao tính đa dạng sinh học lại quan trọng ?

Với việc chọn chủ đề
“Nhiều loài – Một hành
tinh – Một tương lai”
cho Ngày Môi trường
Thế giới 5-6 năm nay,
Chương trình Môi
trường Liên Hiệp
Quốc kêu gọi nhân
loại hãy quan tâm, bảo
tồn và phát triển hơn nữa tính đa dạng sinh học
bởi nó có tầm quan trọng rất lớn đối với cuộc
sống con người. 2010 cũng là năm Liên Hiệp
Quốc chọn là “Năm Quốc tế về đa dạng sinh
học”, và ngày 22-5 vừa qua được gọi là “Ngày
quốc tế về bảo tồn đa dạng sinh học”. Vậy đa
dạng sinh học là gì, vai trò của nó quan trọng
như thế nào? …
Đa dạng sinh học là gì?
Đa dạng sinh học (ĐDSH) là sự đa dạng đời sống
trên Trái đất ở mọi cấp độ: từ gien cho đến các loài
động thực vật và hệ sinh thái. Ví dụ, táo không chỉ
có một loại mà rất nhiều loại khác nhau,
đó chính là
tính ĐDSH. Tuy nhiên, trước nay khi nói đến tính
ĐDSH chúng ta chỉ mới xoay quanh các loài.
ĐDSH mang lại những lợi ích gì?
Nghiên cứu chứng minh hệ sinh thái đa dạng thể
hiện tính ưu việt hơn trong việc cung cấp những
nhu cầu cơ bản trong cuộc sống như thực phẩm và

Môi trư
ờng sống của sinh
vật
đang ngày càng thu
hẹp

nước sạch. Chưa kể, hệ sinh thái đa dạng cũng
phục hồi nhanh hơn sau những biến cố thiên nhiên
như bão tố.
Tính ĐDSH cũng có nghĩa là những sự chọn lựa.
Lâu nay động thực vật luôn đóng vai trò khơi gợi
cảm hứng, giúp các nhà khoa học nảy ra nhiều ý
tưởng làm tiền đề cho sự ra đ
ời của vô số sáng chế
phục vụ đời sống con người, từ dược phẩm cho
đến công nghệ. Nói cách khác, thế giới tự nhiên là
kho chứa khổng lồ những thông tin, ý tư
ởng có tiềm
năng làm lợi cho nhân loại. Đi
ều này cũng bao hàm
cả lương thực – thực phẩm. Hiện tại, trên Trái đất
có khoảng 20 ngàn loại lương thực - thực phẩm
phục vụ nhân loại. Trước thực trạng biến đổi khí
hậu, thiên tai, dịch bệnh ngày càng khó kiểm soát,
giải pháp tối ưu để bảo đảm an ninh lương thực
cho nhân loại là đa dạng hóa các giống cây trồng
đang canh tác.
Tính ĐDSH có phải đang lâm nguy?
Nhiều nhà khoa học cho rằng Trái đất đang tr

ải qua
thời kỳ đại tuyệt chủng lần thứ 6 mà thủ phạm
không ai khác chính là con người. Tuyệt chủng là
quy luật tất yếu của tự nhiên. Tuy nhiên, giới khoa
học ước tính tốc độ tuyệt chủng của các loài động
thực vật hiện nay cao hơn so với mức trung bình
đến 100-1.000%. Khoảng 1/3 số loài được các nhà
nghiên cứu khảo sát trên thế giới đang đứng trước
nguy cơ tuyệt chủng. Sự đa dạng của hệ sinh thái
cũng bị tác động ít nhiều. Chẳng hạn: các vùng đất
có nhiều cây bụi thuộc miền khí hậu Địa Trung Hải
đang lâm nguy với mức độ nghiêm trọng hơn so v
ới
các khu rừng nhiệt đới.
Làm sao biết tính ĐDSH đang suy giảm?
Việc cân đo đong đếm tính ĐDSH không phải là
chuyện dễ. Thực tế, các nhà khoa học không thể
biết đích xác có bao nhiêu loài động thực vật đang
hiện hữu trên Trái đất - ước tính dao động từ 5 đến
30 triệu loài. Trong số 2 triệu loài đã nhận dạng đặt
tên, giới nghiên cứu chỉ mới theo dõi được khoảng
50.000 loài. Để nắm diễn biến ĐDSH, các nhà bảo
tồn đã phát triển Chỉ số Hành tinh Sống (Living
Planet Index - LPI) để theo dõi số cá thể của 1.686
loài chỉ thị trên khắp hành tinh, cũng giống như chỉ
số chứng khoán. Và trong 35 năm qua, LPI đã tụt
28%, và điều này cho thấy “sức khỏe”
ĐDSH không
thật sự tốt.
Đâu là những hiểm họa đe dọa tính ĐDSH?

Mối đe dọa lớn nhất hiện nay chính là môi trường
sống của các loài ngày càng bị mất dần. Sản xuất
nông nghiệp, chăn thả gia súc, phát triển đô thị đã
và đang làm manh mún và hủy hoại môi trường
sống của động thực vật trên cạn.
Tình hình ở dưới nước cũng chẳng sáng sủa hơn.
Tình trạng đánh bắt, khai thác quá mức để phục vụ
nhu cầu thực phẩm, thuốc men cũng tiếp tay
nhấn chìm tính ĐDSH. Đánh bắt cá đã hủy diệt
80% trữ lượng thủy sản tự nhiên trong khi nạn phá
rừng và săn bắt động vật hoang dã ở các vùng
nhiệt đới đang đẩy nhiều loài sống trong rừng đến
bờ vực tuyệt chủng.
Theo báo cáo của Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc
tế (Interpol), thị trường buôn lậu các loài động thực
vật hoang dã không ngừng bành trướng với khoản
lợi nhuận khổng lồ thu vào chỉ thua mỗi “hàng
trắng”.
Ô nhiễm có tác động đến tính ĐDSH?
Những hiểm họa do ô nhiễm rất đa dạng từ “không
thể nhìn thấy” – thuốc bảo vệ thực vật và chất thải
công nghiệp “đầu đ
ộc” các con sông và tích tụ trong
hệ sinh vật – cho đến “không thể ăn được”: mỗi
năm hàng nghìn con chim và rùa biển chết do ăn
phải bọc ni-lông. Phân hóa học và nước thải sinh
hoạt thâm nhập nguồn nước và tạo điều kiện cho
tảo sinh sôi và các vùng biển chết (do không có
ôxy) hình thành. Khí CO2 gây hiện tượng ấm nóng
toàn cầu cũng là một chất gây ô nhiễm, gây acid

hóa các đại dương và có nguy cơ xóa sổ các rặng
san hô giàu tính ĐDSH.
Thế còn tình trạng biến đổi khí hậu?
Trong những thập niên tới, tình trạng biến đổi khí
hậu sẽ ngày càng đe dọa tính ĐDSH. Khi thiết lập
mạng lưới các khu bảo tồn tự nhiên trên toàn cầu
hiện nay, các nhà bảo vệ môi trường cũng lưu tâm
đến diễn biến khí hậu.
Làm thế nào để đánh giá đúng giá trị ĐDSH?
Liên Hiệp Quốc đang kêu gọi các nước tham gia
một nỗ lực toàn cầu nhằm tính toán giá trị ĐDSH –
từ thụ phấn cho cây trồng cho đến doanh thu từ
phát triển du lịch – để đưa vào quá trình đ
ề ra chính
sách của các quốc gia. Tính ĐDSH không phải lúc
nào c
ũng mang lại lợi ích hữu hình cho nhân loại dù
nó đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nguồn
nước, bầu không khí và thực phẩm sạch và những
“dịch vụ” khác nữa. Một số cho rằng những lợi ích
của tính ĐDSH đang được thổi phồng, và rằng chỉ
nên bảo vệ tính ĐDSH vì lợi ích của chính nó. Tuy
nhiên, các nhà kinh tế cho rằng việc am hiểu tính
ĐDSH cũng mang lại một lợi ích, đó là “giá trị hiện
hữu”.
Các tổ chức nào hiện đang bảo vệ tính ĐDSH?
Giữ vai trò chủ xị là Quỹ Bảo tồn Thiên nhiên thế
giới (WWF) đóng ở Thụy Sĩ – hiện đang điều phối
1.300 dự án tại 40 quốc gia trên thế giới. Một tổ
chức quan trọng khác là tổ chức Bảo Tồn Quốc tế,

đi tiên phong trong việc sử dụng khái niệm “những
điểm nóng ĐDSH” – những khu vực có nhiều loài
quí hiếm đang bị đe dọa – để xác định những loài
nào cần bảo vệ trước.
Hiện nay thế giới có nhiều hiệp ước bảo vệ tính
ĐDSH như Công ước về cấm mua bán các loài có
nguy cơ tuyệt chủng và Công ước về bảo tồn tính
ĐDSH. Năm nay cũng là năm khép lại nỗ lực thực
hiện sáng kiến của Hiệp hội Quốc tế bảo tồn tự
nhiên (tiền thân của WWF) về hạn chế tình trạng
suy thoái ĐDSH đến năm 2010. Liên Hiệp Quốc
tuyên bố 2010 là Năm quốc tế về ĐDSH, và ngày
22-5 được chọn là Ngày quốc tế về bảo tồn ĐDSH.
Bất chấp các nỗ lực của cộng đ
ồng thế giới, có một
điều gần như chắc chắn rằng tình trạng suy giảm
tính ĐDSH sẽ không thể cải thiện trong một sớm
một chiều, chứ nói gì là vào cuối năm nay.