Ôn tập văn học 11 part 5 pdf
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (296.45 KB, 13 trang )
đồ
ng r
ộ
ng
mênh
mông
và
màn
đ
êm
càng
làm
cho
ng
ườ
i
gieo
h
ạ
t
thêm
hùng
v
ĩ
.
Đứ
c
tính
c
ầ
n
m
ẫ
n,
đ
ôi
bàn
tay
khéo
léo
nh
ư đượ
c
kh
ẳ
ng
định
ng
ợ
i
ca.
N
hà
thơ
“
tr
ầ
m
ngâm
”
ng
ắ
m
nhìn,
dõi
theo,
lòng
vô
cùng
xúc
độ
ng.
M
ộ
t
cái
nhìn
đầ
y
tình
ng
ườ
i,
r
ấ
t
nhân
b
ản.
Các
độ
ng
t
ừ
di
ễ
n
t
ả
độ
ng
tác
gieo
h
ạ
t
r
ấ
t
chính
xác
và
ch
ọ
n
l
ọ
c
tinh
t
ế
:
“
Ô
ng
đ
i
trên
đồ
ng
r
ộ
ng
Q
ua
l
ạ
i,
ném
h
ạ
t
xa
Mở
tay,
r
ồ
i
l
ạ
i
vúc. Tôi
tr
ầ
m
m
ặ
c
nhìn
ra
”
B
ố
n
kh
ổ
th
ơ
đầ
u,
h
ầ
u
nh
ư
kh
ổ
th
ơ
nào
c
ũng
th
ể
hi
ệ
n
m
ộ
t
cái
nhìn
ch
ă
m
chú,
xúc
độ
ng,
v
ừ
a
trân
tr
ọ
ng
v
ừ
a
khâm
ph
ụ
c
c
ủ
a
nhà
thơ
.
Lúc
thì
“
ng
ắ
m
ánh
rớ
t
chi
ề
u
soi
”
.
Lúc
thì
“
Tôi
c
ả
m
nhìn
áo
rách
”
.
Và
v
ề
sau
“
Tôi
tr
ầ
m
m
ặ
c
nhìn
ra
”
.
Kh
ổ bố
n
nói
lên
suy
ng
ẫ
m
c
ủ
a
Huygô.
Câu
th
ơ
đầ
y
ánh
sáng.
Ánh
sao
đ
êm.
Có
ti
ế
ng
lao
xao
c
ủ
a
h
ạ
t
gi
ố
ng
bay
trong
màn
đ
êm.
Bóng
dáng
ng
ườ
i
gieo
h
ạ
t
vô
cùng
uy
nghi.
C
ả
h
ạ
t
gi
ố
ng,
c
ả
cánh
tay
lão
nông
nh
ư
“
v
ươ
n
tới
các
vì
sao
”
.
Và
đ
ó
c
ũ
ng
là
ướ
c
mơ
,
là
ni
ề
m
tin
và
hy
v
ọ
ng.
Thủ
pháp
tươ
ng
ph
ả
n
đố
i
l
ậ
p
đượ
c
Huygô
s
ử d
ụ
ng
r
ấ
t
th
ầ
n
tình.
T
ươ
ng
ph
ả
n
với
bóng
đ
êm
phủ
dày
trên
cánh
đồ
ng
là
ánh
sáng
c
ủ
a
bầ
u
trờ
i
sao,
và
đ
ó
c
ũ
ng
là
ánh
sáng
ni
ề
m
tin
t
ưở
ng
l
ạc
quan
đượ
c
ngợi
ca
và
kh
ẳ
ng
đị
nh:
“
Trong
lúc
đ
êm
gi
ă
ng
màn, Bóng
m
ờ
m
ờ
xao
xáo,
Nh
ư
nâng
đến
sao
xa
N
ét
tay
ng
ườ
i
gieo
h
ạ
t.
”
Đ
âu
ch
ỉ
riêng
nhà
nông
gieo
h
ạt?
Nhà
thơ
g
ợi
ra,
m
ở
ra
trong
lòng
ng
ườ
i
đọ
c
nh
ữ
ng
tình
c
ả
m
đẹ
p đố
i
v
ớ
i
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
gieo
h
ạ
t
trong
cu
ộ
c
đờ
i.
Theo
Xuân
Di
ệ
u,
ng
ườ
i
gieo
h
ạ
t
t
ượ
ng
tr
ư
ng
cho
nhà
v
ă
n,
nhà
t
ư
t
ưởng.
Còn
r
ộ
ng
h
ơn
th
ế
n
ữ
a?
Bài
th
ơ
nh
ắ
c
nh
ở
chúng
ta
ph
ả
i
b
i
ết
s
ố
ng
trong
tình
đờ
i.
Ph
ả
i
nh
ớ
ơ
n
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
gieo
h
ạt.
Phả
i
chu
ẩn
b
ị
t
ố
t
m
ọ
i
kh
ả
n
ă
ng
để
làm ng
ườ
i
tr
ồ
ng
cây,
gieo
h
ạ
t
cho
mùa
sau.
“
Mùa
gieo
h
ạt, buổ
i
chiề
u”
là
m
ộ
t
bài
th
ơ
hay,
nhi
ề
u
thú
v
ị
.
Tác
gi
ả
Banz
ă
c
(1799
-
1850)
là
nhà
ti
ể
u
thuy
ết
Pháp
n
ổ
i
ti
ế
ng,
“
m
ộ
t
bậ
c
th
ầ
y
c
ủ
a
ch
ủ
ngh
ĩ
a
hi
ệ
n
th
ự
c
”
.
Ô
ng
đ
ã
sáng
t
ạo
ra
b
ộ
“Tấn trò đờ
i
” đồ
s
ộ, b
ấ
t
hủ
g
ồ
m
87
tác
phẩ
m
với
trên
2000
nhân
v
ật.
Miếng
da
l
ừa
(1871),
Ơ
giêni
Gr
ăng đ
ê
(1833),
Lão
Gôriô
(1834),
Ảo mộng tiêu tan
(1837
-
1843),
…
là
nh
ữ
ng
ki
ệt
tác
c
ủ
a
Banz
ăc.
Bằ
ng
ngòi
bút
chân
th
ự
c,
c
ụ
th
ể
lị
ch
s
ử,
Banz
ắc
đ
ã
xây
d
ự
ng
hàng
lo
ạ
t
tính
cách
đ
i
ể
n
hình
trong
nh
ữ
ng
hoàn
c
ả
nh
đ
i
ể
n
hình.
Q
ua
b
ộ Tấn trò đờ
i
,
tác
gi
ả
đ
ã
phê
phán
xã
h
ộ
i
t
ư
sả
n,
vì
nó
nh
ư
m
ộ
t
t
ấ
n
hài
k
ị
ch,
trong
đó đồ
ng
ti
ề
n
tác
oai
tác
quái,
gây
ra
bi
ết
bao
bi
k
ị
ch
đ
au
lòng.
Phân
tích
đoạ
n
v
ă
n
“
Đám
tang
lão
Gôriô
”
1.
Lão
Gôriô
x
ư
a
kia
nh
ờ
buôn
bán
lúa
mì
mà
giàu
có.
N
h
ư
ng
hai
“
ái
n
ữ
”
c
ủ
a
lão
đ
ã
bòn
rút
đế
n
đồ
ng
vàng
cu
ố
i
cùng.
Cu
ố
i
đờ
i
lão
s
ố
ng
cô
đơ
n,
nghèo
kh
ổ
trong
cái
quán
tr
ọ
t
ồ
i
tàn
c
ủ
a
mụ
Vôke.
Lão
chế
t
n
ă
m
69
tu
ổ
i.
K
hông
m
ộ
t
ng
ườ
i
thân thích.
N
g
ườ
i
ta
đ
ã
tháo
đ
inh
quan
tài,
đặ
t
lên
ng
ự
c
lão
“
cái
hình
ả
nh
”
c
ủ
a
hai
cô
con
gái
yêu
th
ươ
ng
c
ủ
a
lão
khi
chúng
nó
“
còn
bé
b
ỏ
ng,
đồ
ng
trinh
và
trong
tr
ắ
ng
…
”
-
M
ộ
t
chi
ti
ế
t
hi
ệ
n
th
ự
c
vô
cùng
chua
chát
nói
lên
s
ự
vô
tình,
b
ạc
bẽo
c
ủ
a
hai
đứ
a
con
gái
l
ấ
y
ch
ồ
ng
giàu
sang.
2.
Ch
ỉ
có
Raxtinh
ă
c
và
Crixtôph
ơ
(
hai
ng
ườ
i
cùng
ở
chung
nơi
quán
tr
ọ
)
cùng
với
hai
gã
đ
ô
tu
ỳ
đưa
lão
đế
n
ngôi
nhà
th
ờ
Thánh
-
Êchiên
-đ
uy
-
Mông.
Xác
chết
c
ủ
a
kẻ
nghèo
khó
được
đặ
t
tr
ướ
c
m
ộ
t
giáo
đườ
ng
nhỏ, thấp
và
tố
i
.
Tang
l
ễ
sơ
sài,
qua
quýt
m
ấ
t
20
phút
với
cái
giá
70
quan
do
hai
v
ị
linh
m
ụ
c,
chú
bé
hát
l
ễ
và
ng
ườ
i
bõ
nhà
thờ
.
Tang
l
ễ
qua
quýt
th
ế
thôi,
r
ẻ
rúng
th
ế
thôi,
bở
i
l
ễ
“
trong
m
ộ
t
thời
kỳ
mà
tôn
giáo
không
l
ấ
y
gì
làm
giàu
l
ắ
m
để
cầ
u
kinh
làm
phúc
”
.
Nh
ư
v
ậ
y
là,
Thánh
đườ
ng,
linh
m
ụ
c,
tang
l
ễ
…
đề
u
được
cân,
đo, đ
ong,
đế
m
b
ằ
ng
ti
ề
n.
B
ố
n
ng
ườ
i
có
m
ặ
t
trong
tang
l
ễ
c
ũng
vì
ti
ề
n
mà
đế
n.
C
rixtôph
ơ
vì
ngh
ĩ
a
v
ụ
”
mà
anh
ta
đế
n
đư
a
đ
ám,
vì
lão
Gôriô
ch
ế
t
“
đ
ã
làm
cho
anh
ta
ki
ế
m
đượ
c
m
ấ
y
món
ti
ề
n
đ
ãi
công
kha
khá
”
.
3. Không có ngườ
i
đưa đám,
l
ạ
i
đ
ã
năm giờ
r
ưỡ
i
r
ồ
i
,
xác
chế
t
lão
Gôriô
được
chở
nhanh
đế
n
ngh
ĩ
a
đị
a,
lúc
ấ
y
có
hai
chi
ế
c
xe
có
treo
huy
hi
ệ
u
nh
ư
ng
không
có
ng
ườ
i
ng
ồ
i,
m
ộ
t
c
ủ
a
bá
tước
Đơ
Rextô,
và
m
ộ
t
c
ủ
a
nam
t
ước
Đơ
N
uyxinghen
theo
sau
chi
ế
c
xe
tang
đế
n
ngh
ĩ
a
đị
a!
Dù
là
con
gái,
nh
ư
ng
nay
đ
ã
trở
thành
m
ệ
nh
phụ
r
ồ
i,
không
th
ể
đ
i
đ
ám
ma
m
ộ
t
kẻ
nghèo
khó,
hèn
m
ọ
n!
M
ộ
t
nét
v
ẽ
sâu
sắ
c
lên
án
tình
đờ
i
b
ạc
bẽo!
4. C
ả
nh
h
ạ
huy
ệ
n
v
ộ
i
v
ộ
i
vàng
vàng.
Bài
kinh
ng
ắ
n
c
ầu
cho
kẻ
x
ấ
u
s
ố
do
chàng
sinh
viên
tr
ả
ti
ề
n
(nh
ư
m
ộ
t
s
ự bố
thí).
Ngườ
i
nhà
hai
cô
con
gái
và
đ
ám
ng
ườ
i
nhà
đạ
o
biến
ngay
!
Hai
dã
đ
ào
huy
ệ
t
mớ
i
h
ấ
t
đượ
c
vài
x
ẻ
ng
đấ
t
xu
ố
ng
che
l
ấ
p
chi
ếc
áo
quan
thì
ng
ẩ
ng
đầ
u
lên
đ
ò
i
ti
ề
n
đ
ãi
công!
“Ơ gien móc túi thấy không còn đồ
ng
nào,
chàng
bu
ộ
c
ph
ải vay
Crixtôphơ
20 xu”.
C
ái
món
n
ợ
này
l
ạ
i
ghi
vào
s
ố
n
ợ
c
ủ
a
ng
ườ
i
x
ấ
u
s
ố
ngày
m
ộ
t
thêm
ch
ồ
ng
ch
ấ
t!
Ai
s
ẽ
tr
ả
cho
lão
Gôriô?
C
ả
nh
ngh
ĩ
a
đị
a
là
“ngày tàn, một buổ
i
hoàng
hôn
ẩm ướt”
trên
b
ầ
u
trời
có
những đám mây
.
Trong
cái
khung
c
ả
nh bu
ồ
n
bã
ấ
y,
Raxtinh
ăc
“
não
lòng
ghê
gớ
m
”
…
“
gi
ọ
t
n
ướ
c
m
ắ
t
tràn
ra
…
”
.
Đ
ây
là
gi
ọ
t
n
ướ
c
m
ắ
t
duy
nh
ấ
t
trong
đ
ám
tang
lão
Gôriô.
K
ế
t
lu
ậ
n
M
ộ
t
đ
ám
tang
c
ủ
a
kẻ
già
nua,
cô
đơ
n
và
nghèo
hèn.
S
ố
ti
ề
n
làm
l
ễ
ở
nhà
thờ
,
ti
ề
n
đọ
c
kinh
c
ầ
u
nguy
ệ
n
lúc
h
ạ
huy
ệ
t,
ti
ề
n
đ
ãi
công
phu
đ
ào
huy
ệ
t,
và
ti
ề
n
thuê
đ
òn
đ
ám
ma
- b
ấ
y
nhiêu
kho
ả
n
ti
ề
n,
ai
b
ố
thí
cho
lão
Gôriô?
Cha
c
ố
và
con
chiên,
cha
và
con,
…
t
ất
cả
đề
u
vì
ti
ề
n.
B
ằ
ng
nh
ữ
ng
chi
ti
ế
t
chân
th
ự
c,
c
ụ
th
ể
,
Banz
ăc
đ
ã
là
hi
ệ
n
lên
m
ộ
t
đ
ám
tang
c
ủ
a
kẻ
nghèo
hèn trong
cái
xã
h
ộ
i
k
im
ti
ề
n,
tình
đờ
i
đ
en
bạ
c.
Chúng
ta
hãy
đọ
c
lên
v
ầ
n
th
ơ
này
để
ai
đ
i
ế
u
lão
Gôriô
b
ấ
t
h
ạ
nh:
“
…
Ai
ch
ế
t
đ
ó?
Tr
ụ
c
xoay
và
bánh
đẩ
y, Xe
tang
đ
i
v
ề
t
ậ
n
th
ế
gi
ới
nào?
C
hi
ề
u
đ
ông
tàn,
l
ạ
nh
xu
ố
ng
t
ự
trờ
i
cao,
K
hông
l
ử
a
ấ
m,
ch
ắ
c
h
ồ
n
bu
ồ
n
l
ắ
m
đó…
”
(
“
Nhạc
sầ
u
”
-
Huy
C
ậ
n)
Tôi
yêu
em
Puskin
Tôi
yêu
em:
đế
n
nay
ch
ừ
ng
có
th
ể
Ng
ọ
n
l
ử
a
tình
ch
ư
a
h
ẳ
n
đ
ã
tàn
phai.
Nh
ư
ng
không
để
em
bậ
n
lòng
thêm
n
ữ
a,
Hay
h
ồ
n
em
ph
ả
i
g
ợn
sóng
u
hoài.
Tôi
yêu
em
âm
th
ầ
m
không
hy
v
ọ
ng
Lúc
r
ụ
t
rè,
khi
h
ậ
m
h
ự
c
lòng
ghen;
Tôi
yêu
em,
yêu
chân
thành,
đằ
m
th
ắ
m,
C
ầ
u
em
đượ
c
ng
ườ
i
tình
nh
ư
tôi
đ
ã
yêu
em.
1823, Thúy Toàn d
ị
ch
Tác
gi
ả
Puskin
(1799
-
1837)
là
nhà
th
ơ
N
ga
thiên
tài.
Xu
ấ
t
thân
gia
đ
ình
quý
t
ộ
c.
Mê
thơ
và
làm
th
ơ
hay
t
ừ
thu
ở
h
ọ
c
sinh.
K
hát
v
ọ
ng
t
ự
do
thấ
m
đượ
m
trong
th
ơ
Puskin.
Tình
b
ạ
n,
tình
yêu
là
c
ả
m
h
ứ
ng
trong
nhi
ề
u
bài
th
ơ
c
ủ
a
Puskin.
Tác
phẩ
m
g
ồ
m
có:
Tr
ườ
ng
ca
Người tù Capca. Những ngườ
i
X
ư
gan,
Epghêni
Ônêghin
.
Chế
t
trong
bi
k
ị
ch
đ
au
th
ươ
ng
lúc
38
tu
ổ
i.
Gorki
là
“Khở
i
đầ
u
c
ủa mọi khở
i
đầu”.
Bình
bài
th
ơ “
Tôi
yêu
em
”
“
Tôi
yêu
em
”
là
bài
th
ơ
tình
hay
nh
ất,
đậ
m
đ
à
ý
v
ị
nh
ất
c
ủ
a
Puskin,
sáng
tác
n
ă
m
1829.
Bài
th
ơ
đã
được
ph
ổ
nh
ạ
c
thành
ca
khúc,
được
đ
ánh
giá
là
tác
ph
ẩ
m
“
hoàn
h
ả
o
”
nâng
t
ầ
m
vóc
Puskin
lên
đ
ài
vinh
quang
thi
ca
N
ga.
C
h
ỉ
có
tám
dòng
th
ơ
mà
ba
ti
ế
ng
“
Tôi
yêu
em
”
nh
ư
ng
m
ộ
t
đ
i
ệp
khúc
“
d
ị
u
ng
ọ
t
”
tha
thi
ế
t
vang
lên
ba
l
ầ
n:
“
Tôi
yêu
em
:
đế
n
nay
ch
ừ
ng
có
th
ể
…
Tôi
yêu
em
âm
th
ầ
m
không
hy
v
ọ
ng
…
Tôi
yêu
em
,
yêu
chân
thành,
đằ
m
th
ắ
m
…
”
M
ố
i
tình
ấ
y
“
ch
ư
a
hoàn
toàn
lui
t
ắ
t
trong
lòng
tôi
”
ngh
ĩ
a
là
v
ẫ
n
âm
ỉ
cháy,
v
ẫ
n
n
ồ
ng
nàn,
v
ẫ
n
thi
ế
t
tha.
K
hông
t
ầ
m
th
ườ
ng,
c
ũ
ng
không
ích
k
ỷ
.
Cao
thượ
ng,
v
ị
tha
mà
không
th
ấ
p
hèn.
Sang
tr
ọ
ng
và
có
v
ă
n
hóa,
yêu
n
ồ
ng
nàn
tha
thi
ế
t
nh
ư
ng
không
bao
gi
ờ
mu
ố
n
đ
em
đế
n
s
ự b
ậ
n
lòng,
n
ỗ
i
u
bu
ồ
n
cho
ng
ườ
i
yêu:
“
Nh
ư
ng
không
để
em
bậ
n
lòng
thêm
n
ữ
a
Hay
h
ồ
n
em
ph
ả
i
g
ợn
bóng
u
hoài
”
“
B
ể
còn
có
lúc
vơ
i
lúc
đầ
y
”
- đ
ã
có
ngườ
i
nói
nh
ư
v
ậ
y.
Tình
yêu
c
ũ
ng
ch
ứ
a
đầ
y
ngh
ị
ch
lý:
g
ầ
n
đấ
y
mà
xa
vời,
xa
vời
mà
g
ầ
n
đấ
y.
C
ó
lúc
lúng
túng,
r
ụ
t
rè
khó
nói
nên
lờ
i.
C
ũ
ng
có
lúc
ghen
tuông,
gi
ậ
n
hờn.
Bên
b
ờ
c
ủ
a
h
ạ
nh
phúc
đ
âu
dễ
chi
ếc
thuy
ề
n
tình
nào
c
ũ
ng
c
ậ
p b
ế
n
xuôi
mái
êm
chèo?
Bở
i
v
ậ
y
mới
có
tâm
tr
ạ
ng:
“
Tôi
yêu
em
âm
th
ầ
m
không
hy
v
ọ
ng
Lúc
r
ụ
t
rè,
khi
h
ậ
m
h
ự
c
lòng
ghen
”
Dòng
th
ơ
th
ứ b
ẩ
y
nói
lên
cung
b
ự
c
c
ủa
tình
yêu:
chân thành và đằm thắm. Chân thành
trong
tình
yêu
là
s
ự
h
ướ
ng
tớ
i
b
ạ
n
đờ
i
tr
ă
m
n
ă
m.
K
hông
vụ
l
ợi.
K
hông
d
ố
i
l
ừa. Có chân thành
thì
m
ới
có
đằm thắm
.
Câu
th
ứ
tám
d
ị
ch
ngh
ĩ
a:
“
C
ầ
u
trờ
i
cho
em
đượ
c
m
ộ
t
ng
ườ
i
khác
yêu
”
, đ
ó
ch
ỉ
là
m
ộ
t
cách
nói
“
làm
duyên
”
mà
thôi.
C
h
ỉ
có
tôi
là
yêu
em
đằ
m
th
ắ
m
chân
thành.
Tình
yêu
ấ
y
là
ni
ề
m
t
ự
hào
c
ủ
a
tôi,
m
ộ
t
tình
yêu
x
ứ
ng
đ
áng.
Ch
ẳ
ng
có
ng
ườ
i
con
trai
nào
có
th
ể
mang
đế
n
cho
em
m
ộ
t
tình
yêu
nh
ư
tôi
đ
ã
yêu
em.
T
ế
nh
ị
,
khiêm
nh
ườ
ng
mà
t
ự
hào,
kiêu
hãnh:
“
Tôi
yêu
em,
yêu
chân
thành,
đằ
m
th
ắ
m,
C
ầ
u
em
đượ
c
ng
ườ
i
tình
nh
ư
tôi
đ
ã
yêu
em.
”
Bài
thơ
,
“
Tôi
yêu
em
”
là
s
ự
th
ổ
l
ộ
tâm
tình
c
ủ
a
ng
ườ
i
con
trai
khi
đố
i
d
i
ệ
n
ng
ườ
i
yêu.
Ph
ẩ
m
ch
ấ
t
tình
yêu
cho
th
ấ
y
m
ộ
t
nhân cách
sang
tr
ọ
ng.
R
ấ
t
đ
a
tình
mà
c
ũ
ng
r
ấ
t
đ
àng
hoàng,
t
ự
tin.
Bài “28”
Tago
1.
Đ
ôi
m
ắt
bă
n
kho
ă
n
c
ủ
a
em
bu
ồ
n
Đ
ôi
m
ắ
t
em
mu
ố
n
nhìn
vào
tâm
t
ưở
ng
c
ủ
a
anh.
Nh
ư
tr
ă
ng
kia
mu
ố
n
vào
sâu
bi
ể
n
c
ả
.
Anh
đ
ã
để
cu
ộ
c
đờ
i
anh
tr
ầ
n
tr
ụ
i
d
ướ
i
m
ắ
t
em, Anh
không
gi
ấ
u
em
m
ộ
t
đ
i
ề
u
gì.
C
hính
vì
th
ế
mà
em
không
bi
ế
t
gì
t
ất
cả
v
ề
anh.
2. N
ế
u
đờ
i
anh
ch
ỉ
là
viên
ng
ọ
c,
anh
s
ẽ
đậ
p
nó
ra
làm
tr
ă
m
m
ả
nh
và
xâu
thành
m
ộ
t
chu
ỗ
i
quàng
vào
c
ổ
em.
N
ế
u
đờ
i
anh
ch
ỉ
là
m
ộ
t
đ
óa
hoa
tròn
tr
ị
a,
d
ị
u
dàng
và
bé
b
ỏ
ng,
anh
s
ẽ
hái
nó
ra
đặ
t
lên
mái
tóc
em.
3.
Nh
ư
ng
em
ơ
i,
đờ
i
anh
là
m
ộ
t
trái
tim
Nào
ai
biế
t
chi
ề
u
sâu
và
b
ến
bờ
c
ủ
a
nó,
Em
là
n
ữ
hoàng
c
ủ
a
v
ươ
ng
qu
ố
c
đó
Ấ
y
th
ế
mà
em
có
bi
ế
t
gì
biên
gi
ới
c
ủ
a
nó
đ
âu.
4. N
ế
u
trái
tim
anh
là
m
ộ
t
phút
giây
l
ạ
c
thú
Nó
s
ẽ
n
ở
ra
thành
m
ộ
t
nụ
cườ
i
nh
ẹ
nhõm Và
em
th
ấ
u
su
ố
t
r
ấ
t
nhanh.
N
ế
u
trái
tim
anh
ch
ỉ
là
kh
ổ đ
au
Nó s
ẽ
tan
ra
thành
l
ệ
trong
Và
l
ặ
ng
im
ph
ả
n
chi
ế
u
n
ỗ
i
ni
ề
m
u
ẩ
n.
5.
Nh
ư
ng
em
ơ
i,
trái
tim
anh
l
ạ
i
là
tình
yêu,
Nỗ
i
vui
s
ướ
ng
kh
ổ đ
au
c
ủ
a
nó
là
vô
biên.
Nh
ữ
ng
đ
òi
h
ỏ
i
và
s
ự
giàu
sang
c
ủ
a
nó
là
tr
ườ
ng
c
ử
u
Trái
tim
anh
c
ũ
ng
ở
g
ầ
n
em
nh
ư
chính
đờ
i
em
v
ậ
y
Nh
ư
ng
ch
ẳ
ng
bao
gi
ờ
em
bi
ế
t
tr
ọ
n
nó
đ
âu.
Đào
Xuân
Quý
d
ị
ch
Tác
gi
ả
Tago
(1861
-
1941)
là
đạ
i
thi
hào
c
ủ
a
Ấ
n
Độ
. N
ăm
1913,
Tago
được
tặ
ng
gi
ả
i
N
obel
v
ề
v
ă
n
ch
ươ
ng
v
ớ
i
t
ậ
p Thơ
Dâng
.
Ô
ng
là
“
nhà
nhân
đạo
ch
ủ
ngh
ĩ
a
vĩ
đạ
i
”
,
m
ộ
t
ngh
ệ
s
ĩ
toàn
tài
để
l
ạ
i
m
ộ
t
s
ự
nghi
ệp
vă
n
ngh
ệ
đồ
s
ộ.
-
52
tậ
p
thơ
,
tiêu
bi
ể
u
là
các
t
ậ
p
thơ
:
Thơ
Dâng
(1913),
Người làm vườn
(1914),
Mùa
hái
qu
ả
(
1915),
Tr
ăng
non
(1915),
Tặng phẩm của ngườ
i
yêu
(1918),
v.v
…
-
42
vở
k
ị
ch:
Sự trả thù của tự
nhiên
(1883),
Vua và Hoàng hậu
(1889),
…
- 12 bộ
ti
ể
u
thuy
ế
t:
Gôra, Đắm thuy
ề
n,…
-
Trên
3000
b
ứ
c
h
ọ
a
còn
đượ
c
l
ư
u
gi
ữ
trong
các
bảo
tả
ng
m
ỹ
thu
ậ
t,
hàng
tr
ă
m
ca
khúc
và
ngót
100
truy
ệ
n
ng
ắ
n.
Phân
tích
bài
th
ơ số 28
Sau
tậ
p
Th
ơ
Dâng
đượ
c
gi
ả
i
th
ưở
ng
N
obel,
n
ăm
1914,
Tago
xuất
bả
n
t
ậ
p
th
ơ
“
Người làm vườn -
t
ậ
p
th
ơ
tình,
g
ồ
m
85
bài
thơ
,
chỉ
đánh
s
ố,
không
có
nhan
đề
.
Bài
th
ơ
sơ
28
này
rút
trong
t
ậ
p “Người làm vườn”,
đượ
c
truy
ề
n
t
ụ
ng
và
ngợi
ca
là
“
m
ộ
t
trong
nh
ữ
ng
bài
th
ơ
tình
hay
nh
ấ
t
trên
th
ế
gi
ớ
i
”
.
Toàn
bài
th
ơ
v
ẫ
n
là
l
ờ
i
t
ỏ
tình
củ
a
ng
ườ
i
con
trai,
c
ủ
a
“
anh
”
.
Còn
ng
ườ
i
con
gái
ch
ỉ
“
l
ắ
ng
nghe
l
ờ
i
nói
nh
ư
ru
”
và
qua
“
đ
ôi
m
ắ
t
”
,
qua
cái
nhìn
“
b
ă
n
kho
ă
n
…
bu
ồ
n
”
-
đượ
c
nói
đế
n
mà
thôi.
1.
Sáu
câu
th
ơ
đầ
u
cho
th
ấ
y
m
ộ
t
m
ố
i
tình
đầ
u
r
ấ
t
đẹ
p
và
th
ơ
m
ộ
ng.
C
ô
gái
duyên
dáng,
ng
ỡ
ngàng
và
“
b
ă
n
kho
ă
n
”
.
Vẻ
đẹ
p
d
ị
u
hi
ề
n
đượ
c
th
ể
hi
ệ
n
qua
đ
ôi
m
ắ
t
và
cái
nhìn
chan
ch
ứ
a
yêu
th
ươ
ng:
“
mu
ố
n
nhìn
vào
tâm
t
ưở
ng
c
ủ
a
anh
”
.
R
ụ
t
rè
và
th
ăm
dò.
Tình
yêu
đế
n,
“
Th
ầ
n
Ái
tình
đ
ã
gõ
c
ử
a
trái
tim
”
nh
ư
ng
em
vào
đ
ã
hay,
đ
ã
bi
ế
t
gì
nhi
ề
u
v
ề
anh.
Em
là
ánh
tr
ă
ng,
anh
là
m
ặ
t
bi
ể
n
(trong
xanh)
-
Hai
hình
ả
nh
so
sánh
này
di
ễ
n
t
ả
r
ấ
t
hay
m
ộ
t
tình
yêu
trong
sáng
chân
thành,
dào
d
ạ
t
và
s
ự
khao
khát
yêu
th
ương.
Cô
gái
có
đ
ôi
m
ắ
t
huy
ề
n
mớ
i
có
cái
nhìn
lung
linh
củ
a
ánh
tr
ă
ng
kia.
Và
chàng
trai
có
tình
yêu
n
ồ
ng
nàn,
chân
thành, trong
sáng
thì
ánh
tr
ă
ng
kia
mới
có
th
ể
soi
vào
t
ậ
n
đ
áy
bi
ể
n
c
ả
.
Hình
ả
nh
ánh
tr
ă
ng
và
bi
ể
n
c
ả
đ
ã
th
ể
hi
ệ
n
tài
tình
men
say
ái
tình:
ni
ề
m
khao
khát
h
ạ
nh
phúc
và
s
ự
hòa
hợp
tâm
h
ồ
n
l
ứ
a
đ
ôi
trong
“
cái
thu
ở
ban
đầ
u
l
ư
u
luy
ế
n
ấ
y
”
.
Lờ
i
t
ỏ
tình
n
ồ
ng
nàn
yêu
th
ươ
ng,
đ
àng
hoàng
và
tin
c
ậ
y.
Tình
yêu
đ
âu
ch
ỉ
là
“
tìm
k
i
ế
m
”
mà
còn
là
“
phát
hi
ệ
n
”
nh
ữ
ng
v
ẻ
đẹ
p
ti
ề
m
ẩ
n
tron
g
tâm
h
ồ
n,
trong
tính
cách
ng
ườ
i
tình
củ
a
em.
Nh
ư
m
ộ
t
l
ờ
i
nh
ắc
khẽ
mà
rung
độ
ng:
“
…
Đ
ôi
m
ắ
t
em
mu
ố
n
nhìn
vào
tâm
t
ưở
ng
c
ủ
a
anh.
Nh
ư
tr
ă
ng
kia
mu
ố
n
vào
sâu
bi
ể
n
c
ả
.
Anh
đ
ã
để
cu
ộ
c
đờ
i
anh
tr
ầ
n
tr
ụ
i
d
ướ
i
m
ắ
t
em, Anh
không
gi
ấ
u
em
m
ộ
t
đ
i
ề
u
gì.
C
hính
vì
th
ế
mà
em
không
bi
ế
t
gì
t
ất
cả
v
ề
anh.
”
2.
Bả
y
dòng
th
ơ
ti
ế
p
theo
là
lờ
i
t
ỏ
tình
r
ấ
t
đẹ
p. Sử d
ụng
hình
ả
nh
ẩn
d
ụ
v
ề
“ngọ
c
”,
v
ề
“hoa”
và
gi
ả
đị
nh:
“
n
ế
u
…
anh
sẽ
…
”
để
bi
ể
u
l
ộ
m
ộ
t
tình
yêu
n
ồ
ng
cháy,
mãnh
li
ệ
t
và
dâng
hi
ế
n.
C
ó
gì
quý
hơ
n
ng
ọ
c,
giá
tr
ị
b
ằ
ng
ng
ọc? N
ế
u
đờ
i
anh
là
viên
ng
ọ
c
thì
anh
s
ẽ
đập
vỡ
làm
tr
ă
m
m
ả
nh,
xâu
thàn
chu
ỗ
i
quàng
vào
c
ổ
em
yêu.
Có
gì
đẹ
p
và
thơm
b
ằng
hoa?
Nế
u
đờ
i
anh
ch
ỉ
là bông
hoa
nh
ỏ
bé,
tròn
xinh,
thơm
tho,
anh
s
ẽ
ng
ắ
t
nó
ra
cài
lên
mái
tóc
em.
Các
độ
ng
t
ừ
:
“
đập
ra
”
,
“
xâu
thành
”
,
“
quàng
vào
”
,
“
ng
ắt
ra
”
,
“
cài
lên
”
-
di
ễ
n
t
ả
m
ộ
t
“
t
ấ
m
lòng
”
,
m
ộ
t
c
ử
ch
ỉ
trân
tr
ọ
ng
và
dâng
hi
ế
n
trong
tình
yêu.
Tago
vi
ế
t
bài
th
ơ
này
cách
chúng
ta
ngày
nay
ngót
m
ộ
t
th
ế
k
ỷ
mà
hình
ả
nh
th
ơ
v
ẫ
n
mớ
i
m
ẻ
,
thú
v
ị
vô
cùng:
“
N
ế
u
đờ
i
anh
ch
ỉ
là
viên
ng
ọ
c,
anh
s
ẽ
đậ
p
nó
ra
làm
tr
ă
m
m
ả
nh
và
xâu
thành
m
ộ
t
chu
ỗ
i
quàng
vào
c
ổ
em.
N
ế
u
đờ
i
anh
ch
ỉ
là
m
ộ
t
đ
óa
hoa
tròn
tr
ị
a,
d
ị
u
dàng
và
bé
b
ỏ
ng,
anh
s
ẽ
hái
nó
ra
đặ
t
lên
mái
tóc
em.
”
Lờ
i
th
ơ
d
ị
ch
khá
sát
và
hay.
Có
đ
i
ề
u
trong
nguyên
tác
ch
ữ “
cài
”
(
cài
lên
mái
tóc
em),
d
ị
ch
gi
ả
đ
ã
chuy
ể
n
thành
“
đặt
lên mái
tóc
em
”
,
là
cho
lờ
i
th
ơ
thô
,
làm
gi
ả
m
đ
i
phong
cách
tao
nhã,
phong
tình
c
ủ
a
chàng
trai!
3.
Đ
o
ạ
n
th
ơ
th
ứ
ba,
chàng
trai
kh
ẳ
ng
đị
nh
tình
yêu
c
ủ
a
mình
qua
hình
ả
nh
so
sánh:
“
Trái
tim
”
.
Ba
ti
ế
ng
“
Nh
ư
ng
em
ơ
i!”
vang
lên
thi
ế
t
tha,
đắ
m
say.
Lờ
i
t
ỏ
tình
đượ
c
nâng
lên
m
ộ
t
t
ầ
m
cao
mớ
i,
m
ộ
t
chi
ề
u
sâu
th
ă
m
th
ẳ
m.
Tình
yêu
ấ
y
sâu
s
ắc
và
mênh
mông.
Em
là
th
ầ
n
t
ượ
ng,
là
n
ữ
hoàng
đ
ang
ng
ự
tr
ị
v
ươ
ng
qu
ố
c
tình
yêu
-
đờ
i
anh.
Là
m
ộ
t
l
ờ
i
nh
ắc
khẽ
em
yêu!
N
h
ẹ
nhàng
và
t
ế
nh
ị
.
Gầ
n
mà
xa,
xa
mà
g
ầ
n
bi
ế
t
trân
tr
ọ
ng
và
phát
hi
ệ
n
m
ọ
i
ph
ẩ
m
ch
ấ
t
cao
quý
ti
ề
m
ẩ
n
trong
tâm
tình
ng
ườ
i
yêu.
Lờ
i
t
ỏ
tình
sang
tr
ọ
ng
quá,
ch
ứ
ng
t
ỏ
chàng
trai
có
m
ộ
t
trái
tim
r
ấ
t
nhân
v
ăn!
Cả
đờ
i
anh,
tâm
h
ồ
n
anh,
tình
yêu
c
ủ
a
anh
đ
ã
thu
ộ
c
v
ề
em:
“
Nhưng em ơ
i
,
đờ
i
anh
là
một trái tim
Nào
ai
biế
t
chi
ề
u
sâu
và
b
ến
bờ
c
ủ
a
nó,
Em
là
nữ hoàng
c
ủ
a
v
ươ
ng
qu
ố
c
đó
Ấ
y
th
ế
mà
em
có
bi
ế
t
gì
biên
gi
ới
c
ủ
a
nó
đ
âu!
”
Đầ
u
bài
thơ
,
thi
s
ĩ
đã
dùng
hình
ả
nh
“
biển
c
ả”,
đế
n
kh
ổ
th
ơ
này,
ông
l
ạ
i
t
ạ
o
ra
nh
ữ
ng
khái
ni
ệ
m
b
ổ
sung:
“b
ế
n
bờ”, “vương quố
c
”, “
biên
gi
ớ
i
” -
t
ạo
ra
m
ộ
t
h
ệ
th
ố
ng
ngôn
ng
ữ
di
ễ
n
t
ả
m
ộ
t
không
gian
ngh
ệ
thu
ậ
t
để
nói
lên
ni
ề
m
t
ự
hào
c
ủ
a
ng
ườ
i
con
trai
có
m
ộ
t
tình
yêu
trong
sáng
mênh
mông.
4.
Tình
yêu
không
th
ể
t
ầ
m
th
ườ
ng
và
đơ
n
gi
ả
n.
Đ
âu
ch
ỉ
là
“
m
ộ
t
phút
giây
l
ạ
c
thú
”
để
làm
“
n
ở
ra
thành
m
ộ
t
nụ
cườ
i
nh
ẹ
nhõm
”
,
t
ầ
m
th
ườ
ng,
tho
ả
ng
qua!
Tình
yêu
c
ũ
ng
không
ph
ả
i
là
s
ự
hèn
h
ạ
,
van
xin,
c
ầ
u
mong
m
ộ
t
s
ự
“
ban
ơ
n
”
,
m
ộ
t
s
ự
y
ế
u
m
ề
m.
Gi
ọ
t
l
ệ
trong,
n
ỗ
i
th
ươ
ng
đ
au,
n
ỗ
i
s
ầ
u
u
ẩ
n
mà
ng
ườ
i
con
trai
mang
l
ạ
i
trong
m
ỗ
i
cu
ộ
c
tình
ch
ỉ
là
s
ự
hèn
h
ạ
mà
thôi.
Mà
đ
âu
ch
ỉ
là
l
ĩ
nh
v
ự
c
tình
yêu,
m
ọ
i
s
ự
quỳ
l
ạ
y,
van
xin
trong
ứ
ng
x
ử đề
u
hèn
h
ạ
, đ
áng
khinh.
Đ
o
ạ
n
th
ơ
này
mang
tính
ch
ấ
t
“
ph
ả
n
đề
”
,
nhi
ề
u
ng
ườ
i
vi
ế
t
sách
lâu
nay
đ
ã
hi
ể
u
không
đ
úng.
C
hàng
trai
mu
ố
n
tâm
tình
v
ớ
i
ng
ườ
i
yêu
là
trái tim anh
không phả
i
như th
ế
này
đâu
:
“
N
ế
u
trái
tim
anh
ch
ỉ
là
phút
giây
s
ướ
ng
vui,
nó
s
ẽ
n
ở
n
ụ
cườ
i
d
ị
u
hi
ề
n
và
em
s
ẽ
th
ấ
u
hi
ể
u
nó
nhanh
- N
ế
u
trái
tim
anh
ch
ỉ
là
n
ỗ
i
th
ươ
ng
đ
au,
nó
sẽ
tan
ra
thành
l
ệ
trong
ph
ả
n
ánh
n
ỗ
i
s
ầ
u
th
ầ
m
kín
”
.
5.
Hai
đo
ạ
n
th
ơ
th
ứ
4
và
th
ứ
5
tươ
ng
ph
ả
n
đố
i
l
ập.
T
ừ
phủ
định
đ
i
đế
n
kh
ẳ
ng
đị
nh.
K
hông
nên
nh
ư
th
ế
này
mà
ph
ả
i
nh
ư
th
ế
này.
N
g
ườ
i
con
trai
đ
ã
mang
đế
n
cho
ng
ườ
i
con
gái
m
ộ
t
tình
yêu
tuy
ệ
t
đẹ
p.
Anh
t
ự
hào
th
ổ
l
ộ
:
“
Nh
ư
ng
em
ơ
i,
trái
tim
anh
l
ạ
i
là
tình
yêu,
Nỗ
i
vui
s
ướ
ng
kh
ổ đ
au
c
ủ
a
nó
là
vô
biên.
Những đ
òi
h
ỏ
i
và
s
ự
giàu
sang
c
ủ
a
nó
là
tr
ườ
ng
c
ử
u
Trái
tim
anh
c
ũ
ng
ở
g
ầ
n
em
nh
ư
chính
đờ
i
em
v
ậ
y
Nh
ư
ng
ch
ẳ
ng
bao
gi
ờ
em
bi
ế
t
tr
ọ
n
nó
đ
âu!
”
Trong
nguyên
t
ắ
c:
“
nh
ữ
ng
gì
tình
yêu
c
ầ
u
mong
”
đượ
c
ng
ườ
i
d
ị
ch
th
ơ
vi
ế
t
thành:
“
nh
ữ
ng
đ
òi
h
ỏ
i
”
d
ễ
làm
nhi
ề
u
độ
c
gi
ả
hiể
u không
đẹp
ý
thơ
.
C
hàng
trai
t
ự
hào
v
ề
trái
tim
c
ủa
mình
“
l
ạ
i
là
tình
yêu
”
,
tình
yêu
đ
ích
th
ự
c,
đ
âu
ph
ả
i
th
ứ
“
trái
tim
ch
ỉ
là
giây
phút
l
ạ
c
thú
”
.
Tình
yêu
c
ủ
a
em
đ
ã
và
đ
ang
mang
đến
cho
anh
bao
cả
m
xúc
kỳ
di
ệ
u,
lúc
thì
vui sướng
,
lúc
thì
khổ
đau…
Tình
yêu
đ
âu
ch
ỉ
toàn
v
ị
ng
ọ
t?
Vui
s
ướ
ng
và
kh
ổ đ
au
mà
tình
yêu
mang
đế
n
là
mênh
mông,
là
vô
biên.
N
h
ữ
ng
c
ầu mong
và
s
ự
giàu
có
mà
tình
yêu,
mà
trái
tim
c
ủ
a
chàng
trai
là
b
ấ
t
t
ậ
n,
là
tr
ườ
ng
c
ử
u.
C
hàng
trai
c
ầ
u
mong
ở
ng
ườ
i
tình
m
ộ
t
tình
yêu
đằ
m
th
ắ
m,
chân
thành
và
th
ủ
y
chung.
C
ầ
u
mong
con
thuy
ề
n
tình
củ
a
anh
và
em
s
ẽ
cậ
p b
ến
bờ
h
ạ
nh
phúc
gi
ữ
a
mùa
tr
ă
ng?
N
h
ẹ
nhàng
th
ổ
l
ộ
và
trách
móc:
g
ầ
n
đấ
y
sao
mà
xa
xôi.
Hình
nh
ư
em
v
ẫ
n
ch
ư
a
hi
ể
u
tình
yêu
c
ủ
a
anh
đ
ã
dành
cho
em.
Phả
i
b
i
ế
t
phát hi
ệ
n
s
ự
c
ầu mong
và
giàu
sang
trong
tình
yêu,
N
ă
m
dòng
cu
ố
i
là
m
ộ
t
“tuyên ngôn”
đẹp
c
ủ
a
tình
yêu.
Th
ơ
tình
củ
a
Tago
mang
thêm
màu
s
ắ
c
tri
ế
t
lý.
Có
biế
t
chiế
m l
ĩ
nh trái tim ngườ
i
yêu
mớ
i
th
ật
s
ự
có
và
đượ
c
s
ống
trong
m
ộ
t
tình
yêu
đẹp,
tr
ọ
n
v
ẹ
n.
Bài
th
ơ
tình
s
ố “28”
c
ủa Tago
rấ
t
đẹ
p
và
sáng
t
ạ
o
trong
hình
t
ượ
ng:
“
đ
ôi
m
ắ
t
bu
ồ
n,
bă
n
kho
ă
n
”
-
“
ánh
tr
ă
ng
soi
vào
bi
ể
n
cả
”
-
"
viên
ng
ọ
c
và
chu
ỗ
i
ng
ọ
c
”
,
“
đ
óa
hoa
th
ơm
và
vòng
hoa
”
-
trái
tim
yêu
th
ươ
ng
mênh
mông
…
Ý
tưở
ng
phong
phú
và
sâu
sắ
c:
cái
ng
ầ
n
ng
ạ
i,
b
ă
n
kho
ă
n
c
ủa
thi
ế
u
n
ữ
trong
m
ố
i
tình
đầ
u;
s
ự
chân
thành,
say
đắ
m,
n
ồ
ng
nàn,
khát
khao
trong
tình
yêu
c
ủ
a
chàng
trai.
K
hông
th
ể
t
ầ
m
th
ườ
ng,
đơ
n
gi
ả
n
trong
tình
yêu.
Bài
th
ơ tình còn là một sự đúc k
ết,
chiêm
nghiệ
m
:
Yêu
là
tìm
ki
ế
m
,
là
phát hi
ệ
n
và
chiế
m l
ĩ
nh
.
Tình
yêu
là
sung
s
ướ
ng
và
kh
ổ đ
au,
là
thi
ế
u
th
ố
n
và
giàu
sang,
g
ầ
n
mà
xa,
xa
mà
g
ầ
n.
Ph
ả
i
bi
ế
t
phát
hi
ệ
n
để
chi
ế
m
l
ĩ
nh
tình
yêu,
có
th
ế
m
ớ
i
th
ật
s
ự đ
i
t
ớ
i
mái
ấ
m
h
ạ
nh
phúc
trong
tình
yêu
đ
ô
i
l
ứ
a.
C
ũng
nh
ư
“
Bi
ể
n
”
c
ủ
a
Xuân
Di
ệ
u,
“
Sóng
”
c
ủ
a
Xuân
Qu
ỳ
nh,
“
Tôi
yêu
em
”
c
ủ
a
Puskin,
…
bài
th
ơ
này
c
ủ
a
Tago
không
th
ể
thi
ế
u
trong
hành trang
-
tâm hồn “tuổ
i
áo
tr
ắng” mộng mơ
./.
Đị
nh
ngh
ĩa
-
Tác
phẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c
là
sáng
tác
cụ
th
ể
,
v
ăn
bả
n
ngôn
ng
ữ
hoàn
ch
ỉ
nh,
v
ừ
a
có
ý
ngh
ĩ
a
v
ừ
a
có
tính
th
ẩ
m
m
ỹ
.
-
M
ộ
t
bài
ca
dao
hai
câu,
m
ộ
t
bài
th
ơ
t
ứ
tuy
ệ
t,
m
ộ
t
truy
ệ
n
ng
ụ
ngôn
n
ử
a
trang,
m
ộ
t
truy
ệ
n
ng
ắ
n
mi
-
ni,
b
ộ
Tam
qu
ố
c
chí,
…
đề
u
là
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c.
Th
ế
gi
ớ
i
hình
t
ượ
ng
c
ủ
a
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọc
1.
Khái
niệ
m:
Th
ế
gi
ớ
i
hình
t
ượ
ng
là
h
ệ
th
ố
ng
các
hình
t
ượ
ng
được
dệ
t
nên
bởi
các
chi
ti
ế
t,
tình
ti
ế
t,
quan
h
ệ
,…
cho
phép
ta
hình
dung
được
s
ự
hi
ể
u
bi
ết
và
cả
m
nh
ậ
n
c
ủ
a
tác
gi
ả
đố
i
v
ớ
i
th
ế
gi
ới
và
con
ng
ườ
i.
-
C
hú
ý:
C
ầ
n
phân
bi
ệ
t
các
khái
ni
ệ
m:
hình
ả
nh,
ngôn
ng
ữ
hình
t
ượ
ng,
th
ế
gi
ớ
i
hình
t
ượ
ng.
2.
Ví
d
ụ
:
Trong
ca
dao,
thuy
ề
n
và
b
ế
n
;
trong
th
ơ
Xuân
Di
ệ
u,
bài
Bi
ể
n
thì
sóng
và
bờ,
trong
bài
Thuy
ề
n và bi
ể
n
,
Sóng
c
ủ
a
Xuân
Qu
ỳnh
thì
thuy
ề
n,
biể
n -
là
c
ặ
p
hình
t
ượ
ng
nói
v
ề
tình
yêu
l
ứa đ
ôi
.
Các lớ
p
n
ộ
i
dung
c
ủ
a
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọc
Đề
tài,
ch
ủ
đề
,
cả
m
h
ứ
ng,
n
ộ
i
dung
tri
ế
t
lý,
s
ắc
đ
i
ệ
u
th
ẩ
m
mỹ
-
là
n
ă
m
l
ớ
p
n
ộ
i
dung
c
ủ
a
tác
phẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c.
1. Đề
tài:
- Đề tài
là
hi
ệ
n
t
ượ
ng
đờ
i
s
ố
ng
đượ
c
th
ể
hi
ệ
n
qua
miêu
t
ả
.
-
Ví
d
ụ
:
“
Lão
Hạc
”
,
“
Chí
Phèo
”
,
“
T
ắ
t
đ
èn
”
,…
vi
ế
t
v
ề
đề
tài nông dân.
2. Ch
ủ
đề
:
- Ch
ủ
đề
là
v
ấ
n
đề
chính,
v
ấ
n
đề
chủ
y
ế
u
mà
tác
ph
ẩ
m
mu
ố
n
nêu
lên
qua
m
ộ
t
hi
ệ
n
t
ượ
ng
đờ
i
s
ố
ng.
-
Ví
d
ụ
:
Chủ
đề
truy
ệ
n
“
Đờ
i
th
ừ
a
”
là
bi
k
ị
ch
tinh
th
ầ
n
c
ủ
a
ng
ườ
i
trí
th
ứ
c
nghèo
trong
xã
h
ộ
i
th
ự
c
dân
phong
ki
ế
n.
3. Cảm hứ
ng:
- Cảm hứng
“
là
n
ộ
i
dung
tình
c
ả
m
c
ủ
a
tác
phẩ
m
”
-
Ví
d
ụ,
bài
th
ơ
“
C
hi
ề
u
hôm
nh
ớ
nhà
”
c
ủ
a
Bà
Huy
ệ
n
Thanh
Q
uan,
c
ả
m
h
ứ
ng
ch
ủ
đạ
o
là
n
ỗ
i
bu
ồ
n
cô
đơ
n,
l
ạ
nh
l
ẽ
o
và
n
ỗ
i
bu
ồ
n
nh
ớ
nhà
c
ủ
a
ng
ườ
i
l
ữ
khách.
4. Nộ
i
dung
triế
t lý
:
-
Q
uan
ni
ệ
m
v
ề
th
ế
gi
ới,
quan
ni
ệ
m
v
ề
con
ng
ườ
i
là
nộ
i
dung
triết
lý
c
ủa tác phẩm văn họ
c
.
-
Ví
d
ụ,
n
ộ
i
dung
tri
ế
t
lý
c
ủ
a
truy
ệ
n
ng
ắ
n
“
Đờ
i
th
ừ
a
”
là
gì?
+ Là khoái cảm của vă
n
ch
ương
“
d
ẫ
u
ă
n
m
ộ
t
món
ă
n
ngon
đế
n
đ
âu
c
ũ
ng
không
thích
b
ằ
ng
”
+
Là
ngh
ề
v
ă
n
tuy
nghèo
mà
sang
tr
ọ
ng:
“
Tuy
kh
ổ
thì
kh
ổ
th
ậ
t,
nh
ư
ng
th
ử
có
ng
ườ
i
giàu
b
ạ
c
v
ạ
n
nào
thu
ậ
n
đổ
i
l
ấ
y
cái
đị
a
v
ị
c
ủ
a
tôi
(H
ộ
),
ch
ư
a
chắ
c
tôi
đ
ã
đổ
i
”
.
+
Là
quan
ni
ệ
m
v
ề
k
ẻ
manh:
“
K
ẻ
m
ạ
nh
chính
là
k
ẻ
giúp
đỡ
k
ẻ
khác
trên
đ
ôi
vai
mình
”
.
5. Sắ
c
đ
i
ệ
u thẩm m
ỹ
c
ủ
a
tác
phẩ
m
là
v
ẻ
đẹp
ch
ủ
y
ế
u
t
ươ
ng
ứ
ng
v
ới
c
ả
m
h
ứ
ng
và
ch
ủ
đề
tác
phẩ
m.
-
Ta
th
ườ
ng
nói:
“
Lờ
i
l
ời
châu
ng
ọ
c,
hàng
hàng
g
ấ
m
thêu
”
là
m
ộ
t
cách
đ
ánh
giá
s
ắc
đ
i
ệ
u
th
ẩ
m
mỹ
c
ủ
a
tác
phẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c.
-
N
ói
v
ề
sắc
đ
i
ệ
u
th
ẩ
m
mỹ
trong
“
Nhậ
t
ký
trong
tù
”
,
Hoàng
Trung
Thông
vi
ế
t:
“
Vă
n
th
ơ
c
ủ
a
Bác
vầ
n
th
ơ
thép
Mà
vẫ
n
mênh
mông
bát
ngát
tình
”
.
Th
ể loại vă
n
h
ọc và sự
phân
lo
ạ
i
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọc
1.
Khái
niệ
m v
ề
th
ể
lo
ại văn họ
c:
-
Th
ể
lo
ạ
i
v
ă
n
h
ọ
c
là
ph
ươ
ng
th
ứ
c
tái
hi
ệ
n
đờ
i
s
ố
ng
và
th
ể
th
ứ
c
cấ
u
t
ạo
văn
bả
n.
-
Ví
d
ụ
,
cùng
vi
ế
t
v
ề
đề
tài
ng
ườ
i
m
ẹ
trong
chi
ế
n
tranh,
T
ố
H
ữ
u
vi
ế
t
v
ề
ng
ườ
i
m
ẹ
ở
h
ậ
u
ph
ươ
ng
qua
tâm
h
ồ
n
ng
ườ
i
lính
b
ằ
ng
th
ơ
l
ụ
c
bát
tr
ữ
tình
(B
ầ
m
ơi).
Con
N
guy
ễ
n
Thi
l
ạ
i
vi
ế
t
v
ề
m
ộ
t
ng
ườ
i
m
ẹ
,
ng
ườ
i
v
ợ
c
ụ
th
ể
-
ch
ị
Út
T
ị
ch
- đ
ang
cùng
ch
ồ
ng
và
đồ
ng
bào
quê
h
ươ
ng
c
ầ
m
súng
đ
ánh
gi
ặc
- b
ằ
ng
th
ể
ký:
“
Ngườ
i
m
ẹ
cầ
m
súng
”
.
2. Sự
phân
lo
ại tác phẩm văn họ
c:
-
Phân
lo
ạ
i
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c,
ch
ủ
y
ế
u
theo
ba
tiêu
chí
sau:
+
Phươ
ng
th
ứ
c
tái
hi
ệ
n
đờ
i
s
ố
ng,
c
ấ
u
t
ạo
tác
phẩ
m.
+
Loạ
i
đề
tài,
ch
ủ
đề
.
+
Th
ể
v
ă
n.
-
Th
ể
lo
ạ
i
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c
g
ồ
m
có:
+
T
ự
s
ự.
+
Tr
ữ
tình.
+ K
ị
ch.
Th
ể loại -
th
ể vă
n
1. Tự
s
ự
(
k
ể
và
t
ả
…
),
g
ồ
m
có:
-
Truy
ệ
n
đờ
i
x
ư
a:
th
ầ
n
tho
ạ
i,
truy
ề
n
thuy
ết,
c
ổ
tích,
truy
ệ
n
c
ườ
i,
truy
ệ
n
ng
ụ
ngôn,
truy
ệ
n
nôm
(thơ
).
-
Truy
ệ
n
ng
ắ
n,
truy
ệ
n
v
ừ
a,
truy
ệ
n
dài
(ti
ể
u
thuy
ế
t)
-
Phóng
s
ự,
ký
s
ự,
bút
ký,
…
2.
Tr
ữ
tình:
(t
ả
tâm
tr
ạng,
cô
đ
úc,
gi
ọ
ng
đ
i
ệ
u,
v
ầ
n
đ
i
ệ
u,
…
)
-
Ca
dao
tr
ữ
tình,
th
ơ
tr
ữ
tình,
th
ơ
trào
phúng.
-
Các
khúc
ngâm,
tuỳ
bút,
tr
ườ
ng
ca
hi
ệ
n
đạ
i.
-
Phú,
v
ă
n
t
ế
,
th
ơ
ca
trù.
3. K
ị
ch
-
Sân
khấ
u
dân
t
ộ
c:
chèo,
tu
ồ
ng,
c
ả
i
l
ươ
ng.
-
Sân
khấ
u
hi
ệ
n
đạ
i:
k
ị
ch
thơ
,
hài
k
ị
ch,
bi
k
ị
ch,
k
ị
ch
câm.
Tóm
l
ạ
i,
lúc
đọ
c
để
th
ưở
ng
th
ứ
c,
lúc
phân
tích
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c,
cầ
n
ph
ả
i
có
định
h
ướ
ng.
Đề
tài,
ch
ủ
đề
,
cả
m
h
ứ
ng,
n
ộ
i
dung
tri
ế
t
lý,
s
ắc
đ
i
ệ
u
ph
ẩ
m
m
ỹ
,
v
ăn
bả
n,
ngôn
t
ừ,
th
ế
gi
ớ
i
hình
t
ượ
ng
và
th
ể
lo
ạ
i
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c
-
là
nh
ữ
ng
c
ă
n
c
ứ
để
hi
ể
u
và
cả
m,
để
gi
ả
ng
và
bình
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c.
Lý
lu
ận văn học vốn khó
nh
ư
ng
thú
v
ị
.
N
ó
là
cái
chìa
khóa
vàng
để
h
ọ
c
và
đọ
c
tác
phẩ
m
v
ă
n
h
ọ
c.
Ch
ợ đồ
ng
Tháng
ch
ạ
p
hai
m
ươ
i
b
ố
n
ch
ợ
Đồ
ng,
N
ă
m
nay
ch
ợ
h
ọ
p
có
đ
ông
không?
Dở
trờ
i,
m
ư
a
b
ụ
i
còn
hơi
rét
N
ế
m
r
ượ
u
t
ườ
ng
đề
n
đượ
c
m
ấ
y
ông? Hàng
quán
ng
ườ
i
v
ề
nghe
xáo
xác,
N
ợ
n
ầ
n
n
ă
m
h
ế
t
h
ỏ
i
lung
tung.
Dă
m
ba
ngày
n
ữ
a
tin
xuân
tớ
i,
Pháo
trúc
nhà
ă
n
m
ộ
t
ti
ế
ng
đ
ùng.
Nguy
ễ
n Khuy
ế
n
Hãy
phân tích
bài
th
ơ
“Chợ Đồng”
c
ủ
a
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n.
Bài
làm
Thi
s
ĩ
Xuân
Di
ệ
u
t
ừ
ng
m
ệ
nh
danh
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n
là
nhà
th
ơ
c
ủ
a
quê
hươ
ng
làng
c
ả
nh
Vi
ệt
Nam,
Yên
Đổ
,
Bình
Lụ
c,
t
ỉ
nh
Hà
Nam,
m
ộ
t
vùng
đồ
ng
chiêm
tr
ũng
là
n
ơi
chôn
ray
c
ắ
t
r
ố
n
c
ủ
a
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n.
Vớ
i
tu
ổ
i
đờ
i
75
n
ă
m,
ch
ỉ
có
12
nă
m
đ
i
làm
quan,
còn
l
ạ
i
trên
n
ử
a
th
ế
k
ỷ
,
ông
g
ắn
bó
v
ới
làng
xóm
quê
h
ươ
ng,
vớ
i
“
Vườ
n
Bùi
ch
ố
n
c
ũ
”
v
ới
núi
An
Lão,
vớ
i
ch
ợ
Đồ
ng,
…
thân
yêu.
N
guyễ
n
K
huy
ế
n
đ
ã
m
ấ
t
non
th
ế
k
ỷ
,
nh
ư
ng
thơ ông, trái tim ông vẫ
n
s
ống, vẫn gắn bó vớ
i
c
ảnh dân, tình
dân
.
Cu
ộ
c s
ố
ng
thôn
dã
bình
d
ị
nh
ư
th
ấ
m
vào
câu
ch
ữ
bài
th
ơ
“
Chợ
Đồ
ng
”
này:
“
Tháng
ch
ạ
p
hai
m
ươ
i
b
ố
n
ch
ợ
Đồ
ng.
…
Pháo
trúc
nhà
ai
m
ộ
t
ti
ế
ng
đ
ùng
”
.
Ta
đ
ã
bi
ế
t
nhi
ề
u
tên
chợ
,
phiên
ch
ợ
trong
ca
dao,
dân
ca.
“
Chợ
huy
ệ
n
m
ộ
t
tháng
sáu
phiên
-
Gặ
p
cô
hàng
xén
k
ế
t
duyên
Châu
-
Tr
ầ
n
”
,
“
Chợ
Vi
ề
ng
n
ă
m
có
m
ộ
t
phiên
-
C
ái
nón
anh
độ
i
c
ũng
ti
ề
n
anh
trao
”
.
Và
chợ
Đồ
ng
quê
h
ươ
ng
Tam
nguyên
Yên
Đổ
.
Hai
câu
th
ơ
đầ
u
nh
ư
m
ộ
t
l
ờ
i
nh
ẩ
m
tính
ch
ợt
nh
ớ
ra
và
h
ỏ
i,
t
ự
h
ỏ
i
mình
hay
h
ỏ
i
bà
con
đ
i
ch
ợ
v
ề?
“
Tháng
ch
ạ
p
hai
m
ươ
i
b
ố
n
ch
ợ
Đồ
ng,
N
ă
m
nay
ch
ợ
h
ọ
p
có
đ
ông
không?
”
Làng
V
ị
Hạ
,
quê
h
ươ
ng
N
guy
ễ
n
K
huy
ến
có
chợ
Và,
còn
g
ọ
i
là
ch
ợ
Đồ
ng,
m
ỗ
i
tháng
có
9
phiên
h
ọ
p
vào
ngày
ch
ẵ
n:
4,
6,
10,
14,
16,
20,
24,
26,
30.
Ba
phiên
chợ
cu
ố
i
n
ă
m,
ch
ợ
không
h
ọ
p
trong
làng
n
ữ,
ch
ợ
t
ế
t
nên
h
ọp
ở
cả
nh
n
ươ
ng
m
ạ
,
cạ
nh
m
ộ
t
đề
n
c
ổ
ba
gian.
N
h
ữ
ng
n
ă
m
đượ
c
mùa,
ch
ợ
Đồ
ng,
ba
phiên
t
ế
t
đ
ông
vui
l
ắ
m.
Trái
l
ạ
i,
nh
ữ
ng
n
ă
m
m
ấ
t
mùa,
ch
ợ
Đồ
ng
th
ư
a
thớt
ng
ườ
i
mua
bán.
C
âu
th
ơ
th
ứ
nh
ấ
t
nh
ắc
đế
n
m
ộ
t
nét
đẹp
c
ủ
a
quê
hươ
ng.
T
ế
t
đ
ã
đế
n,
hai
m
ươ
i
b
ố
n
tháng
ch
ạp
chợ Đồ
ng
đ
ã
vào
phiên.
Hai
ti
ế
ng
“
n
ă
m
nay
”
th
ời
gian
không
xác
đ
inh.
Có
ph
ả
i
đ
ó
là
n
ă
m
Q
uý
T
ị
(
1893),
nă
m
Ấ
t
T
ị
(
1905)
đ
ê
sông
H
ồ
ng
b
ị
v
ỡ
,
vùng
Hà
N
am
b
ị
l
ụt
l
ớ
n:
“
T
ị
n
ước
T
ị
này
ch
ụ
c
l
ẻ
ba
-
Thu
ậ
n
dòng
n
ước
c
ũ
l
ạ
i
bao
la
…
”
(
V
ị
nh
lụ
t).
Nă
m
ti
ế
ng
“
ch
ợ
h
ọ
p
có
đ
ông
không?
”
nh
ư
m
ộ
t
ti
ế
ng
th
ở
dài
đằ
ng
sau
câu
h
ỏ
i
nh
ỏ.
Câu
th
ơ
ch
ứ
a
đầ
y
tâm
tr
ạ
ng;
tâm
tr
ạ
ng
c
ủ
a
m
ộ
t
nhà
nho
g
ắn
bó
v
ới
bao
n
ỗ
i
vui
bu
ồ
n
c
ủ
a
nhân
dân
gi
ữ
a
thờ
i
lo
ạ
n
l
ạc,
đ
ói
rét,
l
ầ
m
than.
Ti
ế
p
theo
hai
câu
3,
4
trong
ph
ầ
n
“
th
ự
c
”
thêm
m
ộ
t
câu
h
ỏ
i
n
ữ
a,
di
ễ
n
t
ả
n
ỗ
i
lòng
nhà
th
ơ
.
Ta
nh
ư
cả
m
th
ấ
y
m
ộ
t
ông
già
lụ
kh
ụ
,
tay
ch
ố
ng
g
ậ
y
trúc,
ng
ơ
ngác
nhìn
trờ
i,
t
ự
h
ỏ
i:
“
Dở
trờ
i
m
ư
a
b
ụ
i
còn
hơi
rét
N
ế
m
r
ượ
u
t
ườ
ng
đế
n
đượ
c
m
ấ
y
ông?
”
“
Dở
trờ
i
”
là
th
ờ
i
ti
ế
t
không
thu
ận.
M
ư
a
b
ụi,
m
ư
a
phùn
liên
miên,
đườ
ng
sá,
“
ngõ
trúc
quanh
co
”
n
ơi
làng
quê
đ
i
l
ạ
i
bùn
l
ầ
y,
nh
ớ
p
nháp.
Cả
m
ộ
t
mi
ề
n
quê
n
ă
m
h
ế
t
t
ế
t
đế
n
ch
ỉ
“
còn
hơi
rét
”
.
Cái
rét
t
ừ
trong
lòng
ng
ườ
i
rét
ra.
Hơi
rét
c
ủ
a
đấ
t
trờ
i
cùng
v
ớ
i
mùa
b
ụi
tr
ắ
ng
trờ
i
tr
ắ
ng
đấ
t
nh
ư
vây
ch
ặ
t
l
ạ
i
bà
con
nơ
i
ch
ố
n
quê
lam
l
ũ
.
Câu
th
ơ
“
Dở
trờ
i
m
ư
a
b
ụ
i
còn
hơi
rét
”
mang
hàm
ngh
ĩ
a
v
ề
cả
nh
l
ầ
m
than,
n
ỗ
i
c
ơ
hàn
c
ủ
a
nhân
dân,
c
ủ
a
bà
con
dân
cày
nghèo
kh
ổ,
c
ự
c
nh
ọ
c.
Chợ
Đồ
ng
đ
ang
h
ọ
p
trong
m
ư
a
rét!
“
Ném
rượ
u
t
ườ
ng
đề
n
”
là
m
ộ
t
nét
đẹp
c
ổ
truy
ề
n
di
ễ
n
ra
trong
3
phiên
ch
ợ
Đồ
ng
cu
ố
i
n
ă
m.
Các
bô
lão
làng
V
ị
Hạ
v
ẫ
n
ng
ồ
i
t
ự
a
l
ư
ng
vào
t
ườ
ng
đề
n
“
n
ế
m
r
ượ
u
”
,
xem
th
ứ
r
ượ
u
nào
ngon
thì
mua
để
t
ế
l
ễ
thánh
trong
d
ị
p
Tế
t
và
đầ
u
xuân.
C
h
ỉ
m
ộ
t
nét
đẹ
p
trong
phong
t
ụ
c
quê
hươ
ng
v
ẫ
n
đượ
c
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n
m
ế
n
yêu
và
trân
tr
ọ
ng.
“
Đượ
c
m
ấ
y
ông?
”
,
có
là
bao
n
ữ
a,
th
ư
a
th
ớt,
v
ắ
ng
v
ẻ
cả
r
ồ
i.
C
âu
th
ứ
t
ư
ý
t
ạ
i
ngôn
ngo
ạ
i,
đ
ã
th
ể
hi
ệ
n
n
ỗ
i
bu
ồ
n
bơ
v
ơ
,
cô
đơ
n
c
ủ
a
m
ộ
t
nhà
nho
b
ấ
t
đắ
c
chí,
nh
ư
ông
đ
ã
nói
trong
bài
“
G
ử
i
b
ạ
n
”
:
“
Đờ
i
lo
ạ
n
đ
i
v
ề
nh
ư
h
ạc
độ
c,
Tu
ổ
i
già
hình
bóng
t
ự
a
m
ấ
y
côi
”
.
ho
ặ
c:
“
Xuân
v
ề
ngày
lo
ạ
n
càng
l
ơ
láo
Ngườ
i
g
ặ
p
khi
cùng
c
ũng
ng
ấ
t
ngơ
”
(
Ngày xuân dặ
n
các
con)
Hai
câu
3,
4
ch
ỉ
m
ộ
t
vài
nét
đơ
n
sơ
,
tác
gi
ả
đ
ã
tái
hi
ệ
n
khung
c
ả
nh,
không
khí
bu
ồ
n
t
ẻ
m
ộ
t
phiên
ch
ợ
Đồ
ng
“
n
ă
m
nay
”
th
ư
a
th
ớt,
v
ắ
ng
v
ẻ
bu
ồ
n
trong
m
ư
a
rét.
Nó
có
giá
tr
ị
hi
ệ
n
th
ự
c
phả
n
ánh
c
ảnh dân, tình dân
trên
mi
ề
n
B
ắ
c
n
ướ
c
ta
m
ộ
t
tr
ă
m
n
ă
m
v
ề
tr
ước.
N
guyễ
n
K
huy
ế
n
có
tài
ghi
không
khí
cu
ộ
c
s
ố
ng
dân
dã
vào
trong
nh
ữ
ng
câu
th
ơ
c
ủ
a
mình.
Đ
ây
là
c
ả
nh
ch
ợ
ta,
nhà
th
ơ
t
ả
nh
ữ
ng
âm
thanh,
nh
ữ
ng
ti
ế
ng
đờ
i
mà
ông
“
nghe
”
đượ
c:
“
Hàng
quán
ng
ườ
i
v
ề
nghe
xáo
xác,
N
ợ
n
ầ
n
n
ă
m
h
ế
t
h
ỏ
i
lung
tung.
”
Có
ngườ
i
cho
r
ằ
ng
bài
th
ơ
“
g
ợi
lên
không
khí
r
ộ
n
r
ị
p
cả
nh
ch
ợ
Đồ
ng
”
trong
hai
câu
5,
6
này,
Xuân
Di
ệ
u
đ
ã
hi
ể
u
ng
ượ
c
l
ạ
i.
Thi
s
ĩ
nó
i:
“Người v
ề
”,
ở
đ
ây
không
ph
ả
i
là
v
ề
h
ọ
p
mà
là
ra
v
ề
;
càng
v
ề
cu
ố
i
ch
ơ
,
có
cái
huyên
thiên
c
ủ
a
s
ự
rã
đ
ám,
kẻ
đ
òi
n
ợ
càng
thúc
ng
ườ
i
ch
ị
u
nợ
…
Cái
âm
“xáo xác” đố
i
v
ới
cái
thanh
“lung tung”. “Xáo xạ
c
”
ngh
ĩ
a
là
ồ
n
ào
mà
ng
ơ
ngác.
Lung tung
là
r
ắc
r
ố
i,
lo
ạ
n
x
ạ
cả
lên.
Tan
chợ
,
phiên
ch
ợ
T
ế
t
mà
ch
ỉ
có
ti
ế
ng
đ
òi
nợ
,
thúc
n
ợ
lung
tung!
C
ả
nh
hàng
quán
mua
bán
“
nghe
xáo
xác
”
.
Cái
bu
ồ
n
c
ủ
a
s
ự đ
ói
nghèo
càng
đượ
c
nhân
lên
khi
n
ă
m
h
ế
t,
t
ế
t
đế
n
r
ồ
i.
Hai
câu trong
phần thự
c
nói
v
ề
cái
rét
,
hai
câu
trong
phầ
n
lu
ận
t
ả
cái
nghèo
.
Có
n
ỗ
i
kh
ổ
nào
lớn
hơn
n
ỗ
i
kh
ổ
cơ
hàn
?
V
ạn
khôt
bấ
t
nh
ư b
ầ
n?
Dân
gian
có
câu:
“
Th
ứ
nh
ất
con
đ
ói,
th
ứ
hai
n
ợ
đ
òi,
th
ứ
ba
nhà
d
ộ
t
”
.
Đ
ó
là
3
cái
kh
ổ
c
ủ
a
ng
ườ
i
nghèo
x
ư
a
nay.
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n
đ
ã
“
nghe
”
được
bao
n
ỗ
i
đờ
i
cay
c
ự
c
c
ủ
a
nhân
dân
trong
xã
h
ộ
i
c
ũ
,
nên
ông
mớ
i
vi
ế
t
th
ấ
m
thía
nh
ư
v
ậ
y:
“
N
ợ
n
ầ
n
n
ă
m
h
ế
t
h
ỏ
i
lung
tung
”
.
Ô
ng
đ
ã
ch
ỉ
ra
cái
nguyên
c
ớ
c
ủ
a
cái
nghèo
cái
rét
ấ
y:
“
N
ă
m
nay
cày
c
ấ
y
v
ẫ
n
chân
thua,
Chiêm
mấ
t
đằ
ng
chiêm,
mùa
m
ấ
t
mùa.
Phầ
n
thu
ế
quan
Tây,
ph
ầ
n
tr
ả
n
ợ
,
Nử
a
công
đứ
a
ở
,
n
ử
a
thuê
bò.
S
ớm
tr
ư
a
d
ư
a
mu
ố
n
cho
qua
b
ữ
a, Chợ
búa
tr
ầ
u
chè
ch
ẳ
ng
dám
mua.
Tằ
n
ti
ệ
n
th
ế
mà
không
khá
nh
ỉ
? Nhờ
trờ
i
r
ồ
i
c
ũng
m
ấ
y
gian
kho!
”
(
Chố
n
quê)
Trở
l
ạ
i
bài
“
Chợ
Đồ
ng
”
,
hai
câu
k
ế
t
ch
ứ
a
chất
bao
tâm
trạ
ng.
N
g
ườ
i
đ
i
ch
ợ
v
ề
đã
vãn.
M
ộ
t
mình
nhà
th
ơ
đứ
ng
b
ơ
v
ơ
nh
ẩ
m
tính:
“
Dă
m
ba
ngày
n
ữ
a
tin
xuân
tớ
i
”
,
n
ă
m
cũ
d
ầ
n
qua,
n
ă
m
mới
d
ầ
n
sang.
C
ái
rét,
cái
nghèo
v
ẫ
n
là
n
ỗ
i
lo,
n
ỗ
i
bu
ồ
n
man
mác.
Ch
ợt
nhà
th
ơ
gi
ậ
t
mình
tr
ướ
c
cái
âm
thanh
“
Pháo
trúc
nhà
ai
m
ộ
t
ti
ế
ng
đ
ùng!
”
.
Tác
gi
ả
v
ận
d
ụng
tài
tình
đ
i
ể
n
tích
v
ề
ti
ế
ng
pháo
trúc
xua
đ
u
ổ
i
ma
quỷ
c
ủ
a
Lý
Đ
i
ề
n
ngày
x
ư
a
bên
Trung
Q
u
ố
c
để
t
ạ
i
ra
m
ộ
t
ý
mớ
i.
Ti
ế
ng
pháo
trúc
“
nhà
ai
”
n
ổ “một
ti
ế
ng
đùng”
nh
ư
mu
ố
n
xua
đ
i
cái
nghèo
đ
ói
c
ủ
a
n
ă
m
c
ũ
để
“
co
c
ẳng đạp thằng bầ
n
ra
c
ửa
…
gi
ơ tay bồng ông phúc
vào
nhà”
(N
guy
ễ
n
Công
Tr
ứ
).
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n
đ
ã
t
ừ
ng
chợt
t
ỉ
nh
khi
nghe
“
cá
đ
âu
đớ
p độ
ng
d
ướ
i
chân
bèo
”
,
và
gi
ờ
đ
ây,
trong
cả
nh
“
Tháng
ch
ạ
p
hai
m
ươ
i
b
ố
n
ch
ợ
Đồ
ng
”
vãn,
ông
l
ạ
i
b
ồ
i
h
ồ
i
ng
ơ
ngác
lúc
nghe
“
Pháo
trúc
nhà
ai
m
ộ
t
ti
ế
ng
đ
ùng
”
.
“
N
hà
ai
”
-
không
rõ,
m
ơ
h
ồ,
xa
x
ăm.
N
ỗ
i
cô
đơ
n
c
ủ
a
nhà
th
ơ
không
th
ể
nào
kể
xi
ế
t
được!
“
Dă
m
ba
ngày
n
ữ
a
tin
xuân
tớ
i,
Pháo
trúc
nhà
ai
m
ộ
t
ti
ế
ng
đ
ùng
”
“
Tin
xuân
t
ớ
i
”
v
ới
bao
n
ỗ
i
mong
ch
ờ
cho
dân
cày
mát
m
ặt,
“
nh
ờ
trờ
i
”
để
dân
l
ạ
ng
V
ị
Hạ
“
được
bát
c
ơm
no
”
.
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n
t
ả
cả
nh
ch
ợ
Đồ
ng
v
ới
bao
n
ỗ
i
bu
ồ
n,
lo,
le
lói
m
ộ
t
ni
ề
m
mong
ướ
c
cho
dân
nghèo
khi
“
tin
xuân
đế
n
”
.
Đ
ó
là
t
ấ
m
lòng
th
ươ
ng
dân,
lo
đờ
i
đ
áng
quý.
N
guyễ
n
K
huy
ế
n
m
ấ
t
n
ăm
1909,
đ
úng
40
n
ă
m
sau,
gi
ặc
Pháp
kéo
quân
t
ớ
i
chi
ế
m
đ
óng
V
ị
Hạ
,
càn
quét
bắ
n
phá
dã
man.
Chợ
Đồ
ng
tan
t
ừ đấ
y,
và
t
ụ
c
h
ọ
p
chợ
Đồ
ng
vào
cu
ố
i
n
ă
m
c
ũng
m
ấ
t.
Bài
th
ơ
“
Chợ
Đồ
ng
”
c
ủ
a
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n
nh
ư
m
ộ
t
tấm
bia
nói
v
ề
cu
ộ
c
s
ố
ng
và
phong
t
ụ
c
làng
quê
x
ư
a.
Bài
th
ơ
th
ấ
t
ngôn
bát
cú
cho
ta
nhi
ề
u
ấ
n
t
ượ
ng.
N
gôn
ng
ữ
bình
d
ị
,
thu
ầ
n
N
ôm.
Gi
ọ
ng
th
ơ
tr
ầ
m
l
ặ
ng,
đượ
m
m
ộ
t
n
ỗ
i
bu
ồ
n
man
mác,
cô
đơn.
Cả
nh
dân
và
tình
dân
đượ
c
th
ể
hi
ệ
n
qua
m
ộ
t
bút
phát
đ
iêu
luy
ệ
n.
C
ái
h
ồ
n
quê
x
ư
a
nh
ư k
ế
t
đọ
ng
qua
âm
thanh
“
xáo
xác
”
,
qua
hình
ả
nh
“
n
ế
m
r
ượ
u
t
ườ
ng
đề
n
”
c
ủ
a
các
bô
lão
tóc
bạc
ph
ơ
d
ướ
i
làn
m
ư
a
b
ụ
i
“
Tháng
ch
ạ
p
hai
m
ươ
i
b
ố
n
ch
ợ
Đồ
ng
”
…
N
guy
ễ
n
K
huy
ế
n
v
ẫ
n
đ
ang
hi
ể
n
hi
ệ
n
cùng
làng
n
ước
quê
h
ươ
ng.
Biể
n
đ
êm
Huygô
Ô
i!
Bi
ế
t
bao
thuy
ề
n
viên,
thuy
ề
n
tr
ưở
ng
Bu
ổ
i
ra
đ
i,
vui
s
ướ
ng
đườ
ng
xa
Cu
ố
i
chân
trời
u
ám,
đ
ã
thành
ma!
Đ
ã
bi
ế
n
m
ất,
đớ
n
đ
au
s
ố
ph
ậ
n
Đ
êm
không
tr
ă
ng,
gi
ữ
a
bi
ể
n
không
cùng, C
hôn
vùi
thân
gi
ữ
a
sóng
muôn
trùng!
Bi
ết
bao
đ
ã
chế
t
r
ồ
i
lái
b
ạ
n
C
ơn
cu
ồ
ng
phong
cu
ố
n
s
ạ
ch
trong
đờ
i
N
ém
tan
tành
trên
m
ặ
t
n
ước
xa
kh
ơ
i!
C
òn
ai
bi
ế
t
n
ổ
i
chìm
ki
ế
p
ấ
y
M
ỗ
i
sóng
xô
v
ồ
cướ
p
l
ấ
y
m
ồ
i
M
ộ
t
m
ả
nh
thuy
ề
n,
m
ộ
t
t
ấ
m
thân
trôi! C
òn
ai
hay,
hỡ
i
ng
ườ
i
x
ấ
u
s
ố
Gi
ữ
a
mênh
mông,
thi
th
ể
v
ề
đ
âu
Trán
anh
va
vào
đ
á
nhô
đầ
u! Ô
i!
Bi
ết
bao
mẹ
cha
hi
v
ọ
ng
N
gày
l
ạ
i
ngày
trên
bãi
b
ờ
quê
N
góng
trông
ai
không
th
ấ
y
tr
ở
v
ề
!
T
ố
i
đế
n,
trên
đố
ng
neo
hoen
g
ỉ
N
hà
nhà
vui,
bên
l
ử
a
vây
quanh C
ó
khi
ng
ườ
i
nh
ắc
đế
n
tên
anh.
Trong
khúc
hát,
ti
ế
ng
c
ườ
i,
câu
chuy
ệ
n,
Gi
ữ
a
cái
hôn
c
ủ
a
cả
ng
ườ
i
yêu,
Lúc
anh
n
ằ
m
d
ướ
i
đ
áy
xanh
rêu!
Ngườ
i
l
ạ
i
h
ỏ
i:
anh
đ
âu
r
ồ
i
nh
ỉ
Vua
đả
o
nào,
hay
g
ặp
ch
ố
n
giàu
sang? R
ồ
i
ch
ẳ
ng
còn
ai
nhớ
… d
ầ
n
tan
Thân
trong
n
ướ
c,
tên
trong
trí
nhớ
…
Thời
gian
qua
d
ầ
n
phủ
bóng
đ
en
Trên
bi
ể
n
sâu
và
lòng
lãng
quên!
Chẳ
ng
ai
nh
ớ
dáng
hình
anh
n
ữ
a Ngườ
i
ng
ườ
i
lo
thuy
ề
n
l
ướ
i,
đ
i
cày
Ch
ỉ
đêm
đ
êm,
giông
bão
gào
lay
Nh
ữ
ng
ng
ườ
i
v
ợ
b
ơ
ph
ờ
m
ỏ
i
m
ắ
t
K
ể
v
ề
anh,
khêu
lớ
p
tro
tàn
C
ủ
a
lòng
đ
au
và
c
ủ
a
lo
than!
Và
đế
n
lúc
khép
r
ồ
i
n
ấ
m
m
ộ
Chẳ
ng
còn
ai
bi
ế
t
n
ữ
a
tên
anh!
Hòn
đ
á
trong
ngh
ĩ
a
đị
a
v
ắ
ng
tanh
C
ả
g
ố
c
li
ễ
u
mùa
thu
trút
lá
Và
cả
ng
ườ
i
hành
kh
ất
bên
cầ
u
Hát
đ
i
ệ
u
bu
ồ
n
ai
nh
ớ
anh
đ
âu!
Ô
i!
Đ
âu
h
ế
t
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
thủ
y
th
ủ
C
hìm
trong
đ
êm,
bi
th
ả
m
đờ
i
ng
ườ
i
K
inh
hoàng
bao
lòng
m
ẹ
,
bi
ể
n
ơ
i!
Ph
ả
i
ch
ă
ng
lúc
tri
ề
u
lên
sóng
v
ỗ
Nh
ữ
ng
ti
ế
ng
ng
ườ
i
tuy
ệt
b
ọ
ng
kêu
la
M
ỗ
i
chi
ề
u
v
ề
,
l
ạ
i
đế
n
cùng
ta!
Tố
H
ữu d
ị
ch
Phân
tích
Huygô
(1802
-
1885)
v
ới
60
n
ă
m
sáng
tác
đ
ã
để
l
ạ
i
m
ộ
t
s
ự
nghi
ệp
vă
n
ch
ươ
ng
vô
cùng
đồ
s
ộ
:
th
ơ
,
ti
ể
u
thuy
ết,
k
ị
ch
…
C
ả
m
h
ứ
ng
nhân
đạo
dào
dạ
t
trong
th
ơ
v
ă
n
c
ủ
a
ông.
Tr
ướ
c
khi
qua
đờ
i
ba
ngày,
đ
i
vào
cõi
v
ĩ
nh
h
ằ
ng
b
ấ
t
t
ử,
ông
còn
ghi
l
ạ
i
nh
ữ
ng
dòng
ch
ữ
nh
ư
nh
ắ
n
tin
cùng
mai
h
ậ
u:
“
Yêu
th
ươ
ng
là
hành
độ
ng!
”
Huygô
đ
ã
h
ướ
ng
tình
yêu
th
ươ
ng
v
ề
phía
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
nghèo
kh
ổ,
nh
ữ
ng
s
ố
ph
ận
bấ
t
h
ạ
nh
bi
th
ươ
ng
trên
cõi
đờ
i,
kh
ẳ
ng
đị
nh
và
ca
ngợ
i
nh
ữ
ng
ph
ẩ
m
ch
ất
cao
quý
c
ủ
a
h
ọ, đồ
ng
th
ời
c
ă
m
gi
ậ
n
lên
án
cái
ác
-
nguyên
nhân
làm
cho
con
ng
ườ
i
đ
au
kh
ổ.
Nói
đế
n
Huygô
là
nói
đế
n
nh
ữ
ng
“
bình
nguyên
th
ơ
”
c
ủ
a
ông
với
màu
xanh
tr
ữ
tình
b
ấ
t
tuy
ệ
t
tr
ả
i
dài
trên
17
t
ậ
p
th
ơ
v
ới
15
v
ạ
n
3
ngàn
873
câu
thơ
.
Nh
ữ
ng
bài
th
ơ
nh
ư
“
Bi
ể
n
đ
êm
”
,
“
Mùa
gieo
h
ạ
t,
bu
ổ
i
chi
ề
u
”
,
“
Tháng
n
ă
m
đầ
y
hoa
”
,
“
Bài
hát
”
,…
c
ủ
a
Huygô
đ
ã
m
ộ
t
th
ế
k
ỷ
nay
đượ
c
nhi
ề
u
th
ế
h
ệ
h
ọ
c
sinh
Vi
ệ
t
N
am
yêu
thích.
Bài
th
ơ
“
Bi
ể
n đêm”
rút
trong
t
ậ
p
th
ơ
“Tia sáng và bóng tố
i
”
xu
ất
bả
n
n
ăm
1840
- đ
ó
là
t
ậ
p
th
ơ
th
ứ
t
ư
trong
v
ườ
n
th
ơ
ca
c
ủ
a
Huygô.
N
han
đề
bài
th
ơ
-
ti
ế
ng
Pháp
là
“
Oceano
nox
”
.
T
ố
H
ữ
u
d
ị
ch
là
“
Bi
ể
n đêm”,
m
ộ
t
s
ố
ng
ườ
i
khác
d
ị
ch
là
“Đêm đạ
i
d
ương”.
Đạ
i
d
ươ
ng
v
ố
n
là
m
ộ
t
không
gian
mênh
mông,
bao
la,
nơ
i
ch
ứ
a
đự
ng
bao
đ
i
ề
u
bí
m
ậ
t
đớ
i
v
ới
con
ng
ườ
i
x
ư
a
nay,
ch
ứ
a
chấ
t
bao
huy
ề
n
tho
ạ
i.
K
hi
mà
khoa
h
ọ
c
ch
ư
a
phát
tri
ể
n
kì
di
ệ
u
nh
ư
ngày
nay,
thì
bi
ể
n
và
đạ
i
d
ươ
ng
trong
màn
đ
êm
m
ị
t
mùng
g
ợ
i
lên
trong
lòng
hàng
tri
ệ
u
con
ng
ườ
i
nhi
ề
u
bí
hi
ể
m,
huy
ề
n
bí
…
V
ớ
i
nhan
đề
“
Bi
ể
n đêm”, “Đêm
đạ
i
dương”
thi
ph
ẩ
m
đ
ã
đ
em
đế
n
cho
ta
m
ộ
t
tr
ườ
ng
liên
t
ưở
ng
mênh
mông
v
ề
nh
ữ
ng
bão
t
ố,
nh
ữ
ng
v
ụ
đắ
m
tàu
kinh
hãi
…
Nhan
đề
bài
th
ơ
cho
ta
nhi
ề
u
xúc
độ
ng
để
ti
ếp
cậ
n
nh
ữ
ng
v
ầ
n
thơ
.
“
Bi
ể
n đêm”
g
ồ
m
8
kh
ổ
th
ơ
,
m
ỗ
i
kh
ổ
th
ơ
có
6
dòng
th
ơ
,
m
ỗ
i
dòng
thơ
,
câu
th
ơ
ti
ếng
Pháp
có
t
ừ 8-
12
âm
ti
ế
t,
th
ể
hi
ệ
n
m
ộ
t
bút
pháp
vô
cùng
đ
iêu
luy
ệ
n.
Hai
kh
ổ
th
ơ
đầ
u
nói
lên
s
ố phận bi thảm của thủy thủ
sau
c
ơn bão tố.
B
ố
n
kh
ổ
th
ơ
ti
ế
p
theo:
nỗi thương nhớ
ch
ờ mong
…
c
ủa người thân thương đối vớ
i
nh
ững thủy thủ bất hạnh
.
Hai
kh
ổ
th
ơ
cu
ố
i:
s
ự
quên lãng
c
ủa thời gian và ngườ
i
đờ
i
…
Mạch
cả
m
xúc
tr
ữ
tình
đượ
c
tuôn
ch
ả
y
theo
dòng
thờ
i
gian,
t
ạ
o
nên
s
ự
l
ắ
ng
đọ
ng
ng
ậ
m
ngùi
và
ti
ế
c
th
ươ
ng,
xót
xa
vô
h
ạ
n
đố
i
v
ớ
i
độ
c
gi
ả
g
ần
200
nă
m
nay.
1. Cơ
n
cu
ồ
ng
phong
cu
ố
n
s
ạch trang đờ
i
Mườ
i
hai
câu
th
ơ
đầ
u
nói
lên
tai
h
ọ
a
trên
bi
ể
n
đ
êm
sau
cơ
n
bão
t
ố.
Bao
thuy
ề
n
viên
và
th
ủ
y
thủ
lên
đườ
ng
cho
m
ộ
t
chuy
ế
n
đ
i
xa
và
đ
i
dài.
Đ
ó
là
nh
ữ
ng
con
ng
ườ
i
d
ũ
ng
c
ả
m
đ
áng
yêu.
N
gày
lên
đườ
ng
v
ới
bao
ni
ề
m
vui
và
h
ă
m
hở
,
tr
ẻ
trung
và
yêu
đờ
i.
“
Ô
i!
Bi
ế
t
bao
thuy
ề
n
viên,
thuy
ề
n
tr
ưở
ng
Bu
ổ
i
ra
đ
i,
vui
s
ướ
ng
đườ
ng
xa
”
Ti
ế
p
theo
là
nh
ữ
ng
hình
ả
nh
di
ễ
n
t
ả
th
ả
m
h
ọ
a
đố
i
v
ớ
i
h
ọ.
M
ộ
t
đ
êm
không
tr
ă
ng
gi
ữ
a
đạ
i
d
ươ
ng
mênh
mông
m
ị
t
mùng,
nơ
i
cu
ố
i
chan
trờ
i
xa
l
ắc,
dướ
i
muôn
ngàn
l
ớ
p
sóng
c
ồ
n
h
ọ đ
ã
chế
t
m
ộ
t
cách
thê
th
ả
m.
Huygô
đ
ã
s
ử d
ụ
ng
bút
pháp
t
ươ
ng
ph
ả
n
gi
ữ
a
2
câu
đầ
u
và
10
câu
th
ơ
ti
ếp
theo,
tươ
ng
ph
ả
n
gi
ữ
a
ni
ề
m
vui
ng
ắ
n
ngủi
v
ớ
i
th
ả
m
h
ọ
a
và
cái
ch
ế
t
bi
th
ả
m
gi
ữ
a
đạ
i
d
ươ
ng
bao
la,
vô
tậ
n,
gợi
nên
bao
xúc
độ
ng
và
xót
th
ươ
ng
đố
i
v
ới
các
thuy
ề
n
viên,
thuy
ề
n
tr
ưở
ng:
“
Cu
ố
i
chân
trời
u
ám,
đ
ã
thành
ma!
Đ
ã
bi
ế
n
m
ất,
đớ
n
đ
au
s
ố
ph
ậ
n
Đ
êm
không
tr
ă
ng,
gi
ữ
a
bi
ể
n
không
cùng, C
hôn
vùi
thân
gi
ữ
a
sóng
muôn
trùng!
”
Th
ả
m
h
ọ
a
đến
bấ
t
ngờ
,
h
ọ đ
ã
“
bi
ế
n
m
ấ
t
”
,
không
m
ộ
t
n
ấ
m
m
ồ
trên
cõi
nhân
gian.
H
ọ đ
ã
“
vùi
thân
”
d
ướ
i
đ
áy
đạ
i
d
ươ
ng
và
muôn
trùng
con
sóng.
M
ọ
i
cái
ch
ế
t
đầ
u
đ
au
th
ươ
ng,
nh
ư
ng
cái
ch
ế
t
đắ
m
tàu
trong
bão
t
ố
c
ủ
a
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
đ
i
b
i
ể
n
th
ậ
t
vô
cùng
bi
th
ả
m.
Cu
ộ
c
đờ
i
nh
ữ
ng
thuy
ề
n
viên,
thuy
ề
n
tr
ưở
ng
nh
ư
m
ộ
t
cu
ố
n
sách
m
ỏ
ng
b
ị
bão
t
ố
xé
nát
t
ừ
ng
trang,
ném
tơ
i
t
ả
tan
tành
trên sóng
cu
ộ
c
trùng
d
ươ
ng.
C
on
thuy
ề
n
c
ủ
a
h
ọ b
ị
sóng
gió
đạ
i
d
ươ
ng
xô
đập,
vỡ
tan
tành.
N
h
ữ
ng
con
sóng
đượ
c
nhân
hóa
nh
ư
