Chứng run tay ở người cao tuổi ppsx

Chứng run tay ở người cao tuổi
Run tay là một chứng bệnh hay gặp ở người cao tuổi.
Bắt đầu từ độ tuổi 45, chứng run tay có thể xuất hiện và
nguy cơ còn cao hơn nữa khi quá tuổi này.
Yếu tố cản trở sinh hoạt
Run tay là tình trạng xuất hiện những vận động ngoại ý, tự
phát, gặp ở tay hay ở bất kỳ một bộ phận trên hệ thống cơ
nào trên cơ thể, run khi nghỉ nhưng cũng có khi run lúc vận
động. Những vận động run này có cường độ và biên độ rất
khác nhau. Có thể run lớn khiến lắc lư cả người nhưng
cũng có khi chỉ là những cử động nhanh nhỏ mà thôi. Đây
là một chứng bệnh hay gặp ở người cao tuổi. Bắt đầu từ độ
tuổi 45 chứng run tay đã có khả năng xuất hiện và nguy cơ
gặp còn cao hơn nữa khi tuổi tăng gây khó khăn trong vận
động.
Run tay không phải là một biến cố nguy hiểm về sức khoẻ.
Nhìn chung, chúng không gây thiệt hại về sức khỏe tinh
thần cũng như thể chất, mà điểm đáng chú ý nhất của
chứng bệnh này chính là sự cản trở vận động và sinh hoạt.
Người bệnh gặp khó khăn khi nói chuyện, khi vệ sinh cá
nhân, khi đi lại. Chỉ ở mức độ nặng, người bệnh mới có thể
bị chấn thương do tai nạn hay mất thăng bằng gây ngã.
Nguyên nhân gây run tay
Nguyên nhân gây ra chứng run tay ở người cao tuổi trong
một số trường hợp cụ thể đã được xác định rõ. Nhưng đa số
các trường hợp, nguyên nhân chính xác của tình trạng này
vẫn còn là một câu hỏi. Thông thường người ta thường quy
run tay vào ba trường hợp sau đây:
- Run lành tính: là loại run xuất hiện khi vận động và mất đi
khi nghỉ ngơi. Tuy nhiên, nó lại gây nhiều khó chịu trong
cuộc sống vì người cao tuổi khó thực hiện những vận động

được cho là đơn giản nhất như uống trà. Người bệnh khó có
thể cầm được tách trà như bình thường. Các biểu hiện khác
kèm theo run tay bao gồm: gật gù đầu, run môi, run lưỡi.
Tình trạng run có thể không đối xứng, nghĩa là một bên bị
run nhưng một bên lại hoàn toàn bình thường.

Tập dưỡng sinh làm tă
ng lưu thông máu
lên não làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
Hiện tượng run tay lành tính thường gặp ở tuổi trên 80,
khoảng 10-20% dân số bị mắc bệnh này. Có đến một nửa
số trường hợp có tiền sử gia đình, còn lại người ta chưa xác
định rõ nguyên nhân. Các loại run này lại đáp ứng khá tốt
với điều trị bằng các thuốc ức chế beta hay gabapentin,
primidone nhưng đây là những biện pháp điều trị không
mang tính lâu dài. Run lành tính là loại run thường gặp ở
người già.
- Run do bệnh Parkinson: Parkinson là một bệnh do thiếu
hụt chất trung gian thần kinh dopamin trong hệ thần kinh
trung ương. Chúng ta có thể dễ dàng nhận ra bệnh bởi một
số dấu hiệu như: cứng đờ, khó vận động, tay xoay vòng,
không giữ được tư thế. Người bệnh có dáng đi giật cục và
cứng nhắc đặc trưng. Điểm khác biệt nhất là run do
Parkinson xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi. Vì thế mà
chúng ta có thể thấy tay người bệnh run rất mạnh ngay cả
khi đang ngồi nói chuyện. Ban đầu là run từng đợt thưa,
nhưng sau thì các đợt này mau hơn và ta có cảm tưởng là
người bệnh run liên tục.
Những người bị mắc chứng Parkinson có thể bị suy giảm
trí nhớ và ảo giác. Việc điều trị bệnh đã được thành công

hoá khi xuất hiện những chất đồng vận của dopamin. Tuy
nhiên cần hết sức chú ý là trong quá trình điều trị vì các tác
dụng phụ gây rối loạn tâm thần hay trên hệ ngoại tháp của
các thuốc này gây ra.
- Run do suy giảm chức năng não bộ: Run trong trường hợp
này thường là do chức năng não bộ bị suy giảm gây rối
loạn điều hoà vận động. Run xuất hiện khi người cao tuổi
tập trung chú ý, càng để ý càng run. Liên quan tới tình
trạng này là hiện tượng bị bệnh vữa xơ động mạch não có
giảm lưu lượng máu não nghiêm trọng. Cũng có thể gặp ở
những trường hợp nghiện rượu, uống quá nhiều thuốc
chống động kinh loại phenytoin, hội chứng cận u hay teo
não bệnh lý thứ phát.
Dự phòng như thế nào?
Một số trường hợp run tay là do các bệnh lý trước đó ở một
cơ quan khác gây ra. Với những trường hợp này, việc điều
trị các nguyên nhân bệnh lý đóng vai trò là căn nguyên
được coi là những biện pháp thích đáng. Tuy nhiên phần
nhiều những trường hợp run tay là do hiện tượng rối loạn
thần kinh-cơ khi về già. Chính vì vậy, chúng ta cần thực
hiện để giảm tốc độ rối loạn thần kinh ở người cao tuổi
mang tính chiến lược hơn trong khắc phục chứng bệnh
này.
Nh
ững biện pháp có tác dụng
phòng ngừa run tay
- Hạn chế rượu, bia. Rư
ợu, bia
làm tăng t
ốc độ suy giảm thần

kinh, gây thi
ếu hụt vitamin B1
tr
ầm trọng khi nghiện nặng.
Rượu làm tăng r
ối loạn sự điều
phối thần kinh-cơ trong v
ận
động, làm nặng thêm m
ức độ
run khi mắc bệnh.
- Tích c
ực sử dụng các loại rau
c
ủ quả trong chế độ dinh
dưỡng. Ðặc biệt là các lo
ại rau
củ quả có màu xanh đậm nh
ư
rau ngót, rau cải, súp lơ, b
ắp
c
ải, su su, cải cúc, các loại hoa
quả củ có màu sặc sỡ như g
ấc,
bí ngô, cam, cà rốt v
ì chúng
là ngu
ồn chứa các hoạt chất
chống ôxy hoá tự nhiên đư

ợc
cho là có tác d
ụng chậm lại sự
suy thoái của bộ não đi
ều
khiển. Vốn giàu vitamin E, v
ải,
đu đủ, đào, lê được khuy
ên
dùng nh
ằm hạn chế sự tiến
triển của bệnh.
- Thông báo k
ịp thời cho bác sĩ
nh
ững biến cố do tác dụng phụ
run tay c
ủa thuốc trong quá
trình đi
ều trị một bệnh khác.
Những ngư
ời đang sử dụng
thu
ốc điều trị chống trầm cảm
lo
ại lithium, thuốc chống động
kinh lo
ại phenytoin có thể xảy
ra những tác dụng phụ trên h
ệ

thần kinh-cơ. S
ử dụng những
thuốc này kéo dài ho
ặc tuỳ tiện
có th
ể gây ra run tay mức độ
nặng.
- Giảm căng thẳng, lo âu v
ì
căng thẳng, lo âu là m
ột yếu tố
tâm lý ảnh hư
ởng nhiều đến
mức độ run. Ở người già, s
ự
thay đổi tâm lý luôn là m
ột vấn
đề thường trực, nhất là tr
ạng
thái hay lo ngh
ĩ. Trong các
trường hợp bị run tay thì v
ấn
đ
ề khó khăn trong vận động
càng làm cho nh
ững lo âu trở
nên trầm trọng. Càng lo ngh
ĩ
càng run, càng c

ố gắng điều
chỉnh thì càng làm tăng cư
ờng
độ. Trong các trường hợp run

do suy giảm chức năng não b
ộ
thì vấn đề tâm lý c
àng đóng vai
trò ảnh hư
ởng lớn. Chúng ta
c
ần hết sức giúp đỡ để những
yếu tố tâm lý không làm tr
ầm
trọng thêm bệnh.
- Thực hiện các bài tập dư
ỡng
sinh nhẹ nhàng, đủ cư
ờng độ,
đều đặn để l
àm tăng lưu thông
máu lên não. Các bài tập d
ành
cho đầu và cổ có tác dụng l
àm
giảm mức độ nặng của bệnh.
BS. Yên Lâm Phúc
(Học viện Quân y)