Sáng kiê kinh nghiệm về dân ca tiểu học- cực hot

Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
A- PHẦN I : PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tên giải pháp:
“Giúp học sinh lớp 2, lớp 3 hát và biểu diễn các bài hát dân ca”
2. Lý do chọn đề tài:
Đã lâu lắm rồi tôi mới được trở về với niềm hạnh phúc bé nhỏ là được nằm
trong vòng tay ấm áp của mẹ, mẹ hát ru tôi bằng những câu hát ru đã được học từ
bà. Ơi những câu hát ru mới mộc mạc, đơn sơ nhưng ngọt ngào da diết làm
sao…….và cứ thế từ thế hệ này thế hệ sau nối tiếp những câu hát ru ấy vẫn được
lưu truyền như một báu vật của dân gian và đã trở thành niềm tự hào của kho tàng
dân ca Việt Nam. Một trong những con đường để lưu giữ kho tàng dân ca Việt
Nam bền bỉ và hiệu quả nhất đó là đưa các bài hát dân ca vào ngành giáo dục.
Trong những năm gần đây, nắm bắt tình hình thực tế những đòi hỏi của sự phát
triển xã hội khiến cho những bài hát dân ca, những câu hát ru của mẹ ru con, bà
ru cháu ngày nào giờ đang dần dần bò mai một bởi nhòp sống hối hả, Bộ Giáo Dục
Và Đào Tạo đã điều chỉnh nội dung của chương trình môn âm nhạc bắt buộc khối
lớp nào cũng có từ hai đến ba bài hát dân ca. Cùng với đó là sự ra đời của phong
trào “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong đó có nội dung
dành cho thi tiếng hát dân ca giáo viên và học sinh. Tuy không thể dạy hết được
tất cả các thể loại dân ca trong kho tàng dân ca Việt Nam nhưng chỉ bấy nhiêu
thôi cũng góp phần tuyên truyền giáo dục cho các em học sinh phải biết giữ gìn
bản sắc tốt đẹp đó của dân tộc Việt Nam.
Bài hát dân ca là những bài hát tương đối khó học đối với học sinh tiểu học
nên mỗi khi giáo viên dạy hát bài hát dân ca học sinh thường căng thẳng vì học
hát mãi mà hát vẫn không đúng, học múa mãi mà múa vẫn không được dẻo và
1
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
điều đó dẫn đến học sinh không thích học hát các bài hát dân ca rồi sau một vài
năm các em sẽ quên hết .
Vậy làm thế nào để các em thích học các bài hát dân ca? Là một giáo viên
dạy môn âm nhạc tôi nhận thấy muốn các em yêu thích các bài hát dân ca thì

giáo viên phải có phương pháp dạy để học sinh hát đúng, hát hay, biểu diễn tốt
các bài hát đó và sau khi các em thực hiện tốt tự nhiên các em sẽ thấy yêu thích
các bài hát dân ca. Nhưng các bài hát dân ca thường phải luyến láy nhiều có khi
phải lấy hơi dài hơn, mỗi bài dân ca thuộc các vùng miền hay dân tộc khác nhau
lại có cách biểu diễn khác nhau thì làm thế nào để các em thực hiện tốt được?
Đây là cả một quá trình tìm hiểu học hỏi và tập luyện hết sức khó khăn của cả cô
và trò.
Môn âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật dùng âm thanh và nhòp điệu để
diễn tả tâm tư tình cảm của con người. m nhạc có tính truyền cảm trực tiếp bao
gồm cả âm thanh của giọng hát và âm thanh của nhạc cụ. Hơn thế nữa âm nhạc là
một môn năng khiếu và để học tốt được môn học này còn phải phụ thuộc vào khả
năng, năng khiếu của từng em. Vậy làm thế nào để giúp các em học sinh hát
đúng nhạc, hát có sắc thái, tình cảm và biểu diễn phụ họa cho các bài hát dân ca?
Đây là cả một nhiệm vụ đặt ra hết sức khó khăn đối với giáo viên dạy môn âm
nhạc và đặc biệt là giáo viên dạy âm nhạc trong trường Tiểu Học. Vì thế tôi
mạnh dạn đưa ra “một số giải pháp giúp học sinh Lớp 2 ,lớp 3 hát và biểu diễn
các bài hát dân ca”
3- Thực Trạng
Mặc dù là một ngôi trường mới thành lập, học sinh nơi đây có đến 70% là
học sinh dân tộc Tây Nguyên. Nhưng nhà trường luôn đặt ra những tiêu trí thi đua
khuyến khích toàn bộ giáo viên và học sinh không ngừng học hỏi, sáng tạo, tu
2
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
dưỡng và thực hiện tốt mọi nội quy, quy đònh của nhà trường cũng như của ngành
giao cho.
3.1- Đối với học sinh:
Tổng số học sinh trong toàn trường là 143 học sinh, trong đó học sinh dân
tộc Tây Nguyên là 101 học sinh.
+ Thuận lợi:
Đa số học sinh ngoan, vâng lời thầy cô, yêu thích ca hát

+ Khó khăn:
Học sinh trong trường đa số là học sinh dân tộc Tây Nguyên nên các em
phát âm không chuẩn, những em người kinh thì số ít có năng khiếu về âm nhạc,
số còn lại giáo viên có tập luyện nhiều lần, sửa sai nhiều lần nhưng các em không
hát và đọc nhạc chuẩn theo cao độ được. Bên cạnh đó mỗi khi giáo viên hướng
dẫn các động tác múa phụ họa các em đều thực hiện các động tác cứng ngắc, rất
ít các em tự nghó được các động tác cho bài hát vừa học mà nhất là các bài hát
dân ca. Các em học sinh đều sống ở nơi có hoạt động văn hóa hạn chế, không có
chỗ cho các em sinh hoạt và tìm hiểu về văn nghệ bên ngoài nên ngoài các bài
hát trên lớp được giáo viên giảng dạy thì các em không hiểu biết về thể loại hay
tính chất của các bài hát mà các em được nghe bên ngoài, có khi có bài hát các
em thuộc mà các em không biết bài hát đó thuộc thể loại nào nên rất vất vả cho
giáo viên khi hướng dẫn cho các em những động tác múa phụ họa.
Đồ dùng phục vụ cho môn âm nhạc của các em chỉ có một cuốn sách giáo
khoa, một số em ở điểm trường còn chưa có đủ sách giáo khoa nên ngoài học trên
lớp theo bảng phụ của giáo viên thì các em về nhà không có sách để học nên một
số em còn không thuộc bài khi giáo viên kiểm tra bài cũ.
3
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
3.2- Đối với giáo viên:
+ Thuận lợi:
Luôn học hỏi đồng nghiệp để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Luôn tìm tòi và sưu tầm những bài hát cũng như những tài liệu liên quan đến âm
nhạc. Thường xuyên bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng múa phụ đạo cho các bài hát
múa thiếu nhi và các bài hát dân ca Việt Nam.
+ Khó khăn:
Giáo viên chưa có biện pháp để rèn cho các em múa được mềm mại hơn.
Đồ dùng cho giáo viên sử dụng trong tiết dạy còn thiếu như tranh minh
họa, máy nghe nhạc, thanh phách…….
Từ thực trạng trên tôi suy nghó và trăn trở tìm tòi những tài liệu cũng như

học hỏi những đồng nghiệp có kinh nghiệm để tìm ra giải pháp hữu ích giúp các
em hát được hay và biểu diễn các bài hát dân ca trong chương trình âm nhạc lớp ,
lớp 3.
3.3- Phạm vi thực hiện:
* Đối tượng thực hiện: Học sinh khối lớp 2,3 điểm trường chính
3.3-1. Điều tra động cơ học tập mơn Âm nhạc của học sinh.
Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường Tiểu học,
tơi đã tìm hiểu khả năng học tập bộ mơn Âm nhạc của học sinh 2 lớp 2A và 3A.
Bằng việc quan sát thực tế các giờ học tơi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức Âm
nhạc và sự u thích học các bài hát dân ca chỉ rơi vào một số em gọi là có năng
khiếu. Còn lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học nên ít có sự sáng tạo trong
vận dụng kiến thức.
Trên cơ sở đặt câu hỏi qua phiếu điều tra trắc nghiệm: Em có thích học các
bài hát dân ca khơng? Vì sao thích? Vì sao khơng? Kết quả thu đươc như sau:
STT NGUN NHÂN KẾT QUẢ
4
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
LỚP 2A LỚP 3A
1
Do các bài hát dân ca mềm
mại, dễ học.
3/9 HS = 33,3% 2/14HS = 14,3%
2
Do các bài hát dân ca luyến
nhiều, hay hát sai, hay quên
giai điệu
4/9 HS = 44,4% 9/14 HS = 64,3%
3
Do cô dạy hay, dễ hiểu
2/9 HS = 22,3% 3/14HS = 21,4%

3.3-2. Khảo sát trình độ học sinh.
* Nội dung: Kiểm tra chất lượng đầu năm qua việc trình bày một bài hát dân ca đã
học ở lớp 1, lớp 2
* Kết quả:
LỚP SỐ HS
HỒN THÀNH TỐT
(A
+
)
HỒN THÀNH
(A)
CHƯA HỒN THÀNH
(B)
2A 9 2 HS = 22,2% 6 HS = 66,7% 11,1 = 0,0%
3A 14 4 HS = 28,6% 9 HS = 64,3% 7,1 = 0,0%

B - PHẦN II: CÁC GIẢI PHÁP VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
m nhạc là một môn học thực hành, lấy thực hành để truyền tải kiến thức
cơ bản về âm nhạc và dân ca mang tính chất mềm mại nên khi hát cũng như biểu
diễn một bài hát dân ca cũng phải nhẹ nhàng và mềm mại.
Trong chương trình âm nhạc lớp 2, lớp 3 các em được làm quen với bốn bài hát
dân ca thuộc nhiều dân ca các dân tộc và các vùng miền khác nhau chính vì lẽ đó
làm cơ sở cho các em tìm hiểu và thực hiện các động tác múa phụ họa để biểu
diễn một bài hát dân ca nhưng muốn biểu diễn được hay thì trước hết các em phải
hát đúng cao độ và trường độ của bài hát vì vậy trong khi dạy hát và biểu diễn
5
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
các bài hát dân ca cũng giống tương tự như những bài hát khác nhưng cần chú ý
thêm một đặc điểm sau: “Bài hát thuộc dân ca dân tộc hay vùng miền nào?” để

các em hiểu được tính chất của bài hát, đặc trưng của từng thể loại dân ca được
học để từ đó hình thành cho các em khi hát các bài hát dân ca phải hát như thế
nào, biểu diễn như thế nào cho phù hợp.
1- Nội dung giải pháp:
1.1 Hướng dẫn học hát
1.2 Hướng dẫn biểu diễn các động tác phụ họa cho bài hát
2- Kế hoạch thực hiện
Nói về dân các của các dân tộc, vùng miền thì rất phong phú song trong
chương trình âm nhạc lớp 2, lớp 3 có bốn bài hát dân ca thuộc hai dân tộc và một
vùng miền. Để các em hiểu được kỹ và sâu hơn tôi lập ra kế hoạch thực hiện
phần hướng dẫn học hát ôn tập chung cho thể loại dân ca (nội dung 1 ), phần biểu
diễn các động tác phụ họa tôi lập ra kế hoạch thực hiện riêng theo từng vùng
miền và từng dân tộc (nội dung 2 )
I - NỘI DUNG 1: HƯỚNG DẪN HỌC HÁT
1 – Giới thiệu bài:
Bước đầu của việc dạy cho các em một bài hát đó là giáo viên phải giới
thiệu bài hát. Việc dạy hát một bài hát dân ca cũng vậy cũng bắt đầu từ việc giới
thiệu bài. Nhưng để tạo được ấn tượng cho học sinh thấy hứng thú học hát và có
ấn tượng về bài hát ngay từ bước giới thiệu bài thì giáo có thể giới thiệu bằng
cách hát một bài hát dân ca cùng thể loại dân ca với bài hát sắp học rồi hỏi học
6
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
sinh: Bài hát cô vừa hát thuộc thể loại gì? Sau khi học sinh trả lời giáo viên sẽ
giới thiệu cho học sinh nghe tính chất của thể loại bài hát cô vừa hát như thế nào,
rồi giáo viên chốt => bài hát mà hôm nay cô trò chúng ta cùng học cũng là một
bài hát thuộc thể loại như bài hát cô vừa hát, đó là bài gì. Do ai đặt lời mới, bài
hát này mang tính chất như thế nào và trang phục phù hợp để biểu diễn bài hát
này là gì. Với cách giới thiệu này sẽ tạo cho học sinh sự tò mò và rất muốn được
học bài hát ngay tức thì.
Ngoài cách giới thiệu trên giáo viên còn có thể giới thiệu bằng cách cho

học sinh quan sát tranh để nói lên nội dung bức tranh chính là nội dung của bài
hát sắp học sau đó giới thiệu tác giả đặt lời mới, bài hát thuộc dân ca gì và mở
rộng cho học sinh biết thêm một số bài hát cùng thuộc thể loại dân ca với bài hát
sắp học. Với cách giới thiệu này giáo viên sẽ khắc sâu cho học sinh về thể loại
bài hát và mở rộng thêm cho các em biết về các bài hát dân ca.
Ví dụ:
Khi giới thiệu bài hát: Ngày Mùa Vui- Dân ca Thái – m nhạc lớp 3. Giáo
viên có thể giới thiệu như sau:
NỘI DUNG- TL GIÁO VIÊN HỌC SINH
1- Hoạt động 1
( 3-5’)
………
2- Hoạt động 2
( 17-20’)
Dạy hát bài: Ngày
mùa vui
Dạy hát bài: Ngày mùa vui
a- Giới thiệu bài:
- Giáo viên hát cho học sinh
nghe bài hát: Ing lả ơi- dân ca
Thái
- Học sinh lắng nghe giáo viên
7
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
- Hỏi: Bài hát cô vừa hát thuộc
thể loại gì?
- Gv chốt: bài hát cô vừa hát là
bài hát: Ing lả ơi – dân ca
Thái. Các bài hát dân ca Thái
rất phong phú có bài mang tính

chất nhẹ nhàng, mềm mại, có
bài lại mang tính chất vui vẻ,
nhộn nhòp nhưng nội dung lại
đều nói về tình yêu quê hương
đất nước và ca ngời lòng hăng
say lao động của con người.
Vậy để biết rõ hơn về các bài
hát dân ca Thái hôm nay cô
trò chúng ta cùng học một bài
hát dân ca Thái đó là bài:
Ngày Mùa vui do Nhạc Sỹ
Hoàng Lân đặt lời mới. Bài
hát nói lên niềm hăng say lao
động của con người và niềm
vui khi họ được thu hoạch về
một mùa bội thu. Và với bài
hát này khi chúng ta hát hay
múa phụ họa thì trang phục sẽ
là những chiếc váy của người
Thái (giáo viên cho học sinh
xem tranh co vẽ những chiếc
váy của người Thái)
……………………….
………………….
hát
- bài hát thuộc thể loại dân ca
- Học sinh lắng nghe và ghi nhớ

- Học sinh lắng nghe, quan sát
tranh trên bảng và ghi nhớ

2 – Hát mẫu:
Đối với quá trình dạy một bài hát, hát mẫu là một bước rất quan trọng. Hát
mẫu để học sinh nghe và biết được giai điệu của bài hát, nắm được lời ca của bài
và tính chất của bài trước khi vào học hát từng câu. Đối với việc dạy một bài hát
8
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
dân ca đòi hỏi giáo viên khi hát mẫu không những thuộc lời ca, hát đúng giai điệu
của bài hát về cao độ, trường độ nhòp phách mà hát mẫu các bài hát dân ca giáo
viên còn thể hiện cho học sinh thấy rõ những chỗ luyến láy, dấu hoa mỹ và đặc
biệt là thể hiện được sắc thái biểu cảm cũng như tính chất đặc chưng của bài hát
dân ca và hát kết hợp cả động tác múa phụ họa. Điều đó giúp học sinh hình thành
được giai điệu và động tác biểu diễn bài hát và gây được lòng yêu thích bài hát
khi nghe cô hát mẫu. Với việc dạy một bài hát dân ca mà nhất là dạy học sinh lớp
2,3 giáo viên không chỉ cho học sinh nghe mẫu một lượt mà sau khi giáo viên hát
mẫu cho các em nghe giáo viên nên cho học sinh nghe lại để nắm được giai điệu
của bài hát qua băng nhạc một, hai lượt nữa và trong khi nghe giáo viên yêu cầu
học sinh vừa nghe vừa theo dõi vào lời ca của bài hát trong sách (băng nhạc ghi
âm bài hát phải là giọng thiếu nhi để các em thấy gần gũi với mình). Với phương
pháp hát mẫu này sẽ giúp cho giáo viên khi dạy hát từng câu sẽ dễ dàng hơn.
3- Đọc lời ca:
Đọc lời ca là một bước không thể thiếu trong việc dạy hát mà nhất là dạy
một bài hát dân ca. Đọc lời ca giúp các em phân biệt được câu hát và không bò bỡ
ngỡ về lời ca khi vào học hát. Đọc lời ca giúp các em biết được chỗ lấy hơi, chỗ
nghỉ, biết được tiết tấu của bài hát. Khi bước vào đọc lời ca giáo viên thường
hướng dẫn học sinh đọc lời ca theo tiết tấu của bài hát nhưng đối với những bài
hát dân ca giáo viên nên cho học sinh đọc lời ca theo nhòp vì các bài hát dân ca
thøng viết ở nhòp thiếu nên khi giáo viên cho học sinh đọc lời ca theo tiết tấu sẽ
tạo cho các em thói quen hát mạnh ngay từ tiếng đầu tiên điều này sẽ dẫn đến khi
dạy song bài hát giáo viên cho học sinh vỗ tay theo nhòp học sinh sẽ vỗ tay vào
tiếng đầu tiên của bài hát nghóa là vỗ tay vào nhòp thiếu của bài và rất khó sửa

nếu các em đã thành thói quen. Cho học sinh đọc lời ca theo nhòp ngoài việc hình
9
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
thành nhòp cho học sinh mà với phương pháp này còn giúp học sinh khi học hát sẽ
hát được mềm mại hơn.
Ví dụ:
Khi đọc lời ca bài hát: Xòe Hoa- Dân ca Thái- Âm nhạc lớp 2
Bùng boong bính boong ngân nga tiếng cồng vang vang, nghe tiếng…
( gõ) * * * * …

4- Luyện Thanh, khởi động giọng:
Luyện thanh, khởi động giọng giúp đònh âm được giọng của học sinh để khi
vào học hát sẽ không mắc phải lỗi hướng dẫn học sinh hát thấp quá hoặc cao quá.
Luyện thanh, khởi động giọng phải dùng vần (các vần này tương ứng với các nốt
nhạc trong bài luyện thanh) sao cho vần đó giúp khẩu hình của các em mở rộng
và tròn khẩu hình ví dụ như: Mi, mô, no, na… như vậy sẽ giúp các em phát âm
chuẩn hơn và hát vang hơn. Điều này buộc giáo viên phải có sự chuẩn bò giọng
hát ngay từ bước hát mẫu đến bước luyện thanh và khi vào học hát phải cùng một
giọng, tránh tình trạng đang hát giọng cao rồi lại hát thấp xuống và đang hát thấy
thấp quá lại hát lại cho cao hơn.
Ví dụ:
Luyện thanh, khởi động giọng vào dạy bài: Bắc Kim thang- Dân ca Nam
Bộ- âm nhạc lớp 2
Bài hát này viết ở giọng Fdur (pha trưởng) nên khi cho học sinh hát đúng
giọng Fdur học sinh hát sẽ bò hơi trầm dẫn đến hát không hay vì thế giáo viên khi
hát mẫu, luyện thanh và dạy hát ở giọng Gdur (sol trưởng).
5- Dạy hát từng câu:
10
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
Trước khi vào dạy từng câu bất cứ một bài hát nào giáo viên cũng phải

phân tích các ký hiệu âm nhạc có trong bài hát cho học sinh biết. Đối với việc dạy
hát các bài hát dân ca giáo viên lại càng phải phân tích kỹ bởi các bài hát dân ca
thường hay có nhiều ký hiệu âm nhạc, giáo viên giơi thiệu bài hát viết ở nhòp
mấy, bài hát chia làm mấy câu, trong bài có những ký hiệu âm nhạc nào, nốt nhạc
cao nhất, nốt nhạc thấp nhất, những chỗ có dấu luyến hay là những câu có thêm
những nốt nhạc nhỏ hơn bên cạnh gọi là dấu hoa mỹ……
Tiếp theo là giáo viên dạy truyền khẩu theo lối móc xích từ câu này nối
sang câu kia. Khi dạy hát một bài hát dân ca ngoài yêu cầu phải hát đúng lời,
chính xác về cao độ, trường độ cũng như tiết tấu thì giáo viên phải hướng dẫn học
sinh hát chính xác những chỗ luyến lên, luyến xuống, chỗ lấy hơi dài, tốc độ hát
của bài hát vừa phải hay chậm dãi…. Muốn thực hiện tốt được điều này thì giáo
viên phải hát thật chính xác, rõ ràng và hướng dẫn tỉ mỉ, kó càng cho học sinh.
Bốn bài hát dân ca trong chương trình âm nhạc lớp 2, lớp 3 thì có tới hai bài
viết ở nhòp thiếu nên khi hướng dẫn học sinh hát giáo viên phải thật chú ý tới ô
nhòp đầu tiên bởi nếu không hướng dẫn kỹ học sinh hát sẽ sai nhòp. Với những bài
hát này giáo viên hướng dẫn học sinh hát vỗ tay theo phách và nhòp thì tiếng đầu
tiên của bài các em mở tay ra hai bên rồi vào tiếng đầu tiên ở ô nhòp thứ hai mới
vỗ tay vào nhau có như vậy những ô nhòp sau học sinh mới vỗ tay đúng được.
Sau mỗi câu hoặc mỗi đoạn, giáo viên nên tấu đàn, hát mẫu lại cho các
em nghe và kiểm tra so sánh giai điệu của bài. Việc tập hát từng câu và kết nối
theo lối móc xích sẽ giúp các em mau nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu
hơn. Việc củng cố luyện tập từng đoạn của bài hát ngồi việc giúp các em cảm
nhận giai điệu và lời ca còn giúp cho các em tự tin hát đúng cao độ, câu hát
khơng rời rạc, khơng ê a, phát âm nhả tiếng rõ lời. Đặc biệt là giúp các em loại
bỏ sự chán nản khi chưa thực hiện được câu hát.
11
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
Khi các em hát được lời ca và giai điệu của bài, để giúp cho việc luyện
tập củng cố, khắc sâu bài học giáo viên phải giúp các em vừa hát, vừa gõ đệm
nhạc cụ để tạo sự sinh động của bài hát và giúp các em giữ được nhịp độ của

bài mà khơng bị cuốn nhanh. Việc sử dụng các nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát
làm cho bài hát sinh động, gây hứng thú và tránh được sự nhàm chán đơn điệu
của tiết học. Thơng thường, có 3 cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó
là: Hát gõ đệm theo nhịp, hát gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu lời ca.
Tuy nhiên đối với các bài hát dân ca thì giáo viên nên cho học sinh hát và
vỗ tay theo nhòp để các em hát thể hiện được tính chất mềm mại của bài
hát dân ca
Dạy cho học sinh hát đúng được rồi sau đó giáo viên chuyển sang dạy cho
học sinh hát hay, hát có sắc thái tình cảm. Tuy nhiên điều này còn phụ thuộc vào
năng khiếu của từng em. Với việc dạy bài hát dân ca để hát thể hiện được tính
chất, tình cảm của bài giáo viên phải vận dụng nhiều phương pháp như chỉ ra
những tiếng đệm lót của bài dân ca. Ngoài những tiếng đệm
lót như: là, mà, bằng thì…mà trong dân ca thường gặp còn có những tiếng đưa hơi
như: ai, ê, ơi… và những tiếng điệp từ thì giáo viên phải hướng dẫn học sinh khi
gặp những tiếng đệm lót, những tiếng đưa hơi, tiếng điệp từ này thì khi hát chúng
ta phải hát nhẹ hơn.
Để khích lệ các em trong học tập và tạo điều kiện cho các em chứng
minh khả năng cảm nhận của mình, sau khi nắm được cơ bản giai điệu của
bài hát giáo viên phải tổ chức cho các em thể hiện theo các hình thức đơn ca,
song ca hoặc tốp ca. Ở giai đoạn này việc động viên, khuyến khích các em là
hết sức quan trọng cho dù các em có thể chưa thực hiện được bài hát một cách
chính xác và tốt nhất. Với phương pháp này giáo viên sẽ nghe được học sinh
hát kỹ hơn và sửa sai kòp thời cho học sinh khi học sinh hát sai.
Những kí hiệu riêng của giáo viên khi dạy môn âm nhạc cũng góp phần
cho học sinh hát đúng nhòp và thể hiện được sắc mặt vui vẻ của học sinh khi hát
12
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
như giơ một ngón tay thì dừng lại không hát, giơ hai ngón tay thì hát lại hai lần
câu hát vừa học, hai tay cô chắp vào nhau thì vỗ tay theo phách, cô để tay lên đầu
thì vừa hát vừa nghiêng đầu theo nhòp…… vv

Ví dụ:
Khi dạy bài hát: Bắc kim thang- dân ca Nam Bộ – âm nhạc lớp 2
Trước hết giáo viên chỉ cho học sinh thấy những ký hiệu có trong tương ứng với
những câu hát gồm: dấu lặng đơn ( ), dấu chấm dôi ( ), dấu luyến lên( )Bài
hát viết ở nhòp 2/4, nốt nhạc thấp nhất trong bài là nốt rê, nốt nhạc cao nhất là nốt
si. Bài hát chia làm ba câu hát. Giáo viên vừa thuyết trình vừa chỉ cho học sinh
theo dõi và quan sát trên bảng phụ,. Sau khi giới thiệu các ký hiệu âm nhạc trong
bài xong giáo viên tiến hành dạy từng câu và chú ý dạy những câu cần hơi dài,
những câu hát ngân dài, những câu hát nhẹ hơn. Bài hát Bắc kim thang mang tính
chất mềm mại nhưng lại rất tươi sáng vui vẻ nên khi dạy hát giáo viên cho học
sinh vừa hát vừa lắc lư đầu tạo không khí thoải mái cho học sinh khi học hát.
6- Ôn tập
Bắt đầu ở tiết thứ 2, việc chỉnh sửa cao độ, tiết tấu của từng câu hát phải
được giáo viên hướng dẫn các em thực hiện đúng ngun tắc cơ bản. Thơng
thường sau tiết 1 các em được học tiết 2 tiếp theo là sau khoảng thời gian 1
tuần. Việc nhớ lại hồn tồn giai điệu của bài hát khơng phải học sinh nào cũng
làm được. Lúc này người giáo viên phải lấy giọng cho các em, lại phải thực
hiện hát mẫu hoặc cho các em nghe bài hát qua băng để các em nhớ lại giai
điệu của bài. Giáo viên dạo đàn, học sinh hát lại bài hát. Việc đầu tiên là phát
hiện những câu, những từ trong bài các em hát chưa đúng để sửa chữa cho các
em. Khi các em thực hiện đúng cao độ của các câu hát trong bài, việc tiếp theo
là giúp các em luyện tập, củng cố. Giáo viên cần đưa ra những u cầu, phải
nêu rõ những nhiệm vụ mà các em phải thực hiện khi luyện tập. Việc luyện tập
13
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
bắt đầu từ từng nhóm rồi từng bàn thậm chí từng cá nhân. Giáo viên lắng nghe,
chữa từng lỗi sai sót nhỏ của các em, cũng có thể dùng đàn tấu các câu các em
hát chưa đúng đó để các em nghe và tự sửa lỗi cho mình. Việc luyện tập hay
sửa lỗi cho học sinh phải thực hiện một cách tổng qt, mặc dù ở thời điểm đó
có thể chỉ sửa lỗi cho 1 em.

Tóm lại, phương pháp luyện tập củng cố một bài hát là hết sức đa dạng, tuỳ
theo từng thời điểm, từng bài mà người giáo viên sử dụng, lựa chọn một phương
pháp thích hợp, duy chỉ có một điều dù có thực hiện phương pháp nào thì người giáo
viên vẫn phải ln sử dụng nhạc cụ để thực hiện, có như vậy các em mới cảm nhận
thực sự những âm thanh và đặc biệt là gây sự hứng thú cho các em.
Ví dụ:
Khi ôn tập bài hát: Bắc kim thang- dân ca Thái- âm nhạc lớp 2
Đối với bài hát Bắc kim thang có ba chỗ luyến lên nên khi ôn tập giáo viên phải
chú ý hướng dẫn học sinh hát luyến cho đúng và chỗ luyến lên ở câu 2 chỗ: “chú
bán ếch ở lại làm chi” khi học sinh hát thường hát luyến lên cả chữ “lại” bởi vậy
giáo viên khi gặp phải học sinh hát sai như vậy phải sửa sai bắng cách hướng cho
các em thấy chữ “ lại” và chữ “ ở” hát cao độ bằng nhau và đàn giai điệu của câu
đó hoặc hát đi hát lại nhiều lần để học sinh nghe và sửa sai dễ hơn
II- NỘI DUNG 2 : BIỂU DIỄN CÁC ĐỘNG TÁC PHỤ HỌA
Khi các em đã thực hiện chuẩn xác giai điệu, tiết tấu, nhòp, phách của bài hát
rồi, để khắc sâu, gây ấn tượng trong tâm trí các em. Cũng để cho việc thể hiện bài hát
thêm sinh động, giáo viên phải hướng dẫn các em thực hiện một số động tác phụ
hoạ cho bài hát. Các động tác phụ hoạ cho bài phải phù hợp với lời ca và giai điệu.
Các bước đi phải ăn khớp với động tác tay và nhịp của bài. Tuy nhiên, do các em còn
14
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
nhỏ nên các động tác đưa vào phụ hoạ khơng nên tìm động tác qua khó, chỉ cần đơn
giản nhưng phù hợp thì hiệu quả đem lại mới cao.
1- Dân ca Thái
Mang tính chất vừa nhẹ nhàng mềm mại vừa vui tươi nhộn nhòp những bài
hát dân ca Thái thường chiếm được lòng yêu thích của mọi người mà nhất là các
em học sinh khi dùng những bài dân ca thái để dàn dựng thành một bài múa.
Trong chương trình âm nhạc lớp 2, lớp 3 có hai bài hát dân ca Thái
1- Bài : Xòe Hoa- dân ca Thái – m nhạc lớp 2
2- Bài: Ngày mùa vui- dân ca Thái- âm nhạc lớp 3

Đối với việc dạy múa phụ họa cho bài hát thuộc dân ca thái thì giáo viên
cần biết được một số động tác đặc trưng của dân tộc thái như chân bước hình trái
chám, tay hất chùm súc sắc đưa tay và chân theo nhòp đều uyển chuyển…. Ngoài
việc dạy các động tác múa phụ họa giáo viên còn phải chỉ cho học sinh biết khi
múa phụ họa cho một bài hát dân ca thái thì nên dùng đạo cụ là quạt giấy, nón
thái hoặc chùm súc sắc của người thái……và trang phục phù hợp là chiếc váy Thái.
Đối với học sinh lớp 2,3 giáo viên nên hướng dẫn các động tác đơn giản dễ làm
để các em dễ nhớ và dễ thực hiện.
15
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
Muốn học sinh múa được dẻo thì ngay từ tiết học bài mới khi hướng dẫn
học sinh vận động, vỗ tay hoặc nhún chân theo nhòp giáo viên phải hướng cho các
em thấy được rõ ràng nhòp của bài hát để đến khi vào học múa ở tiết ôn tập học
sinh đã thật thành thạo nhòp điều này sẽ dễ dàng hơn cho giáo viên khi hướng dẫn
tới học sinh từng động tác biểu diễn khớp với nhòp. Khi hướng dẫn các động tác
như uốn tay, đưa hông, lắc đầu, tay uốn, chân nhún phải nhòp nhàng với nhau và
khớp theo nhạc. Bên cạnh các động tác nét mặt, đôi mắt của người múa cũng làm
cho bài múa thêm sinh động bởi vậy khi dạy múa giáo viên phải nhắc nhở học
sinh nét mặt phải luôn vui vẻ, tươi cười, mắt phải nhìn theo động tác của tay.
Bên cạnh các động tác dạy học sinh giáo viên nên động viên khuyến khích
học sinh tự nghó ra các động tác phụ họa cho bài hát, tuy nhiên có thể có những
động tác học sinh nghó ra không phù hợp với dân ca Thái thì giáo viên chỉnh sửa
để học sinh hiểu và vận dụng khi các em tự nghó động tác cho một bài hát dân ca
khác.
16
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
Ví dụ: Dàn dựng dạy học sinh khi múa phụ họa cho bài :Ngày mùa vui, dân ca
Thái, âm nhạc lớp 3,Đạo cụ là quạt giấy, Trang phục là váy Thái:
( múa quạt)
Với bài múa này giáo viên có thể chọn tám đến mười em học sinh và múa

theo bảy lượt giai điệu của bài hát. Lượt thứ nhất bắt đầu đi từ hai bên cánh gà ra
giữa sân khấu, mỗi bên năm người hai tay cầm hai quạt đưa về bên phải tầm
ngang hông chân vừa nhún vừa bước đi theo nhòp, tay cầm quạt hất vào hất ra
nguyên phần cổ tay chân nhún, tay hất đều nhòp nhàng đi theo nhòp ra sân giữa
sân khấu xếp thành hai hàng ngang. Lượt thứ hai sau khi đã xếp thành hàng
ngang thì hàng đứng trước ngồi xuống một chân quỳ sát xuống mặt đất một chân
ngồi giống tư thế ngôi sổm, hàng đứng sau đứng một chân trước một chân sau, hai
tay đưa ra phía trước ngang tầm mắt tay trái cầm quạt ngửa lên, tay phải cầm quạt
úp xuống và tay phải vỗ vào tay trái theo phách hết một câu hát thì tay phải đưa
lên qua đầu rồi tiếp tục làm giống như vậy nhưng đổi động tác của tay phải thành
17
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
động tác của tay trái cho đến khi hết lượt bài hát. Lượt thứ ba sau khi múa xong
lượt thứ hai hàng đứng trước đứng lên và đi lần lượt thành hàng dọc và hàng đứng
sau đi nói tiếp vào đuôi hàng đứng trước để thành một hàng dọc rồi hai tay giơ ra
ngang vai, động tác tay và động tác chân của lượt ba giống như động tác của lượt
một khi đi ra sân khấu. Sau khi đứng thành hàng dọc ở giữa sân khấu thì người
đứng đầu tiên của hàng sẽ ngồi hẳn xuống đất, người thứ hai hơi nhổm và người
thứ ba, thứ tư cho đến ngưới thứ mười đứng để tạo thành một hàng dọc nhưng
đứng nhìn thấy từ thấp lên cao. Lượt thứ tư sau khi đã dứng thành hàng dọc từ
thấp lên cao hai tay dang ngang vai thì động tác tay sẽ úp quạt và đưa về phía vỗ
quạt theo phách đến lời cuối của câu hát thì đưa tay về phía sau làm lần lượt theo
từng câu hát cho đến khi hết lượt. Lượt thứ năm giống lượt thứ ba nhưng thành
viên múa sẽ đi vào thành hình tròn (giống hình minh hoạ) hai tay cầm quạt đưa về
phía trước rồi đi theo hình tròn và trong khi đi theo hình tròn tay cũng phải đưa khi
vòng mặt ở tư thế nhìn ra sân khấu tay để thấp, khi đi vòng lưng ở tư thế quay ra
sân khấu thì tay đưa cao và thành viên múa khi mặt ở tư thế hai bên sẽ căn đưa
tay sao cho tất cả tạo thành một hình tròn đang quay, múa như vậy cho đến hết
lượt. Lượt thứ bảy là lượt kết của bài các thành viên múa sẽ đi với động tác tay
chân giống như lượt thứ nhất tạo thành hình chữ V, khi đã đi thành hình chữ V rồi

tay trái dơ quạt lên cao, tay phải đưa quạt để che trước ngực, hết nhạc lượt thứ
bảy trở về tư thế bình thường và tám thành viên đứng thành hàng ngang cúi chào.
Ngoài việc dạy các động tác phụ họa cho các em giáo viên còn hướng dẫn
nét mặt trong khi múa phải vui tươi, mắt phải luôn nhìn theo các động tác của tay
và đầu nghiêng hoặc gật theo nhòp để tạo cho người múa các động tác múa có
hồn và sinh động hơn.
2 Dân Ca Nam Bộ
18
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
Nói đến dân ca Nam Bộ là người ta nghó ngay đến tà áo dài thướt tha hoặc
giản dò cùng chiếc áo bà ba là vành nón trắng thơ mộng.
(Hình ảnh tượng chưng một bài múa dân ca Nam Bộ)
Trong chương trình âm nhạc lớp 2, lớp 3 có một bài dân ca Nam Bộ: Bài:
Bắc kim thang- Âm nhạc lớp 2.
Việc dạy các động tác múa phụ họa cho học sinh khi múa các bài hát dân
ca Nam Bộ thì khác hẳn với dạy bài hát dân ca Thái bởi dân ca Nam Bộ thường
mang tính chất nhẹ nhàng, mềm mại, uyển chuyển hơn. Nét đặc chưng của dân ca
Nam Bộ là múa nón và múa khăn. Với việc dạy múa phụ họa cho học sinh khi
múa một bài hát dân ca Nam Bộ giáo viên phải hướng dẫn học sinh các động tác
sao cho động tác tay thật mềm mại như tay đưa lên cao rồi uốn hoặc vuốt tay
xuống bàn tay phải cong. Trong khi dạy múa giáo viên chú ý tay chân phải luôn
nhòp nhàng, nếu tay đã đưa lên thì chân phải đi lướt nhẹ nhàng và trước khi bước
phải kiễng chân làm động tác như thể lấy đà thì mới có hồn khi múa. Múa trong
dân ca Nam Bộ thường hay dùng đạo cụ là khăn quàng cổ hoặc nón lá nên khi
dạy múa phụ họa cho các em giáo viên hướng dẫn cho các em cách cầm đạo cụ
19
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
điều đó cũng làm cho các động tác múa của các em được hay hơn. Tuy nhiên dân
ca Nam Bộ cũng có những bài mang tính chất nhẹ nhàng nhưng lại rất vui nhộn,
tươi sáng nên khi gặp những bài hát như vậy giáo viên có thể dạy các em múa có

hoạt cảnh câm. Với cách dàn dựng như vậy vừa thể hiện được tính chất nhẹ nhàng
lại vừa làm toát lên được vẻ tươi sáng và vui nhôn của bài hát.
Ví dụ:
Dàn dựng dạy múa phụ họa cho học sinh có hoạt cảnh câm cho bài hát:
Bắc kim thang- dân ca Nam Bộ – Trang phục: Nam áo gụ (3 nam), nữ áo bà ba(3
nữ)- đạo cụ là trống nhỏ- kèn loa- nón lá.
Phần đầu tiên là phần nhạc dạo một bạn nam cõng một bạn nữ từ trong đi
ra bạn nữ đầu đội nón lá ra tới giữa sân khấu bạn nam thả bạn nữ xuống và giằng
lấy chiếc nón, bạn nữ giằng lại và vẫy hai bạn nữ còn lại chạy ra sân khấu, bạn
nam trở lại bên trong cánh gà.
Phần thứ hai bắt đầu vào câu hát đầu tiên: (Bắc kim thang cà lang bí rợ, cột
bên kèo là kèo bên cột) ba bạn nữ đứng thành hàng ngang tay cầm nón xoay nón
bằng cổ tay nửa vòng tròn rồi xoay lại giống động tác lái xe nhưng phải xoay theo
nhòp, chân phải bước chéo qua chân trái rồi nhún theo nhòp, người nghiêng theo
tay (chân tay kết hợp nhòp nhàng). Sang câu hát thứ hai (chú bán dầu qua cầu mà
té, chú bán ếch ở lại làm chi) các bạn nữ vẫn đứng theo hàng ngang tay cầm nón
quay chóp về đằng trước đặt nón lên vai bên trái tay trái giữ nón tay phải vung tự
nhiên theo nhòp, chân đi nhún hình quả trám. Câu hát cuối (con le le đánh trống
thổi kèn, con bìm bòp thổi tò tí te tò te) đến câu này các bạn nữ cầm nón thấp
xuống ngang hông và chéo về bên phải rồi đi nhẹ nhàng thành hình tròn. Cùng
với các bạn nữ lúc này các bạn nam cũng ra sân khấu ngay từ đầu câu hát cuối,
một bạn nam tay trái cầm trống nhỏ tay phải cầm chiếc kèn đang deo trên cổ bạn
20
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
đi sau và dắt đi, bạn nam đi sau cõng một bạn nam trên lưng, bạn nằm trên lưng
nằm ngửa tay cầm kèn loa để vào miệng làm động tác như đang thổi kèn vừa đi
vừa bước theo nhòp của bài hát. Lúc này các bạn nữ đi vào thành hình tròn xung
quanh ba bạn nam ở giữa sân khấu, các bạn nam vẫn tư thế đó nhưng đứng lại các
bạn nữ đứng xung quanh như ba chân kiềng tay phải cầm nón giơ cao quá đầu tay
trái giơ về phía ba bạn nam và kết thúc bài múa.

Cũng giống như dạy múa Thái ngoài việc dạy các động tác múa cho các
em tôi còn hướng dẫn nét mặt trong khi múa phải vui tươi, mắt phải luôn nhìn
theo các động tác của tay và đầu nghiêng hoặc gật theo nhòp đê tạo cho người
múa các động tác múa có hồn và sinh động hơn.
3-Dân Ca Cống (Lai châu)
Ai đã từng bước chân tới mảnh đất Lai Châu một lần thì không thể không say ngất
ngây men rượu ngô của người dân tộc Cống- Họ cùng uống, họ cùng say và họ
cùng múa hát say sưa….
( Hình ảnh những người dân tộc Cống đang đàn hát, thổi kèn)
Trong chương trình âm nhạc tiểu học nói chung và chương trình âm nhạc
lớp 2, lớp 3 nói riêng chỉ có duy nhất một bài hát Gà gáy thuộc thể loại dân ca
21
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
Cống( Lai Châu). Mới đầu khi nghe bài hát này có lẽ ai cũng nhầm ngay là bài
hát Gà gáy là bài hát dân ca Thái bởi không những nó giống về tính chất mà còn
giống cả về âm hưởng nhưng khi vận dụng các động tác của bài hát thuộc thể loại
dân ca Thái vào thì ta mới nhận ra sự khác biệt giữa hai bài hát dân ca. Tuy nhiên
cũng có một số động tác có thể áp dụng được từ dân ca Thái vào dân ca Cống
(Lai Châu). Điều cốt yếu của việc dạy các động tác múa phụ họa cho các bài hát
dân ca là giáo viên phải sáng tạo và sưu tầm nhiều động tác. Giáo viên khi dạy
múa không cần quá cầu kỳ là múa phụ họa của dân ca dân tộc nào thì phải dùng
động tác múa phụ họa đặc chưng của dân tộc đó. Giáo viên có thể thiên biến vạn
hóa từ một động tác của dân ca dân tộc này có thể thêm bớt một chút để biến
thành động tác cho bài hát dân ca dân tộc kia, tất cả đều được nếu như giáo viên
sáng tạo phù hợp. Đối với dân ca Cống (Lai Châu) giáo viên có thể lấy một số
động tác múa của dân tộc Thái như lắc cổ tay…có thể lấy cách dàn dựng hoạt
cảnh câm trong múa hoạt cảnh của dân ca Nam Bộ để dựng thành một bài múa
hoạt cảnh. Bên cạnh đó giáo viên có thể tự sáng tạo ra một số động tác để phù
hợp với bài hát.
Tóm lại việc dạy cho các em múa phụ họa cho một bài hát dân ca thì giáo

viên phải sưu tầm được nhiều động tác phụ họa, có nhiều động tác dạy rồi giáo
viên phải có phương pháp để uốn nắn cho các em múa các động tác đó làm sao
cho có hồn, làm sao cho thật dẻo và hướng cho các em tự nghó ra các động tác phụ
họa, chỉnh sửa và nhắc nhở khi các em nghó ra các động tác chưa được phù hợp
với bài hát. Thành quả của chính các em sẽ giúp cho các em nhớ lâu và thấy tự
tin hơn khi biểu diễn bài hát.
22
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
C- KẾT QUẢ – KẾT LUẬN
I. Kết quả:
Sau một năm giảng dạy thực tế tại trường Tiểu học Tân Thanh 3, tơi đã áp
dụng thực hiện giảng dạy âm nhạc với các phương pháp theo các bước trên và thấy
các em rất say mê hứng thú học tập. Do đó kết quả đã nâng lên rõ rệt.
Qua kiểm tra, đánh giá chất lượng, so sánh kết quả thu được như sau:
+ Kết quả bộ mơn âm nhạc đầu năm khi giảng dạy bằng phương pháp cũ:
LỚP SỐ HS
HỒN THÀNH TỐT
(A
+
)
HỒN THÀNH
(A)
CHƯA HỒN THÀNH
(B)
23
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
2A 9 2 HS = 22,2% 6 HS = 66,7% 11,1 = 0,0%
3A 14 4 HS = 28,6% 9 HS = 64,3% 7,1 = 0,0%
+ Kết quả bộ mơn âm nhạc sau một năm áp dụng các phương pháp mới:
LỚP SỐ HS

HỒN THÀNH
TỐT
(A
+
)
HỒN THÀNH
(A)
CHƯA HỒN
THÀNH
(B)
2A 9 5 HS = 55,6% 4 HS = 44,4% 0 = 0%
3A 14 8HS = 57,1% 6 HS = 42,9% 0 = 0%
Khi quan sát những con số thu đuợc, ta nhận thấy số học sinh xếp loại B đã
khơng còn nữa. Học sinh hồn thành tốt đã tăng lên rõ rệt. Tuy nhiên, đó mới chỉ
phần nào thấy những tiến bộ của cac em. Trong thực tế, các em đã u thích bộ mơn
âm nhạc hơn, thích học hát các bài hát dân ca hơn do đó kỹ năng ca hát của các em
cũng được nâng lên. Các hoạt động , phong trào văn hố văn nghệ trong và ngồi nhà
trường cũng sơi nổi hơn, kết quả thu được cũng khả quan hơn. Thực tế, năm học
2009- 2010 là năm học mà các phong trào văn hố văn nghệ của các em được phòng
giáo dục và đào tạo, hội đồng Đội huyện Lâm Hà đặc biệt quan tâm.
II- K ết luận chung:
Trên cơ sở từ thực tiễn giảng dạy các bài hát dân ca trong trường Tiểu học
nói chung và cho học sinh lớp 2, lớp 3 nói riêng. Xuất phát từ thực trạng khả năng
nhận thức tiếp thu những kiến thức đặc thù của bộ mơn, tơi đã lựa chọn và đưa vào
thực tế những phương pháp giảng dạy của mình trên cơ sở bám sát chương trình
hướng dẫn của Bộ giáo dục - Đào tạo tơi đã thu được những kết quả đáng kể. Qua
24
Giải pháp hữu ích – Môn Âm Nhạc – Năm học: 2009 – 2010
quan sát thực tế nhận thấy các em u thích bộ mơn hơn, yêu thích các bài hát dân
ca, hào hứng học tập hơn. Đặc biệt là kết quả học tập cũng như chất lượng của cơng

tác phong trào văn hố văn nghệ đã nâng lên rõ rệt, các em mạnh dạn hơn, tự tin hơn,
hát hay và biểu diễn tốt hơn trong hội thi Tiếng hát dân ca vừa qua
Khả năng nhận thức của con người nói chung, của học sinh Tiểu học nói riêng
là rất lớn và sẵn có. Điều cơ bản là người giáo viên giảng dạy phải nắm được đối
tượng, tìm hiểu cụ thể những sở thích của các em để tìm ra phương pháp giáo dục,
giảng dạy thích hợp nhất giúp các em tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và tạo sự
say mê trong việc vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống.
Âm nhạc là một mơn học mang tính nghệ thuật và các bài hát dân ca ngoài
tính nghệ thuật còn mang tính truyền thống. Việc giảng dạy cho học sinh hát và
biểu diễn tốt được các bài hát dân ca đòi hỏi phải có những phương pháp đặc thù
riêng. Hơn nữa người giáo viên còn phải biết lựa chọn và áp dụng các phương pháp
sao cho phù hợp với từng thể loại dân ca, từng đối tượng học sinh. Về phía bản thân,
với một số phương pháp nêu trên, qua thực tế giảng day, tơi nhận thấy hiệu quả của
các phương pháp này là khá cao. Điều đó được thể hiên rõ qua thực tế kiểm tra chất
lượng bộ mơn cuối năm cùng với các phong trào văn hố văn nghệ ngày càng phát
triển và thu được kết quả cao. Tuy nhiên, khi vận dụng những phương pháp này,
người giáo viên có thể tuỳ cơ ứng biến sao cho phù hợp với từng hồn cảnh, từng
đối tượng cụ thể để thu được kết quả tốt nhất. Và điều quan trọng là chúng ta cùng
nhau xây dựng nên những phương pháp giảng dạy hay nhất, phù hợp nhất đối với
dạy các bài hát dân ca nói riêng và bộ mơn Âm nhạc nói chung.
Trên đây là một số giải pháp mà chính bản thân tôi đã áp dụng vào thực
tế giảng dạy. Tuy nhiên đây chỉ là một số giải pháp cá nhân nên khó tránh khỏi
những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp và
các cấp lãnh đạo để giúp đỡ tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy của mình và
có thể nhân rộng giải pháp này ra tất cả các khối lớp trong những năm học sau.
25