thực hành thành ngữ điển cố

Thöïc haønh:


Bài tập 1
Tìm thành ngữ trong đoạn thơ sau, phân biệt
với từ ngữ thơng thường về cấu tạo và đặc
điểm ý nghĩa:
Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.

Một duyên hai nợ:
Một duyên hai nợ:
một mình phải
một mình phải
đảm đang công việc gia đình để nuôi
đảm đang công việc gia đình để nuôi
cả chồng và con.
cả chồng và con.
Năm nắng mười mưa:
vất vả cực
vất vả cực
nhọc, chịu đựng dãi dầu nắng mưa.
nhọc, chịu đựng dãi dầu nắng mưa.

Các thành ngữ kết hợp với “lặn lội thân cò”, “eo sèo mặt
nước” đã khắc hoạ rõ nét hình ảnh một người vợvất vả,
tần tảo, đảm đang, tháo vát trong công việc gia đình

Tính biểu cảm cao
Tính biểu cảm cao
Hình nh c th , sinh ả ụ ể
Hình nh c th , sinh ả ụ ể
đñ ngộ
đñ ngộ
Caáu t o n đñ nhạ ổ ị
Caáu t o n đñ nhạ ổ ị
Ngắn gọn, cô động, dễ hiểu
Ngắn gọn, cô động, dễ hiểu
Noäi dung khaùi quaùt
Noäi dung khaùi quaùt

Bai tap3. Đọc lại chú thích về những điển cố in đậm ở hai
câu thơ sau trong bài Khóc Dương Khuê và cho biết thế
nào là điển cố.
Giường kia treo cũng hững hờ,
Đàn kia gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn.
(Nguyễn Khuyến, Khóc Dương Khuê)
- Giường kia: về Trần Phồn thời Hậu Hán
- Đàn kia: gợi nhớ đến câu chuyện Bá Nha và Chung Tử
Kì.
=>Điển cố: những sự việc trước đây có trong sử sách, được
lồng ghép vào câu văn để chỉ ý nghĩa tương tự.

Bài tập số 4 trang 67
SGK ngữ văn 11
Sầu đong càng lắc càng đầy,
Ba thu dọn lại một ngày dài ghê.

Trong bài có ba điển cố:

Ở đây Nguyễn Du sử dụng điển cố ba
thu với mục đích gợi cho ngưòi đọc
cảm nhận được khi Kim Trọng tương
tư Thuý Kiều thì mỗi phút, mỗi ngày
không gặp nàng lâu và xa như ba năm.
Trong kinh thi xưa có câu: “Nhất
nhật bất kiến như tam thu hề” (một
ngày không thấy mặt nhau lâu như
ba mùa thu).

Nhớ ơn chín chữ cao sâu,
Một ngày một ngả bóng dâu tà tà
Điển cố thứ hai

“Chín Chữ” :bao gồm:

Sinh:Sinh ra

Cúc: nâng đỡ

Phủ:vuốt ve

Súc: cho bú móm

Trưởng: nuôi lớn

Dục: dạy dỗ, giáo dục


Cố: trông nơm

Phục:xem tính nết mà dạy dỗ

Phúc:che chở

Nguyễn du sử dụng điển cố này nhằm
gợi tả được tâm trạng Thuý Kiều, nàng
luôn nghĩ về công lao của cha mẹ ở nơi
quê nhà, còn nàng bây giờ phải tha
phương nơi đất khách quê người mà
chưa báo đáp được ơn gì cho cha mẹ
của mình cả.

Điển cố thứ ba
Khi về hỏi liễu Chương Đài,
Cành xuân đã bẻ cho ngưòi chuyên tay

“Liễu Chương Đài” gợi nhớ về
chuyện ngưòi đi làm quan
ngày xưa, viết thư về cho vợ
có câu ‘Cây liễu ở Chương
Đài xưa xanh xanh, nay có còn
không, hay là tay người khác
đã vịn bẻ mất rồi’

Ở đây ý nói Kiều suy nghĩ rằng
khi mà Kim Trọng trở về không
còn gặp Thuý Kiều nữa, nàng đã
thuộc về người khác mất rồi

Điển cố thứ tư
Bấy lâu nghe tiếng má đào,
Mắt xanh chẳng để ai vào có không

“Mắt xanh” :gợi về chuyện đời Tấn có
Nguyễn Tịch quý ai là tiếp bằng mắt
xanh( lòng đen của mắt), còn ghét ai
thì tiếp bằng mắt trắng



Ở

đ
â
y

c
ó

n
g
h
ĩ
a

T
ừ

h
ả
i

m
u
ố
n

n
ó
i

v
ớ
i

K
i
ề
u

l
à

c
h
à
n
g

b
i
ế
t

d
ù

t
h
u
ý

k
i
ề
u

ở

c
h
ố
n

l
ầ
u

x
a
n
h

n
g
à
y

n
g
à
y

t
i
ế
p

k
h
á
c
h

l
à
n
g

c
h
ơ
i

n
h
ư
n
g

c
h
ư
a

b
a
o

g
i
ờ

n
à
n
g

đ
ể

ý

đ
ế
n

a
i
,

n
h
ằ
m

m
ụ
c

đ
í
c
h

đ
ề

c
a
o

p
h
ẩ
m

c
h
ấ
t

c
ủ
a

t
h
u
ý

k
i
ề
u
(
t
r

o
n
g

s
á
n
g

v
à

c
a
o

đ
ẹ
p
)
.