Tiêt 101 : Ôn tập văn nghị luận

Ngữ văn 7 - Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận
GV thực hiện : Nguyễn Thị Kim Thanh
Tổ KHXH - Trường THCS Tống Văn Trân – TP Nam Định

Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )
1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :
* Thảo luận nhóm : GV chia lớp làm 4 nhóm
-
Nhóm 1 : VB – Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
-
Nhóm 2 : VB – Sự giàu đẹp của Tiếng Việt .
-
Nhóm 3 : VB – Đức tính giản dị của Bác Hồ.
-
Nhóm 4: VB – Ý nghĩa văn chương .
* Thời gian : Thảo luận trong 2 phút
- Từng nhóm cử đại diện trình bày kết quả .
Kể tên các VB nghị luận đã học trong
chương trình ngữ văn 7 ?
Tên bài Tác giả Đề tài nghị
luận
Luận
điểm
chính
Phương
pháp lập
luận

Tên bài

Tác
giả
Đề tài
NLuận
Luận điểm chính PP lập luận
Ý nghĩa
văn
chương
Tinh thần
yêu nước
của nhân
dân ta
Hồ Chí
Minh
Tinh thần yêu
nước của nhân
dân ta
Dân ta có một lòng nồng nàn
yêu nước. Đó là truyền thống
quý báu của ta
Chứng
minh
Sự giàu
đẹp của
tiếng Việt
Đặng
Thai
Mai
Sự giàu đẹp
của Tiếng

Việt
Tiếng Việt có những đặc
sắc của một thứ tiếng đẹp,
một thứ tiếng hay
Chứng minh
kết hợp giải
thích
Đức tính
giản dị của
Bác Hồ
Phạm
Văn
Đồng
Đức tính giản
dị của Bác
Hồ
Sự nhất quán giữa đời hoạt
động chính trị với đời sống
bình thường vô cùng giản dị
của Bác : giản dị trong sinh
hoạt , trong cách nói và viết
CM (kết hợp
GT và bình
luận)
Hoài
Thanh
Ý nghĩa của
văn chương với
ĐS của con
người

Nguồn gốc của văn chương là
ở sự thương người. Văn
chương hình dung , sáng tạo
ra sự sống và bồi đắp tình cảm
của con người.
Giải thích (kết
hợp bình luận )

Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )
1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :
Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận
điểm
chính
Phương pháp
lập luận
2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận
đã học ?
GV tổ chức cho HS thi “ Ai nhanh hơn” sẽ được điểm thưởng .
– Thể lệ : trong vòng một phút nhắc lại được đúng những nét đặc sắc của
một TP nghị luận đã học , người sau không trả lời trùng lặp ý người trước .

2. Đặc điểm nghệ thuật của các bài văn nghị luận.
Tên bài Đặc sắc nghệ thuật
Tinh thần yêu
nước của nhân
dân ta.
- Bố cục chặt chẽ, mạch lạc
- Dẫn chứng toàn diện, chọn lọc, tiêu biểu và sắp xếp theo
trình tự thời gian lịch sử, rất khoa học, hợp lý

Sự giàu đẹp của
Tiếng Việt
- Kết hợp chứng minh với giải thích ngắn gọn.
-
Luận cứ và luận chứng xác đáng toàn diện phong phú và chặt
chẽ.
Đức tính giản dị
của Bác Hồ
-Kết hợp chứng minh với giải thích bình luận ngắn gọn
-Dẫn chứng cụ thể, toàn diện, đầy sức thuyết phục.
-Lời văn giản dị tràn đầy nhiệt tình, cảm xúc.
Ý nghĩa văn
chương
-Kết hợp giải thích với bình luận ngắn gọn.
-Trình bày vấn đề phức tạp một cách dung dị, dễ hiểu.
-Lời văn giàu cảm xúc, hình ảnh.

Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )
1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :
Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận
điểm
chính
Phương pháp
lập luận
2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận
đã học ?
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự ?
Đọc thầm đoạn thơ và các đoạn văn sau và trả lời câu hỏi :
- Về nội dung chúng có điểm gì giống nhau ?

-
Về cách thức thức biểu đạt chúng có gì khác nhau ? Phân
tích chỉ rõ những điểm khác nhau đó ?

Có một lần các cháu thiếu nhi đến thm Bác. Chú
bảo vệ bảo Bác rất bận, không thể tiếp
các cháu đ ợc. Bác biết chuyện lin ra ón các cháu vào.
Bác trò chuyện vui vẻ, dặn dò các cháu chăm ngoan,
học giỏi, biết vâng lời ông bà cha mẹ, thy cô Khi các
cháu ra v, Bác tiễn ến tận ngõ. Xe từ từ lăn bánh,
ngoái lại nhìn các cháu vẫn còn thấy một cụ già hiền từ
ứng nhìn theo và vẫy chào tạm biệt.
(Chuyện đời th ờng của Bác Hồ)
Ph ơng thức biểu đạt: Tự sự.
Căn cứ xác định: Đoạn văn đã kể lại câu chuyện các
cháu thiếu nhi đến thăm Bác Hồ.


Đêm qua em mơ gặp Bác Hồ, râu Bác dài, tóc Bác bạc
phơ . Tr ớc mắt tôi hiện lên hình ảnh Bác thật hiền từ nh một
ông Bụt vậy. Nh ng Bác không mặc áo dài thụng, tay chống gậy
trúc mà là bộ quần áo kaki đã bạc màu, miệng t ơi c ời , tay cầm
đĩa kẹo để chia cho các cháu thiếu nhi. Hôm qua tôi đ ợc
điểm m ời, nên tôi cũng đ ợc Bác chia kẹo. Tôi háo hức mong chờ
đến l ợt mình. Chao ôi, ánh mắt Bác nhìn tôi mới thật trìu mến và
ấm áp làm sao! Tôi ngỡ nh ông ngoại đang nhìn tôi vậy. Ôi!
Không lẽ đây lại là một giấc mơ sao? Một giấc mơ kỳ diệu mà tôi
ớc nó sẽ không kết thúc.
(Bài làm của học sinh)
Ph ơng thức biểu đạt: Biểu cảm

Căn cứ xác định: Đoạn văn bộc lộ tình cảm, cảm xúc với
Bác Hồ kính yêu.

Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng
( Minh Huệ )
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ
Đêm nay Bác không ngủ
- Đoạn thơ tự sự kể về việc anh đội
viên chứng kiến việc làm của Bác
vào một đêm không ngủ . Anh bày
tỏ sự kính trọng , ngưỡng mộ Bác .
- Đoạn thơ có nhịp điệu tha thiết
và cách gieo vần linh hoạt

“ Con người của Bác , đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người
chúng ta đều biết : bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống . Bữa cơm chỉ có vài
ba món rất giản đơn , lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột cơm ,ăn xong cái
bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất . Ở việc
làm nhỏ đó , chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của
con người và kính trọng như thế nào người phục vụ Giản dị trong đời
sống ,trong quan hệ với mọi người , trong tác phong , Hồ Chủ Tịch cũng rất
giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu
được , nhớ được và làm được
Trích “ Đức tính giản dị của Bác Hồ” – Phạm Văn Đồng

* Luận điểm : - Bác giản dị trong đời sống .
- Bác giản dị trong cách nói và cách viết.
* Luận cứ : đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết :
bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống .
- Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần
chúng nhân dân hiểu được , nhớ được và làm được

TT Thể loại Yếu tố chủ yếu Tên bài ví dụ
3 So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự
1 Tự sự
(truyện ký)
-Cốt truyện
-Nhân vật
-Nhân vật kể chuyện
-
Dế mèn phiêu lưu ký
- Cuộc chia tay của những con búp
bê
- Cô Tô ,
2 Trữ tình
(thơ, tùy bút
trữ tình)
- Tâm trạng, cảm xúc.
- Hình ảnh,vần ,
nhịp , nhân vật trữ
tình.
-
Ca dao dân ca trữ tình.
-
Cảnh khuya , Một thứ quà của lúa

non : Cốm , Mùa xuân của tôi
- Đêm nay Bác không ngủ
3 Nghị luận - Luận đề
- Luận điểm
- Luận cứ
- Luận chứng
- Tinh thần yêu nước của nhân dân
ta.
- Sự giàu đẹp của Tiếng Việt.
- Đức tính giản dị của Bác Hồ
-Ý nghĩa văn chương.

Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )
1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :
Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận
điểm
chính
Phương pháp
lập luận
2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận
đã học ?
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự ?
* Những câu tục ngữ trong bài 18 ,19 có phải là văn
bản nghị luận đặc biệt không ? Vì sao ?
II. Ghi nhớ SGK /67
III . Hướng dẫn về nhà :
- Chọn một câu tục ngữ trong bài 19 rồi lập dàn bài cho bài văn
chứng minh câu đó ?

Chúc các em học sinh lớp 7A học tốt !