Bài giảng Lập kế hoạch chương trình Gíao dục sức khỏe dược sĩ Trương Trần Nguyên Thảo

Ds. Trương Trần Nguyên Thảo
Bô môn Tổ chức & Quản lý y tế
Trường Đại học Y Dược Cần Thơ


1. Lập được kế hoạch hoạt động chương
trình giáo dục sức khỏe
2. Lập được kế hoạch thực hiện 1 buổi
truyền thông GDSK


 Là một tiến trình liên tục nhằm
giúp cho người dân có được một
hành vi mới có lợi cho sức khỏe

Giáo dục
sức khỏe

 Đó là một q trình dài & việc lập
kế hoạch GDSK cho các giai đoạn là
cần thiết
 Làm thay đổi một thái độ hay
hành vi của một cộng đồng:
 Điều khơng đơn giản
 Cần có thời gian & những bước đi
thích hợp



Q trình dự kiến các cơng việc cần
làm cho phù hợp với:

 Thời gian
 Kinh phí
 Dự tính việc nên làm
 Dự đốn khó khăn
 Biện pháp khắc phục


Lập KH đầy đủ, chi tiết giúp cho thực
hiện công việc được chủ động, thuận lợi
và kết quả hoạt động đạt được sẽ ở mức
cao nhất so với mong muốn
 Các hoạt động luôn hướng vào mục tiêu
đã đề ra
 Sử dụng tối đa và hiệu quả các nguồn lực
sẵn có
 Huy động được sự tham gia tích cực và
có hiệu
quả của cộng đồng


1- Chẩn đốn cộng đồng – chọn ưu tiên
• Xác định những vấn đề & nhu cầu SK ưu tiên của CĐ
• Cần sự tham gia của cộng đồng, phối hợp liên ngành
• Xác định và tìm hiểu đối tượng đích của CTGDSK

2- Xây dựng kế hoạch
•
•
•
•

Đặt vấn đề - Mục đích - Đối tượng
Mục tiêu - Nội dung - Phương pháp – Phương tiện
Kế hoạch hoạt động của chương trình (đầu ra)
Dự trù nhân lực, vật tư, phương tiện, kinh phí

3- Triển khai kế hoạch
• Phát triển nội dung thơng điệp
• Phát triển kênh truyền thơng, mang lưới truyền thơng
• Huấn luyện

4- Lượng giá – Giám sát
• Lượng giá định kỳ
• Lượng giá cuối chương trình


Sau khi các nhóm đã tìm hiểu và xác định vấn đề sức
khỏe (Sốt xuất huyết) dựa trên:
 Cơ sở thu thập số liệu, thông tin từ sổ sách,
 Quan sát, phỏng vấn CBT phụ trách chuẩn tại TYT,
 Phiếu điều tra hộ gia đình về sốt xuất huyết

 Lập kế hoạch giáo dục sức khỏe về
Phòng chống Sốt xuất huyết


• Đặt vấn đề
• Mục đích
• Đối tượng
• Mục tiêu

• Nội dung
• Phương pháp – Phương tiện
• Kế hoạch hoạt động của chương trình (đầu ra)
• Dự trù nhân lực, vật tư, phương tiện, kinh phí


Viết tóm tắt lại các nội dung chính của phần
chẩn đốn cộng đồng:
 Tình hình sức khỏe cộng đồng, các vấn đề
sức khỏe đã phát hiện
 Xác định vấn đề ưu tiên – lý do chọn*
 Đánh giá ban đầu về mức độ hiểu biết, hành
vi SK liên quan và nguồn lực của cộng đồng
 Nhận thức, thái độ, hành vi nào cần được
thay đổi


Xác định vấn đề ưu tiên







Mức độ trầm trọng của vấn đề
Tính phổ biến của vấn đề
Lợi ích của chương trình can thiệp
Được cộng đồng chấp nhận (được XH quan
tâm)

Kinh phí chấp nhận được(có khả năng giải
quyết được)


 Là điều muốn đạt được của chương trình
giáo dục sức khỏe
 Cách viết mục đích:
“ Mục đích chương trình này nhằm thuyết
phục…, nhằm hướng dẫn…., làm giảm…,
để tăng…”
Ví dụ: mục đích của chương trình này nhằm giáo dục
người dân biết cách phịng và xử trí tiêu chảy để làm
giảm tỉ lệ tử vong vì mất nước do khơng biết uống bù
nước khi tiêu chảy….


 Xác định và mơ tả đối tượng chính & phụ
- Đối tượng là ai, giới tính, tuổi, trình độ VH...
- KABP điều tra ban đầu

Lưu ý: Thu thập thông tin về đối tượng là một
trong những thành phần quan trọng nhất của
chu trình GDSK
 Phân nhóm đối tượng để xác định mục tiêu,

nội dung giáo dục phù hợp cho mỗi nhóm


 Là những gì mà đối tượng đích cần biết,
nghĩ hoặc làm được sau chương trình mà

trước đó chưa biết
 Mục tiêu cần nêu rõ:
- Kiến thức nào cần được chia sẻ?
- Thái độ nào cần được thay đổi?
- Cách làm nào cần được hướng dẫn?

 Viết mục tiêu theo phương pháp ABCD*
Kiểm tra theo tiêu chuẩn SMART
 Mục tiêu là cơ sở để lượng giá lúc cuối
chương trình.


Phương pháp ABCD
(A) AI? - Đối tượng tác động của chương
trình là ai? Vd: Người dân xã..., các bà mẹ
có con dưới 5 tuổi của xã...
 (B) BAO LÂU? (Thời gian )
 (C) CÁI GÌ, CÁCH NÀO? Những gì bạn
mong đợi họ có thể làm? Làm như thế nào?
 Vd: ...sẽ có thể nhận biết được các triệu
chứng của bệnh sốt xuất huyết...
 (D) MỨC ĐỘ THAY ĐỔI? Bao nhiêu? (tốc


độ, độ chính xác, chất lượng..)


Ví dụ






Duy trì được 75% các cặp vợ chồng tại
xã X sử dụng các biện pháp tránh thai
trong năm 2011”
Tăng tỉ lệ học sinh trung học phổ thông
tại quận X hiểu biết về tác hại thuốc lá
từ 50% hiện tại lên 90% vào cuối năm
2011
Giảm tỉ lệ học sinh phổ thơng tại quận X
hút thuốc lá từ 50% xuống cịn 20% vào
cuối năm 2011”.


D

Ví dụ


A

Duy trì được 75% các cặp vợ chồng tại
xã X sử dụng các biện pháp tránh thai
trong năm 2011”
C

B

Phương pháp SMART






S-Specific
Rõ ràng, đơn giản, ngắn gọn
M-Measurable Có thể đo lường được
A-Atainable Có khả năng thực hiện được
R-Realistic
Phù hợp, tính thực tế
T-Timebound Có mốc thời gian qui định rõ

1.

Duy trì được 75% các cặp vợ chồng tại xã X sử dụng
các biện pháp tránh thai trong năm 2011”

2.

Tăng tỉ lệ học sinh trung học phổ thông tại quận X hiểu
biết về tác hại thuốc lá từ 50% hiện tại lên 90% vào cuối
năm 2011

3.

Giảm tỉ lệ học sinh phổ thơng tại quận X hút thuốc lá từ

50% xuống cịn 20% vào cuối năm 2011”.


 Xây dựng nội dung các thông điệp cần
truyền đạt dựa trên:
- Mục tiêu GDSK đã xác định
- Kết quả tìm hiểu KABP ở đối tượng

 Nội dung gồm:
- Thơng tin chính: NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI BiẾT
- Thơng tin bổ sung, hỗ trợ : NHỮNG VẤN ĐỀ NÊN
BiẾT

 Nội dung này sẽ được thử nghiệm với đối
tượng đích để soạn ra những thông điệp 
biên soạn ra các tài liệu GDSK


 Xác định PP-PT phù hợp với các nhóm đối
tượng khác nhau của chương trình
 Chú ý đến điểm mạnh, điểm hạn chế của
từng loại phương tiện để xác định loại PT
 Nội dung thông điệp càng được truyền đi
trên nhiều kênh truyền thông khác nhau và
được lập đi lập lại càng nhiều lần thì khả
năng thành cơng càng cao


 Truyền thông gián tiếp
 Truyền thông trực tiếp

Truyền thơng gián tiếp qua PTTTĐC

Phát thanh

Báo, tạp chí

Truyền hình

Internet




Truyền thơng trực tiếp

Thảo luận nhóm
GDSK cá nhân

Nói chuyện sức khỏe

Thăm hộ GĐ