cac yeu to tu su va mieu ta trong van bieu cam

1/ Yếu tố tự sự, miêu tả trong bài th¬
“Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”
của Đỗ Phủ.
I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:

Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ.
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
M¶nh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức ,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được ,
Quay về , chống gậy lòng ấm ức !
Giây lát gió lặng, mây tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tùa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?
Ước được nhà rộng muôn ngàn gian,

Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan ,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi ! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát , chịu chết rét cũng được!

Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ.
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
M¶nh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức ,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được ,
Quay về , chống gậy lòng ấm ức !
Giây lát gió lặng, mây tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Man vải lâu năm lạnh tưa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?
Ước được nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan ,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi ! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,

Riêng lều ta nát , chịu chết rét cũng được!
Đoạn 1: Tù sù vµ miªu t¶
-
Tự sự ( Hai câu đầu)
-
- Miêu tả (Ba câu sau)
=> Có vai trò tạo ra bối cảnh chung cho bµi th¬
Đoạn 2: - Tự sự kết hợp với biểu cảm
Tù sù:TrÎ con c íp tranh vµ t¸c gi¶ quat th¸o
=> BiÓu c¶m næi u tấ ức cña t¸c gi¶ vì già yếu.
Đoạn 3: - Tự sự , miêu tả
và hai câu cuối biểu cảm
=> Cam phận
Đoạn 4: Trực tiếp biểu cảm.
=> Tình cảm cao thượng, vị tha
vươn lên sáng ngời.


[?] Vậy các yếu tố tự sự , miêu tả trong bài thơ nó
đóng vai trò gì để tác giả thể hiện cảm xúc?
Trả lời:
*Các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ nó đã
gợi ra đối tượng biểu cảm để tác giả gửi gắm cảm
xúc .


2/ Cỏc yu t t s , miờu t qua on vn trớch : Tui th im
lng ca Duy Khỏn.
Những ngón chân bố khum khum,lúc nào cũng nh bám vào đất để khỏi trơn
ngã.Ng ời ta nói đấy là chân vất vã.Gan bàn chân bao giờ cũng xám xịt và lỗ

rỗ, bao giờ cũng khuyết một miếng, không đầy đặn nh gan bàn chân ng ời
khác. Mu bàn chân mốc trắng, bong da từng bãi, lại có nốt lấm tấm. Đêm nào
bố cũng ngâm n ớc nóng hào muối, gãy lấy gãi để rồi xỏ vào đôi guốc mộc.
Khi ngủ bố rên, rên vì đau mình, nh ng cũng rên vì nhức chân. R ợu tê thấp
không tài nào xoa bóp khỏi.
Bố đi chân đất. Bố đi ngang dọc đông tây đâu đâu con không hiểu. Con
chỉ thấy ngày nào bố cũng ngâm chân xuống n ớc, xuống bùn để câu quăng.
Bố tất bật đi từ khi s ơng còn đẫm ngọn cây ngọn cỏ. Khi bố về cũng là lúc cây
cỏ đẫm s ơng đêm. Cái thúng câu bao lần chà đi xát lại bằng sắn thuyền. Cái
ống câu nhẵn mòn, cái cần câu bóng dấu tay cầm Con chỉ biết cáihòm đồ
nghề cắt tóc sực mùi dầu máy tra tông - đơ, cái ghế xếp bao lần thay vải, nó
theo bố đi xa lắm.
Bố ơi ! Bố chữa làm sao đ ợ lành lặn đôi bàn chân ấy: đôi bàn chân dầm s
ơng dãi nắng đã thành bệnh.

2/ Cỏc yu t t s , miờu t qua on vn trớch : Tui th im
lng ca Duy Khỏn.
Những ngón chân bố khum khum,lúc nào cũng nh bám vào đất để khỏi
trơn ngã.Ng ời ta nói đấy là chân vất vã.Gan bàn chân bao giờ cũng xám
xịt và lỗ rỗ, bao giờ cũng khuyết một miếng, không đầy đặn nh gan bàn
chân ng ời khác. Mu bàn chân mốc trắng, bong da từng bãi, lại có nốt lấm
tấm. Đêm nào bố cũng ngâm n ớc nóng hào muối, gãy lấy gãi để rồi xỏ
vào đôi guốc mộc. Khi ngủ bố rên, rên vì đau mình, nh ng cũng rên vì
nhức chân. R ợu tê thấp không tài nào xoa bóp khỏi.
Bố đi chân đất. Bố đi ngang dọc đông tây đâu đâu con không hiểu. Con
chỉ thấy ngày nào bố cũng ngâm chân xuống n ớc, xuống bùn để câu
quăng. Bố tất bật đi từ khi còn đẫm ngọn cây ngọn cỏ. Khibố về cũng là
lúc cây cỏ đẫm s ơng đêm. Cái thúng câu bao lần chà đi xát lại bằng sắn
thuyền. Cái ống câunhẵn mòn, cái cần câu bóng dấu tay cầm Con chỉ
biết cáihòm đồ nghề cắt tóc sực mùi dầu máy tra tông - đơ, cái ghế xếp

bao lần thay vải, nó theo bố đi xa lắm.
Bố ơi ! Bố chữa làm sao đ ợ lành lặn đôi bàn chân ấy: đôi bàn chân dầm
s ơng dãi nắng đã thành bệnh.

- Miêu t: t b n chân b , đồ vật đi câu ,đồ nghề cắt tóc của bố
Ngón chân khum khum gan bàn chân bao giờ cũng xám xịt và lỗ
rỗ mu bàn chân mốc trắng, da bông từng bãi lại có nốt lâm tấm.
Cái thúng câu bao lần chà đi xát lại bằng sắn thuyền.Cái ống câu nhẵn
mòn , cái cần câu bóng dấu tay cầm
- T s : K chuy n đêm nào b cũng ngâm chân bằng n ớc muối,
kể chuyện bố đi sớm về khuya.
Ngày nào cũng ngâm n ớc muối, xuống bùn để câu quăng
đi từ khi s ơng còn đẫm ngọn cây ngọn cỏ. Khi bố về cũng là lúc cây
cỏ đẫm s ơng đêm
=> Bi u c m : Th hi n tình yêu th ng b c a ng i con.
Bố ơi! Bố chữa sao đ ợc lành lặn đôi bàn chân ấy: đôi bàn chân dẫm
s ơng dãi nắng đã thành bệnh.


Câu hỏi thảo luận:
Nếu không có các yếu tố tự sự, miêu tả trong
đoạn văn trích: “Tuổi thơ im lặng” của Duy Khán
thì yếu tố biểu cảm có thể bộc lộ được hay không ?
Vì sao?
* Yếu tố biểu cảm không thể bộc lộ được vì không
có đối tượng để người viết gửi gắm cảm xúc.


II. Ghi nhí:
*Muốn phát biểu suy nghĩ cảm xúc đối với đời

sống xung quanh , hãy dùng phương thức tự sự và
miêu tả để gợi ra đối tượng biểu cảm và gửi gắm
cảm xúc.


*Kh«ng nªn t¶ hoÆc kÓ ®Èy ®ñ sù viÖc phong c¶nh
mµ ph¶i chän nh÷ng chi tiÕt gîi c¶m
*Tự sự và miêu tả ở đây nhằm khêu gợi cảm
xúc,do cảm xúc chi phối chứ không nhằm mục đích
kể chuyện, miêu tả đầy đủ sự việc, phong cảnh .

I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:
II. Ghi nhớ:
* Muốn phát biểu suy nghĩ , cảm xúc đối với đời
sống xung quanh, hãy dùng phương thức tự sự và
miêu tả để gợi ra đối tượng biểu cảm và gủi gắm cảm
xúc.
* Tự sự và miêu tả ở đây nhằm khêu gợi cảm xúc ,
do cảm xúc chi phối chứ không nhằm mục đích kể
chuyện, miêu tả đầy đủ sự việc, phong cảnh.

II Luyện tập:
Bài tâp 1: ( Trang 138 SGK)
Kể lại nội dung : “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” – của Đỗ Phủ
bằng bài văn xuôi biểu cảm.
Gợi ý:
- Miêu tả: + Cảnh nhà tranh bị gió thu phá.
+ Cảnh trẻ con cướp những tấm
tranh. + Cảnh ngôi nhà bị
mưa dột, ước át… - Tự sự: + Gió

thu thổi tốc mái nhà.
+ Việc trẻ con cướp những tấm tranh.
+ Sự rét buốt trong đêm tối… - Biểu
cảm: + Vượt lên trên nỗi bất hạnh của cá nhân,
ông đã thể hiện tấm lòng cao thượng, vị tha…

I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:
* Ghi nhớ: (SGK – 138)

Bài tâp 2: ( Trang 138 SGK)
Dựa vào văn bản: “Kẹo mầm” Của Băng Sơn viết lại thành một bài
văn biểu cảm.
Gợi ý:
- Tự sự: + Kể lại việc đổi tóc rối để lấy kẹo mần.
- Miêu tả: + Cảnh chải tóc của mẹ ngày trước và hình
dáng của mẹ.
- Biểu cảm: + Thể hiện nỗi nhớ thương mẹ.
II Luyện tập:
I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:
Bài tập 1: (Trang 138 –SGK)
* Ghi nhớ: (SGK – 138)

Bài tâp 3: Việc đưa các yếu tố to sự và miêu tả vào bài văn biểu cảm
có tác dụng gì? .
Yếu tố tự sự và miêu tả làm cho người đọc quan tâm.
Yếu tố tự sự và miêu tả giúp cho đoạn văn kéo dài.
Yếu tố tự sự và miêu tả giúp cho bài văn không tẻ nhạt.
Yếu tố tự sự và miêu tả giúp cho bài văn sinh động, cụ thể
II Luyện tập:
I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:

Bài tập 1: (Trang 138 –SGK)
Bài tập 2: (Trang 138 –SGK)
B
A
C
D
* Ghi nhớ: (SGK – 138)

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
a)Bài vừa học:
- Học thuộc ghi nhớ SGK/ 138
- Vận dụng các yếu tố : Tự sự, miêu tả để tạo lập văn bản biểu cảm

- Sưu tầm và chép các đoạn văn, bài văn biểu cảm để làm tư liệu.

b)Bài sắp học:
- Soạn bài: “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” Của Hồ Chí Minh.

– Đọc và tìm hiểu chú thích SGK/141.
– Trả lời các câu hỏi phần đọc- hiểu văn bản.
– Sưu tầm một số bài thơ, câu thơ của Bác Hồ viết về trăng hoặc cảnh thiên
nhiên.