Luyện tập Rượu etylic - Axit axetic - Chất béo

Kính chào
Kính chào


Quý thầy cô về dự
Quý thầy cô về dự


“ Chuyên đề cấp
“ Chuyên đề cấp
huyện”
huyện”
năm học
năm học
2005 – 2006
2005 – 2006
Môn :
Môn :
Hóa Học 9
Hóa Học 9 Giáo
viên :
Đỗ Công Bình Đơn
Đỗ Công Bình Đơn
vị :
vị :
Trường THCS
Trường THCS
Quang Trung
Quang Trung

Bài 48
Bài 48
LUYỆN TẬP
LUYỆN TẬP

RƯỢU
RƯỢU
ETYLIC, AXIT
ETYLIC, AXIT
AXETIC VÀ
AXETIC VÀ
CHẤT BÉO
CHẤT BÉO








1.
1.
Hãy hoàn thành bảng sau :
Hãy hoàn thành bảng sau :
Công thức
Công thức
cấu tạo
cấu tạo
Tính chất

Tính chất
vật lý
vật lý
Tính chất
Tính chất
hóa học
hóa học
Rượu
Rượu
etylic
etylic
Axit
Axit
axetic
axetic
Chất
Chất
béo
béo

Công thức
Công thức
cấu tạo
cấu tạo
Tính chất vật lý
Tính chất vật lý
Tính chất
Tính chất
hóa học
hóa học

Rượu
Rượu
etylic
etylic
CH
CH
3
3
-CH
-CH
2
2
-OH
-OH
- Rượu etylic là
- Rượu etylic là
chất lỏng, không
chất lỏng, không
màu, sôi ở 78,3
màu, sôi ở 78,3
0
0
C,
C,
nhẹ hơn nước, tan
nhẹ hơn nước, tan
vô hạn trong
vô hạn trong
nước, hòa tan
nước, hòa tan

được nhiều chất
được nhiều chất
như iot, benzen
như iot, benzen
1. Phản ứng cháy :
1. Phản ứng cháy :


C
C
2
2
H
H
6
6
O + 3O
O + 3O
2
2
2CO
2CO
2
2
+3H
+3H
2
2
O
O

2. Phản ứng với Natri
2. Phản ứng với Natri
2C
2C
2
2
H
H
5
5
OH + 2Na
OH + 2Na


2C
2C
2
2
H
H
5
5
ONa + H
ONa + H
2
2


3. Phản ứng với axit axetic ( pứ este hóa )
3. Phản ứng với axit axetic ( pứ este hóa )

Axit
Axit
axetic
axetic
- Axit axetic là
- Axit axetic là
chất lỏng, không
chất lỏng, không
màu, vị chua, tan
màu, vị chua, tan
vô hạn trong nước
vô hạn trong nước
1. Tính axit :
1. Tính axit :
- Axit axetic có tính chất của một axit yếu
- Axit axetic có tính chất của một axit yếu
2. Phản ứng với Rượu etylic (pứ este hóa)
2. Phản ứng với Rượu etylic (pứ este hóa)
Chất
Chất
béo
béo
- Chất béo nhẹ
- Chất béo nhẹ
hơn nước, không
hơn nước, không
tan trong nước,
tan trong nước,
tan được trong
tan được trong

benzen, xăng, dầu
benzen, xăng, dầu
hỏa . . .
hỏa . . .
1. Phản ứng thủy phân trong môi trường
1. Phản ứng thủy phân trong môi trường
axit :
axit :
2. Pứ thủy phân trong môi trường kiềm
2. Pứ thủy phân trong môi trường kiềm
( pứ
( pứ
xà phòng hóa )
xà phòng hóa )
:
:
0
t
→





2.
2.
Chất hữu cơ A có công thức phân tử
Chất hữu cơ A có công thức phân tử
là C
là C

2
2
H
H
6
6
O, chất hữu cơ B có công thức phân
O, chất hữu cơ B có công thức phân
tử là C
tử là C
2
2
H
H
4
4
O
O
2
2
. Cần làm những thí nghiệm
. Cần làm những thí nghiệm
nào để chứng minh A là rượu etylic và B là
nào để chứng minh A là rượu etylic và B là
axit axetic ? Viết phản ứng minh họa.
axit axetic ? Viết phản ứng minh họa.

Đáp án
Đáp án

*
*
A có CTPT C
A có CTPT C
2
2
H
H
6
6
O có 2 CTCT :
O có 2 CTCT :
(1) CH
(1) CH
3
3
– CH
– CH
2
2
- OH ;
- OH ;
(2) CH
(2) CH
3
3
– O – CH

– O – CH
3
3


- Để chứng minh A là
- Để chứng minh A là
rượu etylic ta cho A tác dụng với Na, nếu có khí thoát
rượu etylic ta cho A tác dụng với Na, nếu có khí thoát
ra là rượu etylic (1). 2CH
ra là rượu etylic (1). 2CH
3
3
-CH
-CH
2
2
-OH +
-OH +
2Na
2Na


2CH
2CH
3
3
-CH
-CH
2

2
-ONa + H
-ONa + H
2
2




*
*
B có CTPT C
B có CTPT C
2
2
H
H
4
4
O
O
2
2
có 3 CTCT :
có 3 CTCT :
(1) ; (2) ;
(1) ; (2) ;
(3)
(3)

-Để chứng minh B là axit axetic ta cho
-Để chứng minh B là axit axetic ta cho
B tác dụng với Na
B tác dụng với Na
2
2
CO
CO
3
3
, nếu có khí thoát ra là axit
, nếu có khí thoát ra là axit
axetic (1). 2
axetic (1). 2
CH
CH
3
3
COOH + Na
COOH + Na
2
2
CO

CO
3
3






2CH
2CH
3
3
COONa + CO
COONa + CO
2
2


+ H
+ H
2
2
O
O

 3.
(ở nhà)
(ở nhà) : A và B đều có công thức phân
tử là C

2
H
4
O
2
. Cả A và B đều phản ứng được
với Natri nhưng chỉ có B mới làm quỳ tím
hóa đỏ. Xác định công thức cấu tạo của A,B.
Viết các phản ứng minh họa.

4. Hãy chọn các chất thích hợp điền vào các
dấu hỏi rồi viết các phương trình hóa học của
các sơ đồ phản ứng sau :
a) C
2
H
5
OH + ?  ? + H
2

b) C
2
H
5
OH + ? CO
2
+ ?
c) CH
3
COOH + ? CH

3
COOC
2
H
5

+ ? d) CH
3
COOH + ?  (CH
3
COO)
2
Mg
+ ? e) CH
3
COOH + KOH  ? +
? f) (RCOO)
3
C
3
H
5
+ ?
? + RCOONa g) CH
3
COOC
2
H
5
+ H

2
O
? + ?


Đáp án
a) 2C
2
H
5
OH + 2Na  2C
2
H
5
ONa + H
2

b) C
2
H
5
OH + 3O
2
2CO
2
+ 3H
2
O
c) CH
3

COOH + C
2
H
5
OH
CH
3
COOC
2
H
5
+ H
2
O
d) 2CH
3
COOH +
Mg  (CH
3
COO)
2
Mg + H
2

e) CH
3
COOH + KOH  CH
3
COOK + H
2

O
f) (RCOO)
3
C
3
H
5
+ 3NaOH
C
3
H
5
(OH)
3
+ 3RCOONa
g) CH
3
COOC
2
H
5
+ H
2
O CH
3
COOH +C
2
H
5
OH

5.
(ở nhà)
(ở nhà) : Viết các phương trình thực hiện
dãy chuyển hóa sau :
C
2
H
4
 C
2
H
5
OH  CH
3
COOH 
CH
3
COOC
2
H
5
C
2
H
5
OH  C
2
H

5
OK
CH
3
COOH  CH
3
COONa

6.
Có 3 lọ không nhãn chứa ba chất lỏng là :
Có 3 lọ không nhãn chứa ba chất lỏng là :
rượu etylic, axit axetic, dầu ăn tan trong rượu
rượu etylic, axit axetic, dầu ăn tan trong rượu
etylic. Chỉ dùng nước và quỳ tím, hãy phân biệt
etylic. Chỉ dùng nước và quỳ tím, hãy phân biệt
các chất lỏng trên.
các chất lỏng trên.
Đáp án
Đáp án
:
:
- Lấy mỗi chất một ít cho vào 3 ống nghiệm riêng
- Lấy mỗi chất một ít cho vào 3 ống nghiệm riêng
biệt và đánh số thứ tự.
biệt và đánh số thứ tự.
- Lần lượt nhúng giấy quỳ tím vào 3 ống nghiệm
- Lần lượt nhúng giấy quỳ tím vào 3 ống nghiệm
nói trên, nếu chất lỏng nào làm quỳ tím hóa đỏ thì
nói trên, nếu chất lỏng nào làm quỳ tím hóa đỏ thì
đó là axit axetic.

đó là axit axetic.
- Nhỏ 2 chất lỏng còn lại vào nước, chất lỏng nào
- Nhỏ 2 chất lỏng còn lại vào nước, chất lỏng nào
tan hoàn toàn là rượu etylic; chất lỏng nào khi
tan hoàn toàn là rượu etylic; chất lỏng nào khi
cho vào nước thấy có chất lỏng không tan nổi lên
cho vào nước thấy có chất lỏng không tan nổi lên
trên đó là hỗn hợp của rượu etylic với dầu ăn.
trên đó là hỗn hợp của rượu etylic với dầu ăn.

7.
Cho 12 gam CH
Cho 12 gam CH
3
3
COOH tác dụng với C
COOH tác dụng với C
2
2
H
H
5
5
OH
OH
( với H
( với H
2
2
SO

SO
4
4
đặc làm xúc tác và đun nóng ).
đặc làm xúc tác và đun nóng ).
a) Tính khối lượng este thu được, biết hiệu suất
a) Tính khối lượng este thu được, biết hiệu suất
phản ứng chỉ đạt 60 %.
phản ứng chỉ đạt 60 %.
b) Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung
b) Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung
dịch giấm 5 % thì khối lượng dung dịch giấm thu
dịch giấm 5 % thì khối lượng dung dịch giấm thu
được là bao nhiêu gam ?
được là bao nhiêu gam ?
Hướng dẫn a)– Tính số mol CH
3
COOH
– Viết pt, dựa vào pt tính số mol este => khôí lượng
este (lý thuyết)
– Kết hợp với hiệu suất 60%, tính khối lượng este
thực tế cần tìm.
b) Khối lượng CH
3
COOH = 12 g
C%
dd

giấm
= 5 %

m
dd giấm
=

Đáp án:
a)
CH
3
COOH +C
2
H
5
OH CH
3
COOC
2
H
5
+ H
2
O
0,2 mol
0,2 mol
Suy ra : = n.M
b) Khối lượng dung dịch giấm thu được là :
Vì hiệu suất phản ứng chỉ đạt 60 % nên khối lượng
este thực tế thu được là :
= 0,2. 88 = 17,6 (gam)

 8. (ở nhà)

a) Lên men 10 lit rượu 8
a) Lên men 10 lit rượu 8
0
0
thu được bao
thu được bao
nhiêu gam axit axetic ? biết hiệu suất quá trình lên
nhiêu gam axit axetic ? biết hiệu suất quá trình lên
men chỉ đạt 92 % và rượu etylic có D = 0,8 g/cm
men chỉ đạt 92 % và rượu etylic có D = 0,8 g/cm
3
3
.
.
b) Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung
b) Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung
dịch giấm 4 % thì khối lượng dung dịch giấm thu
dịch giấm 4 % thì khối lượng dung dịch giấm thu
được là bao nhiêu gam ?
được là bao nhiêu gam ?
Hướng dẫn
a) V
a) V
rươu nguyên chất
rươu nguyên chất
= 800ml
= 800ml


D = 0,8 g/cm

D = 0,8 g/cm
3
3


m
m
rượu etylic
rượu etylic
= D.v = 0,8. 800=640 g
= D.v = 0,8. 800=640 g


pt: C
pt: C
2
2
H
H
5
5
OH + O
OH + O
2
2
CH
CH
3
3
COOH + H

COOH + H
2
2
O
O


Tính số mol C
Tính số mol C
2
2
H
H
5
5
OH => số mol CH
OH => số mol CH
3
3
COOH
COOH
=> khối lượng CH
=> khối lượng CH
3
3
COOH
COOH
(lý thuyết)
(lý thuyết)

hiệu suất = 92 %
hiệu suất = 92 %


b) tương tự bài 7.
b) tương tự bài 7.
=> lượng CH
=> lượng CH
3
3
COOH thực tế cần tìm.
COOH thực tế cần tìm.

R
R
Ư
Ư
Ợ
Ợ
U
U
E
E
T
T
Y
Y
L
L

I
I
C
C
C
C
H
H
Ấ
Ấ
T
T
B
B
É
É
O
O
A
A
X
X
I
I
T
T
A
A
X
X

E
E
T
T
I
I
C
C
Đ
Đ
Ộ
Ộ
R
R
Ư
Ư
Ợ
Ợ
U
U
R
R
T
T
I
I
H
H
Ẫ
Ẫ

Ấ
Ấ
B
B
O
O
O
O
X
X
A
A
C
C
C
C
Đ
Đ
U
U
D
D
N
N
N
N

-
Về xem lại các bài đã luyện tập
-

Làm các bài tập về nhà và các bài tập còn
lại trong sách giáo khoa
-
Chuẩn bị phần lí thuyết ( ghi vào sổ thực
hành ) bài thực hành cuối chương

Xin chân thành cảm ơn
Xin chân thành cảm ơn


Quý thầy cô và các em
Quý thầy cô và các em
học sinh lớp 9A4 đã
học sinh lớp 9A4 đã
tham dự tiết học này !
tham dự tiết học này !