Sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên

1
1


Tại sao nước ta lại
cấm đánh bắt cá
bằng xung điện,
chất nổ, lưới có
kích thước nhỏ ?
Tại sao các dân tộc
ở Trung du – miền
núi phía Bắc lại làm
ruộng bậc thang để
trồng lúa nước?
2
2


Địa lý lớp 12 chuẩn
3
3


a. Tài nguyên rừng

Suy giảm tài nguyên rừng và hiện trạng rừng:
Suy giảm tài nguyên rừng và hiện trạng rừng:
38,0
38,0
2,5
2,5

10,2
10,2
12,7
12,7
2005
2005
22,0
22,0
0,4
0,4
6,8
6,8
7,2
7,2
1983
1983
43,0
43,0
0
0
14,3
14,3
14,3
14,3
1943
1943
Năm
Năm
Tổng diện tích
có rừng

(triệu ha)
Diện tích rừng
tự nhiên
(triệu ha)
Diện tích rừng
trồng
(triệu ha)
Tỉ lệ che
phủ
(%)
Sự biến động diện tích rừng qua một số năm
Nhận xét về biến động diện tích rừng qua các giai đoạn
1943 – 1983 và 1983 - 2005. Vì sao có sự biến động đó?
1.
1.


Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật
Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật

Diện tích
4
4


Diễn biến rừng ở Việt Nam
14.3
11.2
10.1
7.2

9.2
9.3
9.7
43
33.8
32.1
22
27.4
28.2
29.7
7
9
11
13
15
1943 1976 1980 1983
1990
1995 2000
Diện tích
(triệu ha)
20
25
30
35
40
Độ che phủ
(%)
•
Rừng ở nước ta đang được phục hồi: 1983 là
7,2 triệu ha, năm 2005 tăng lên 12,7 triệu ha,

tuy nhiên vẫn thấp hơn năm 1943
12.7
38
2005
5
5


Biến động diện tích rừng của khu vực Đông Dương
1909
1943
1983
1993
Biến động diện tích rừng của Việt Nam
6
6



Chất lượng rừng
- Diện tích rừng giàu và trung bình giảm nghiêm trọng
Rừng giàu
Rừng trung bình
Rừng nghèo
4,6
6,9
1,3
1,8
0,3
0,5

- Mặc dù tổng diện tích rừng đang tăng lên nhưng TN
rừng vẫn bị suy thoái vì chất lượng rừng chưa phục
hồi
Chất lượng rừng năm 1990 và 2000
1990 2000
0
2
4
6
8
10
Triệu ha
7
7



Nguyên nhân:
•
Khai thác không hợp lí
•
Sức ép của dân số tăng nhanh
•
Chiến tranh
•
Thiên tai, …

Ý nghĩa việc bảo vệ tài nguyên rừng:
Cung cấp củi, gỗ, dược phẩm,
du lịch, …

•
Về môi trường:
•
Về kinh tế:
Chống xói mòn đất, tăng
lượng nước ngầm, hạn chế
lũ lụt, điều hòa khí hậu, …
8
8



Biện pháp bảo vệ tài nguyên rừng
•
Đối với rừng phòng hộ: có kế hoạch, biện
pháp bảo vệ, nuôi dưỡng rừng hiện có, trồng rừng
trên đất trống, đồi núi trọc.
•
Đối với rừng đặc dụng: bảo vệ cảnh quan,
đa dạng sinh vật của các VQG và khu BTTN.
•
Đối với rừng sản xuất: đảm bảo duy trì phát
triển diện tích và chất lượng rừng, phát triển
hoàn cảnh rừng, độ phì và chất lượng đất rừng.
•
Đối với rừng sản xuất:
•
Đối với rừng đặc dụng:
•

Đối với rừng phòng hộ
Đối với rừng phòng hộ
:
:
9
9


•
Tuyên truyền trong cộng đồng dân cư, …
•
Triển khai luật bảo vệ và phát triển rừng, giao
quyền sử dụng đất và bảo vệ rừng cho dân.
•
Thực hiện chiến lược trồng 5 triệu ha rừng
đến năm 2010 - phủ xanh 43% diện tích.

Biện pháp bảo vệ tài nguyên rừng

10
b - Đa dạng sinh học
1.
1.


Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật
Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật
a. Tài nguyên rừng
11

11


b - Đa dạng sinh học
Sự đa dạng thành phần loài động - thực vật
200055040083030014500
Số lượng loài
đã biết
Thực vật Thú Chim
Bò sát
lưỡng cư
Nước
ngọt
Nước
mặn
Cá
Số lượng loài

Giới sinh vật tự nhiên ở nước ta có tính đa
dạng cao:
•
Số lượng thành phần loài
•
Các kiểu hệ sinh thái
•
Nguồn gen quý hiếm.
12
12


Suy giảm đa dạng sinh học
•
Số lượng loài động – thực vật bị suy giảm nghiêm
trọng: 500/14500 loài TV bị mất dần, thú có 96/300
loài, 57/830 loài chim bị mất dần; …
Sự đa dạng thành phần loài và sự suy giảm số loài động - thực vật
2962100
90625796500
200055040083030014500
-
-
Số lượng
loài đã biết
Số lượng loài
bị mất dần
Trong đó số lượng
loài có nguy cơ
tuyệt chủng
Thực vật Thú Chim
Bò sát
lưỡng cư
Nước
ngọt
Nước
mặn
Cá
Số lượng loài
Nhận xét sự suy giảm tính đa dạng sinh học của nước ta
Nhận xét sự suy giảm tính đa dạng sinh học của nước ta

13
13



Nguyên nhân
•
Ô nhiễm môi trường, nhất là ô nhiễm nguồn
nước
•
Khai thác quá mức làm thu hẹp diện tích rừng tự
nhiên

Biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học
•
Xây dựng các vườn Quốc gia và các Khu bảo
tồn thiên nhiên
•
Ban hành “Sách đỏ Việt Nam”
•
Quy định về khai thác gỗ, động vật, thủy sản

nghèo tính đa dạng sinh học
sinh vật dưới nước nhất là các loài
thủy, hải sản bị giảm sút nghiêm trọng

•
Tuyên truyền, triển khai GDMT trong nhân dân và HS

14

b - Đa dạng sinh học
1.
1.


Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật
Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật
a. Tài nguyên rừng
2 - Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất
a - Hiện trạng sử dụng tài nguyên đất
15
15


2 - Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất
a - Hiện trạng sử dụng tài nguyên đất
•
Bình quân đất NN/người
•
Năm 2005, đất sử dụng trong NN của nước ta
khoảng 9,4 triệu ha (chiếm 28% diện tích đất tự
nhiên)
•
Khả năng mở rộng ít
thấp: 0,1ha.
Hiện trạng sử dụng TN đất của
nước ta hiện nay như thế nào ?
0.19
0.16
0.14

0.13
0.12
0.12
0.11
0.1
0
0.04
0.08
0.12
0.16
0.2
1940
1950
20062000
1990
1980
1970
1960
ha/người
Bình quân đất NN trên đầu người của Việt Nam
16
16


b - Suy thoái tài nguyên đất
•
Cả nước có 9,3 triệu ha đất bị đe dọa sa mạc hóa
(chiếm 28% diện tích)
•
Diện tích đất trống, đồi trọc đã giảm mạnh nhưng

diện tích đất bị suy thoái vẫn còn nhiều (5,35 triệu ha)
c - Nguyên nhân
•
Sử dụng đất không hợp lý
•
Chặt phá rừng bừa bãi
•

Sự biến đổi của khí hậu,…
17
17


Vậy nhân dân ta đã có những biện pháp nào để
hạn chế tình trạng suy thoái tài nguyên đất?
Vậy nhân dân ta đã có những biện pháp nào để
hạn chế tình trạng suy thoái tài nguyên đất?
d - Biện pháp bảo vệ tài nguyên đất



Đối với vùng đồi núi ?
Đối với vùng đồi núi ?



Đối với đất nông nghiệp ?
Đối với đất nông nghiệp ?
2 - Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất
a - Hiện trạng sử dụng tài nguyên đất

b - Suy thoái tài nguyên đất
c - Nguyên nhân
1.
1.


Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật
Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật
18
18


•
Thâm canh, nâng cao hiệu quả sử dụng đất,
canh tác hợp lí, chống bạc màu, …



Đối với vùng đồi núi:
Đối với vùng đồi núi:
•


Áp dụng tổng thể các biện pháp thủy lợi, nông –
Áp dụng tổng thể các biện pháp thủy lợi, nông –
lâm kết hợp: làm ruộng bậc thang, đào ao nuôi cá,
lâm kết hợp: làm ruộng bậc thang, đào ao nuôi cá,
trồng cây theo băng.
trồng cây theo băng.
•

Cải tạo đất hoang, đồi núi trọc bằng các biện
Cải tạo đất hoang, đồi núi trọc bằng các biện
pháp nông - lâm kết hợp.
pháp nông - lâm kết hợp.
•


Bảo vệ rừng và đất rừng, ngăn chặn nạn du canh du cư
Bảo vệ rừng và đất rừng, ngăn chặn nạn du canh du cư



Đối với đất nông nghiệp:
Đối với đất nông nghiệp:
•
Có kế hoạch mở rộng diện tích
•
Cải tạo, chống ô nhiễm đất, …
19
19


3 -
3 -


Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác
Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác

•
Mùa mưa, thừa
nước
⇒
lũ lụt
a - Tài nguyên nước
•
Mùa khô, thiếu
nước
⇒
hạn hán

Biện pháp bảo vệ:

Tình hình sử dụng
•


Mức độ ô nhiễm
Mức độ ô nhiễm
môi trường nước
môi trường nước
ngày càng tăng
ngày càng tăng
(SGK)
20
20


b – Tài nguyên khoáng sản

•


Có nhiều mỏ k/s, chủ yếu là trử lượng nhỏ, phân
Có nhiều mỏ k/s, chủ yếu là trử lượng nhỏ, phân
tán
tán
⇒
⇒
khó khăn trong quản lý, khai thác.
khó khăn trong quản lý, khai thác.
•


Quản lý chặt chẽ việc khai thác.
Quản lý chặt chẽ việc khai thác.

Tình hình sử dụng

Biện pháp bảo vệ
•


Khai thác bừa bãi, không phép, lãng phí …
Khai thác bừa bãi, không phép, lãng phí …
•


Tránh lãng phí …
Tránh lãng phí …

3 -
3 -


Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác
Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác
a - Tài nguyên nước
21
21



c – Tài nguyên du lịch
Tình trạng ô nhiễm môi trường ở nhiều điểm du
Tình trạng ô nhiễm môi trường ở nhiều điểm du
lịch
lịch
⇒
⇒
TN du lịch bị suy thoái
TN du lịch bị suy thoái

Biện pháp bảo vệ

Tình hình sử dụng
(SGK)
- Ô nhiễm tại các điểm
- Ô nhiễm tại các điểm
du lịch sinh thái: Thác
du lịch sinh thái: Thác

Cam ly, đồi thông Thiên
Cam ly, đồi thông Thiên
An (Huế)
An (Huế)
- Ô nhiễm tại các bãi biển
- Ô nhiễm tại các bãi biển
22
22


d – Tài nguyên khí hậu,
biển

Biện pháp bảo vệ

Tình hình sử dụng
Sử dụng không đi
Sử dụng không đi
liền với bảo vệ
liền với bảo vệ
⇒
⇒


Ô nhiễm trầm trọng
Ô nhiễm trầm trọng
3 -
3 -

Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác
Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác
a - Tài nguyên nước
b – Tài nguyên khoáng sản
c – Tài nguyên du lịch
23
23


CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
2 - Nguyên nhân làm cho những năm gần đây,
diện tích đất hoang, đồi núi trọc giảm mạnh ?
a – Khai hoang, mở rộng diện tích đất trồng trọt
c – Đẩy mạnh trồng và bảo vệ rừng
b – Phát triển thủy điện và thủy lợi
d – Mở rộng các khu dân cư và đô thị
1 - Những đặc điểm nào thể hiện sự đa dạng của
giới sinh vật ở nước ta ?
•
Số lượng thành phần loài
•
Các kiểu hệ sinh thái
•
Nguồn gen quý hiếm.
24
24


3 - Biện pháp để bảo vệ tài nguyên đất ở vùng

đồi núi là:
a – Làm ruộng bậc thang, đào ao nuôi cá,
trồng cây theo băng
b – Cải tạo đất hoang, đồi trọc bằng biện pháp
nông – lâm kết hợp
c – Thực hiện nghiêm ngặt các quy định bảo vệ
rừng, định canh, định cư cho người dân
d – Tất cả các biện pháp trên
25
25


DẶN DÒ
DẶN DÒ

Học bài cũ

Chuẩn bị bài mới
Bài 15