tom tắt chương trình sinh thái học (Hay)

Giíi thiÖu sgk sinh häc 12
Giíi thiÖu sgk sinh häc 12


phÇn sinh th¸i häc
phÇn sinh th¸i häc

- Đây là nội dung sau cùng của chương trình Sinh học THPT, được học tiếp
sau các nội dung về Tế bào học, Vi sinh vật học, Động - Thực vật học, Di
truyền - Biến dị và Tiến hoá.
- Sinh thái học nghiên cứu các mối quan hệ giữa sinh vật và môi trường ở
các cấp tổ chức sống từ cơ thể tới quần thể, quần xã.
- Sinh thái học có nội dung rất rộng và mang tính thực tiễn cao. Thuận lợi để
giáo viên có thể lựa chọn các phương pháp dạy học phát huy tính chủ
động tích cực của học sinh, đồng thời nâng cao khả năng liên hệ kiến
thức vào thực tiễn cuộc sống.
Những vấn đề chung
Những vấn đề chung

So sỏnh chng trỡnh Sinh thỏi hc c v mi
So sỏnh chng trỡnh Sinh thỏi hc c v mi
- Học ở HK I lớp 11
- Học ở HK I lớp 11
- 14 bàI (11 LT, 3 TH)
- 14 bàI (11 LT, 3 TH)
- 3 chơng :
- 3 chơng :

+ Sinh thái học cá thể
+ Sinh thái học cá thể
+ Quần xã và hệ sinh thái
+ Quần xã và hệ sinh thái
+ Sinh quyển và con ngời
+ Sinh quyển và con ngời
Chơng
Chơng
trỡnh
trỡnh
chuẩn
chuẩn
-


Học ở HK II lớp 12
Học ở HK II lớp 12
-


13 bàI (11 LT, 1 TH, 1 ÔT)
13 bàI (11 LT, 1 TH, 1 ÔT)
-


3 chơng :
3 chơng :
+ Cá thể và quần thể SV
+ Cá thể và quần thể SV
+ Quần xã sinh vật

+ Quần xã sinh vật
+ HST, SQ và BVMT
+ HST, SQ và BVMT
Sỏch giỏo khoa mi
Sỏch giỏo khoa mi
Sỏch giỏo khoa c
Sỏch giỏo khoa c
Chơng tr
Chơng tr
ỡ
ỡ
nh nâng cao
nh nâng cao
-


Học ở HK II lớp 12
Học ở HK II lớp 12
-


19 bàI (16 LT, 2 TH, 1 ÔT)
19 bàI (16 LT, 2 TH, 1 ÔT)
-


4 chơng :
4 chơng :
+ Cơ thể và môi trờng
+ Cơ thể và môi trờng

+ Quần thể sinh vật
+ Quần thể sinh vật
+ Quần xã sinh vật
+ Quần xã sinh vật
+ HST, SQ và sinh thái học
+ HST, SQ và sinh thái học


với quản lí TNTN
với quản lí TNTN

Ni dung c th
Chơng 1. Cá thể và qu n th sinh v t
- Các loại môi trờng sống, các nhân tố sinh thái; Giới hạn sinh thái, ổ sinh thái;
S thích nghi của sinh vật với môi trờng sống
- Quần thể sinh vật :
+ Khỏi ni m qu n th sinh v t.
+ Quan hệ sinh thái gi a các cá thể trong quần thể sinh vật.
+ Các đặc trng cơ bản của quần thể (T l gii tớnh, nhúm tui, s phõn b cỏ
th trong qun th, mt , kớch thc, s tng trng, bin ng s lng cỏ
th ca qun th).
Chơng 2. Quần x sinh vậtã
- Khỏi nim qun xó, các đặc trng cơ bản của quần x , quan hệ giã a các loài trong
qun x . ã
- Din th sinh thỏi.
Chơng 3. Hệ sinh thái, sinh quy n v bo v mụi trng
- Khái niệm hệ sinh thái, c u trỳc h sinh thỏi, các kiểu hệ sinh thái.
- Trao i v t ch t trong HST (Trao i vt cht trong qun xó, thỏp sinh thỏi).
- Chu trỡnh sinh a h úa v sinh quy n.
- Dũng nng l ng trong HST v hiu sut sinh thỏi.

- TH : ng dụng sinh thái học trong việc quản lí v s d ng b n v ng tài nguyên
thiên nhiên.

Bµi 35
M«i trêng sèng vµ c¸c nh©n tè sinh th¸i
Ch¬ng I -
Ch¬ng I -


c¸ thÓ vµ Qu N TH SINH V TẦ Ể Ậ
c¸ thÓ vµ Qu N TH SINH V TẦ Ể Ậ



I - M«i trêng sèng vµ c¸c nh©n tè sinh th¸i
- Bao gồm tất cả các nhân tố xung quanh sinh vật, có tác động trực
tiếp hoặc gián tiếp tới sinh vật; làm ảnh hưởng đến sự tồn tại, sinh
trưởng, phát triển và những hoạt động khác của sinh vật.
1. M«i trêng
níc
2. M«i trêng trªn c¹n
3. M«i trêng
®Êt
4. M«i trêng
sinh v tậ
- Các loại môi trường sống của SV

M«I trêng níc

Môi trường trên cạn

MÔI TRƯỜNG ĐẤT

m«I trêng sinh vËt

II - Giíi h¹n sinh th¸i vµ æ sinh th¸i
1. Giới hạn sinh thái
- Là khoảng giá trị xác định của một nhân tố sinh thái mà trong khoảng
đó sinh vật có thể tồn tại và phát triển ổn định theo thời gian.
Sơ đồ tổng quát mô tả giới hạn sinh thái của sinh vật
Sơ đồ tổng quát mô tả giới hạn sinh thái của sinh vật

2. Ổ sinh thái
2. Ổ sinh thái
- æ
- æ
sinh th¸i cña mét loµi sinh vËt lµ mét kh«ng gian sinh “
sinh th¸i cña mét loµi sinh vËt lµ mét kh«ng gian sinh “
th¸i mµ ë ®ã tÊt c”
th¸i mµ ë ®ã tÊt c”
ả
ả
c¸c nh©n tè sinh th¸i cña m«i trêng
c¸c nh©n tè sinh th¸i cña m«i trêng
n»m trong mét giíi h¹n sinh th¸i cho phÐp loµi ®ã tån t¹i vµ
n»m trong mét giíi h¹n sinh th¸i cho phÐp loµi ®ã tån t¹i vµ
ph¸t triÓn l©u dµi
ph¸t triÓn l©u dµi
.
.

- Phân hóa ổ sinh thái :
- Phân hóa ổ sinh thái :


cạnh tranh
cạnh tranh
là nguyên nhân chủ yếu
là nguyên nhân chủ yếu

Nơi ở và Ổ sinh thái
Nơi ở và Ổ sinh thái

III - Sự thích nghi của sinh vật với môi trờng sống
III - Sự thích nghi của sinh vật với môi trờng sống
1. Th
1. Th
ớch nghi ca sinh vt vi ỏnh sỏng
ớch nghi ca sinh vt vi ỏnh sỏng
a, Th
a, Th
ớch nghi ca t
ớch nghi ca t
h
h
c vt vi ỏnh sỏng
c vt vi ỏnh sỏng
-
-
Cây a sáng
Cây a sáng

: mọc nơi quang đãng có ánh sáng mạnh hoặc ở tầng trên
: mọc nơi quang đãng có ánh sáng mạnh hoặc ở tầng trên
của tán rừng.
của tán rừng.
- Cây a bóng
- Cây a bóng
: mọc dới bóng của các cây khác, trong nhà
: mọc dới bóng của các cây khác, trong nhà
-
-
Cây chịu bóng
Cây chịu bóng
: mang nh
: mang nh


ng đặc điểm trung gian gi
ng đặc điểm trung gian gi


a hai nhóm trên.
a hai nhóm trên.

C©y a s¸ng
B¹ch ®µn
Chß n©u

C©y a bãng
C©y l¸ dong
C©y r¸y

b,Thích nghi của động vật với ánh sáng
b,Thích nghi của động vật với ánh sáng
- Có cơ quan tiếp nhận ánh sáng.
- Có cơ quan tiếp nhận ánh sáng.
- Ánh sáng giúp động vật định hướng trong không gian và nhận biết xung quanh
- Ánh sáng giúp động vật định hướng trong không gian và nhận biết xung quanh
- Có 2 nhóm động vật :
- Có 2 nhóm động vật :
+ Nhóm ưa hoạt động ban ngày : nhiều loài động vật.
+ Nhóm ưa hoạt động ban ngày : nhiều loài động vật.
+ Nhóm ưa hoạt động ban đêm : như…
+ Nhóm ưa hoạt động ban đêm : như…
Cú mèo
Dơi

Động vật ưa hoạt động ban đêm
GÊu tói
Chån c¸o
Thó tói

Vîn c¸o
Thó tói
Trăn
Động vật ưa hoạt động ban đêm

2. Th

2. Th
í
í
ch nghi c
ch nghi c
ủ
ủ
a sinh v
a sinh v
ậ
ậ
t
t
với nhiệt độ
với nhiệt độ
- Theo quy t
- Theo quy t
ắc
ắc


K. Bergman
K. Bergman
:
:
Độ
Độ
ng v
ng v
ậ

ậ
t h
t h
ằng
ằng
nhi
nhi
ệ
ệ
t s
t s
ố
ố
ng
ng
ở
ở
v
v
ù
ù
ng
ng
ô
ô
n
n
đới
đới
th

th
ì
ì
k
k
í
í
ch th
ch th
ước cơ thể lớn hơn so với động vật cùng loài
ước cơ thể lớn hơn so với động vật cùng loài
hay
hay


lo
lo
à
à
i c
i c
ó
ó
quan h
quan h
ệ
ệ
h
h
ọ

ọ
h
h
à
à
ng g
ng g
ầ
ầ
n s
n s
ố
ố
ng
ng
ở
ở
v
v
ù
ù
ng nhi
ng nhi
ệ
ệ
t
t
đới ấm áp
đới ấm áp
.

.
- Quy t
- Quy t
ắc
ắc


D. Allen
D. Allen
cho r
cho r
ằ
ằ
ng :
ng :
động vật hằng nhiệt sống ở vùng ôn
động vật hằng nhiệt sống ở vùng ôn
đới có tai, đuôi, và các chi… thường bé hơn tai, đuôi, chi… của
đới có tai, đuôi, và các chi… thường bé hơn tai, đuôi, chi… của
động vật ở vùng nóng.
động vật ở vùng nóng.




ý
ý
nghÜa thÝch nghi rót ra tõ 2 quy t¾c trªn :
nghÜa thÝch nghi rót ra tõ 2 quy t¾c trªn :
Động vật sống

ở vùng ôn đới
Động vật sống ở
vùng nhiệt đới
S/V
S/V
<

I - Quần thể sinh vật
- Là tập hợp các cá thể cùng loài, cùng sinh sống trong một khoảng
không gian xác định, vào một thời gian nhất định, có khả năng sinh sản
và tạo thành những thế hệ mới.
Bài 36 - Quần thể sinh vật và mối quan hệ
Bài 36 - Quần thể sinh vật và mối quan hệ
giữa các cá thể trong quần thể
giữa các cá thể trong quần thể



Quần thể rừng thông
Quần thể ngựa vằn

QuÇn tô ong

II - Quan h
II - Quan h
ệ giữa các cá thể trong quần thể
ệ giữa các cá thể trong quần thể


Quan hệ hỗ trợ và quan hệ cạnh tranh

Quan hệ hỗ trợ và quan hệ cạnh tranh




Các
đặc trưng
cơ bản
của
quần thể
Sự phân bố cá thể
Mật độ
B
B
ÀI 37, 38 -
ÀI 37, 38 -
C
C
ÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ
ÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ
Nhóm tuổi
Tỉ lệ giới
tính
Kích thước & Sự tăng trưởng