Tiết 147:Vân 9:BẾN QUÊ

Nguyễn Cẩm Vân
BẾN QUÊ
BẾN QUÊ
Nguyễn Minh Châu
ĐỌC THÊM CÓ HƯỚNG DẪN
TIẾT 141


Nguyễn Cẩm Vân
Nguyễn Cẩm Vân
Văn bản:
Văn bản:
“
“
Nguyễn Minh Châu”
Nguyễn Minh Châu”


1. Tác giả:
1. Tác giả:
I. TÌM HiỂU CHUNG
- Nguyễn Minh Châu (1930-1989) quê ở
- Nguyễn Minh Châu (1930-1989) quê ở
huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
- Gia nhập quân đội 1950 sau đó trở thành
- Gia nhập quân đội 1950 sau đó trở thành
nhà văn.
nhà văn.
- Là cây bút văn xuôi tiêu biểu của văn
- Là cây bút văn xuôi tiêu biểu của văn

học Việt Nam.
học Việt Nam.
- Truyện ông thể hiện những tìm tòi quan
- Truyện ông thể hiện những tìm tòi quan
trọng về tư tưởng, nghệ thuật góp phần
trọng về tư tưởng, nghệ thuật góp phần
đổi mới văn học nước nhà.
đổi mới văn học nước nhà.
BEÁN QUEÂ
(Trích)
Nguyễn Cẩm Vân
2. Tác phẩm:
2. Tác phẩm:
- Truyện ngắn “Bến quê” viết về sự thức tỉnh của con
- Truyện ngắn “Bến quê” viết về sự thức tỉnh của con
người biết trân trọng những vẻ đẹp bình dị, gần
người biết trân trọng những vẻ đẹp bình dị, gần
gũi của gia đình, của quê hương.
gũi của gia đình, của quê hương.
- In trong tập truyện cùng tên xuất bản năm 1985.
- In trong tập truyện cùng tên xuất bản năm 1985.
3. Đọc, chú thích:
3. Đọc, chú thích:
Giọng đọc trầm lắng, chậm rãi, thể hiện chất triết
lí, trải nghiệm cuộc đời của nhân vật.
a. Đọc:
b. Chú thích:
Nắm được nghĩa các chú thích SGK.
Truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu viết
về điều gì? In trong tập truyện gì vào thời gian nào?

Nguyễn Cẩm Vân
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* Cách xây dựng truyện:
Truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu
được trần thuật theo điểm nhìn của nhân vật
nào? Trong hoàn cảnh như thế nào?
Truyện được trần thuật theo điểm nhìn của nhân
vật Nhĩ. Trong hoàn cảnh Nhĩ đang bệnh nặng,
nằm liệt giường gần 2 năm.
Xây dựng tình huống ấy, tác giả nhằm thể hiện
điều gì?
=> Tình huống nghịch lí để chiêm nghiệm triết lí
về đời người, về những đều bất thường trong
cuộc sống, về giá trị thật sự của hạnh phúc, của
cái đẹp mà mọi người luôn tìm kiếm.
Nguyễn Cẩm Vân
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ.
Trong hoàn cảnh đặc biệt ấy, nhân vật Nhĩ đã có
dịp cảm nhận và nảy sinh những cảm xúc, suy
nghĩ về những điều gì? Từ đó anh có khát vọng
gì?
- Cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên quê
hương mình.
- Suy ngầm về gia đình, về cuộc đời.
- Khát vọng cuối cùng: Được đặt chân lên bãi bồi
bên kia bến sông quê.
Nguyễn Cẩm Vân
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ.

Thảo luận nhóm: Cảnh vật thiên nhiên được miêu
tả qua cái nhìn và cảm xúc của nhân vật Nhĩ như
thế nào? Nhận xét của em về cảnh thiên nhiên
đó? (Thời gian 4’)
- Hoa bằng lăng cuối mùa trở nên đậm sắc hơn.
- Sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như
rộng thêm ra.
- Vòm trời cũng cao hơn. Những tia nắng sớm …
- Vùng phù sa phô ra một màu vàng thau xen
màu xanh non.
=> Vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc.
1. Cảm nhận về vẻ đẹp của thiên nhiên quê hương.
Nguyễn Cẩm Vân
Nguyễn Cẩm Vân
Nguyễn Cẩm Vân
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ.
Những ngày bệnh nằm trên giường Nhĩ có cảm
nhận gì về Liên, người vợ của mình? Đọc những
câu văn thể hiện điều đó.
- Nhận ra sự tần tảo, tình yêu thương và đức hi
sinh của thầm lặng của vợ.
- Cảm thấy ân hận, xót xa và biết ơn vợ sâu sắc.
2. Suy ngẫm của Nhĩ về gia đình, về cuộc đời.
Cảm nhận của Nhĩ về Liên, người vợ của mình.
1. Cảm nhận về vẻ đẹp của thiên nhiên
Nguyễn Cẩm Vân
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ.
Thảo luận Nhóm: Trong những ngày cuối cùng

của cuộc đời, Nhĩ đã nhìn thấy gì qua cửa số và
anh khao khát điều gì? Vì sao anh lại có điều
khao khát ấy? Điều ấy có ý nghĩa gì? (Thời gian
5’)
Được đặt chân lên bãi bồi bên kia bến sông quê
để khám phá những vẻ đẹp thật sự của quê
hương mà bao năm qua mình quên lãng.
=> Ước muốn bình dị mà gần gũi, thân thương.
3. Niềm khao khát của Nhĩ.
1. Cảm nhận về vẻ đẹp của thiên nhiên
2. Suy ngẫm của Nhĩ về gia đình, về cuộc đời.
Nguyễn Cẩm Vân
Nguyễn Cẩm Vân
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ.
Thảo luận Nhóm: Không thể thực hiện được điều
mình muốn, Nhĩ đã nhờ cậy vào ai? Nhưng rồi
Nhĩ có thực hiện được uớc muốn của mình
không? Vì sao? Từ đó Nhĩ đã suy ngẫm như thế
nào về nghịch lí cuộc đời? Em hiểu như thế nào
về triết lí này của Nhĩ? (Thời gian 5’)
Con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi
những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình.
=> Cuộc sống và số phận con người chứa đầy
những nghịch lí, vượt qua ngoài dự định ước
muốn -> mang tính trải nghiệm cuộc đời.
4. Suy ngẫm của Nhĩ về cuộc đời.
Nguyễn Cẩm Vân
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ.

Thảo luận Nhóm: Ở cuối truyện, tác giả miêu tả
chân dung và cử chỉ của Nhĩ khác thường như
thế nào? Em hãy giải thích ý nghĩa của các chi
tiết ấy? (Thời gian 4’)
Cử chỉ: Gom hết tàn lực, giơ cánh tay gầy guộc
… khoát khoát … ra hiệu …
=> Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo,
chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá
trị đích thực, giản dị, gần gũi và bền vững.
4. Suy ngẫm của Nhĩ về cuộc đời.
Nguyễn Cẩm Vân
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* Những thủ pháp nghệ thuật độc đáo:
Thảo luận Nhóm: Em có nhận xét gì về ngòi bút
miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu? Tìm chi
tiết, hoàn cảnh vừa mang ý nghĩa thực, vừa
mang ý nghĩa biểu tượng trong bài. (Thời gian 5’)
- Miêu tả tinh tế đời sống nội tâm và diễn biến
tâm lí của nhân vật. Thể hiện tư tưởng nhân đạo
cao cả.
- Tạo dựng được nhiều hình ảnh mang ý nghĩa
biểu tượng độc đáo:Hình ảnh bến quê, hoa bằng
lăng cuối mùa, tảng đất lở; chiếc thuyền chỉ qua
sông 1 lần trong ngày, đứa con trai sa vào chơi
phá cờ thế, cử chỉ kì quặt cuối truyện => Thức
tỉnh mọi người.
Nguyễn Cẩm Vân
III. TỔNG KẾT
Thảo luận nhóm: Nêu giá trị về nội dung và nghệ
thuật của văn bản

“Bến quê” (Thời gian: 3’)
1. Nội dung:
1. Nội dung:
Suy ngẫm về cuộc đời và thức tỉnh sự
Suy ngẫm về cuộc đời và thức tỉnh sự
trân trọng những vẻ đẹp bình dị, gần gũi của gia
trân trọng những vẻ đẹp bình dị, gần gũi của gia
đình, quê hương.
đình, quê hương.
2. Nghệ thuật:
2. Nghệ thuật:
Miêu tả tâm lí tinh tế và xây dựng
Miêu tả tâm lí tinh tế và xây dựng
nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng độc đáo.
nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng độc đáo.
Nguyễn Cẩm Vân

Nh c s Tr nh Cơng S n v i khúc ạ ĩ ị ơ ớ
“Một cõi đi về” cũng đã diễn tả
được tâm trạng của những con
người như Nhó .
Nguyễn Cẩm Vân
VI. LUYỆN TẬP
Thảo luận nhóm: Đọc lại đoạn đầu truyện và nhận
xét nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của tác giả
trong đoạn văn ấy. (Thời gian: 3’)
1. Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên.
1. Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên.
- Sử dụng nhiều từ ngữ mang tính gợi hình, biểu
- Sử dụng nhiều từ ngữ mang tính gợi hình, biểu

cảm cao.
cảm cao.
- Màu sắc phong phú, tươi sáng.
- Màu sắc phong phú, tươi sáng.
- Thủ pháp so sánh, nhân hoá làm cho khung cảnh
- Thủ pháp so sánh, nhân hoá làm cho khung cảnh
thiên nhiên như có hồn, gẫn gũi hơn với con
thiên nhiên như có hồn, gẫn gũi hơn với con
người.
người.
Nguyễn Cẩm Vân
Câu 1:
Câu 1:


Giá trị nội dung của truyện ngắn “Bến quê”
Giá trị nội dung của truyện ngắn “Bến quê”
được tạo nên từ những điểm nào?
được tạo nên từ những điểm nào?
A. Truyện ngắn chứa đựng những suy nghĩ, trải
A. Truyện ngắn chứa đựng những suy nghĩ, trải
nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc
nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc
đời.
đời.
B. Truyện ngắn thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng
B. Truyện ngắn thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng
những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của cuộc
những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của cuộc
sống, của quê hương.

sống, của quê hương.
C. Cả A, B đều đúng.
C. Cả A, B đều đúng.
D. Cả A, B đều sai.
D. Cả A, B đều sai.
Củng cố:
Củng cố:
Nguyễn Cẩm Vân
Câu 2:
Câu 2:


Giá trị nghệ thuật của truyện ngắn “Bến quê”
Giá trị nghệ thuật của truyện ngắn “Bến quê”
được tạo nên từ những điểm nào?
được tạo nên từ những điểm nào?
A. Tự sự kết hợp trữ tình, triết lí được lồng trong
A. Tự sự kết hợp trữ tình, triết lí được lồng trong
một chuỗi tình huống nghịch lí.
một chuỗi tình huống nghịch lí.
B. Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên sinh động, miêu
B. Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên sinh động, miêu
tả tâm lí, cảm xúc tinh nhạy.
tả tâm lí, cảm xúc tinh nhạy.
C. Lời văn tinh tế, có nhiều hình ảnh giàu tính biểu
C. Lời văn tinh tế, có nhiều hình ảnh giàu tính biểu
tượng và hầu như mọi hình ảnh trong truyện đều
tượng và hầu như mọi hình ảnh trong truyện đều
mang hai lớp nghĩa: nghĩa thực và nghĩa biểu tượng.
mang hai lớp nghĩa: nghĩa thực và nghĩa biểu tượng.

D. Tất cả đều đúng.
D. Tất cả đều đúng.
Củng cố:
Củng cố:
Nguyễn Cẩm Vân
Câu 3:
Câu 3:


Khi sắp từ giã cõi đời, nhân vật Nhĩ mới cảm
Khi sắp từ giã cõi đời, nhân vật Nhĩ mới cảm
nhận thấm thía được điều gì?
nhận thấm thía được điều gì?
A. Tất cả mọi vẻ đẹp không ở đâu xa mà rất gần
A. Tất cả mọi vẻ đẹp không ở đâu xa mà rất gần
gũi chúng ta ví như cảnh vật thiên nhiên một sáng
gũi chúng ta ví như cảnh vật thiên nhiên một sáng
đầu thu khi nhìn qua cửa sổ.
đầu thu khi nhìn qua cửa sổ.
B. Tất cả mọi vẻ đẹp không ở đâu xa mà rất gần
B. Tất cả mọi vẻ đẹp không ở đâu xa mà rất gần
gũi như người vợ tần tảo, giàu tình yêu và đức hy
gũi như người vợ tần tảo, giàu tình yêu và đức hy
sinh mà đến bây giờ mới nhận ra.
sinh mà đến bây giờ mới nhận ra.
C. Tất cả mọi vẻ đẹp và sự giàu có không ở đâu xa
C. Tất cả mọi vẻ đẹp và sự giàu có không ở đâu xa
mà rất gần gũi chúng ta ví như cái bãi bồi bên kia
mà rất gần gũi chúng ta ví như cái bãi bồi bên kia
sông Hồng chưa một lần bước qua.

sông Hồng chưa một lần bước qua.
D. Tất cả đều đúng.
D. Tất cả đều đúng.
Củng cố:
Củng cố:
Nguyễn Cẩm Vân
- Học thuộc ghi nhớ. Nắm những nội
- Học thuộc ghi nhớ. Nắm những nội
dung chính của văn bản.
dung chính của văn bản.
- Làm bài tập 2 phần luyện tập SGK
- Làm bài tập 2 phần luyện tập SGK
trang 108-109.
trang 108-109.
- Tìm đọc toàn bộ truyện ngắn “Bến
- Tìm đọc toàn bộ truyện ngắn “Bến
quê” và các tác phẩm khác của
quê” và các tác phẩm khác của
Nguyễn Minh Châu.
Nguyễn Minh Châu.
- Soạn bài mới: Ôn tập tiếng Việt.
- Soạn bài mới: Ôn tập tiếng Việt.
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI