tài liệu học tập môn vật lí lớp 12

TÀI LIỆU HỌC TẬP MƠN VẬT LÍ LỚP 12

TĨM TẮT

(CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN)



1


CƠNG THỨC VẬT LÝ 12

DAO ĐỘNG VÀ SĨNG CƠ
I. DAO ĐỘNG ĐIỀU HỊA:
Chọn gốc tọa độ tại vị trí cân bằng:
 Phương trình dao động:
x =Acos(ω + )
t ϕ

+ Liên hệ về pha:
• v sớm pha

π
hơn x;
2

• a sớm pha

π
hơn v; a ngược pha

2

với x
II. CON LẮC LÒ XO:

 Phương trình vận tốc:
v =− A sin(ω + )
ω
t ϕ

ω=

 Tần số góc:

 Phương trình gia tốc:
a =− 2 Acos(ω + ) =− 2 x
ω
t ϕ
ω

 x: Li độ dao động (cm, m)
 A: Biên độ dao động (cm, m)

ϕ : Pha ban đầu ( rad)
 ω : Tần số góc (rad/s)
 (ωt + ϕ ) : Pha dao động (rad)


⇒

T=

2π
ω

T = 2π

m
k

f=

 Chu kì:

1
T

f =

1
2π

k
m

Tần số:


ω = 2πf

;

k = mω2

k
m

Nếu

m

=m1

+

m2 ⇒

T 2 = T12 +T22

Các giá trị
cực đại

xmax = A
vmax = ωA ( Tại VTCB)  Nếu m
amax = ω 2 A ( Tại biên) T 2 =T12 −T22

 Hệ thức độc lập:

→

v2
A2 = x 2 + 2
ω

v =±
ω A −x

0

t
N

Tần số

Cắt

lò

T=

2

+Tại VTCB: x = 0, vmax =

ωA , a =

+Tại biên: xmax = A, v = 0, amax =

ω A



4A
v=
T

m2 ⇒

f=

N
t

xo:

k .l = k1 .l1 = k 2 .l2

 Ghép lị xo:

2

+Tốc độ trung bình trong 1 chu
kì:

-

 Nếu trong thời gian t vật thực
hiện
được N dao động:
Chu kì

2

=m1

+ Nếu k1 nối tiếp k2:

⇒

1 1 1
= +
k k1 k2

T 2 = T12 +T22

+ Nếu k1 song song k2:

k = k1 + k2
2


 Cơ năng:

1
1
1
= 2+ 2
2
T
T1 T2

⇒

W = Wd + Wt = hằng số

 Lập phương trình dao động
điều hịa:
Phương trình có dạng:

x = A cos(ωt + ϕ )
+ Tìm ω :

ω=

k
,
m

W =

 Con lắc lò xo treo thẳng
đứng:
Gọi l0 : Chiều dài tự nhiên của lò xo

ω=

2π
∆l : Độ dãn của lò xo khi vật ở
,
VTCB

T
lb : Chiều dài của lị xo khi vật ở
VTCB

ω = 2πf , …
+ Tìm A:

v2
A 2 = x 2 + 2 , l =2A, vmax =
ω
ωA ,…
+ Tìm ϕ : Chọn t = 0 lúc vật qua vị

⇒

⇒ x0 = Acosϕ

⇒

k
=
m

g
∆l

Chu kì của con lắc

T = 2π

chiều (-)
Vật CĐ theo

chiều (+)
 Năng lượng dao động điều

hòa:
 Động năng:

mv 2 kA2
=
sin 2 (ωt + ϕ )
2
2

 Thế năng:

kx 2 kA2
Wt =
=
cos 2 (ωt + ϕ )
2
2

Fđh = P

k∆ = mg
l

ω=

x
⇒ cosϕ = 0 = cos θ
A
⇒
ϕ =θ
Vật CĐ theo

Wd =

lb = l 0 + ∆
l

Khi vật ở VTCB:

trí x0

ϕ = −θ

2
kA2 mω 2 A2 mvmax
=
=
2
2
2

m

m

k

m
∆l
= 2π
k
g

Chiều dài của lò xo ở li độ x: l =

lb + x
 Chiều dài cực đại
(Khi vật ở vị trí thấp nhất) lmax = lb

+A
 Chiều dài cực tiểu
(Khi vật ở vị trí cao nhất) lmin = lb -

A

⇒

A=

l max − l min
2

3

lb =

Với s = lα

l max + l min
2

 Lực đàn hồi của lò xo ở li độ x:

Fđh = k( ∆l + x)

l là chiều dài dây treo (m);
α 0 , s 0 là góc lệch , cung lệch khi
vật ở biên (rad).
+
Công
thức

Lực đàn hồi cực đại:

Fđhmax = k( ∆l + A)

S02 = s 2 +

Lực đàn hồi cực tiểu:

Fđhmin = k( ∆l - A) nếu ∆l > A
nếu ∆l

Fđhmin = 0

 Lực kéo về:
Là lực tổng hợp tác dụng lên vật
( có xu hướng đưa vật về VTCB)
Độ lớn

hồi

Lực

2
v = ±ω S 0 − s 2

Vận tốc:
 Khi dây treo lệch góc

α bất kì:

2 gl (cos α −cos α0 )

v=

 Khi vật qua VTCB:

Fhp = kx

⇒

phục

cực

v=

đại:

Fhp = kA

2 gl (1 −cos α0 )

 Khi vật ở biên: v = 0

Lưu ý: Trong các công thức về lực
và năng lượng thì A, x, ∆l có đơn
vị là (m).
III. CON LẮC ĐƠN
g
ω=
l

 Tần số góc:

Lực căng dây:

α bất kì:
T = mg (3 cos α − 2 cos α 0 )

 Khi vật ở góc lệch

 Khi vật qua VTCB

T=

mg (3 − 2 cos α 0 )
T =

 Khi vật ở biên:
l
 Chu kì: T = 2π
g

l(m),

1
2π

f =

g
l

Phương trình dao động:
Theo
cung
góc

α =α cos(ω +ϕ
t
)
0

α ≤ 10 0 Có thể dùng
2
α0 α0
≈
2
2
2
⇒ Tmax = mg (1 + α 0 ) ;

1- cos α 0 =

(Hz)

lệch:

s =s0 cos(ω +ϕ
t
)

Theo

mg cos α 0
Khi

g(m/s2)
 Tần số:

hệ:

v

ω2

Và

≤A

liên

2

2 sin 2

Tmin= mg (1 −
lệch:

2
α0
)
2

 Năng lượng dao động:
4




W = Wd + Wt = hs

V. SÓNG CƠ HỌC

 Chu kì tăng hay giảm theo %:
T1

quát

A1 − A2 ≤ A ≤ A + A2
1

1
W = mgl (1 − cos α 0 ) ≈ mglα 02
2
T2 − T1

Tổng

 Sóng do 1 nguồn
Xét sóng tại nguồn O có biểu thức

.100%

uo = Acosω
t

 Chiều dài tăng hay giảm theo %:
l2 − l1
.100%
l1

Biểu thức sóng tại M cách O
khoảng d:

u M = Acos(ωt −

 Gia tốc tăng hay giảm theo %:
g 2 − g1
g1

.100%

λ=

+ Bước sóng:

2π d

λ

)

v
= v.T
f

IV. TỔNG HỢP DAO ĐỘNG
+ Vận tốc truyền sóng:

Xét 2 dao động điều hịa cùng
phương cùng tần số:

x2 = A2 cos(ωt + ϕ2 )

∆ =
ϕ

∆ =ϕ2 −ϕ
ϕ
1

Độ lệch pha:

s
t

 Độ lệch pha giữa 2 điểm trên
phương
truyền sóng cách nhau
1 khoảng d:

x1 = A1cos(ωt + ϕ1 )
và

v=

Phương trình dao động tổng hợp có
dạng:

2π
d

λ

 Nếu 2 dao động cùng pha:
∆ = 2kπ
ϕ

x = Acos(ω + )
t ϕ

⇒

d = kλ

 Nếu 2 dao động ngược pha:
A=

A + A +2 A1 A2 cos(ϕ −ϕ )
2
1
2
1

2
2

A sin ϕ + A2 sin ϕ2
1
tgϕ = 1
A1 cos ϕ + A2 cos ϕ2
1

 Giao thoa sóng:

Xét sóng tại 2 nguồn S1 và S2 là 2
sóng kết hợp có biểu thức:

A = A1 + A2

 Nếu 2 dao động ngược pha:

∆ϕ = (2k + 1)π
A = A1 − A2

⇒

1
d = ( k + )λ
2

 Nếu 2 dao động cùng pha:

∆ϕ = 2kπ ⇒

∆ =( 2k + )π
ϕ
1

⇒

u = Acosωt

+ Xét điểm M cách nguồn A một
khoảng d1, cách nguồn B một khoảng

d2
5


S S 1 ∆ϕ
− 1 2− +
<
λ
2 2π
2π d1
S1S 2 1 ∆ϕ
u1 = Acos(ωt −
)
− +
λ
λ
2 2π
+ Biểu thức sóng tại M do S2 truyền
 Sóng dừng:

+ Biểu thức sóng tại M do S1 truyền
tới:

tới:

2π d 2
u2 = Acos(ωt −
)
λ
⇒ Biểu thức sóng tổng hợp tại M :

Biên

độ:

 d −d1 
A = 2 A cos  2
.
÷π
 λ 

 Pha ban đầu:

ϕ=

l=k

(d1 + d 2 )π
λ

d 2 −d1 = kλ

 Cực tiểu giao thoa:
Amin
=
0

+ Nếu đầu A cố định, B tự do:
1 λ

DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU

I. ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN XOAY
CHIỀU
Biểu thức cường độ dòng điện và
điện áp
i = I 0 cos(ω +ϕ )
t
i

⇔

1
d 2 − d1 = (k + )λ
2

Trường hợp sóng phát ra từ hai
nguồn lệch pha nhau ∆ϕ = ϕ2 - ϕ1 thì
số cực đại và cực tiểu trên đoạn
thẳng S1S2 là số các giá trị của k (∈
z) tính theo cơng thức:
Cực đại:

S S ∆ϕ
S S ∆ϕ
− 1 2+
λ
2π
λ
2π
Cực tiểu:

λ
2

l = (k + )
2 2

 Cực đại giao thoa:
Amax = 2A ⇔

<

Gọi l là chiều dài của dây, k số bó
sóng:
+ Nếu đầu A cố định, B cố định:

uM = u1 + u2


k

và

u =U 0 cos(ω +ϕ )
t
u

độ lệch pha của u so với i:
ϕ = ϕu − ϕi

ϕ > 0: u nhanh pha hơn i
+ ϕ < 0: u chậm pha hơn i
+ ϕ = 0: u, i cùng pha
+

 Mạch chỉ có R:

ϕ = 0, ⇒ uR , i cùng pha
U 0R = I0 R

;

U R = I .R

 Mạch chỉ có cuộn cảm L:
 Cảm kháng

Z L = ωL

6


ϕ = π ⇒ uL nhanh pha hơn i :
2

π
2

Thay đổi L, C,
Z L = ZC

Khi đó Zmin = R
U 0 L = I 0 .Z L

;

⇒

ZC =

1
ωC

ϕ = − π ⇒ uC chậm pha hơn i :
2

π
2

⇒

I max =

U
Z min

U L = I .Z L

 Mạch chỉ có tụ điện C:
 Dung kháng

ω đến khi

2
Pmax = R.I max =

U2
R

 Điều kiện cộng hưởng:
+ Công suất mạch cực đại
+ Hệ số công suất cực đại
+ Cđdđ, số chỉ ampe kế cực đại
+ u, i cùng pha

 Cuộn dây có điện trở trong r:
U 0C = I 0 .Z C

;



U C = I .Z C

Tổng

trở

cuộn

dây:

 Đoạn mạch R, L ,C nối tiếp:

Zd = r + Z



 Độ lệch pha giữa ud và i:

Tổng

Z =

R + (Z L − ZC )
2

trở:
2

tgϕ d =

Độ lệch pha của u so với i:

cos ϕ d =

U = I .Z

Số chỉ Ampe kế:

I=

Số chỉ vôn kế:

Lưu ý:

U=

I0
2
U0
2

 Công suất mạch RLC:
P =
UI cos

ϕ

; P=RI2 = UR.I

Hệ số công suất mạch:

ZL
r
Pd = r.I 2

 Hệ số công suất cuộn dây:

 Định luật Ohm :

;

2
L

 Công suất cuộn dây:

Z − ZC
tgϕ = L
R

U 0 = I 0 .Z

2

R
cos ϕ =
Z

 Mạch RLC cộng hưởng:

r
Zd

 Mạch RLC khi cuộn dâycó điện
trở r:
 Tổng trở:
Z = ( R + r )2 +( Z L − Z C )2

 Độ lệch pha của u so với i:

tgϕ =

Z L − ZC
R+r

 Công suất mạch:

P=(R+r).I2
 Hệ số công suất mạch:
7


cos ϕ =

R+r
Z

 Ghép tụ điện:
Khi C’ ghép vào C tạo thành Cb
+ Nếu Cb < C: ⇒ C’ ghép nt C

⇒

U
U
=
1
1
y
2

( R 2 + Z C ) 2 − 2ZC .
+1
ZL
ZL

⇒

1
1 1
= +
Cb C C '

+ Nếu Cb > C:

⇒ C’ ghép // với C

⇒ Cb = C + C’

⇒ y’ = 0

Để ULmax thì ymin

⇒

ZL =

U L max =

2
R2 + ZC

ZC

U
R

2
R 2 + ZC

 Bài toán cực trị:

 Thay đổi C để UCmax:

 Thay đổi R để Pmax:
Công suất
P = RI2 =

Tương tự:

R.

U2
=
R 2 + (Z L − ZC )2

Pmax

(Z − ZC )2 
R+ L



R

 min
2
⇒ R = (Z L − ZC )
R
R = Z L − ZC

2
R2 + ZL
ZL

;

U2
U
2
U C max =
R2 + ZL
(Z − ZC )2
R
R+ L
R
II. LIÊN HỆ GIỮA CÁC ĐIỆN
⇒ ÁP:

Để

⇒

ZC =

⇒

Pmax =

U2
2R

+ Hai đầu R có điện áp hiệu dụng
UR
+ Hai đầu L có điện áp hiệu dụng
UL
+ Hai đầu C có điện áp hiệu dụng
UC
 Điện áp hiệu dụng 2 đầu mạch:
2
U = U R + (U L −U C ) 2

 Thay đổi L để ULmax :

U L = I .Z L =
U .Z L
R 2 + (Z L − ZC )2

=

 Độ lệch pha của u so với i:
tgϕ =

U L − UC
UR

 Hệ số công suất mạch:
cos ϕ =

UR
U

8


 Khi cuộn dây có điện trở trong:
U = (U R +U r ) 2 + (U L −U C ) 2

P =U1I1 cos ϕ
1
1
P =U 2 I 2 cos ϕ
2
2

 Hiệu suất của máy biến thế:

 Cuộn dây có:

H=

2
U d = U r2 +U L

tgϕ d =

UL
Ur

cos ϕ d =

;

Ur
Ud

III. SẢN XUẤT VÀ TRUYỀN
TẢI ĐIỆN NĂNG
 Máy phát điện xoay chiều 1
pha:
Tần số:
với
châm.

p: Số cặp cực của nam

k=

E0 = NBSω

 Từ thơng cực đại:

φ0 = BS

Nếu

có

dây

N

vịng:

φ0 = NBS

+ Mắc hình sao:
U d = 3U p

và

k=

và

N1 U1 I 2
=
=
N 2 U 2 I1

 Truyền tải điện năng:
 Độ giảm thế trên dây dẫn:
∆U = Rd I d

2
∆P = Rd I d = R.

Id = I p

I d = 3I p

 Máy biến thế:
Gọi:
N1, U1, P1: Số vòng, điện áp hiệu
dụng, cơng suất ở cuộn sơ cấp
N2, U2, P2: Số vịng, điện áp hiệu
dụng, công suất ở cuộn thứ cấp

P2
U2

Với Rd: điện trở tổng cộng trên
đường dây tải điện
Id : Cường độ dòng điện trên dây tải
điện
+ Hiệu suất tải điện:
H=

+ Mắc hình tam giác:
Ud =U p

N1 U1
=

N2 U 2

 Cơng suất hao phí trên đường
dây
tải
điện:

e = E0 cosω
t

 Với SĐĐ cực đại:

(%)

 Mạch thứ cấp có tải: (lí tưởng)

n: Số vòng quay trong 1s
 Suất điện động cảm ứng:

P2
≤1
P
1

 Mạch thứ cấp không tải:

f =n. p

cuộn

;

P2 P − ∆P
= 1
P
P
1
1

%. Với:

P : Công suất truyền đi
1
P2 : Công suất nhận được nơi tiêu
thụ

∆P : Cơng suất hao phí
DAO ĐỘNG VÀ SÓNG ĐIỆN
TỪ
9


 Chu kì riêng:


1
LC

ω=

 Tần số góc:

T = 2π LC

Tần

số

riêng:

1
1
f = =
T 2π LC

1
1
W = Cu 2 + Li 2
2
2
1
1
1 q2 1 2
= qu + Li 2 =
+ Li
2
2
2 C 2

⇒

 Bước sóng điện từ:
c
λ = c.T = = c.2π LC
f

Với Cs = 3.108 m/s: Vận tốc ánh
sáng

S1
a I

 Năng lượng mạch dao động:
 Năng lượng điện trường:
WC =

W = WC max = WL max =

WC max

2
1
1
1 Q0
2
CU 0 = Q0U 0 =
2
2
2 C



Năng

WL =

lượng

từ

trường:

1 2
Li
2

⇒ Năng lượng từ trường cực đại:
WL max =

1 2
LI 0
2

 Năng lượng điện từ: W = WC

O

D

⇒ Năng lượng điện trường cực

+ WL

d2

M
x

S2

1
1
1 q2
Cu 2 = qu =
2
2
2 C

đại:

d1

=

1
2
CU 0
2

2

1
1 Q0
1 2
Q0U 0 =
= LI 0
2
2 C
2

 Năng lượng điện trường và
năng lượng từ trường biến thiên
điều hịa với tần số gấp đơi của dịng
điện và điện tích:
(2f, 2 ω ,

T
)
2

GIAO THOA ÁNH SÁNG
I) Giao thoa với ánh sáng đơn
sắc:
Gọi :
+ a: Khoảng cách giữa 2 khe S1S2
+ D: Khoảng cách từ 2 khe tới màn
10


+ λ : Bước sóng của ánh sáng kích
thích

+ x: Khoảng cách từ vị trí vân đang
xét tới vân sáng trung tâm
+ Khoảng vân:

i=

λD
a

+ Vị trí vân sáng: (Vân sáng thứ k)
x=k

λD
= ki
a

+ Vị trí vân tối: (Vân tối thứ k+1)
1 λD
x = (k + )
= (k + 0, 5).i
2 a

 Khoảng cách giữa 2 vân x1 và
x2:
Cùng phía:

∆x = x1 − x 2

Khác phía:

∆x = x1 + x 2

 Xét tại vị trí M cách vân trung
tâm một khoảng x, cho vân gì:

x
= k → Vân sáng thứ k
i
x
= k + 0,5 → Vân tối thứ k +
i
1

 Hai vân trùng nhau: x1 = x2
 Tìm số vân sáng, vân tối quan
sát được trên bề rộng trường
giao thoa L:
Số khoảng vân trên nửa trường:
n=

L
2i

0,4 µm ≤ λ ≤ 0,75µm
 Bề rộng quang phổ bậc 1: với k
=1
∆x1 = x d 1 − xt1 = k

D
(λd − λt )

a

 Bề rộng quang phổ bậc n:

∆xn = n∆x1
 M cách VS trung tâm 1 khoảng
x cho bao nhiêu vân sáng, bao nhiêu
vân tối:
+ Tại M cho vân sáng:

λD
a
ax
⇒ λ = M ( µm )
k .D

xM = k

⇒

0,4 µm ≤

ax M
≤ 0,75µm
k .D

⇒ Các giá trị của k ( k nguyên),
+ Tại M cho vân tối:

1 λD

x M = (k + )
2 a
ax M
⇒λ=
(k + 0,5).D
⇒
0,4 µm ≤

ax M
≤ 0,75µm
( k + 0,5).D

⇒ Các giá trị của k ( k nguyên),
LUỢNG TỬ ÁNH SÁNG

Ns = (phần nguyên của n) × 2 + 1
Nt = (phần làm trịn của n) × 2
II) Giao thoa với ánh sáng trắng:

Gọi
+ λ : Bước sóng ánh sáng kích
thích
11


+ λ 0 : Bước sóng giới hạn của kim
loại

 Điều kiện để xảy ra hiện tượng
 Năng lượng của phôtôn ánh sáng:

ε = hf =

hc
λ

t

(J)

Hiệu suất lượng tử:

1 2
mv0 max
2

UAK = - Uh
Các hằng số:
h = 6,625.10-34J.s; c = 3.108m/s,
e = 1,6.10-19C ;
m e = 9,1.1031
kg
Cường độ dòng quang điện bảo
hịa:
ne .e
t

H=

ne
np

(%)

Quang phổ ngun tử hyđrơ:
Năng lượng bức xạ hay hấp thụ :
E=−

13,6
n2

(eV)
1eV = 1,6.10-19J
 Bước sóng bức xạ hay hấp thụ:
ε31 =ε32 +ε21

Uh là hiệu điện thế hãm
Hiệu điện thế giữa Anốt và Catốt:

I bh =

xạ:

(W)

hc
= Ecao – Ethấp ,
λ

ε = A +Wd 0 max

Wđ0max = e U h =

bức

np: Số phơtơn đến đập vào Catốt

 Phương trình Anhxtanh:

Với

n p .ε

nguồn

Với: ne : Số electron bức ra khỏi Catốt

(J)

 Cơng thốt của electron :
hc
λ0

P=

suất

λ ≤ λ0

quang điện:

A=

Cơng

;

1
1
1
=
+
λ31 λ32 λ21

+ Dãy Laiman:
Nằm trong vùng tử ngoại
+ Dãy Banme:
Nằm trong vùng ánh sáng nhìn thấy
và một phần ở vùng tử ngoại
+ Dãy Pasen:
Nằm trong vùng hồng ngoại

(A)

VẬT LÝ HẠT NHÂN
 Cấu tạo hạt nhân:
n=6
n=5
n=4

P

O
N

n=3

M
Pasen

L

Hδ Hγ Hβ Hα

n=2

Banme

Laiman

có A nuclon; Z prôtôn;N =(A –
Z)nơtrôn.

 Liên hệ giữa năng lượng và
khối lượng:
E = mc2.
12

n=1

K

A
 Hạt nhân Z X ,


 Độ hụt khối của hạt nhân :
∆m = Zmp + (A – Z)mn – mhn.
 Năng lượng liên kết:
∆m.c2.

Wlk =

Chú ý: Trong cơng thức về độ
phóng xa, T tính bằng giây ;
1Ci =
3,7.1010 Bq

 Tỉ lệ hạt nhân còn lại:

N
−t
= T (%)
2
N0

 Năng lượng liên kết riêng:Wlkr =

Wlk
A

 Tỉ lệ hạt nhân bị phân rã:

∆N
−t
=
1 − 2 T (%)
N0

 Phóng xạ:

X → Y + Hạt phóng xạ
Gọi

T: Là chu kì bán rã
t: Thời gian phóng xạ
λ=

Hằng số phóng xa:

 Khối lượng hạt nhân mẹ bị phân
rã

sau

thời

 Số hạt nhân con mới được tạo
thành bằng số hạt nhân mẹ bị phân rã
sau thời gian t:
N’ = ∆ N = N0 – N = N0 (1 –
−t

T

2 )
 Khối lượng hạt nhân con tạo
thành
mY = m0 X

 Liên hệ giữa số hạt và khối lượng
m0
.N A
A

N=

m
.N A
A

m = m 0 .2

N = N 0 .2

t
−
T

= m0 .e −λt

+ Hạt

4
α : 2 He
0
β + : 1e ;

+ Hạt nơ tron:
+ Hạt prôtôn:

= N 0 .e −λt

H = λN = λ.N 0 .2

t
−
T

= H 0 .2

t
−
T

−t
AY
(1 − 2 T )
AX

 Các loại hạt cơ bản:

+ Hạt

 Định luật phóng xạ
t
−
T

t:

∆m = m0 (1 − 2 )

ln 2
T

Gọi
m0: Khối lượng chất phóng xạ lúc
đầu (g)
m: Khối lượng chất phóng xạ cịn lại
N0: Số hạt nhân (nguyên tử) ban đầu
N: Số hạt nhân (nguyên tử) cịn lại
A: Số khối hạt nhân
H0: Độ phóng xạ lúc đầu (Bq)
H: Độ phóng xạ lúc sau (Bq)

N0 =

gian

−t
T

1
0
1
1

+ Hạt

β−:

0
−1

e

n

1
p hay 1 H

 Phản ứng hạt nhân:
Trong phản ứng hạt nhân:
A1
Z1

X1 +
X4.

A2
Z2

X2 →

A3
Z3

X3 +

A4
Z4

13


 Số nuclơn và số điện tích được bảo
tồn:
A1+A2 = A3+ A4 và Z1 + Z2 = Z3
+ Z4
 Năng lượng tỏa ra hoặc thu vào
trong phản ứng hạt nhân:

W = (m1 + m2 - m3 - m4)c2
W = (m1 + m2 - m3 m4).931,5MeV
W = (∆m3 + ∆m4 - ∆m1 - ∆m2).c2

=A3Wlkr3+ A4Wlkr4 - A1Wlkr1 A2Wlkr2
W =( K 3 +K 4 −K1 +K 2 )

+ Nếu m1 + m2 > m3 + m4 ⇒ W
>0
thì phản ứng hạt nhân tỏa năng

lượng.

0

+ Nếu m1 + m2 < m3 + m4 ⇒ W <

thì phản ứng hạt nhân thu năng
lượng.

Đơn vị khối lượng nguyên tử:
MeV
1u = 931,5 2
c
Khối lượng prôtôn: mp =1,0073u
Khối lượng nơtron mn = 1,0087u



Động

u
r
u
r
u
r
u
r
p1 + p 2 = p 3 + p 4

 Liên hệ động năng


Thuyết

lượng

p 2 = 2mK

tương

đối

mc 2 = m0 c 2 + K

14