Giáo trình hướng dẫn cách áp dụng lý thuyết tuần hoàn và việc quản lý doanh nghiệp phần 2 pdf

6

6



Trong hành vi H- T giá trị t bản và giá trị thặng d nằm trong H, cả
hai đều có thể tồn tại tách riêng ra đợc, tức là tồn tại thành những số tiền
riêng biệt; trong cả hai trờng hợp T và t đều là hình thái chuyển hoá của cái
giá trị mà lúc đầu, ở H với t cách là giá cả hàng hoá, có một biểu hiện riêng
của nó, một biểu hiện trên ý niệm mà thôi. Lu thông h - t - h là một lu thông
giản đơn của hàng hoá; giai đoạn thứ nhất của lu thông này tức là h - t thì
nằm trong lu thông của t bản - hàng hoá H - T, do đó nằm trong trong
tuần hoàn của t bản; ngợc lại đoạn bổ sung của nó t - h thì lại nằm ngoài
tuần hoàn ấy, đợc thực hiện với t cách là một hành vi lu thông chung của
hàng hoá tách rời khỏi tuần hoàn âý. Lu thông H và h tức là của giá tri t bản
và của giá trị thặng d, sẽ tách đôi ra sau khi H chuyển hoá thành T. Do đó:
Một là: sau khi t bản - hàng hoá đợc thực hiện bằng hành vi H - T =
H (T +t) thì vận động của giá trị - t bản và vận động giá trị thặng d trớc
đó vẫn là một trong H - T và đều nằm trong cùng một lợng hàng hoá, sẽ có
thể tách rời nhau ra, vì từ nay trở đi cả hai giá trị đó, với t cách là hai món
tiền, đều có hình thái độc lập.
Hai là: Nếu sự tách rời ấy diễn ra, hơn nữa nếu t bị tiêu đi với t cách là
thu nhập của nhà t bản, còn T với t cách là hình thái chức năng của giá trị t
bản, vẫn tiếp tục đi theo con đờng của nó do tuần hoàn quy định, thì hành vi
thứ nhất H - T xét trong mối liên hệ của nó với các hành vi kế tiếp là T - H
và t - h, có thể biểu hiện thành hai lu thông riêng biệt: H - T - H và h - t - h,
và cả hai xét về mặt hình thái chung đều phụ thuộc về lu thông thông thờng
của hàng hoá.

Ba là: Nếu vận động của giá trị t bản và vận động của giá trị thặng d,
lúc đầu còn là một trong H và T, chỉ tách rời nhau có một phần thôi (thành thử
có một phần giá trị thặng d bị tiêu đi không phải với t cách là thu nhập),
hoặc hoàn toàn không bị tách rời nhau thì trong bản thân giá trị - t bản có
một sự thay đổi diễn ra trong nội bộ tuần hoàn của nó, trớc khi tuần hoàn đó
hoàn thành.
H - T, giai đoạn thứ hai của lu thông và giai đoạn cuối cùng của tuần
hoàn I ( T T), lại là giai đoạn thứ hai của tuần hoàn của chúng ta, và là giai


7

7



đoạn thứ nhất của lu thông hàng hoá. Do đó về mặt lu thông mà nói thì H -
T cần đợc bổ sung bằng T - H. Nhng H - T không những đã xảy ra sau
quá trình làm tăng thêm giá trị mà còn là kết quả của nó, nhờ hành vi ấy sản
phẩm - hàng hoá H đã đợc thực hiện rồi. Nh vậy là quá trình làm cho t
bản tăng thêm giá trị, cũng nh việc thực hiện sản phẩm - hàng hoá đại biểu
chio giá trị t bản đã tăng thêm giá trị đều kết thúc bằng H - T.
Trong lu thông của thu nhập của nhà t bản, hàng hoá đã đợc sản xuất
ra, tức là h trên thực tế chỉ đợc dùng để đợc chuyển hoá thu nhập ấy trớc
hết thành tiền, rồi lại từ tiền thành một hàng hoá khác phục vụ cho tiêu dùng
cá nhân. Nhng ở đây chúng ta không nên bỏ qua một việc nhỏ này: h là một
giá trị hàng hoá không tốt gì cho nhà t bản cả, nó là hiện thân của lao động
thặng d, chính vì thế mà nó xuất hiện lúc ban đầu với t cách là một thành
phần của t bản - hàng hoá H. Bởi vậy chỉ có một sự tồn tại của thân nó, h
này cũng đã gắn liền với tuần hoàn của giá trị - t bản đang tiến hành quá

trình của mình; nếu tuần hoàn ấy bì đình chỉ hoặc xảy ra một sự rối loạn nào
đó nói chung, thì không phải chỉ việc tiêu dùng h, mà đồng thời cả việc tiêu
thụ cái loạt hàng hoá đem trao đổi với h, cũng đều bị thu hẹp lại hoặc đình chỉ
hẳn, h - t - h chỉ gia nhập lu thông của t bản chừng nào mà h còn là một
phần giá trị của H.
Mối quan hệ giữa tuần hoàn của t bản với t cách là một bộ phận của
lu thông chung, và tuần hoàn của t bản với t cách là một trong những khâu
của một lu thông độc lập, cũng biểu lộ ra khi chúng ta tiếp tục xem xét lu
thông của T = T + t. Là t bản tiền tệ, T tiếp tục tuần hoàn của t bản; t bị
tiêu dùng đi với t cách là thu nhập (t - h) thì đi vào lu thông chung, nhng
lại tách khỏi tuần hoàn của t bản. Chỉ có bộ phận t hoạt động làm t bản -
tiền tệ phụ thêm mới gia nhập tuần hoàn này mà thôi. Trong h - t - h tiền chỉ
làm chức năng tiền đúc, mục đích của lu thông này là sự tiêu dùng cá nhân
của nhà t bản. Khoa kinh tế chính trị tầm thờng cho rằng lu thông ấy
không gia nhập tuần hoàn của t bản - tức là lu thông của bộ phận sản phẩm
- giá trị bị tiêu dùng đi với t cách là thu nhập - là tuần hoàn đặc trng của t
bản.


8

8



Trong giai đoạn thứ hai, T - H thì giá trị t bản T = SX lại tái hiện nhng
đã bị tớc mất giá trị thặng d chỉ, tức là có cùng một lợng giá trị nh khi nó
ở trong giai đoạn thứ nhất của tuần hoàn của t bản - tiền tệ T - H. Mặc dù t
bản tiền tệ ở vào một vị trí khác trớc, nhng chức năng của số t bản - tiền tệ
mà giờ đây t bản hàng hoá đã chuyển hoá thành thì cũng vẫn nh cũ: chuyển

hoá thành TLSX và SLĐ.
Nh vậy chức năng của t bản - hàng hoá H - T, giá trị t bản, cùng
một lúc với h - t, đã tiến hành xong giai đoạn H - T và sau đó nó đi vào giai
đoạn bổ sung:
Slđ
Tlsx;
Slđ
Tlsx;
Thứ nhất, trong hình thái tuần hoàn T T t bản tiền tệ T là hình thái
ban đầu nó xuất hiện thành một bộ phận trong giai đoạn lu thông thứ nhất, do
đó ngay từ đầu, nó xuất hiện thành sự chuyển hoá của t bản sản xuất sản xuất
thành tiền thực hiện đợc nhờ việc bán sản phẩm hàng hoá. T biểu hiện thành
hình thái chuyển hoá của H, bản thân H này là sản phẩm hoạt động trớc
đây của Sx, vì thế toán bộ số tiền T thể hiện thành biểu hiện tiền tệ của một
lao động đã qua. Slđ
Thứ hai, trong lu thông H - T - H cũng những đồng tiền ấy
thay đổi vị trí hai lần:
Thoạt tiên nhà t bản thu chúng với t cách là ngời bán, rồi lại bỏ
chúng ra với t cách là ngời mua, việc chuyển hoá hàng hoá thành hình thái
tiền chỉ là dùng để chuyển hoá hàng hoá đó từ hình thái tiền trở lại hình thái
hàng hoá.
Thứ ba, vô luận là t bản tiền tệ đợc dùng đơn thuần làm phơng tiện
lu thông, hay làm phơng tiện thanh toán thì hoạt động của nó cũng chỉ là
thay thế H bằng Slđ và Tlsx.
T
-
H

H
-

T
-
H

Tlsx

Do đó tổng lu thông của nó là



9

9



Muốn cho tuần hoàn đợc tiến hành bình thờng, thì H phải bán đúng
theo giá trị của nó và bán toàn bộ. Hơn nữa, H - T - H không những bao hàm
việc thay thế một hàng hoá này bằng một hàng hoá khác, mà còn bao hàm
việc thay thế hàng hoá ấy theo những tỷ lệ giá trị giống nhau. Chúng ta đã giả
định rằng ở đây tình hình diễn ra đúng nh vậy. Nhng trên thực tế, giá trị của
t liệu sản xuất thờng thay đổi; điểm cố hữu của nền sản xuất t bản chủ
nghĩa là ở chỗ có sự biến đổi không ngừng của các tỷ lệ giá trị, do những thay
đổi không ngừng trong năng xuất lao động gây nên, những thay đổi này là nét
đặc trng của nền sản xuất t bản chủ nghĩa. Sự chuyển hoá của các yếu tố sản
xuất thành sản phẩm hàng hoá, tức là việc chuyển hoá từ Sx thành H, đợc
tiến hành trong lĩnh vực sản xuất, việc chuyển hoá ngợc lại từ H thành Sx
đợc tiến hành trong lu thông. Việc chuyển hoá trở lại này đợc chuyển hoá
nhờ sự biến hoá hình thái giản đơn của hàng hoá. Nhng xét về mặt nội dung
của nó thì việc chuyển hoá trở lại này là một yếu tố của quá trình tái sản xuất.

Trong T T, T là hình thái ban đầu của giá trị t bản; giá trị t bản trút
bỏ hình thái này đi để rồi sau đó lại mang lấy nó. Trong Sx H - H Sx, T là
một hình thái chỉ hiện ra trong quá trình tuần hoàn, rồi sau đó lại trút bỏ đi
ngay trong giới hạn của chính quá trình ấy. Nếu sự biến hoá hình thái thứ hai
T - H gặp trở ngại thì tuần hoàn tức là tiến hành của quá trình tái sản xuất, bị
đứt quãng, hoàn toàn giống nh trong trờng hợp t bản bị đọng lại dới hình
thái t bản - hàng hoá. Khi t bản không còn làm chức năng t bản tiền tệ thì
nó vẫn luôn luôn là tiền; nhng nếu nó bị giữ quá lâu trong chức năng t bản -
hàng hoá, thì nó sẽ không còn là hàng hoá nữa và nói chung không còn là giá
trị sử dụng nữa. Slđ
Trong hình thái I, hành vi T - H Tlsx chỉ chuẩn bị cho sự chuyển
hoá đầu tiên của t bản tiền tệ thành t bản sản xuất, trong hình thái II, hành
vi ấy chuẩn bị cho sự chuyển hoá trở lại của t bản hàng hoá thành t bản sản
xuất. Bởi vậy, ở đây cũng nh trong hình thái I, hành vi này xuất hiện thành
giai đoạn chuẩn bị cho quá trình sản xuất nhng nó lại thể hiện nh là bớc
quay trở về quá trình ấy, nh là việc lặp lại quá trình ấy, do đó nh là bớc mở
màn cho quá trình tái sản xuất, và vì vậy mở màn cho việc lặp lại quá trình
làm tăng thêm giá trị.


10

10



Một lần nữa T - Slđ là việc mua bán hàng hoá sức lao động dùng để sản
xuấta ra giá trị thặng d, còn T - Tlsx là một công việc không thể thiếu đợc
về mặt vật chất để đạt đợc mục đích đó. Sau khi T - H Slđ
hoàn thành,thì T đợc chuyển hoá thành t bản sản xuất thành Sx và tuần hoàn

lại bắt đầu trở lại.
Do đó, hình thái đầy đủ của Sx H - T - H Sx là:


Việc chuyển hoá t bản - tiền tệ thành t bản sản xuất là việc mua hàng
hoá nhằm sản xuất ra hàng hoá. Chỉ khi nào sự tiêu dùng là tiêu dùng sản xuất
nh thế nào thì nó mới gia nhập vào tuần hoàn của bản thân t bản; điều kiện
của sự tiêu dùng đó bao hàm ở chỗ nhờ các hàng hoá đợc tiêu dùng một cách
sản xuất mà giá trị thặng d đợc tạo ra. Nhng đó là một cái gì rất khác với
việc sản xuất, và thậm chí với việc sản xuất hàng hoá mà mục đích là đảm bảo
sự tồn tại của ngời sản xuất; nh vậy, việc thay thế một hàng hoá này bằng
một hàng hoá khác, do việc sản xuất ra giá trị thặng d quyết định, là một việc
hoàn toàn khác hẳn với bản thân việc trao đổi sản phẩm chỉ do tiền làm môi
giới.
Ngoài sự tiêu dùng T một cách sản xuất thì tuần hoàn của t bản còn bao
gồm khâu thứ nhất T - Slđ, khâu này đối với ngời công nhân là Slđ = H - T.
Về phơng diện giá trị - t bản tiếp tục tuần hoàn của nó, và về phơng diện
nhà t bản tiếp tục tiêu dùng giá trị thặng d, thì hành vi H - T chỉ giả định
có một điều. H đợc chuyển hoá thành tiền, đợc bán đi. Việc tiêu dùng hàng
hoá không nằm trong tuần hoàn của t bản đã sản sinh ra hàng hoá ấy. Tuần
hoàn của giá trị - t bản mà nhà sản xuất t bản chủ nghĩa đó là đại biểu vẫn
không bị gián đoạn. Còn nếu quá trình ấy mở rộng - điều này bao hàm việc
mở rộng tiêu dùng sản xuất các t liệu sản xuất - thì sự tái sản xuất đó của t
bản có thể kèm theo việc mở rộng tiêu dùng cá nhân của công nhân, vì quá
trình đó sở dĩ bắt đầu đợc và có thể tiến hành đợc, là do tiêu dùng sản xuất.
Nếu nh những hàng hoá Tlsx và Slđ - mà T chuyển hoá thành để hoàn thành
chức năng t bản - tiền tệ của nó, tức là chức năng của số giá trị - t bản phải
H
+
h

T
+
t

-

-

- H

-
h

Slđ

TLSx Sx

TLSX

SX
H