Giáo án sinh học lớp 12 chương trình nâng cao -
Tiết: 25
Bài: TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. Mục tiêu bài dạy.
- Nêu được các ứng dụng công nghệ tế bào trong
chọn giống cây trồng, vật nuôi
- Từ những thành tựu của cộng nghệ tế bào trong
chọn giống mới ở vật nuôi, cây trồng xây dựng được
niềm tin vào khoa học về công tác chọn giống mới
cho HS.
II. Phương tiện dạy học.
Hình cây pomato và hình cặp gấu trúc song sinh do
nhân bản vô tính.
III. Tiến trình tổ chức dạy học.
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ.
o Thế nào là tạo giống bằng PP gây đột biến?
o Tạo giống bằng PP gây ĐB gồm những bước nào?
o Nêu 1số thành tựu về tạo giống bằng PP gây đột
biến?
3. Giảng bài mới.
Nội dung Hoạt động thầy & trò
I. TẠO GIỐNG THỰC
VẬT
1. Nuôi cấy hạt phấn
Cách tiến hành
- Nuôi hạt phấn trên môi
trường nhân tạo thành
các dòng tế bào đơn bội
- Chọn lọc in vitro ở
mức tế bào những dòng
Hãy cho biết công nghệ
tế bào là gì?
Tại sao mỗi giao tử đều
có số lượng NST là n
nhưng lại không giống
nhau về kiểu gen?
chúng mang tổ hợp
gen của bố mẹ rất khác
nhau do BDTH. Vì thế,
khi nuôi trên môi trường
có đặc tính mong muốn.
- Lưỡng bội hoá các
dòng tế bào đơn bội:
+ Lưỡng bội hoá dòng
tế bào (n) thành (2n) rồi
cho mọc thành cây.
+ Cho dòng tế bào (n)
mọc thành cây (n) rồi
mới lưỡng bội hoá thành
cây (2n).
Ưu điểm: Tạo ra các
dòng thuần chủng;
tính trạng chọn lọc
được sẽ rất ổn định.
Ví dụ: SGK.
2. Nuôi cấy tế bào thực
nhân tạo, chúng sẽ mọc
thành các dòng đơn bội
có kiểu hình rất khác
nhau
Có mấy cách để tạo cây
lưỡng bội từ cây n?
Khi lưỡng bội hoá các
dòng đơn bội thì KG của
chúng sẽ như thế nào?
Ưu điểm của PP này là
gì?
Hãy nêu thành tựu đã đạt
vật in vitro tạo mô sẹo
- Cách tiến hành:
+ Nuôi tế bào xôma
trong môi trường nhân
tạo, thành mô sẹo
(callus)
+ Sử dụng các loại
hormone sinh trưởng để
điều khiển mô sẹo thành
cây hoàn chỉnh.
- Ưu điểm: Nhân
nhanh giống cây
trồng quý - hiếm và
sạch bệnh.
3. Tạo giống bằng chọn
dòng tế bào xôma có
biến dị
được của PP này?
Sự thành công của nuôi
cấy tế bào thực vật in
vitro tạo mô sẹo dựa trên
cơ sở nào?
Việc phát hiện ra môi
trường nuôi cấy chuẩn có
bổ sung các hormone
sinh trưởng.
Những loại tế bào nào
của TV có thể nuôi cấy
được?
Cách tiến hành nuôi cấy
tế bào TV?
Ưu điểm chủ yếu của PP
Nuôi cấy tế bào có 2n
NST trên môi trường
nhân tạo sẽ xuất hiện
biến dị cao hơn mức
bình thường. Các biến dị
này được chọn lọc thành
các giống cây mới.
4. Dung hợp tế bào trần
- Cách tiến hành:
+ Loại bỏ thành
xenlulose thành tế bào
trần
+ Cho dung hợp 2 khối
nhân và tế bào chất
thành một Tế bào lai
xôma.
+ Tái sinh tế bào lai
này là gì?
Khi nuôi cấy các tế bào
2n trong môi trường
nhân tạo sẽ phát sinh
nhiều biến dị hơn trong
môi trường tự nhiên.
Biến dị dạng nào có thể
tạo ra khi nuôi cấy?
(2n – 1; 2n – 2; 2n + 1;
…)
Loại tế bào nào được sử
dụng? (n hay 2n)
Tại sao phải bỏ vách tế
bào xenlulose của tế bào
xôma thành cây lai xôma
(thể song nhị bội)
- Ưu điểm: tạo cây lai
khác loài mang đặc
điểm của cả 2loài.
II. TẠO GIỐNG
ĐỘNG VẬT
1. Cấy truyền phôi
(công nghệ tăng sinh ở
động vật)
- Cách tiến hành: Tách
phôi thành 2 hay nhiều
phần, mỗi phần sau đó sẽ
phát triển thành một phôi
riêng biệt.
- Ứng dụng:
+ Phối hợp hai hay
trước khi cho dung hợp?
Có ý nghĩa trong lai khác
loài, vì sao?
So sánh PP này với lai
khác loài bằng sinh sản
hữu tính?
Ưu điểm của PP này là
gì?
Ví dụ: SGK (hình cây
Pomato cuối bài)
Tạo giống bằng công
nghệ tế bào ở động vật
gồm có những PP nào?
PP cấy truyền phôi là gì?
nhiều phôi thành 1 thể
khảm mở ra hướng
tạo vật nuôi khác loài
+ Biến đổi gen của phôi
theo hướng có lợi cho
người.
2. Nhân bản vô tính
bằng kỹ thuật chuyển
nhân
Nhn bản vơ tính ở ĐV
được nhân bản từ tế bào
xoma, khơng cần có sự
tham gia của nhân tế bào
sinh dục, chỉ cần tế bào
chất của
Các bước tiến hnh:
PP này có những ứng
dụng gì trong tương lai?
Ví dụ
Mô tả quy trình tạo ra
cừu Dolly mà các em đã
học trong HK II năm 11.
Đầu tháng 11.2008 này
các nhà khoa học Nhật
đã tạo ra Gấu trúc nhân
bản vô tính, nhưng kết
SGK.
quả là gấu mẹ đã sinh
đôi:1con cái (Mhin) và
1con đực ( hin).
4. Củng cố.
o Liệt kê các PP tạo giống bằng công nghệ tế
bào.
o Cách nuôi cấy hạt phấn? Ưu điểm nổi bật
của PP này là gì?
o Dung hợp tế bào trần là gì? Ưu điểm của PP
này so với lai xa bằng sinh sản hữu tính.
o Tạo giống bằng công nghệ tế bào ở động vật
gồm có những PP nào?
o Thành tựu của tạo giống động vật trên thế
giới?
5. Dặn dò – bài tập về nhà.
6.Rút kinh nghiệm.