Chương 9 Xã hội và tự nhiên docx

Chương 9
Chương 9
Xã hội và tự nhiên
Xã hội và tự nhiên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

I
. Xã hội – bộ phận đặc thù của tự nhiên
. Xã hội – bộ phận đặc thù của tự nhiên
1. khái niệm.
* Tự nhiên:
Theo nghĩa rộng, tự nhiên
là toàn bộ thế giới vật chất vô
cùng, vô tân.
* Xã hội:
Xã hội là hình thái vận
động cao nhất của thế giới vật
chất, hình thái vận động này
lấy con người và sự tác động
lẫn nhau giữa con người với
con người làm nền tảng.
Kết luận: Xã hội là một bộ
phận đặc thù của tự nhiên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

* Đặc điểm riêng của quy luật xã hội:
- Quy luật xã hội chỉ tồn tại và phát triển
tác động trong những điều kiện nhất định khi

những điều kiện xã hội xoá bỏ thì quy luật
cũng không tồn tại.
- Hình thức biểu hiện của sự cộng tác của
các quy luật xã hội thường biến dạng theo
hoàn cảnh lịch sử trong từng giai đoạn từng
nước khác nhau.
2. Đặc điểm của quy luật xã hội.
2. Đặc điểm của quy luật xã hội.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

- Sự tác động của quy luật xã hội diễn ra thông qua hoạt
động của con người, do đó lợi ích trở thành một yếu tố
quan trọng trong cơ chế hoạt động của quy luật xã hội.
- Sự biểu hiện và tác động của quy luật xã hội thường
diễn ra trong một thời gian rất dài có khi trong suốt quá
trỡnh lịch sử, do vậy nhận thức được nó cần phải có
phương pháp khái quát hoá và trừu tượng hoá cao
* Kết luận: Quy luật xã hội là quy luật hoạt động của con
người, nên để nhận thức nó nhất thiết phải làm rõ nhu
cầu, lợi ích, mục đích của hoạt động con người.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

II. Sự tác động qua lại giữa xã hội và tự nhiên
1. Vai trò của yếu tố tự nhiên và yếu tố xã hội
trong hệ thống tự nhiên - xã hội
* Vai trò của yếu tố tự nhiên
- Tự nhiên là nguồn gốc của xã
hội.

- Tự nhiên là môi trường tồn tại
và phát triển của xã hội.
* Vai trò của yếu tố xã hội
- Thông qua lao động con người
cải biến tự nhiên nhằm thoả mãn nhu
cầu của mình.
- Thông qua hoạt động cải biến
tự nhiên, con người tự hoàn thiện
mình.
- Tự nhiên cung cấp các nguồn
vật chất để con ng ời tồn tại và phát
triển.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

* Mối quan hệ giưa xã
hội và tự nhiên phụ
thuộc vào trình độ phát
triển của xã hội. Tiêu chí
đánh giá trình độ đó
chính là phương thức
sản xuất.
* Mối quan hệ xã
hội - tự nhiên còn phục
thuộc vào trình độ nhận
thức và vận dụng các
quy luật trong hoạt động
thực tiễn
2. Những yếu tố tác động đến mối quan
2. Những yếu tố tác động đến mối quan

hệ giữa tự nhiên và xã hội
hệ giữa tự nhiên và xã hội
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

III. Dân số, môi trường trong sự phát triển của xã hội
III. Dân số, môi trường trong sự phát triển của xã hội
1. Vai trò của dân số trong sự phát triển của xã hội
1. Vai trò của dân số trong sự phát triển của xã hội
* Khái niệm dân số:
Dân số là lượng người
sinh sống trong một vùng
lãnh thổ nhất định.
* Vai trò của số lượng dân
cư:
Số lượng dân cư là số
lượng người của dân số phản
ánh khả năng cung cấp
lượng lao động của xã hội.
Điều này được thể hiện qua
chỉ số về thể lực tính theo lao
động cơ bắp.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

* Vai trò của chất lượng dân cư:
Chất lượng dân cư là chất lượng người
của dân số, thể hiện sức mạnh trí lực của con
người như: Trí tuệ, thông minh, kỹ năng, kỹ xảo.
* Sự gia tăng dân số.

- Dân số tăng chậm ––> Thiếu lao động.
- Dân số tăng nhanh ––> Khó khăn về
lương thực, nhà ở, y tế, giáo dục
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

* Khái niệm môi trường.
Là toàn bộ những điều
kiện mà trong đó con
người sinh sống.
Môi trường bao gồm:
- Môi trường tự
nhiên.
- Môi trường xã hội.
2. Vai trò của môi trường đối với sự
2. Vai trò của môi trường đối với sự
tồn tại và phát triển của xã hội.
tồn tại và phát triển của xã hội.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

* Vai trò của môi trường
tự nhiên đối với sự tồn tại
và phát triển của xã hội.
- Trong giai đoạn
thấp của sự phát triển xã
hội, con người phụ thuộc
chủ yếu vào môi trường
tự nhiên và hoàn toàn bị
tự nhiên thống trị.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN

- Trong giai đoạn phát triển cao của xã hội, con người
từng bước chế ngự tự nhiên bắt tự nhiên phục vụ lợi
ích cho mình. Tuy nhiên, môi trường tự nhiên vẫn ảnh
hưởng đến sự phát triển của xã hội. Nước nào có điều
kiện tự nhiên tốt (Khí hậu thuận lợi, tài nguyên phong
phú ), thì có điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế
và xã hội.
- Khi con người làm trái với quy luật tự nhiên
dẫn tới môi trường tự nhiên sẽ ngăn cản sự phát triển
kinh tế xã hội, thậm chí có thể đe doạ sự sống con
người.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
KHOA KHCB, BỘ MÔN MÁC - LÊNIN