CHẤN THƯƠNG CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG SỐ docx

CHCHẤẤ N THN THƯƠƯƠNGNG
CC ỘỘ T ST SỐỐ NGNG
ĐĐ ẠẠ I CI CƯƠƯƠNGNG
nn PhânPhân loloạạ ii
nn CóCó liliệệ tt
nn KhôngKhông liliệệ tt
nn PhânPhân loloạạ ii theotheo vvịị trítrí
nn CTCS lCTCS lưư ng, CTCS thng, CTCS thắắ t lt lưư ngng
nn CtcsCtcs coco
nn KK ếế t qut quảả điđiềề u tru trịị phphụụ thuthuộộ c mc mộộ t pht phầầ n vào khn vào khảả năngnăng
ququảả n lý và xn lý và xửử trí ban đtrí ban đầầ uu
Gi¶i phÉuGi¶i phÉu
Anatomy of spinal cord
C5
T5
L5
S3
Anterior spinal artery
Posterior spinal
artery
CơCơ chếchế chấnchấn th- ơngth- ơng
nn Gập và xoayGập và xoay
Mất vMất vữững do trật khớp một hoặc hai bên, rách dâyng do trật khớp một hoặc hai bên, rách dây
chằng dọc sauchằng dọc sau
Tủy bị kéo dãn và ép: Chịu cả lực trực tiếp và thiếuTủy bị kéo dãn và ép: Chịu cả lực trực tiếp và thiếu
máumáu
C¬C¬ chÕchÕ chÊnchÊn th- ¬ngth- ¬ng
nn Dån ÐpDån Ðp
nn Hay ë g·y cét sèng l- ngHay ë g·y cét sèng l- ng th¾t l- ngth¾t l- ng
nn Tæn th- ¬ng vTæn th- ¬ng v÷÷ng vng v×× d©y ch»ng vµ trôc sau cßnd©y ch»ng vµ trôc sau cßn
nguyªn vÑnnguyªn vÑn

Ph©n lo¹i th- ¬ng tæn x- ¬ngPh©n lo¹i th- ¬ng tæn x- ¬ng
nn Th- ¬ng tæn ®Üa ®Öm d©y ch»ngTh- ¬ng tæn ®Üa ®Öm d©y ch»ng
nn Th- ¬ng tæn x- ¬ngTh- ¬ng tæn x- ¬ng
nn Th- ¬ng tæn hçn hîpTh- ¬ng tæn hçn hîp
Tổn th- ơng đĩa đệmTổn th- ơng đĩa đệm dây chằngdây chằng
nn Trật đơn thuầnTrật đơn thuần
ỉỉ Một bên hoặc hai bên, th- ờng cài khớpMột bên hoặc hai bên, th- ờng cài khớp
ỉỉ Mất vMất vữữngng
ỉỉ T- thế an toàn: Hơi gấpT- thế an toàn: Hơi gấp
nn Rách đĩa đệmRách đĩa đệm dây chằng không trậtdây chằng không trật
ỉỉ Khó chẩn đoánKhó chẩn đoán
ỉỉ Mất vMất vữữngng
TổnTổn th- ơngth- ơng đđĩaĩa đđệmệm thânthân đđốtốt sốngsống
nn Vỡ thân đốt sốngVỡ thân đốt sống
ỉỉ Vỡ rVỡ rììa tr- ớc thân x- ơng: Va tr- ớc thân x- ơng: Vữữngng
ỉỉ Vỡ dẹt toàn bộ thân: Mất vVỡ dẹt toàn bộ thân: Mất vữững và hẹp ống tủyng và hẹp ống tủy
nn Vỡ vụn đốt sống: Mất vVỡ vụn đốt sống: Mất vữững và tổn th- ơngng và tổn th- ơng
tủy nặngtủy nặng
nn Lún xẹp thân đốt sống: VLún xẹp thân đốt sống: Vữữngng
Th- ¬ng tæn hçn hîpTh- ¬ng tæn hçn hîp
G·yG·y trËttrËt
Thuyết ba trục của Denis ( 1983)Thuyết ba trục của Denis ( 1983)
nn Trục tr- ớcTrục tr- ớc: 2/3 tr- ớc: 2/3 tr- ớc
thân đốt sống và đĩathân đốt sống và đĩa
đệmđệm
nn Trục giTrục giữữaa: 1/3 sau thân: 1/3 sau thân
đốt sống, đĩa đệm và cácđốt sống, đĩa đệm và các
thầnh phần quanh ốngthầnh phần quanh ống
tủytủy

nn Trục sauTrục sau: Gai sau, dây: Gai sau, dây
chằngchằng
nn Tổn th- ơng của 2 trongTổn th- ơng của 2 trong
3 trục hoặc trục gi3 trục hoặc trục giữữa làa là
không vkhông vữữngng
Th-ơngTh-ơng tổntổn tủytủy
nn Các yếu tố gây th- ơng tổn tủyCác yếu tố gây th- ơng tổn tủy
nn Lực tác động trực tiếpLực tác động trực tiếp
nn Thiếu máu do tổn th- ơng mạchThiếu máu do tổn th- ơng mạch
nn Chảy máu thứ phátChảy máu thứ phát
nn Phân loại th- ơng tổnPhân loại th- ơng tổn
nn Chấn động: Tổn th- ơng vi thể, khu trúChấn động: Tổn th- ơng vi thể, khu trú
nn ĐĐụng dập tủy:Tổn th- ơng đại thể, lan tỏa nh- ng tủyụng dập tủy:Tổn th- ơng đại thể, lan tỏa nh- ng tủy
nguyên vẹnnguyên vẹn
nn Dập nát tủyDập nát tủy
Pathogenesis of SCI
1. Mechanical insult
Blow
Damages the cord in both horizontal and vertical direction
Deystroys Stromal tissues
Cellular tissues
Capillary vessels
Capillary diapedesis anh haemorrhage in central region of grey matter
2. Heat insult damages spinal cord
Kinetic energy
Thermal energy heat damages
Thrombosis
Pseudocyst
3. Enzymal and chemical reactions
centrifugal

cephalic
caudal
Damage entire
the length of the cord
Các hCác hìình thái lâm sàng của th- ơngnh thái lâm sàng của th- ơng
tổn tủytổn tủy
nn Tổn th- ơng tủy hoàn toànTổn th- ơng tủy hoàn toàn
nn Do dập nát, thiếu máu, phù tủyDo dập nát, thiếu máu, phù tủy
nn Mất hoàn toàn chức nMất hoàn toàn chức năăng TK bên d- ớing TK bên d- ới
nn Tổn th- ơng tủy không hoàn toànTổn th- ơng tủy không hoàn toàn
nn Do chèn ép hoặc đụng dập tủyDo chèn ép hoặc đụng dập tủy
nn Mất không hoàn toàn chức nMất không hoàn toàn chức năăng TK, rối loạn tùyng TK, rối loạn tùy
thuộc vị trí th- ơng tổnthuộc vị trí th- ơng tổn
nn Choáng tủy: Mất tạm thời chức nChoáng tủy: Mất tạm thời chức năăng TKng TK
The Brown- Sequard syndrome:
-
Ýt g¨p
- LiÖt nöa ng- êi cïng bªn, rèi lo¹n c¶m gi¸c n«ng bªn ®èi diÖn
- Håi phôc 90%
The anterior cord syndrome
v
LiÖt hoµn toµn
v
Cßn c¶m gi¸c s©u
v
Håi phôc 10 %
The central cord syndrome
•
Rèi lo¹n c¬ trßn
• LiÖt tay nhiÒu h¬n

ch©n
• Håi phôc75 %
Nguyên tắc chẩn đoánNguyên tắc chẩn đoán
nn Lâm sàngLâm sàng
nn TTìình trạng toàn thânnh trạng toàn thân
nn Cơ chế chấn th- ơngCơ chế chấn th- ơng
nn Khám vận độngKhám vận động
nn Liệt cứng hay liệt mềmLiệt cứng hay liệt mềm
nn Liệt hoàn toàn hay không hoàn toànLiệt hoàn toàn hay không hoàn toàn
nn Khám cảm giácKhám cảm giác
nn Rối loạn cơ trònRối loạn cơ tròn
S¬ ®åS¬ ®å
ph©nph©n
vïngvïng
c¶m gi¸cc¶m gi¸c
Thang điểm vận độngThang điểm vận động ( ASIA)( ASIA)
Nghiệm phápNghiệm pháp điểmđiểm
Không có co cơKhông có co cơ 0/50/5
Co cơ không phát sinh động tácCo cơ không phát sinh động tác 1/51/5
Co cơ không thắng trọng lựcCo cơ không thắng trọng lực 2/52/5
Co cơ không thắng sức cảnCo cơ không thắng sức cản 3/53/5
Co cơ thắng sức cảnCo cơ thắng sức cản 4/54/5
BBìình th- ờngnh th- ờng 5/55/5
Phân độ theo Frankel (1969 )Phân độ theo Frankel (1969 )
Loại ALoại A Liệt hoàn toàn: không có bất cứ cảm giácLiệt hoàn toàn: không có bất cứ cảm giác
hay vận động nào d- ới mức tổn th- ơnghay vận động nào d- ới mức tổn th- ơng
Loại BLoại B LiệtLiệt khôngkhông hoànhoàn toàntoàn:: còncòn cảmcảm giácgiác ++ mấtmất
vậnvận độngđộng
Loại CLoại C LiệtLiệt khôngkhông hoànhoàn toàntoàn:: còncòn cảmcảm giácgiác++cơcơ
lựclực đếnđến 22//55

Loại DLoại D LiệtLiệt khôngkhông hoànhoàn toàntoàn:: còncòn cảmcảm giácgiác++cơcơ
lựclực 33//55 44//55
Loại ELoại E BBììnhnh th- ờngth- ờng
Các ph- ơng pháp chẩn đoánCác ph- ơng pháp chẩn đoán
nn XQuang qui - ớc: Thẳng, nghiêng, chếch 3/4 tXQuang qui - ớc: Thẳng, nghiêng, chếch 3/4 tììm th- ơngm th- ơng
tổn x- ơng.tổn x- ơng.
nn Chụp cắt lớp vi tính (CT Scanner)Chụp cắt lớp vi tính (CT Scanner)
nn Phân tích th- ơng tổn x- ơngPhân tích th- ơng tổn x- ơng
nn Xác định độ mất vXác định độ mất vữững cột sốngng cột sống
nn Chụp cộng h- ởng từChụp cộng h- ởng từ ( IRM)( IRM) Xác định th- ơng tổn tủy,Xác định th- ơng tổn tủy,
phần mềm.phần mềm.
XQuang quiXQuang qui ướướcc
ChÈn ®o¸n hChÈn ®o¸n h××nh ¶nhnh ¶nh