Từ cuộc tiến công Đà Nẵng năm 1845 của chiến hạm Hoa Kỳ docx

Từ cuộc tiến công Đà Nẵng
năm 1845 của chiến hạm Hoa Kỳ










Bản ghi nhớ cuộc họp của Ngài Phái Viên và Sứ Thần Hợp Chúng
Quốc Hoa Kỳ tại vùng Đông Nam Á, và Tổng Đốc tỉnh Quảng Nam, tại
thành phố Đà Nẵng, vào ngày 13 tháng Ba năm 1850.

Vào giờ khắc sớm sủa sáng nay các quan chức địa phương của Đà
Nẵng đã lên Chiến Thuyền Plymouth của Hợp Chúng Quốc để gặp Đại
Tá T.R. Gedney, nhằm thông báo cho Đặc Sứ rằng quan Tổng Đốc
tỉnh Quảng nam đã đến thành phố, và rằng ông ấy mong muốn được
gặp Đặc Sứ trên bờ.

Đặc Sứ đã phúc đáp rằng, cuộc thăm viếng đầu tiên phải là việc của
quan Tổng Đốc, bởi ông từ phương xa đến đây để mang một lá thư
của Tổng Thống Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ gửi Quốc Vương nước An
Nam; và, hơn thế nữa, đây là một hành vi của phép lịch sự đối với
một người ngoại quốc, và là điều đã từng được thực hiện đối với các
nhân viên ngoại giao trong những dịp trước đây tại địa điểm này.

Các quan chức Cochin China nói rằng đúng là thủ tục đã diễn ra như
thế trong các thời điểm trước đây, nhưng trong ba năm qua các mệnh

lệnh mới đã được ban hành, cấm đoán các quan chức cao cấp của
chính phủ được thăm viếng tàu thuyền ngoại quốc.

Sau một cuộc thảo luận kéo dài về điểm này, hiểu được là không có
ích lợi nào từ những quan chức không thể có ý kiến riêng của họ được,
và không có thẩm quyền quyết định nào dành cho họ, ông đặc sứ, để
ngăn chặn việc mất thời giờ hơn nữa, vì mười sáu ngày đã bị trôi qua,
quyết định sẽ làm theo lời yêu cầu của họ, và, được tháp tùng bởi
Chuẩn Tướng Voorhees, người được mời tham dự buổi tiếp xúc, đã đi
tới tòa thị chính, địa điểm tiếp kiến thường lệ.

Phụ Lục 3 (bổ túc bởi người dịch):

Người dịch xin bổ túc trong Ph ụ Luc 3 này bức thư đề ngày 16 tháng
Tám năm 1849, được viết bởi Tổng Thống Hoa Kỳ Zachary Taylor gửi
cho Nhà Vua Việt nam khi đó (vua Thiệu Trị). Ngoài lời văn lủng củng,
có chỗ không đúng văn phạm, nội dung bức thư cho thấy có lẽ đây là
một quốc thư ngoại giao kỳ qu ặc, “không có tính cách ngoại giao”
như được hiểu ngày nay .

[Tổng Thống Hoa Kỳ Zachary Taylor đã viết thư vào tháng Tám, 1849
cho Nhà Vua Anam [trong nguyên văn, chú của người dịch] để trả lời
về cuộc tấn công hồi tháng Năm, 1845 của chiến thuyền USS
Constitution và Thuyền Trưởng John Percival tại Đà Nẵng và đe dọa
khai chiến nếu Nhà Vua Việt Nam không chấp nhận lời xin lỗi!]

Zachary Taylor,
Tổng Thống Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ,
Kính gửi Nhà Vua nước An Nam Huy Hoàng,

Kính gửi Người Bạn Tốt và Vĩ Đại,



chiến hạm Constitution của Mỹ thời bấy giờ

Tôi xin gửi đến Ngài, người anh em của tôi, Quốc Vương Vĩ Đại và Uy
Nghiêm của xứ Anam [trong nguyên văn, chú của người dịch] lòng
yêu mến và hảo ý, trong lá thư này, được trao bằng tay bởi ông
Joseph Balestier, vị Phái Viên trung thành và thân tín của tôi, Sứ Thần
Đông Nam Á, là người mà tôi đã chỉ thị rõ ràng là phải trao thư đến
tận tay Hoàng Thượng, hầu Ngài có thể hiểu được rằng tôi lấy làm
buồn phiền biết bao khi nghe thấy chuyện viên Thuyền Trưởng của
một trong những chiến thuyền của nước tôi, đã tự ý cư xử sai trái,
bốn năm trước đây, (tôi mới chỉ được nghe thấy câu chuyện một cách
chậm trễ, lần đầu tiên, bởi xứ sở của Ngài quá xa xôi với đất nước của
tôi,) qua việc cho binh lính từ chiếc thuyền của ông ta đổ bộ lên Vịnh
Toorong [trong nguyên văn, tức vịnh Đà Nẵng, chú của người dịch],
và nổ súng vào dân chúng của Ngài, làm chết và bị thương một số
người trong họ. Tôi đã ra lệnh mở một phiên tòa để điều tra về người
thuyền trưởng này và áp dụng mọi biện pháp mà công lý sẽ đòi hỏi
tiếp theo đó. Và làm sao mà y lại có thể làm như thế, một khi y biết
được rằng, các chiến thuyễn và thương thuyền của tôi luôn luôn được
đón nhận trong tình hữu nghị tại Anam (trong nguyên văn, chú của
người dịch], và rẵng tấm lòng của chính tôi lúc nào cũng ở cùng bên
với Ngài và nhân dân của Ngài, người anh em cua tôi!

Viên Thuyền trưởng đó có thể đã không được bình thường khi ông ta
làm như thế. Tôi lấy làm buồn phiền, và tôi đau lòng vì sự xúc phạm
đến tình hữu nghị của chúng ta, và nay tôi phải vội vã gửi thư này

đến Ngài để Ngài thấu hiểu cho tấm lòng của tội.
Hoa Kỳ, Đất Nước tôi, rất lớn rộng, rất vĩ đại: Tôi có rất nhiều các
chiến hạm và các thương thuyền. Hiện nay tôi giao hảo trong hòa
bình với toàn thế giới, và người dân tôi thì lương hảo và hiếu hòa, và
tại Trung Hoa cùng Xiêm La, nơi mà mọi năm, nhiều người trong họ
tham gia vào việc mậu dịch, họ rất lấy làm thích thú, và trái tim của
tôi sẽ lấy làm hân hạnh rằng, giờ đây, Ngài hiểu rằng tôi không chấp
thuận hành động xấu xa của bất kỳ kẻ nào chỉ huy một trong những
chiến thuyền của tôi, [xin] Ngài sẽ quên đi những gì là quá khứ, và
đón nhận các thuyền tàu, và người dân của chúng tôi, như trước, để
buôn bán, và Ngài có thể an tâm rằng Ngài sẽ chẳng bao giờ có
nguyên do để lại phải phàn nàn nữa.